NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 194. 1906
Zaterdag 19 Mei
20e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Ziek© A rbeiders.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De lange besprekingen in de Tweede
Kamer hebben voor de arbeiders eenige
winst opgeleverd.
Zij komt hierop neer
Er is een bepaling in het Arbeidscontract
opgenomen dat de arbeider geen loon krijgt
voor den tijd, gedurende welke hij den
bedongen arbeid niet heeft verricht.
Maar in de twee volgende artikelen
komen de uitzonderingen.
Deze regel zal niet gelden wanneer voor
betrekkelijk korten tijd de arbeider niet
heeft kunnen werken door ziekte of onge
val door een verplichting hem door de
overheid opgelegd; of door zeer bijzondere
buiten zjjn schuld ontstane verplichting.
Hij krijgt derhalve zjjn loon als
hij ziek is of een ongeval krijgt
hij onder de wapenen komt voor korten
tijd inspectie maaktbrandspuitdienst
heeft; zijn kiezersplichten vervult;
hij afwezig moet zijn wegens bevalling
zijner echtgenoote dood of begrafenis van
huisgenooten of betrekkingenen der
gelijke.
Maar er is gewaakt tegen misbruik.
Is zijn ziekte gevolg van eigen opzet,
of van zijn onzedelijkheid, heeft hij den
werkgever bij het indiensttreden, door der
gelijke ongesteldheden te verzwijgen, mis
leid, dan behoeft de werkgever hem zijn
loon bij verlet wegens die ziekte niet te
betalen. Dan draagt hij zelf de gevolgen.
Kan h\j zyn verplichting jegens de over
heid of de wet, als kiezer bijvoorbeeld, of
om inspectie te maken voor militie of land
weer, en dergelijke in zijn vrijen tijd
nakomen, dan behoeft de werkgever, als de
knecht dan toch verlet, hem niet te betalen.
En wat ontvangt hij nu, wanneer hjj ziek
is, niet door eigen schuld
Wanneer hij een uitkeering krijgt uit
ziekte- of ongevallenverzekering, of uit een
fonds, waarvan hij lid is omdat hij bij zijn
werkgever in dienst is, dan wordt die uit
keering van het loon afgetrokken.
Bespaart hij onkosten, die hij anders van
zjjn loon heeft te betalen, door niet te
werken, dan worden die ook van het loon
afgetrokken.
De arbeider die per stuk of op andere
wijze, dus niet per uur, dag, week, maand
of jaar betaald wordt, ontvangt bij ziekte
of wettige, wettelijke afwezigheid buiten
eigen schuld, een loon dat gelijk staat
met het gemiddelde dat hij zou hebben
kunnen verdienen in den tijd waarin hij
verzuimde.
En nu is er ook een artikel aangenomen
dat betrekking heeft op inwonende arbei
ders en dienstboden.
De werkgever (baas, vrouw, mijnheer,
mevrouw) is verplicht hem (haai-) zoolang
de dienstbetrekking duurt, doch uiterlijk
tot een tijd van zes weken voor diens be
hoorlijke verpleging en geneeskundige
behandeling zorg te dragen. Of de arbeider
ziek is of een ongeval heeft door eigen
schuld, dat doet er niet toe de werkgever
moet er voor zorgen. Zijn er ouders of
vrienden of andere gelegenheden, die de
verpleging op zich nemen, dan is dat ook
goed. Maar zijn die er niet, dan moet de
verpleging bij den werkgever in huis ge
schieden.
Houdt echter de dienstbetrekking boven
de zes weken op, dan is de werkgever met
dat tijdstip van het ophouden der dienstbe
trekking van zijn verplichting ontslagen.
En wie moet dat betalen?
Dat hangt er van af, of de arbeider,
meid, huishoudster, of wie er bedoeld
wordt onder den algemeenen naam „arbei
der" door eigen schuld ziek of werkeloos
werd. In dat geval mag de werkgever
den arbeider zelf voor de kosten laten
opdraaien, tenminste de eerste vier weken.
Maar is 't ongeval of de ongesteldheid
buiten de schuld van den arbeider ontstaan,
dan betaalt de werkgever het.
beding, waardoor deze verplich
tingen des werkgevers zouden worden uit
gesloten of beperkt, is nietig.
Dit in tegenstelling met de bovenge
noemde verplichting jegens de niet-inwo-
nende arbeider(ster).
Voor deze geldt dat van de bepalingen
van het artikel, bij schriftelijk aangegane
overeenkomst of reglement mag worden
afgeweken.
i
18 Mei 1906.
Wat ziet ons Chr. Sociaal Weekblad
„Patrimonium" er vandaag flink uit.
Wij hebben wel eens gehoord dat Patri
monium, ook door de geabonneerden niet
gelezen werd in verhouding tot de moeite
door de redactie besteed om het blad te
vullen. Die belangelooze arbeid had in
dat geval wel wat beter gewaardeerd
mogen worden.
Maar de stukken waren ook wel eens
wat lang en droog.
Wie dit wel eens gezegd heeft, zal 't
van no. 20 niet zeggen.
Keurige, korte stukjes zijn het, keurig
om taal, stijl en inhoud.
Chr. werklieden, neem er de proef mee,
en neem het geschrevene ter harte.
Wij zullen geen inhoudsopgave geven.
Wij zeggen alleen dat wij dit no. met
genoegen lazen.
De redacteuren schijnen nu te teekenen
met hun beginletter. En zoo geeft de le
pagina bij afwisseling van M. en van T.
de volgende artikelen
De ziekteartikelen.
Aan de Voorzorg (een, gelukkig, ge
sloten discussie).
De bewusten.
Procesverbaal.
Een kritiek op kritiek.
Op de 2e bladzjjde
Dat was de zaak niet.
Nog iets.
Tweede Kamer.
En de rubrieken Van week tot week,
en Van binnen en buiten de grenzen
ook altegaar korte stukjes, die tot lezen
uitlokken.
Zoo ook op blaadje 3
Allerlei, Sprokkelingen, Ofïicieele mede-
deelingen, Uit de Afdeelingen.
Make de chr. werkman een goed ge
bruik van zijn weekblad en zij Patrimo
nium, ook na deze verjongingskuur, velen
tot zegen.
Ook waar hjj Groen van Prinsterer,
Bilderdijk en andere groote Gestorvenen
laat spreken, in gevleugelde woorden, die
hunne waarde behouden voor alle tijden
Weer één. „Weg met de anthithese",
klonk het in de verkiezingsdagen eenstem
mig van links, met het doel rechtsche
stemmen te verschalken.
En om dat doel nog beter te bereiken,
werd de antithese vervalscht en toege
spitst, en dan de voorstelling gewekt alsof
zij nu aldus door de leiders der rechterzijde
was gesteld.
Wij hebben er reeds onlangs op gewezen
hoe tal van latere uitingen op den ernst en
de oprechtheid van die kreet een zonderling
licht hebben geworpen.
W ij hebben er nu weer ééne voor ons
liggen van den bekenden Liberale-Unie-
publicist, den Haagschen briefschrijver van
de Zaanl. Ct.
Naar aanleiding van het artikel van
mr. Limburg in de Gids zegt hij, dat een
veranderde partijgroepeering een „ijdele
poging" zou zijn, „tot schadelijke tijdver
spilling en kraehtverzwakking" aanleiding
gevend.
Alleen door krachtige samenwerking
van de vrijzinnige groepen zal op den duur
een democratische geest in onze wetgeving
en sociale rechtvaardigheid in onze maat
schappelijke verhoudingen bereikbaar zijn.
De nieuwe partijgroepeering der naaste
toekomst moet geen andere zijn dan deze:
vrijzinnigen eenerzijds, „clericalen" ander
zijds, met de conservatieven (bedoeld wor
den de vrij-liberalen) en socialisten als
remmende en stuwende nevengroepen,
zonder verband met de twee hoofdpartijen.
Het streven zal moeten zijn, de partij der
vrijzinnigen vrijzinnig-demoeraten en
Liberale Unie zóó sterk te maken dat
zij, ook zonder steun van de nevengroepen
en moet 't zijn tegenover deze, opgewassen
zijn tegen de „vereenigde clericalen".
M. a. w.de 35 van thans moeten
worden tot 51En de antithese moet ge
handhaafd.
Wat blijft er nu over van het misleidend
stem busgeroep Ned.)
Middelburg. Ter aanvulling van ons
verslag van ons bezoek aan de Huisvlijt-
tentoonstelling vestigen wij nog op enkele
zaken de aandacht.
In de kleine zaal vindt men een tafel
met allerlei verlotingsprijzen, en o.a. opk
vrij keurig afgewerkte vogelkooien in
allerlei bouwvorm, eenige caroussels, rots
en kurkwerk, enz.
In de groote zaal trekt direct de aan
dacht het tooneeleen palmbosch met
vlag en wimpel omzoomd.
Aan 't begin der zaal hangen twee mooie
schilderijtjes van gedroogde bloemenen
daaronder een bloem van fraai postzegel-
werk met zeldzaam fraaie lijst van afval
van koper en ijzer vervaardigd.
Dan volgen tal van molens, vestingen,
kasteelen enz. van karton waarboven tal
van prachtig afgewerkte schepen. Onder
het miniatuur werk trekken een paar in
zendingen van H. Korstanje de aandacht
en wel de wagen van „De Automaat" en
die van „Middelburgs Welvaren". Eigen
aardig zijn ook eenige schepen in een
flesch alsmede de kade met schepen insge
lijks in een flesch.
Ook 't tegelwerk mag er wezen. Prachtig
snijwerk is aanwezig bladen, wenteltrap
pen, vogelkooien, thermometers, heften,
een sigarenkast met etagère van C. Mesu
een schilderijezel.
Voorts mag genoemd worden een dam
bord met schijven van karton; en op 't
gebied van decoratieve kunst verdienen
ook de schermen bewondering. Een imi
tatie van het bureel Vreemdelingenver
keer is mede zeer aardig. Boven dit alles
steekt de inzending van de firma G. J.
den Hollander uit, onderanderen op 't ge
bied van spiegels. Behalve de reeds in
ons vorig no. genoemde zaken, zagen wij
op het tooneel onder meer met genoegen
een Villa Marieeen Nieuwlandsehe boer
en boerin met wagen en paard de Mid-
delburgsche tram en dergelijke. Doch het
meest .springt daar in het oog de metter
daad krachtige inzending der firma Singer,
die het ongeloofelijke zien laat van hetgeen
op haar naaimachine zonder dat daarvoor
afzonderlijke apparaten noodig zijn, kan
worden verricht in het vak stikken en
borduren. Keurige zijden blouses met
borduursel kleur op kleur of met fraaie
bloemen bestikt, gordijnen tot van de
lichtste stoffen, tafelloopers, kleedjes, alles
met de Singer naaimachine bewerkt, zoo
dat het langzame en werkelijke handwerk
niet meer noodig is.
Een witte baljapon gegarneerd. Kinder
jurken met zilverdraad bewerkt. Bestikte
schoentjes, beborduurde kussensstik
werk. Kleedjes van kant en guipure. Een
schat van borduurwerk in alle genres.
Bloemen, groepen, landschappen, „naald
schilderijen" die voor olieverfschilderijen
niet behoeven onder te doen. Dat alles leeft
en lacht,u tegen. Ook op 't gebied van ver
stelwerk verricht deze machine wonderen,
waarvan de bewijzen ter opluistering voor
handen zijn. Deze inzending, waaronder
vooral niet mag vergeten worden het ge
borduurde Wapen van Nederland in prach
tige lijst, alleen reeds is een wandelingetje
naar het Schnttershof waard.
Niet minder trekt de aandacht de inzen
ding van Peek. Zoowel van grootsch en
grof, als van klein en fijn leverde hij minia
tuur-werk. Zoowel een automobiel en
andere practische zaken op 't gebied der
machine vondt men daar, als lampjes, mo
lens, aschbakjes, vaatwerk en ander gerei
van koper. Vooral mogen wij wel de aan
dacht vestigen op de spreekmachine van de
firma Peeken een groote gramophoon op
piëdestal, dien men daar te hooren krijgt.
In het midden der zaal vindt men ver
schillende intrines met allerlei fijn dames-
handwerk, ook schilderwerk op satijn en
antiek knipwerk, aangeduid o.a. door de
motto's „Oefening kweekt Kunst" en „Rust
wat".
Aan de linkerzijde der zaal trekt velerlei
postzegelarbeid de aandacht. Bordjes met
vlinders er op, vogels, bloemen, wapens
en dergelijke. Prachtig is vooral wat de
Booy t Uijen inzondde „Herzog" in
volle zee en voorin de zaal een prachtige
schilderij: „Gezicht van 's lands scheepen
van Oorlog ter reede van Vlissingen in
1784 onder vice.-ad mi raai Reynst.
Ook op 't gebied van kleibewerking
waren er aardige inzendingen. Ook vindt
veel bekijks de ter opluistering aange
brachte inzending van G. M. Feij, boek
binderij „Den Hercules." Tal van voorwer
pen ziet men daar, van plasticine ver
vaardigd. Deze stof, uitsluitend bij Feij
verkrijgbaar, vervangt en erdringt terecht
de klei, omdat zij zich gemakkelijker laat
verwerken, altijd zacht blijft, en dus van
dezelfde stof velerlei voorwerpen kunnen
vervaardigd worden. De doosjes met rol
letjes plasticine in 5 kleuren bevatten ook
een ijzerdraad, met behulp waarvan op
alleraardigste wijze verschillende dingen,
beesten enz., kunnen vervaardigd worden.
Een aangename, leerrijke, tijdpasseering
voor de kinderen.
In dit genre trekt van genoemde firma
zeer de aandacht een kaartje van Nederland.
Boven dit alles hangt de voorgevel van het
Schuttershof mede in postzegels.
Verder verdient vermelding de uit klei
vervaardigde plattegrond van Walcheren
met de oude en nieuwe tramlijn er op. Een
theeketeltje uit een kleine munt geslagen.
Een ijzeren keukenfornuis. Een prachtig
borduurwerk met kruissteek vervaardigd,
voorstellende de inneming van Den Briel
in 1672 voorwaar een kunststuk, dat veel
bekijks heeft. En niet te vergeten een goed
geslaagde pendule van rijst. En een heir-
leger soldaten van allerlei natie en wapen,
wel duizend man, een aardig gezicht ople
verend. De vervaardiger er van heeft wel
het record geslagen in het oefenen van
geduld met 't uitknippen en opplakken van
al deze krijgslieden. Er is natuurlijk nog
heel wat meer, doch wij kunnen niet alles
noemen.
Op de etalage van de firma Sinderam
vestigden wij gister reeds de aandacht.
Vermelden wij nog dat leden ran de
jury zijn
voor de handwerken de dames A. P. P. G.
de Vries, J. M. de Haan en C. H. v. Rotten
voor houtsnij- en teekenwerkenwatdaartoe
behoort de heeren F. J. van de Ransou, A.
Koppejan, Vlissingen, J. I. van Wuijck-
huise en J. A. Melse en voor smidswerk,
schepen, koper- en graveerwerk de heeren
C. Meij, C. Mak, J. D. Jolmers en mr. R.
Fruin.
Wie van het nut van huisvlijt nog niet
overtuigd is, ga naar de tentoonstelling en
hij krijgt respect vöor het beginsel der
huisvlijt, voor hen die ze beoefenen, voor
de kunstenaars en kunstenaressen onder
hen, en voor de Middelburgsche afdeeling
van den Volksbond die deze tentoonstelling
organiseerde en met haar steun aan huisvlijt
zegen brengt in menig gezin
Middelburg. Donderdag werd in de
sociëteit „St. Joris" alhier, onder voorzit
terschap van den heer H. Jonker, eene
algemeene vergadering gehouden van de
Commissie tot bevordering der belangen van
den dienstbaren stand. Behalve het bestuur
waren een drietal dames aanwezig. De
rekening oyer 1905 bedroeg in ontvang
f286,51, waaronder f 106,50 aan contri
butie en in uitgaaf, met een voordeelig
saldo van f259,21, een gelijke som. Zij
werd goedgekeurd. In het vorige jaar is
in de vacature jlir. Van Teylingen als
bestuurslid niet voorzien, doordat de heer
L. K. van der Harst heeft gemeend voor
eene benoeming te bedanken. Thans wor
den voorgedragen de heeren Plankeel en
L. G. Kakebeeke. Eerstgenoemde werd
met algemeene stemmen benoemd. Ter
voorziening in de vacature in het bestuur,
door aftreding van den heer W. A. Graaf
van Lynden, werden aanbevolen de heeren
jhr. C. J. J. A. van Teylingen en L. G.
Kakebeeke. De eerstvoorgedragene werd
eveneens met algemeene stemmen gekozen.
Daarna waren de bekroningen aan de
orde. De heer Jonker sprak de mevrouwen
en de dienstboden toe, die saam. waren
gekomen, om aan laatstgenoemden een
geringe belooning voor langdurigen, trou
wen dienst uit te reiken. Hij zette het
doel der Vereeniging uiteen, dat ook be
oogt later trouwe dienstboden een rustigen
ouden dag te bezorgen, om vervolgens,
te schetsen de verhouding tusschen mees
teres en dienstbode, die, wat de aanwe
zigen betreft, een goede is geweest. Hij
wenschte allen geluk en sprak de hoop
uit dat de trouw, zoo lang betoond, zal
blijven voortduren nog vele jaren.
Daarna werden de verschillende voor
een bekroning in aanmerking komende
dienstboden voorgeroepen. Het waren Cath.
van den Broeke, die 20 jaar diende bij
mej. PouwerSmallegange J. Baljé, die
20 jaar bij mevr. Plankeel diende; Joh.
de Rijke, gedurende 10 jaar in dienst bij
den heer D. BlokMaatje verhage, 10
jaar bij mej. Klitteuberg dienende El.de
Koeijer, sedert 10 jaar dienstbode bij de
dames De Man Suz. Visser, 20 jaar dienst
bode bij mevrouw SprengerDe Bruijn
S. W. Calliber, 10 jaar bij mevr. Van
TeijlingenOp ten Noort in dienstA.
Walraven, die gelijk tijdvak diende bij
den heer RoscamAbbing, en M. Drioel,
die 20 jaar in dienst was bij den heer
W. P. Mervel. Aan allen werd een di
ploma uitgereikt, benevens nog eene andere
stoffelijke belooning. De voorzitter sprak
elk harer afzonderlijk toe en huldigde
haren trouw, terwijl hij ook de meeste
ressen geluk wenschte. M. C.
Middelburg. Heden werd ten raadliuize
alhier een proef genomen met hygienischen
stofzuiger. De proef slaagde uitstekend.
Zooals bekend, zijn nadere inlichtingen
daaromtrent te bekomen bij dhr. D. de
Vries Dzn., Kinderdijk alhier.
Middelburg. Door de politie alhier is
bekeurd een zekere L. V., 32 jaar, die in
het plantsoen bezig was met hout te kappen
In verband met art. 184, Wetboek
van Strafrecht, is door de politie alhier
proces-verbaal opgemaakt tegen een Am-
sterdamsch koopman, die, terwijl een
agent van politie den lederen muilkorf
welke zijn hond droeg in beslag wilde
nemen, deze in het water wierp.
Bij het te Rotterdam gehouden examen
voor rijkshulpkeurmeester, voor slachtvee
en vleesch, slaagde o. a. de heer P. Uyt-
hoven, keurmeester voor slachtvee en
vleesch te Middelburg.
Aan den heer A, S. J. Dekker te
Goes is opgedragen de bouw van een
pijporgel ten behoeve van de Ned. Herv.
Gemeente te St. Laurens, zoomede van een
pijporgel voor de Geref. Kerk te Nnnspeet.
Goes. Op het Zomerfeest der Christel.
Jongelingsvereenigingen op Z.-Beveland
Ring Nederlandsch Jongelingsverbonden
Ring van Jongelingsvereenigingen op Ge
reformeerden Grondslag, D. V. 28 Juni te
Biezelinge te houden, zullen als sprekers
optredenDs. W. Lindhout, van Amster
dam ds. H. P. Stegenga, van Wolfaarts-
dijk dr. L. H. Wagenaar, van Middelburg
en ds. J. van den Berg, van Ter Neuzen.
Ds. R. K. Hummelen, te Biezelinge, zal de
openingsrede en ds. J. W. Drost,te Wemel-
dinge, de slotrede uitspreken. Waarschijn
lijk zal ook nog ds. A. S. Talma, lid der
Tweede Kamer, op dit Zomerfeest optreden.
