NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 217. 1906.
Maandag 18 Juni
20e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Snippers uit de oude doos.
Gemengde Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent..
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zi{, die zich met 1 .Tuli a. s.
op ons blad abonneeren, ont
vangen liet tot dien datum
gratis.
16 Juni 1906.
Als een kreeft.
De Qoesche Courant is al aan het terug
krabbelen. In haar nummer van gisteren
is die kreeftengang begonnen. Blijkbaar
is de redactie op informatie uitgegaan en
zijn de verkregen inlichtingen voldoende
geweest om de Goesche te doen zien
hoe mal ze zich heeft opgeblazen. Jammer
maar dat de Goesche niet vroeger dat onder
zoek liet instellen. Dat zou haar voor
dezen blunder hebben' bewaard.
Maar nu moet ge niet denken dat
de Goesche den burgemeester rehabiliteert
O, neen Die heeft het gedaan al heeft
hij het tienmaal niet gedaan. En als
altijd kan de Goesche Crt. het niet zoover
sturen dat zij royaal haar beschuldigingen
en verdachtmakingen erkent en excuses
maakt.
't Is dan ook geen wonder dat haar eigen
vrienden er meer dan zat van worden.
En een ander vrijz.-democr. blad schreef
gelijk met ons een afkeurend artikeltje
•,nder den raken titel „met kleine steentjes
Maar, wat helpt hetMoge de Goesche
Courant noodgedwongen den gang van den
kreeft al eens aannemen, „rood worden
als een kreeft'', dat kenteeken van zich
schamen blijft haar vreemd.
Dr. Kuyper is gisterenavond uit het
buitenland te Amsterdam teruggekeerd en
de hoofdredacteur van de Middelburger is
gisteren voor eenige weken ook naar
het buitenland op reis gegaan, na
eerst nog even een onbekookten uitval
tegen den burgemeester van Goes te
hebben opgesteld, een uitval, gevolgd door
een schop aan dr. Kuyper. Haar onfat
soenlijk stukje over den burgemeester
107
rEITILLETOlT.
DOOK
SCALDIS.
Nieuw- en St. Joosland
Nieuwland is een lief gelegen dorpje,
3li uur Z.-Oost van Middelburg. Na de
vasthechtiDg van Walcherenliep de rij
weg van Middelburg naar het Sloe, door
dit dorp heen.
Vroeger was St. Joosland een eilandje
op zichzelf, ten Z.-Oosten van Walcheren,
't strekte zich uit van tegenover den
Oranjepolder tot dicht bij 't kasteel van
Rammekens.
Van Z.-Beveland werd het door 't Sloe
gescheiden. Dit eilandje was in't midden
van de diepte, met verscheidene schorren,
zonder eenig oud land aan te raken, op
gewassen. 't Bestond uit vier Polders
dien van St. Jooslandde oudste, bedijkt
in 1681, den Nieuiverkerkechen polder in
1661, den Middelburgschen polder in 1645
en Nieuw St. Joosland in 1671.
Het tegenwoordig dorp ligt in den
Middelburgschen polder.
In het midden der 18e eeuw was de
geheele polder groot 2209 Gemeten 158'/a
Eoede echotbaar land.
Nadat het eiland aan den vasten wal was
gehecht, werd, volgens Not. van Gecomm.
Raden van Zeeland den 16 Sept. 1650, op
verzoek van Middelburg 100 Pd. Vis. aan de
stad toegestaan voor den bouw eener berk
in den Middb.polderen d.d. 23 Juli 1652
het beroepen van een predikant, wiens
inkomen en ook dat van den schoolmeester
22 Juli 1658 geregeld worden.
De kerk was in 't laatst der 18e eeuw
veel te klein geworden voor den dienst, en
moest derhalve vergroot worden. Den 7
Juli 1791 werd dan door Gecomm. Eaden,
0 Jn plaat te zien bij Smallegange.
let wel een drager van 't gezag begin
nende met „Een Goesche beroemdheid"
vet gedrukt en eindigend met de woor
den: „Goes heeft in zijn burgemeester een
aardig souvenir aan de regeering van dr.
Kuyperzullen wij niet overnemen.
Wij constateeren alleen het feit dat de
Middelburgsche Crt. die by na wekelijks
zichzelf een pluimpje geeft dat zij dit of
dat bericht niet opnam, dewijl zij wel
vermoedde dat het onjuist zou zijn
wanneer een anti-revolutionair, schoon bij
vele liberalen bemind, openbaar be
ticht en beleedigd wordt het nietnoodig
vindt met de overneming van zoodanig
bericht te wachten, en er zelfs nog een
paar hatelijkheden van zichzelf aan toe
voegt.
Een farizeeuwsche wijze van doen, waar
aan men, naar wij met genoegen vernamen,
zich zelfs in vrijzinnige kringen begint te
ergeren.
Middelburg. Stukken Gemeente
raad. Tot toelichting van hun voorstel
in verband met de ontworpen verordenin
gen op de heffing eener inkomstenbe
lasting zeggen B. en W. dat het de be
handeling der ontworpen verordeningen
zal vergemakkelijken zoo de Raad eerst
beslist over de twee voornaamste wijzi
gingen nl. de verplichte aangifte en het
stellen van stra ffen bij n iet volledige of on
juiste (te lage Red aangifte.
Daarna stellen B. en W. voor dat de
Raad een besluit neme op de volgende
vragen
lo.Wenscht de Raad de thans bestaande
bevoegdheid om van het inkomen opgaaf
te doen, te veranderen in een verplich
ting daartoe Zoo ja a. gespecificeerd
als in het door Burgemeester en Wethou
ders ontworpen aangiftebiljet is aange
geven b. in ééne som of met opgave
eener klasse
te Middelburg aanbesteed het aanbouwen
van twee nieuwe zijvleugels, met timmer
werk van zitplaatsen enz., en het maken
van een geheel nieuw torentje op dezelve.
Na voltooiing van deze vergrooting werd
het gebouw tot den dienst ingewijd den
20 Nov. 1791 door ds. A. Offers met Jes.
54 2 en 3.
Bijna eene eeuw later bleek het dat deze
kerk, in vele opzichten, niet meer aan de
eischen des tijds voldeed, waarom, op ini
tiatief van den pres. kerkvoogd, dhr. A.
van Waarde, besloten werd, de oude kerk
door een geheel nieuw en doelmatig gebouw
te vervangen.
Den 15 Febr. 1882 werd nu aanbesteed
het afbreken der oude en het bouwen der
nieuwe kerk, zonder toren en uurwerk
doch de gemeenteraad nam 20 Maart d.a.v.
het besluit, de kerk met toren en uurwerk
te verrijken.
De eerste steen van het gebouw werd
gelegd den 30 Juni 1882 door genoemden
pres. kerkvoogd, en werd de nieuwe kerk
ingewijd den 6 Mei van het volgende jaar,
door dr. J. Riemens van Middelburg de
gemeente was door het vertrek van ds.
Engelberls vacant naar aanleiding van
1 Kon. 829. Bij deze plechtigheid waren
tegenwoordighet Gemeentebestuur, den
Amb.Heer, de architect, de aannemers, en
een groot getal belangstellenden.
Laten wij het kerkje nu eens van buiten
en van binnen bezien.
Reeds bij het inslaan van de dorpsstraat
valt het vriendelijke voorkomen van den
voorgevel met daarvoor geplaatsten sier-
lijken toren ons in het oog. In dezen
voorgevel zijn drie gedenksteenen geplaatst
met inscriptie, betrekking hebbende op
de geschiedenis der stichting.
Een paar hoofddeuren in den torengevel,
met sierlijk smeewerk belegd, geven toe
gang tot een flink voorportaal, waaruit
wij, door twee deuropeningen, de kerk
binnentreden. Dit portaal met zijn lam-
briseering van gekleurde tegels uit de
2o. Besluit de Raad tot verplichtiug
tot aangifte, verlangt hij dan op de niet,
de niet volledige of de onjuiste nakoming
dier verplichting andere straffen toe te
passen dan die genoemd in de Gemeente
wet Zoo jaa. die door Burgemeester
en Wethouders voorgesteldb. die door
den heer van Dunné voorgesteld.
Na de beslissing kan dan in een vol
gende vergadering over de ontwerpen
worden beraadslaagd.
De Commissie van Financiën rapporteert
in zake het voorstel van B. en W. be
treffende de afscheiding van het terrein
aan school K en dat van juffr. Iiattink,
dat zij zich met dat voorstel, zooals het
ligt, niet vereenigt. Immers het lid der
Commissie mr. Fruin zegt liet navolgende:
Uit een in loco ingesteld onderzoek en
nadere inlichtingen van den heer van
Milaan is mij gebleken dat het voorstel
der Commissie van Fabricage verreweg
de beste oplossing aanbiedt en dat ook
de rekwestrante wel geneigd is daarin toe
te stemmen, mits de nieuwe grenslijn zoo
getrokken wordt dat de vruchtboomen
staande ter plaatse, waar thans de potlood
kruisjes zijn aangebracht, aan haar erf
blijven. De grenslijn zou dan zoo getrok
ken worden dat zij van de gang der school
4 M. en van het gymnastiek-lokaal 4,75 M.
verwijderd blijven zou. Dit is naar het
oordeel van den heer Milaan en van mij
voldoende.
Daargelaten dat bovenbedoelde kruisjes
op de teekening bijna geheel vallen binnen
de grens van de stippellijn door de Com
missie van Fabricrge aarigegeven, welke
Commissie trouwens met zoovele woorden
in haar rapport zeide i,ongeveer in den zin
als op bijgaande teekening inet stippel
lijnen is aangegeven," komt het nu onze
Commissie geweascht voor om met re
kwestrante nader in onderhandeling te
treden omtrent eene juiste vaststelling van
het over en weer te ruilen en daarna de
fabriek van Gebrs. Ravesteijn te Westraven
en den mozaïekvloer uit de fabriek van
Boch et frères, ziet er vroolijk uit, waartoe
zeer veel bijdraagt de eigenaardige licht
speling, door de paneelen van gekleurd
glas in lood en antieken stijl boven
de verschillende deuropeningen, hetgeen,
evenals de kerkramen, geleverd werd door
den Heer G. Rawinkels te Swalmen bij
Roermond.
Het inwendige der kerk ziet er deftig
uit. De wanden zijn versierd met pilasters
en bogen van roode, gele en zwarte steenen,
waarboven een dito kroonlijst. De tusschen-
vakken zijn aanvankelijk wit gelaten, om
later door polychramie opgeluisterd te
worden.
De versierde kapconstructie met vak-
en paneelzondering, waarvan het vlakke
gedeelte later eveneens tot polichromie
bestemd is, maakt met den onderbouw
een waarlijk schoon geheel uit.
Door de vriendelijke en ijverige tus-
sehenkomst van den heer A. Walraven,
geneesheer alhier, kwamen de gelden
bijeen, niet alleen tot het maken der tijde
lijke nieuwe bankin richting, maar ook
tot den aankoop van een fraai orgel.
Dit orgel werd in Juli geplaatst; de
aftimmering van de daarvoor bestemde
verhevenheid kon daardoor nog niet plaats
hebben. Ter voorziening in deze tijdelijke
leemte werd door den heer Reinoud een
orgel ten gebruike afgestaan, en bij de
inwijding der kerk door hem bespeeld
later, den 28 Oct. werd het nieuwe orgel
ingewijd.
Achter het kerkgebouw is een kleine
kerkeraadskamer gebouwd, die er inwen
dig gezellig uitziet. Een schoorsteenman
tel van Amerikaansch grenenhout met
paneelen van tegeltjes, waarop bijbelta-
fereelen zijn geschilderd, trekt daarin zeer
onze aandacht. Overigens is deze kamer
van vele gemakken voorzien.
Het geheele kerkgebouw ziet er waar
lijk uit en inwendig keurig uit en is
H»
nieuw ontworpen grenzen op het terrein
door middel van paalsjes uit te bakenen
en door wiskundige meetlijnen op voor
schreven teekening aan te wijzen, een en
ander nader bij geschrifte toe te lichten.
Aan de ruiling zou dan ten grondslag
moeten leggen het maken eener afsluiting
door middel van een houten schutting,
zoooals door rekwestrante is gevraagd en
door Burgemeester en Wethouders wordt
voorgesteld.
Dusdoende krijgt rekwestrante reeds
dadelijk zekerheid van 't geen ze blijkbaar
in haar schrijven van 7 dezer beoogt;
hetwelk trouwens ook lag in de bedoeling
der Commissie van Fabricage.
De Commissie voor de strafverordeningen
ontwierp eenige wijzigingen der verorde
ning van algem. plaatselijke politie.
Zij wil onder meer strafbaar stellen
alle «op of aan de straat met geld, kaar
ten of dobbelsteenen te spelen", daarge
laten of het al of niet om geld gebeurt.
Idem op straat een rijwiel te berijden,
zonder met tenminste één hand de stuur
stang vast te houden.
Idem op een rijwiel op de straat meer
personen te vervoeren dan waarvoor het
bestemd is.
Art. 52. Inlassching
De bestuurder van een of meer trek
dieren, aangespannen voor een rij- of
voertuig op gummibanden, is verplicht te
zorgen dat deze dieren altijd voorzien zijn
van tenminste één schelklinkende bel.
Art. 54 bis. Ieder is verplicht te zorgen
dat honden die hem toebehooren of die
onder zijn hoede staan, niet zoodanig ru
moer verwekken dat anderen daarvan
hinder ot overlast ondervinden.
Art. 55 worde aldus gelezen Op schrif
telijk bevel van B. en W. „moet een hond
voor een door hen te bepalen tijd of voort
durend voorzien zijn van een muilkorf, ver
vaardigd naar het ter secretarie van de
Gemeente aanwezige model, én bovendien
een sieraad der gemeente. Het is naar
motieven uit den oud-Duitsehen stijl ont
worpen door den architect L. Kuiler te
Middelburg, en onder diens toezicht uit
gevoerd door de aannemers H. van Leer
dam alhiei en W. van Uije en Zonen te
Middelburg.
De kerkelijke gemeente werd den 22
Nov. 1844 op aangename wijze verrast,
door een aanzienlijk geschenk in zilver,
ten gebruike bij het H. Avondmaal, be
staande uit eene schenkkan, twee bekers
en drie schotels eenvoudig en net bewerkt.
Deze gift door Vrouwe E. P. van Benthem,
werd geschonken ter nagedachtenis van
haren echtgenoot ds- L. Jutting alhier
predikant van 18201841. Na het over
lijden van genoemde Vrouwe 2de echt
genoot van ds. Juttingontvingdejdiaconie
30 Maart-1851 een legaat van 1000 gld.
Nadat dan het eerste kerkgebouw in
1652 gesticht was, werd als predikant be
roepen
JOHANNES VAN MIGGRODE
(of Miggrodius). Deze was een kleinzoon
van den beroemden Veerschen predikant,
den eersten en voornaamsten kerkhervor
mer in ZeelandJan van Miggrode, doch
geen zoon van Jacobus, laatst pred. te Mid-
delbusgzooals sommigen meenen, maar wel
van een van diens broeders Cornells of
Guiljam.
ÜAla proponent werd hij te dezer plaatse
beroepen den 28 Juli 1652 en 25 Aug: d.a.v.
bevestigd. Hij overleed alhier in 't begin
van 1657.
Een en twintig opvolgers had ds. Van
Miggrode tot op heden.
Als vijfde leeraar vinden wij op de lijst
vernoemd
JOHANNES LOUIS.
Wijl deze een eigenaardige persoonlijk»
heid was, en iemand die nog al veel met
zijn gemeenteleden overhoop lag, willen
wij eene bladzijde uit zijne leven sgeschie»
clenis opslaan,
zoo noodig aau eenen ketting worden vast
gehouden.
„B. en W. zijn bevoegd zoodanig bevel
uit te vaardigen, indien een hond nt ar het
oordeel van de politie gevaarlijk is.
„Geen hond enz." gelijk het thans be
staande artikel.
Art. bhbis. Achteraan art. 55bis litt. d
toevoegen de woorden „terwijl 't verboden
is den hond te doen trekken door middel
van eenen halsband".
Art. 555/s litt. e „de hond mag niet voor
zien zijn van eenen muilband, noch ziek,
kreupel, gewond of kennelijk drachtig zijn,
noch eene geringere schouderhoogte heb
ben dan 60 c M."
Art. 55ter. Er wordt voorgesteld eene
nieuwe bepaling, luidende
„Onverminderd het bepaalde bq de wet
van 25 Mei 1880 (Staatsblad no. 89) en bij
artikel 21 der jachtwet, zooals dit is
gewijzigd bij de wet van 13 Juli 1896
(Staatsblad no. 105), is het verboden
op eens anders grond of in daarop staande
keggen, boomen of houtgewas of op open
bare wegen of voetpaden of in openbare
plantsoenen of op de gemeente-begraaf
plaats of in het algemeen op voor den
openbaren dienst bestemde gronden, vogel
nesten uit te halen of te beschadigen of
vogels te dooden, te vangen of daartoe
eenig middel te bezigen, zonder de schrif
telijke vergunning daartoe van den recht
hebbende op dien grond, of voor zooveel
openbare wegen, voetpaden, plantsoenen,
de gemeente-begraafplaats en andere voor
den openbaren dienst bestemde gronden
betreft, zonder schriftelijke toestemming
van burgemeester' en wethouders, op de
eerste vordering van den onderzoekenden
beambte te vertoonen.
Ook is 't verboden zich met eenig middel
tot het dooden of vangen van vogels op eens
anders grond te bevinden, zonder schrifte
lijke vergunning daartoe van den recht
hebbende op dien grond, op de eerste
Hij werd als proponent bij de cl. van
Walcheren den 3 Mei 1702 alhier beroepen,
en den 11 Juni d.a.v. bevestigd.
Aldra was zijne levenswqze niet zoo het
behoorde, want den 7 Nov. 1709 kwam er
bij de cl. eene klacht tegen hem in, wegens
het maken van schulden enz., welke klach
ten herhaaldelijk werden behandeld, totdat
deze schulden eindelijk, op betooning van
zijn berouw werden afgedaan den 27 Febr.
1710 met last echterdat een predikant
uit den ring hier eene toepasselijke predi-
catie zou doen, waarbij hij tegenwoordig
moest zijn.
Vooral met den chirurgijn stond ds.
Louis op gespannen voet. Deze, Paulut
Tisson geheeten, beklaagde zich, in 't begin
van 1715, bij de classe dat ds. Louis hem
op een Zondag iets gezonden had ik
zal dit maar niet nader aanduiden, wijl
't van een mensch af komstig was onder
den naam van conserf van brood, om te
proeven of zulks goed was voor de koorts.
Met zijn kerkeraad werd hij daarop
den 17 Jan. voor declasse ontboden, waar
de kerkeraad, behalve over zijn hoofdig
heid, ook nog over andere ergerlijke on
deugden beschuldigingen tegen hem in
bracht. Dientengevolge hadden verschei
dene onderhandelingen met en informatiën
over hem plaats, waarbij ook bleek, dat
hij op eene bruiloft als Capucijn gemaskerd
was verschenen.
Nadat de cl. alle pogingen had aange»
wend, om hem tot beterschap te brengen,
werd eindelijk 12 Dec. 1715 tot zqn ont»
slag besloten, waarbq de cl. zich voorbe
hield, hem weder beroepbaar te stellen,
indien hij tot inkeer kwam, waartoe hem
een jaar tijd gegund werd. Hq overleed
echter op denzelfden dag, den 18 Jan.
1716, dat men tot zijn ontslag overging
en werd in de kerk begraven.
Hq was den 29 Febr. 1708 gehuwd met
Maria de Vos, die hq als weduwe naliet.
(Bevolking in 1824 571 j in 1905
-5 1089 jsielen).
