NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 216. 1906.
Zaterdag 16 Juni
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISGH
11,10
11,34
11,53
12,14
12,34
12,37
12,50
12,57
1,20
1,30
1,38
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Re e h t s i a k e n.
Gemengde Berichten.
Terstond
liouderskiiecht
tevens ook ploegen kan
srkeur, bij F. J. CASTEL
Y e e r e.
tond gevraagd
H'inaiisknechts
)ERHOUD, te Nieuw-
fertsdijksche Veer—Goes,
litzondering van Dinsdag,
sche Veer 6.30 12.5.
8,39 2.57. Slot 6.30.
Van Wolfertsd. veer 9.
p (Slot Oostende) 2,30 6,30
dienst.
- STEENB.— ROOSEND.
7,35 10,20
7,45 10,30
7,53 10,40
8,5 10,50
8,21 11,—
8,42 11,16
8,51 11,24
,4 11,38
11,40
12,5
12,26
12,42
1,5
>,25
1,47 -
),4 -
>,25
9,8
2-
2,10
2,20
2,30
2,40
2,58
3,6
3,17
3,20
,3
,15
t,24
,45
,55
,7
,17
f,27
,32
1,30
1,33
1,46
1,56
2,20
2,30
2,40
2,50
3,-
9,5
4,-
4,10
4,20
4,30
4.44
5.4
5,12
5,23
5,26
5.45
6,6
6,22
6,45
8,15
8.39
8,58
9,20
9.40
9,42
9,55
,37 10,10
',43 11,8
3,50 12,13
4.15
4,39
4,58
5,20
5,45'
5,48
6,2
6,12 10,2
6,36 10,23
6,46 10,32
6,56 10,42
7,6 10,50
7.16 10,58
1,- 4,10
2,5 5,15
2,35 5,57
7.50
8-
8,10
8,20
8,32
8.51
8,59
9,12
9,15
9.45
10,6
10,22
10,45
1.46
1,54
7-
8,5
9,40
3,40 7,- 10,45
Vlissingen—Middelburg,
jlissingen Zeilmark 4,40r,
gen), 5,50r, 7,55, 9,30,11,
0 1,15b, 2,—, 2,45b, 3,30,
6,55, 7,50b, 8,50, 9,40b,
ekt van Badhotelr Ver-
misef en b vervoeren
55,15r, (alleen op werk-
10, 10,15, 11,45, f 12,30,
,30, 4,15, f5, 5,50,16,55,
10,25, ll,10r.
ten goederen en loopen tot
van 9,40 waar r bjj staat
de overige tot Zeilmarkt.
TRAMDIENST.
Walzoorden vm. 4,45,
m. 2,15, 5,20, 8,5.
i naar Hulst vm 6,20, 9,10
p0, 9,10.
T TELEGRAAF.
Juni.
dagelijks (behalve Maan-
uurvan Antwerpen
aandag) 's morg. 7.— n.
op de Wester-8chelde.
N-HAMSWEERT.
met 30 September,
iesche of Spoortjjd.
an Walsoorden naarHan5--
8,45*. 11,50, nam. 3,25.
na r Walsoorden vocrm.
2,38, 5,38.
zen worden geen goe-
oerd.
ELBtTRG—ZEERIXZEB.
Juni.
■g dageljjks, 's morgens
dags half 5. En 1823
dagelyks 's mongers half
uur.
DDE1B. ROTTERDAM.
Juni.
uitgenomen 's Zondags,
ur, van Middelburg 9,30,
8,45.
alleen dierst van Rolter-
r 27 Juni alleen dienst
Middelburg.
snit
J«ni.
„SCHELDE"
Zater. 23 6,30 P,15
Zond. 24 7,30 12,15
0 Maan. 25 8, - 12,15
Dins. 26 8,30 12,15
0 Woen 27 8,30 12,15
Dond.28 8,30 12,15
Vrijd.29 8,30 12,15
Zater. 30 8,30 12,15
il achter een datum is
ee hot tweede getal ia
lam).
Jonge-Verweet- Goes,
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
35|j, die seieli met 1 «Tnli a. s.
op ons blad aboniicercu, ont
vangen het tot <lleu datum
{gratis.
15 Juni 1906.
De Ooe8che Courant gaat nu zoover dat
zij hare kolommen openstelt voor mede-
deelingen uit de besloten vergadering van
den Goeschen gemeenteraad.
In haar jongste nummer vindt men een
verslag van wat naar 't sehijnt voorafging
aan de laatst gehouden openbare zitting,
en zonder eenige terughouding wordt dat
vermeld.
En 't onderwerp van die bespreking is
een kolfje naar de hand van onze collega,
die zoo dolgraag op den burgemeester van
Goes hakt. Aan dien man deugt niets.
Terwijl aan het redactie-bureau der Goesche
geen andere dan edele, bekwame mannen
zitten, die in hun arbeid, hun verdraag
zaamheid,en in hun particulier leve», boven
alle andere menschen uitblinken, staat aan
.hoofd van Goes een man, die alle deug
den mist, welke bij de Goesche redactie
oo uitpuilen 1
En daarom denkelijk (natuurlijk niet
omdat die burgemeester anti-revolutionair
is, en natuurlijk ook niet in de hoop dat
ons verzoenend" ministerie een vrijzinnig
democraat benoemt als eens een vacature
komt) is het verdachtmakende stukje ge
plaatst dat blijkbaar moet dienen
a. om den burgemeester af te kammen;
b. om den heer v. d Leeuw op te kammen.
Nu hebben we naar aanleiding van dat
bericht uit de Goesche vierderlei opmerking
le. dat het heele geval is een cents-
toetert je opgeblazen tot de grootte van
een kinderhoofd. Onze inlichtingen zyn
van dien aard, dat ze ons de overtuiging
hebben gegeven, dat daarbij de Burge
meester in geen enkel opzicht schuldig
staat
2e. dat het zeer te betreuren valt dat
dhr. v. d. Leeuw of een ander raadslid
zich heeft laten gebruiken of zichzelf aan
geboden heeft, om te vertellen wat naar
goede zede binnen de deuren van de raads
zaal moet blijven
3e. dat het doen van de Goesche Courant
om te trachten door te dringen tot en te
publiceeren wat een gemeenteraad in be
sloten zitting verhandelt, minstens beden
kelijk moet genoemd worden en
4e. noodigen wij de raadsleden beleefde
lijk uit in de eerstvolgende openbare
zitting eens nadere inlichtingen te vragen
over dit zaakje, waarop dan, naar wij
verwachten, wel blijken zal dat dit „grind-
praatje'' een „kletspraatje'' was.
In vrij breeden kring onder onze lezers
is ieder jaar het bekende Jaarverslag van
de Vrije Universiteit een welkome ver
schijning.
Het is een rapport van ons wetenschap
pelijk leven, dat nog steeds in staat van
wording verkeert, een bericht van het
observatorium voor ons leven als christe
lijke groep in den lande. Het gewone
verslag althans het beknopt uittreksel in
cijfertaal is onzen lezers reeds bekend.
Voor eenvoudiger en pakkender her
innering van onze lezers zij er op gewezen
dat het vijf-en-twintigjarig bestaan der
Vrije Universiteit samen viel met het recht
tot het verleenen van graden, en dat het
cijfer der hoogleeraren dat in 1903 klom
tot 9 nu tot 12 is gestegen.
Bet aantal studenten klom tot 181, waar
van de theologische en juridische facul
teiten het leeuwendeel hebben.
Maandag kon in de Tweede Kamer een
stemming niet doorgaan, dewijl er vier
leden te weinig waren.
Iets dergelijks is wel meer gebeurd. En
het is ook wel gebeurd dat een der leden
in dit geval opstond en een redevoering
hield, terwijl de bodes overal heengingen
om wandelende kamerleden op te zoeken
en naar de vergaderzaal te brengen. Was
Etf
het vereisehte getal (de helft plus een)
eindelijk aanwezig, dan slaakte het lid
zijn rede, en de stemming kon doorgaan.
Maandag gebeurde zulks niet, doch werd
in strijd met het Reglement van Orde
de vergadering in plaats van tot den vol
genden dag, tot den eigen middag verdaagd.
Jaren geleden heeft, schoon onder andere
omstandigheden, een Kamerlid, door
onvoorbereid,een lange rede uit te spreken,
gezorgd dat de vergadering kon doorgaan.
Men kan het lezen in de Parlementaire
Portretten van Oastoretpollux (wijlen mr.
Belinfante) 1881. Er was op zekeren dag
een ontwerp aan de orde, maar de beraad
slaging kon niet doorgaan omdat de
Minister nog wachtte op een inlichting,
hem door zijn Departement te verschaffen.
Men hoopte dat nog een der leden het woord
zou vragen. Maar neen, dit gebeurde niet
er heerschte een pijnlijke stilte. Daar
krijgt de heer Dullert (voorzitter) den heer
v. Lijnden v. Sandenburg, afgevaardigde
uit Tiel in het oog; hij wenkt hem met
een: „Kom Van Lynden, vraag het woord,
en praat wat". „Maar ik heb niets te
zeggen, President". „Doe het toch maar".
„Enfin, ik zal 't probeeren". En Van
Lijnden verzoekt het woord, en krijgt het
onmiddelijk.
Hij ontwikkelt den stand van het de
bat en gaat daarmee voort, en stapelt
woorden op woorden, zinnen op zinnen,
totdat eindelijk de Minister de verwachte
toelichting ontvangt. Van Lijnden kon
weer gaan zitten, hetgeen hij dan ook
terstond deedintusschen had hij kans
gezien om over een stof, die op zijn hoogst
een paar minuten eischte, tienmalen lan
ger te spreken. Zoo verhaalt deze schrij
ver van het jaar '81. Van jongeren
datum is hetgeen wij zeiven eens hebben
bijgewoond, in 1889, bij de behandeling
van het ontwerp Lager Onderwijswet van
minister Mackay.
De heer Lohman was wegens het hu
welijk van zijn zoon afwezigzoodat dr.
Schaepman alleen met den minister de
aanvallen van de linkerzijde onder aan
voering van de heeren Verniers v. d. Loeff
en Kerdijk tegen het artikel, waarin het
heffen van een „billijk schoolgeld'' werd
voorgeschreven, had te weerstaan. Bijna
den ganschen warmen dag had het debat
geduurd. Er schenen ook telegrammen te
zijn gewisseld met dhr. Lohman. De heer
Schaepman had een fraaie rede uitgespro
ken doch de zaak niet verder gebracht..
Toen ging hij naar de ministerstafel,
blikbaar om met de ministers Mackay en
Ruys de Beerenbrouck naar den modus
vivendi te zoeken, teneinde het artikel te
redden. De heer Beelaerts van Blokland
was voorzitter. Deze, of de minister, vroeg
toen den heer Van Alphen om het woord te
vragen en een wijle te spreken tot de minis
ter met zijn nieuwe formule klaar zou zijn.
De heer v. Alphen deed dit, en sprak onge
veer tien minuten, De heer Seret stond bij
de ministerstafel op wacht. En toen de
minister^ gereed was, wenkte hij den heer
Seret, die hierop terstond dhr. v. Alphen
een briefje in de hand stopte, zeker met de
mededeeling dat hij wel op kon houden.
De heer v. Alphen vond dadelijk het slot
zijner rede, en terstond trad de minister op
met een gewijzigd artikel, waarin een mi
nimum schoolgeld van 20 cent werd ge
noemd. Het resultaat was dat defractie-
Verniers v. d. Loeff zich gewonnen gaf
de fractie-Kerdyk apostelde nogwattegen
doch het artikel werd met groote meerder
heid aangenomen.
s
"Wat een drukte maakten vrijzinnige en
sociale debaters in volksvergaderingen,
byv. waar mr. Sybrandi optrad over dat
staangeld.
Wij zagen den vrijzinnig-democraat met
een bedenkelijk gezicht toestemmend knik
ken als de sociaal-democraat dat staangeld
afdroogdeen den sociaal-democraat met
een traan in 't oog den vrijzinnig-democraat
toelachen, die den spreker over dat staan
geld onder handen nam,
Nu weten wij wel dat minister Loeff, na
die staangeld-agitatie de pil verzilverd, den
maatregel verzacht heeft; dat staangeld
bleef toch in de wet.
En het staangeld-artikel is aangenomen
door de Tweede Kamer met de stemmen
van alle vrijzinnig- en sociaal-deinoeraten
Van deze laatsten wel wat zot, daar zij
pas gestemd hebben voor het amendement-
Troelstra om dat staangeld vorderen te
verbieden en mr. Troelstra in een scherpe
rede dat staangeld een „onzedelijk in
stituut" genoemd had.
Wat 'n comedie is toch die agitatie tegen
het Arbeidscontract van het vorig kabinet
geweest
Een politieke comedie, waarbij vrijzin
nigen en socialisten zich niet van de gun
stigste zijde deden kennen.
In ons telegram van gisteren hebben wij
den heer Goeman Borgesius een pluim op
den hoed gestoken, terwijl deze op den hoed
van den Limburgschen afgevaardigde
Bolsius had moeten prijken.
Wij juichten namelijk zijn amendement,
om uitbetaling in vreemde munt in onze
grensgemeenten toe te laten, toe.
Onze berichtgever seinde ons Borgesius,
waar Bolsius bedoeld was. Trouwens, het
was bekend dat deze laatste 't amendement
had ingediend.
Dat het aangenomen werd, dankte hij
aan den steun van dr. Nolens, die voor het
eerst na lange ongesteldheid, dé vergade
ring weer bijwoonde en er een warm plei
dooi voor voerde, waardoor hij de stemmen
van vijf liberalen won.
Buitenlandse!) Qfcrzichl
F r a n k r ij k.
De held van den politieken dag is op
't oogenblik Jaures, de leider der sociaal-
demoeraten.
Eenige jaren geleden toen zijn geest
verwant Milleraud in 't Miaisterie-Ribot
zitting had, behoorden Jaures en zijn groep
tot de vrienden der regeeringen tegen
het laatst afgetreden ministerie stond hij
ook niet bepaald vijandig over. Doch zie,
nu er een radico-socialistisch ministerie
opgetreden is, herneemt Jaures zijn zelf
standigheid, ja, neemt zelfs positie als
oppositie.
Een daad van beteekenis. Immers tal
van sociaal-democraten zijn dit kabinet
wélgezind, en de radico-socialisten die
trouwens in de Kamer de meerderheid
hebben, waren al aardig bezig den revo
lutionair-sociaal-democraten. in het gevlei
te komen.
Juist het geschikte oogenblik voor Jaurès
om positie te kiezen. Op die wijs brengt
hij zijn partij terug van den „burgerlijken"
weg waarop zij de laatste jaren onder zijn
eigen leiding wandelde. Hij trekt haar
terug in het isolement wat haar innerlijk
sterken zal. En eindelijk, hij zelf wordt
weer zichzelf, om, op zijn tijd de zweep
te leggen over dit hem zoo na be
staand kabinet, en tegelijk nu de sociaal
democratie verwacht in 1909 de meerder
heid in de Kamer te zullen veroveren, be
reids de samenstelling voor te bereiden
van een uitvoerbaar sociaal-democratisch
program.
Gisteren heeft Jaurès, de machtige rede
naar met den prachtigen leeuwenkop, zijn
krachtig veto tegen dit kabinet doen hooren,
zich van zijne vrienden in dit kabinet los
gemaakt en een sociaal-democratisch toe
komstprogram ontwikkeld, dat zelfs den
tegenstander boeide. Breed en wel gesty-
leerd zette hij uiteen wat de sociaal-demo
cratische samenleving, zoo zij komt,eischen
en schenken zal.
Natuurlijk zal zij den kapitalisten het
gebruik der werkplaatsen enz. ontnemen
het zal een groote onteigening ten aige-
meenen nutte zijn. De regeering heeft
nog niet geantwoord doch de premier zal
uit zijn slof moeten schieten om het effect
van deze speech van zijn tegenstander,
den Franschen Hebei, le verzwakken.
Griekenland.
Het kleine Griekenland heeft het nu al
eenige jaren aan den stok gehad met zijn
buren. Turken, Montenegerijnen, Roeine-
niërs, die allen hebben 't om beurte met
Grieken te kwaad. Vooral met Roemenië
was de verhouding ongunstig.
Thans verneemt men, dat de diploma
tieke betrekkingen lusschen deze twee
officiéél zijn afgebroken. Rusland be
schermt de Grieksche onderdanen in
Roemenië en Frankrijk die te Braila.
En wat de verhouding jegens de Turken
aangaat, hieromtrent verneemt men dat
't Zondag tot een ernstig treffen kwam te
Kaza Fiorina tusschen een Grieksche bende
en losse Turksche troepen. Ook hiervan
konden wel eens verwikkelingen het ge
volg zijn.
Rusland.
De agrarische beweging, dat wil zeggen
het strijden der landbouwers om plotse
linge lotsverbetering neemt onrustbarend
toe. Vooral in Poltawa, waarheen ver
sterkingen moesten gezonden worden. On
rustwekkend is hier en daar de toestand
te eer, dewijl soldaten en boeren gemeene
zaak. maken.
Te Moskeu zijn de studenten weer zeer
woelig.
Politie en kozakken hebben een moei
lijken ondankbare, levensgevaarlijke taak.
De Üoema besloot niet uiteen te gaan
alvorens de oplossing van het landbouw
vraagstuk zal gevonden zijn.
Zij weet zich sterk door de volksmassa
in den lande die haar bij ingrijpen van
regeering en leger, zou weten te verde
digen.
Hetgeen te Sebastopol gebeurd is, levert
er bewijs van.
Daar zijn verleden week een veertigtal
revolutionairen, gewapend met bommen
en revolvers, de bureaux van een dagblad
binnengedrongen, waar zij de redacteuren
eenigen tijd vasthielden, waarop zij de
zetters ter drukkerij dwongen tot 't zet
ten en drukken van revolutionaire pro
gramma's. Diezelfde revolutionairen heb
ben thans een zeer onrustbarende procla
matie verspreid.
Daarin wordt gezegd, dat de partij voor-
loopig zich zal bepalen tot een lijdelijk
vijandige houding, maar onmiddellijk tot
geweld haar toevlucht zal nemen, zoo het
bureaucratische ministerie mocht overgaan
tot dwangmaatregelen tegenover deDoema
of hare vijandige houding jegens de door
het volk gekozen vertegenwoordigers niet
wijzigt. De proclamatie eindigt met de
verklaring, dat de partij en het volk gereed
zijn de tegenwoordige regeeiing ten val te
brengen, die ze beschouwen als niets anders
dan een wettelijke anarchie, geleid door
brutale kracht.
In den Kaukasus met zijn ruwe onge
ordende bergstammen blijft eveneens de
toestand hachelijk voor de regeering.
Onlangs hadden Kaukasiërs van den stam
der iDgoesjen het lijk van een der hunnen
gevonden, die door een onbekende ver
moord was. Ze vielen daarop eenige
kozakken aan, die in de nabijheid aan het
werk waren. Den volgenden dag kregen
beide partijen versterking en het gevecht
begon opnieuw. De regeering zond uit
Wladikawkas een bataljon infanterie met
maxims, dat de Kaukasiërs onder vuur
nam. Vijf Kozakken en zeven Ingoesjen
werden gedood de Kozakken hadden 3
en de Ingoesjen 20 gewonden,
Melden wij nog dat de regeering by de
Zwitsersche regeering het verzoek heeft
ingediend den ingenieur Rutenberg, een
revolutionair, die in Zwitserland een toe
vlucht heeft gezocht, als gewonen moor
denaar uit te leveren, daar uit het inge
steld onderzoek is gebleken, dat hij met
twee handlangers den gewezen priester
Gapon heeft vermoord.
Arrondissements-Rechibank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, deed bovengenoemde
rechtbank uitspraak in de op 8 dezer be
handelde zaak tegen J. S., oud 25 j., werk
man, geboren en wonende te 's-Heer
Arendskerke, die in zijne kwaliteit als be
zoldigd bode van het fanfaregezelschap
„Excelsior" aldaar geinde contribution
wederrechtelijk zich had toegeëigend. Ilij
werd wegens verduistering veroordeeld tot
2 maanden gevangenisstraf.
De vordering was 6 maanden.
Kantongerecht Goes.
Door het Openbaar Ministerie is hooger
beroep aangeteekend tegen het vonnis van
2 Juni 1906, waarbij N. G. wed. C. K.
te Kattendijke is vrijgesproken van over
treding der drankwet.
Vlissingen. De conducteur der brie
venmalen van hel spoorwegpostkantoor
no. 2, dhr. D. Hoek, welke dienst deed
op de lijn Vlissingen—Breda, en nu tijdelijk
dienst deed op hel zeekantoor Vlissingen
Queenborough (in de plaats van C. Collect,
die eenigen tijd geleden geplaatst werd op
de stoomtram „Walcheren") is nu voor
vast op het zeekantoor aangesteld.
Hedenmorgen heeft het Deensche
stoomschip „Zoppat" het droge Dok ver
laten en licht gereed goederen in te nemen
en daarmede te vertrekken naar Dantzig.
Nu is weer in het Dok opgenomen H. M.
transportsehoener „Vlissingen".
Destoom boot Zeeuwseh-Vlaanderen"
van den prov.stoombootdienstop deWester-
Schelde zal met eleetrisch licht worden
voorzien.
Met ingang van 1 September a.s. is
door Gedeputeerde Staten eervol ontslag
verleend aan den heer Jhr. Mr. L. van
Brankharst Sandberg, als hoofdcommies ter
Provinciale griffie van Zeeland.
Bij koninklijk besluit is ingevolge
de burgerlijke pensioenwet een pensioen
van f1670 's jaars verleend aan J. J. v.
Dullemen, landmeter van het kadaster.
Colijnsplaat. Heden had de teraarde
bestelling plaats van een onzer meest ge
achte inwoneressery nl. van Mevr. Noor-
dijke, die na 8 dagen ziek te zyn geweest,
in het begin dezer week overleed.
Hoewel juist op den middag, was er
toch veel belangstelling en gingen velen
met de begrafenisstoet mee, waar een
prachtige lijkkoets voorop reed, die het
lichaam bevatte der overledene, die door
zoovelen betreurd wordt, niet alleen om
haar weldaden en hulpbetoon, maar ook
om haar minzaam en zacht karakter. Aan
de groeve werd een treffende rede ge
houden door ds. Staal, die de overledene
herdacht en hare hoedanigheden als Christin
deed uitkomen. Waar er reden van droef
heid was, is er toch ook reden van blijd
schap, daar zy tijdens hare korstondige
ziekte, zoo blijmoedig sprak van haar
vaste vertrouwen op haren Heer en Hei
land, Wien zy ook in haar leven zooveel
in haar was, had gediend. Haar echtgenoot,
familie, vrienden en vriendinnen (de vrou-
wenvereeniging was ook tegenwoordig)
werden allen na elkander toegesproken
en gewezen op het voorbeeld dat zy gaf en
het werk dat zy naliet en daarna werd door
spreker den wensch geuit dat allen zich
zouden beijveren om, evenals deze doode,
in den Heere gerust te kunnen sterven.
Da. De Koning, emeritis-pred. te Kr&b-
bendijke, sprak ook nog een woord in aan
sluiting met het eera;gehoorde. Daarna
werd gezongen Ps. 89 8 en door den oud
sten broeder der overledene aan allen har-
tely ken dank gebracht voor de vriendschap
en liefde haar bewezen.
Benoemd tot kantonrechter-plaats-
vervanger te Ter Neuzen L. Smeets,
inspecteur der belastingen aldaar.
Verder js benoemd tot burgemeester ym