Gemengde Berichten.
r I -J 111T 017.
Snippers uit de oude doos.
Kerknieuws.
kleven talrijke practische bezwaren aan.
Zoo kan o.a. de bepaling, dat ziekte-uit-
keering gebonden is aan den duur van een
opzeggingstermijn, zeer nadeelig voor den
arbeider zijn. Er ontbreekt een regeling
betreffende den wachttijd, welke minister
Veegens voor de ongevallenwet toch noodig
vond ter voorkoming van voorwending en
andere misbruiken. Spreker meende dat
de artikelen in ieder geval gewijzigd moeten
worden in dien zin, dat de regeling meer
onderscheidt naar de duurzaamheid van
dienstbetrekking en dat de waehttijd wordt
geregeld.
De heer Blooker, oud-liberaal, genees
kundige, en als man van de praktijk vol
komen bevoegd hier een woordje mee te
spreken, waarschuwde eveneens tegen deze
artikelen (1638c en 1638ij). Zelfs een
dokter, zoo zei hij, kan bij de eerste waar
neming niet terstond uitmaken of hij te
doen heeft met een zieke die 'tis, of met
een die 't er om doetof hij voor zicli
heeft een katterigen Maandaghouder of
een typhuslijder in eerste begin (incuba
tietijdvak
Bij het maken der Ongevallenwet had
men het advies van bevoegd geneeskun
dige zijde in den wind geslagenthans
plukte nteu van het bedenkelijke stelsel
in 't bijzonder van de uitbetaling der ge
neeskundigen per verrichting, de wrange
vruchten. Dat reeds moest eea voldoende
les zijn om de geheele zaak die ons nu
bezig houdt, aan te houden tot de behan
deling der ziektewetwantlater terug
komen op hetgeen men thans tamelijk
ondoordacht wilde neerschrijven, zou on
mogelijk blijken.
De minister Van Kaalte, sterk door zijn
meerderheid links plus een aanzienlijk
deel der rechterzijde, doch zwak door 't
gemis van afdoend tegenbewijs, antwoordde
met een booze opmerking over het geop-
poseer der oud-liberalenontkende dat
hier vooruitgeloopen werd op de ziekte
verzekeringswet trachtte te doen geloo-
ven dat het hier niet was dwingend recht
omdat immers weigering aan de zijde van
den patroon is toegelaten, waarop dan bjj
proces kan uitgemaakt worden of de zieke
waarlyk ziek was, waarvan de bewijslast
op dezen laatste rustenz.
Altegaar zwakke argumenten, omlijst
door phrasen om het „sociale" gevoel en
medegevoel op te wekken.
De rede van den minister, ook nadat
minister Veegens hem te halp geschoten
was, maakte op de tegenstanders weinig
indruk. Stuk voor stuk werd zij door dhr.
Tydeman uiteengerafeld en in haar zwak
heid tentoongesteld. Glashelder toonde
deze spreker aan dat deze bepalin
gen een belemmering zullen zijn voor
de ziekteverzekering, en dat verplichte
uitkeering van 't loon ook bij voorgewende
ziekte, niet alleen aan ambtenaren en dienst
boden, wat veel meer zal voorkomen, en
dus veel erger is, aan alle werknemers
over een zeer langen tijd, zij 't ook al in
den vorm van ziekengeld, wordt voorge
schreven, waarbij de arbeider aan 't langste
eind trekt, wijl zijn loon doorgaat en bij
protest van den patroon zich den weg tot
gratis procedure geopend ziet, waarbij hij
niets te verliezen heeft.
Wij hopen dat aan deze juiste bezwaren
zal kunnen worden tegemoet gekomen
De poging om een modus vivendi
te vinden, blijkt reeds beproefd te zijn. Althans
de heeren Heemskerk, De Waal Malefijt, Regout
en Van Wijnbergen hebben de volgende amen
dementen voorgesteld betreffende artikel 1638c.
92
DOOK
S C A L D I S.
AXEL.
Een bezoek te brengen aan een der oudste
en in de geschiedenis meest bekende plaat
sen van het voormalige 5de district, aan
het indertijd door oorlogsrampen geteis
terde Axel, staat voor heden op ons reis
plan.
In welken tijd A.ref is gesticht is moeilijk
te bepalen. Volgens sommige schrijvers
kwamen de Denen hier voor het eerst in
837, en zouden dezen de stad gesticht heb
ben maar uit andere, geloofwaardige
bronnen weet men dat heer Robert reeds in
813 hier eene kerk zou gesticht hebben.
Vermoedelijk zullen wel de Denen de plaats
tot meerderen bloei hebben gebracht en zal
de naam Axel van hen afkomstig zijn.
Bij de oudere geschiedschrijvers wordt
de naam Axla geschreven en ook wel Axela,
welke namen een Sterkte, Slot, Kasteel of
Burcht beteekendenwaaraan trouwens
de meeste steden hun oorsprong te danken
hebben.
Axel was de oude hoofdplaats van Axeler-
Ambacht, ook eenmaal een eiland, dat in
den loop der tijden door overstrooming en
inpoldering herhaaldelijk van gedaante
veranderde. Naar Axel noemde zich een
oud en edel Vlaamsch geslacht, dat reeds
in de 9e eeuw bekend moet zijn geweest.
Axeler-Ambacht behoorde omstreeks het
jjV jaar 1000 aan Vlaanderenmaar door het
huwelijk van Graaf Robert, in 1063, met
Geertruide, wed. van Floris 1 Graai' van
Holland werd hem tot huwelijksgift ge-
geven het laud van Aalst, de vier Am-
Dachten, waaronder Axel, en de rwfeilanden
van Zeeland, Walcheren, Z.- en N.-Beveland,
Wol/aartsdijk en Borselen, waardoor Axel
ceu kleinen tijd van Vlaanderen werd ge
scheiden, het overige van dit gewest kwam
aan Roberts broeder, Boudewijn VI. De
Het is nu eenmaal een feit dat er patroons
zijn ook die zich Christelijk noemen
die geen cent uitkeeren aan hun schappe
lijke knechts, wanneer zij eenigen tijd door
ziekte afwezig zijn, en dat terwijl die
patroons het goed doen kunnen, en krach
tens het Woord Gods, waarop zij zich in
andere gevallen wel weten te beroepen,
hunne verplichtingen in dit opzicht wei
kennen.
Dezulken door de wet te laten dwingen,
is een maatregel die wij op zichzelf zeer
toejuichen. Maar er moeten maatregelen
zijn teg'-n 't «er om doen" (simulatie) en
steun voor die minvermogende gezinnen
waar de inwonende arbeider of meid door
een langdurige krankheid bezocht wordt
en men de dokters-rekening zelfs van de
naaste familie ternauwernood kan betalen.
Er zal van daag nog menig woordje
over deze belangrijke quaestie gewisseld
worden.
I. In liet eerste lid van artikel 1638c, worden
de woorden »voor eenen tijd, niet langer dan
de opzeggingstermijn" vervangen door: »voor
eenen korten, naar billijkheid te berekenen tijd".
II. In het eerste lid van art. 1638c worden
tusschen de woordentongeval" en »verhin-
derd" gevoegd de woordendineer dan twee
dagen".
III. Het tweede lid van art. 1638c wordt ge
lezen als volgt
»Komt hem in zoodanig geval krachtens eenige
wettelijk voorgeschreven ziekte- of ongevallen
verzekering, of anders dan ingevolge eenig wet
telijk voorschrift uit een fonds of krachtens een
overeenkomst van verzekering, een geldelijke
vergoeding of uitkeering toe, dan wordt het loon
verminderd met het bedrag dier vergoeding of
uitkeering".
Indien de gansche rechterzijde en de oud-libe
ralen deze verbeteringen helpt aanbrengen, dan
is althans één onbillijkheid weggenomen, en
worden de artikelen meer aannemelijk.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Brakel G. Benes te Hoog
Blokland.
Aangenomen naar Vollenhove door L.
Boersma te Haulerwijk.
Bedankt voor Coevorden door W. v.
Dooren te Drempt.
Ds. P. N. Pikaar te Dieren, vroeger
te Kootwijk, Hoogbloklaud, Rhenen en
(1889'92) Goes, viert Zondag 13 Mei zijn
40-jarige ambtsvervulling.
Geref. Kerken.
Beroepen te Giesen Oudkerk J. H. Jonker
te Wormerveer.
Middelburg. Tot afgevaardigden ter
particuliere synode zijn door de classis
Middelburg benoemd primi, ds. Littooij
en dr. Wagenaar; secundi, ds. Bouma en
ds. L. F. Kerkhof. Ouderlingen primi
G. v. d. Putte en S. Louwersesecundi,
,T. Louwerse en K. Melis.
Chr. Ger. Kerk.
Beroepen te Utrecht F. LeDgkeek te
Harlingen.
Oud-Geref. Gem.
Aangenomen naar Patersoti(N -Am.) door
J. C. Wielhouwer te Oude Tonge.
Iz A 1) IJ O LJ W.
Het Drievondig Verbond.
Ik bedoel niet de beroemde triple alli
antie door Jan de Witt's scherpzinnigheid
in het leven geroepen, om aan Lodewijk
XIV „tot hier toe en niet verder" toe te
roepen, noch die welke in Europa tegen
woordig nog bestaat en Duitschland, Ita
lië en Oostenrijk verbindt of niet verbindt,
scheiding duurde echter slechts tot 1076,
toen Boudewijn stierf en Vlaanderen, door
tusschenkomende twisten veroverd werd
door Graaf Robert, zoodat deze nu Heer
van de geheele landstreek werd hij ver
hief toen het leen te Keulen aan Keizer
Hendrik IV. In 1244 kwam het Graaf
schap Vlaanderen in bezit van Margaretha,
doch van Graaf Boudewijn en moeder van
Guy van Dampierre, welke doorgaans be
kend is onder den naam van de zwarte
Magriet. Doch deze ongelukkige Vorstin,
in gebreke gebleven zijnde, om het Leen
van Vlaanderen voor genoemden Keizer
te komen verheffen, werden de landen van
Aalst, de ambachten Hulst, Axel, Assenede,
en Bouchoute verklaard aan het Rijk ver
vallen te zijn daarbij was zij onvoorzichtig
genoeg, om zich in een oorlog te wikkelen
met Willem II Graaf van Holland, die,
sinds den dood van Hendrik, landgraaf
van Thuringen, tot Roomsch Koning was
verheven.
Jan van Avesnes, een voorzoon van
Margarethain verbond met den Bisschop
van Luik, viel in 1248 met een groote
krijgsmacht in deze streken alles werd
uitgeplunderd en verwoest en moest Axel
het ook deerlijk ontgelden. Het getal ge
vangenen uit het- leger van Avesnes was
zóó groot, dat Margaretha eene som van
60,000 gouden pennDingen, als losgeld
moest uitkeeren, voorzeker een enorm be
drag in die dagen. Nauwelijks was de oude
twist met de Hollanders geëindigd, of het
Vlaamsche zwaard, gewoon van bloed te
druipen, ging dit nu tot zijn eigen land
wenden. In het jaar 1325, onder de re
geering van Graaf Lodewijk, werd het
aanzienlijke Gent en de vier Ambachten,
die te voren steeds nauw aan elkander
verbonden waren geweest, door binnen-
landsche twisten vaneen gescheiden, De
krijgsbenden van het land van Waes,
Hulst, Axel, Assenede, Bouchoute en het
Brugsche Vrije, belegerden Gent en plun
derden en vernielden alles in den omtrek;
doch men dwong de belegeraars spoedig
het beleg op te breken, en de Gentenaars,
zoo ge het nemen wilt, doch ik heb het
oog op het drievoudig verbond in de land
bouwkunde en wel in de bemestingsleer.
Het is de alliantie tusschen kali, phos-
phorzuur en stikstof. Men moge hierover
nu reeds veel geschreven hebben, de feiten
wijzen het uit, dat ze toch nog niet tot
de kennis van alle landbouwers is door
gedrongen. Nog niet alle landbouwers
begrijpen, dat alle planten, om tot volko
men ontwikkeling te komen, behalve enkele
stoffen, die gewoonlijk in voldoende hoe
veelheid in den bodem aanwezig zijn, in
de eerste plaats in betrekkelijk groote
hoeveelheden noodig hebben alle drie de
stoffen, welke tot het drievoudig bemes-
tings verbond behooren, namelijk de kali,
het phosphorzuur en de stikstof, drie stof
fen, welke niet altyd in voldoende mate
in den bodem voorkomen. Dit is in elk
geval zeker, dat men de bijzonderheden
van deze alliantie niet genoeg in het oog
houdt. Die bijzonderheden wil ik nog
eens kort bespreken.
Hoe meer men van de eene stof ge
bruikt, des te meer moet men ook van
de andere nemen, om door een grooteren
oogst voldoende winst te maken. Een
landbouwer heeft b.v. op zyn akker eenige
balen chilisalpeter gestrooid en meent
daarmede genoeg bemest te hebben. Nu
zijn er twee gevallen mogelijklo. de
akker bevat genoeg phosphorzuur en kali
en zal door het chilisalpeter een groo
teren oogst opleveren, maar daarbij
natuurlijk een evenredig deel phos
phorzuur en kali verliezen, want het
eigenaardige is, dat niet de stikstof alleen
verbruikt wordt, doch altijd stikstof n kali
ón phosphorzuur. Hoe meer er van het eene
is, zooveel te meer wordt er ook van de
beide andere vereischt; 2o. is mogelijk, dat
de akker niét genoeg phosphorzuur en kali
bevat. Hij kan dus voor de gegeven hoe
veelheid chilisalpeter ook niet genoeg af
staan. Het gevolg daarvan is, dat niet alle
chilisalpeter gebruikt wordt en de oogst
dus ook niet naar evenredigheid grooter
wordt. Aldus is er door gebrek aan phos
phorzuur en kali, verlies aan chilisalpeter en
zijn er kleinere oogsten.
Kali is onder de drie genoemde mest
stoffen die, welke vaak ontbreekt. In som
mige streken begint men de zaak in te zien
en laat men de Kali nooit weg. In andere
wordt de akker er zeer stiefmoederlijk mee
bedeeld.
Men weet gewoonlyk niet, welke groote
verliezen men daardoor lijdt, hoeveel stik
stof en phosphorzuur er door gebrek aan
Kali verloren gaat, en hoe de oogst juist
door het te weinig aan die ééne meststof
gedrukt wordt. Hoe vaak gebeurt het, dat
een landbouwer van meening is, dat elk
gewas een bepaalde meststof noodig heeft
en men b.v. alleen chilisalpeter of alleen
superphosphaat geeft. Dit is dan alleen
juist gehandeld, als men overtuigd is, dat
de bodem genoeg Kali heeft, wanneer dus
b.v. de voorvrucht een rijke Kalibemesting
heeft gehad. Gij kunt er dan ook van
verzekerd zijn, dat gij, wanneer ge, by
genoegzame bemesting met stalmest, chili
salpeter, peru-guano of superphosphaat,
geen rijke en uitstekende oogsten verkrijgt,
de schuld hiervan in negen en negentig
gevallen van de honderd te zoeken is in het
Kaligebrek, terwijl ge door Kaïniet, patent
kali of een ander Kalizout te geven, het
meest gewenschte resultaat zoudt ver
krijgen.
Ziedaar het groote geheim van het Drie
voudig Verbond in de bemesting.
ODder aanvoering van hunne bevelhebbers,
na een bende van 800 man verslagen te
le hebben, vonden middel om zich weder
van het land van Waes en de vier Am
bachten te verzekeren.
Ka in 1336 een verdrag gesloten le
hebbeD, was dit echlcr niet van blijvenden
duur, sedert 1380 bleven de onlusten tus
schen den Graaf en die van Gent voort
duren, wat ook ten gevolge had dat o. a.
de kloosters van Ecloo en Baudeloo en de
steden Thielt en Axel en de omliggende
plaatsen in vlammen opgingen. Den 18 Oct.
1385 werd eindelijk de vrede geteekend.
In de volgende eeuw echter kwamen
de oude veeten wêer boven, en gedurig
was Axel bij de twisten en invallen de
lijdende partij.
Toen de stad, in 1452, bij eene bele
gering door Filips van Bourgondië verbrand
werd, was 't met haar welvaart gedaan.
Toen tijdens de Spaansche beroeringen
in 1573, de Hertog van Alva vertrok,
bad deze tot zijn opvolger benoemd Louis
de Requesensdoor diens komst, verbe
terde de toestand ook hier niet, men ging
in Axel, waar de Spanjaarden nog mees
ter waren, voort met plunderen en moor
den. In Febr. 1574 had men hier niet
alleen zekeren Jan de Buck, als Hervor
mingsgezind, opgehangen, maar men ging
zelf zóóver, dat men eenige Zeeuwsche
kooplieden, die voor zaken hier aanwezig
waren, vermoordde. In Zeeland besloot
men over deze gruwelijke daad, wraak
te uemen. In den nacht van 26 Juli 1574
landden eenige schepen te Neuzenmet
500 man voetvolk trok men naar Axel
van deze 500 man, werden er 200 in eeis
hinderlaag verborgen. Dit was bij de
Spanjaarden niet bekend. Bij een uitval
door dezen veinsden de 300 Geuzen te
vluchten en kwamen alzoo de vijanden
in de hinderlaag. Bloedig strijdende, wer
den alle Spanjaarden om het leven ge
bracht en werd de openstaande stad aan
de woede der Geuzen overgelaten, die de
kerk en de aanzienlijke gebouwen in brand
staken en alles vernielden,
RECLAMES,
Waar hangt uw geluk van af.
Het is zeker dat het geluk niet kau
bestaan zonder eene goede gezondheid.
Als gij ziek zijt, weet ge het beter als
iemaud anders. ele lieden die lijdende
waren, die ongelukkig waren, hebben de
gezondheid terug gevonden, het geluk om
dat zij adverteuties lazen. Zij hebben er
de aanwijzing gevonden van het genees
middel dat hen genezen heelt. De Pink
Pillen geven steeds bewijzen van genezing
en liet vall U gemakkelijk te zien of Uwe
ziekte gelijkt op die der genezene personen,
wier cerlilicaten wij publiceeren. Als gij
dezelfde verschijnselen hebt, zullen de
Pink Pillen ongetwijfeld voor U doen wal
zij voor hen gedaan hebben. Het schijnt
zonderling te zeggen dat het geluk som
tijds afhangt van het lezen eener adver
tentie. Zulks is evenwel de zuivere waar
heid. De heer Christiaan, Bleekstraat 16,
te Ginneken schreef onlangs
Sedert langen tijd was ik door alge-
raeene zwakte aangetast. De geringste
krachtsinspanning liet mij geheel en al
uitgeput. Deze zwakte verspreidde zich
niet alleen aan mijne ledematen, al mijne
organen leden er onder en in 't bijzonder
mijn maag. Al de geneesmiddelen die ik
genomen had, hebben mijn toestand niet
kunnen verbeteren. Alleen nadat ik de
Pink Pillen gebruikt had, waarvan ik zoo
vele wondervolle genezingen gelezen had,
heb ik mij verlicht gevoeld. Ik kan be
vestigen dat vanaf den derden dag van
behandeling mij beter gevoelde en dat ik
zeer snel genezen ben geworden.
De heer Parijs, wachtmeester, Comman
dant der brigade van de Koninklijke
Maréchaussees te Sneek, schrijft
Ik ondergeteekende verklaar dat rnijue
vrouw van eene vreeselijke maagziekte
genezen is geworden, die haar vrees'lijk
deed lijden, Ondanks al de voorgeschre-
vene behendeliugen, die zij op nauwkeurige
wijze volgde,veranderde haar toestand niet.
Zij leed steeds. Zij heelt toen de Pink
Pillen willen nemen, waarvan zij de zoo
merkwaardige genezingen gelezen had.
De Pink Pillen hebben haar een goeden
eetlust, eene goede spijsvertering gegeven
en hebben al hare ongemakken doen ver-
dwijueneD.
Het is niet mogelijk deze kompleete
geneziDg niet aan de Pink Pillen toe te
schrijven, want de andere geneesmiddelen
hadden op haar geen invloed gehad.
Veronachtzaamt de aanwijzingen niet,
die U gegeven worden door hen, aan wien
de Pink Pillen goed gedaan hebben. Volgt
hun voorbeeld, als gij geene bevrediging
met de behandelingen die gij tot op heden
gevolgd hebt. De Pink Pillen zijn een
buitengewoon krachtig geneesmiddel en zij
kunnen U genezen. Kijkt naar geen kleine
uitgave, die U veel geld kan doen winnen
door U eene volmaakte gezondheid te
geven, die U in staat zal stellen U met
lust en ijver om Uwe bezigheden en zaken
te bekommeren.
De Pink Pillen zijn onovertrefbaar tegen
bloedarmoede, bleekzucht, neurasthenie,
algemeene zwakte, maagziekten, rheuma-
tiek.
Prijs f 1.75 de doos f9. per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam. Hoofd-depöthouder voor Neder
land en Apotheken, Franco toezending
tegen postwissel. Ook echt verkrijgbaar
voor Middelburg en omstreken bij Joh.
de Roos en voor Goes en omstreken bij
Gebr. Mulder, Drogerijen en Verfwaren.
Toch bleef de stad nog in handen van
Spanjeniet lang echter meerbij den
dood van de Requesens op 5 Maart 1576
kwam het bestuur des lands in handen
van den Raad van State, Kort daarna
sloegen de Spanjaarden, uit hoofde van
wanbetaling aan het muiten en bedreven
in de stad zulke gruweldaden dat de Raad
op Zondag 29 Juli de oproerigeu voor
vijanden des lands verklaarde.
De voortdurende euvelmoed van den
vijand, veroorzaakte dat de Staten van
Vlaanderen, buitengewoon vergadert te
Gent, den 14 Sept. besloten zich, in
vereeniging met de andere Provinciën te
wapenen en vervolgens de hulp in te roepen
van den Prins van Oranje, en ook Vlaan
deren van het Spaansche juk te verlossen.
(^o'rrieraierist)'
V»., WW WVIVA«WWWW*
van de beste man-
5.44 6.7 7. 9. 12.5 -happen in stilte uit Neuzen en kwamen
i2.iftgen den morgen te Axel aan. Wyl de
12.23 "ten gesloten waren, kon men moeilijk
12.31 .issen hoe in de stad te komen; ein-
I2-J?elijk verstoutte zich een soldaat om langs
I2- len Steenen Beer, die het water scheidde
rI2"n de stadsvesten de wallen te beklimmen.
1-2 Iet gelukte hem, zonder gezien te worden,
Wederom werd aan het station te
Goes eene goede verbetering aangebracht.
Aan de stadszijde werd n.l aan den gevel
een flinke klok aangebracht, waarop men
zoowel over dag, als des avonds door
verlichting er achter, op goeden afstand,
den tijd kan waarnemen.
Tholen. Betreffende de dichting van
het gat in den overstroomden Slabbecoorn-
polder, dient nog gemeld, dat men met de
werkzaamheden goed opschiet. Daar de
zoogenaamde giergetijen in aantocht waron
en nu zijn ingetreden reeds, was men steeda
met alle man bezig een bestaanden dam
op zoodanige hoogte te brengen, dat hij
ook voor deze hooger loopende getyen
verre boven hoogwater uitstak wat dan
ook volkomen gelukt is. Reeds is men
ook begonnen om de sluis, doorwelke de
Slabbekoornpolder zijn water geregeld
uitloost open te werken, zoodat de boorde
volle slooten en greppels, waar die nog
zijn overgebleven, spoedig hun water
zullen kunnen ontlasten. Dedraiuecrbuizen
voor zooverre deze polder er reeds voor
een groot deel mede gelegd was, zullen
moeten worden opgegraven en schoonge
maakt, of zoo de kosten dit werk niet
loonen, 't land onmiddellijk 't zij van grep
pels of nieuwe buizen voorzien worden.
Door den geheelen polder liggen als
het ware de stukken derrie en veen, uit
den grondslag des dijks opgebersten. Van
daar ook dat de voet des dijks op die plaats
ook geheel was weggespoeld, omreden zyn
voetstuk rustte op een zachte derrie- en
veenbodem dat wel het ongunstigste ge
val mag genoemd worden, waarop een
zeedijk gebouwd is De greppels zitten
overal vol of zijn gelijk gedreven met het
overige land. We ontmoeten óok op onder
scheidene plaatsen, een vrij aanzienlijke
hoeveelheid zeezand, dat ook door het
lossen der bakken op de zinkstukken
of met inkomende getij van af daar, de
polder indwarrelde, en zich verder cp het
op het bouwland by banken als 't ware
nederzette. De geheele aanblik is voor
den landbouwer allerdroevigst. Jaren
zullen er noodig zijn, om deze kostelijke
bouwgrond weer even vruchtbaar te krijgen.
De aardappel- en bietenhoopen, gedeelte
lijk uitgespoeld, zijn alle reeds rot en als
het ware vergaan. De wilgenkoppoten,
die onder aan den dijk staan, zullen ook
geen blad meer dragen. Voor 't grootste
gedeelte zijn ze reeds dood of stervende.
Even zoo met de boomen op de hoeve van
Van Dalen. De man is reeds bezig zyn
hoeve te herstellen, 't zij met planken te
slaan, aan schuur of dorschvloer. Voor het
overige kan hij niets uitrichten omrede
zijn gansche hoeve met land verdronken
geweest is. En hy nog niet eens met paard
of wagen zyn hoeve zou kunnen bereiken
omdat het dijkje nog voor eerst niet klaar
is. Voornoemd dijkje, waarin 4 groote
gaten gespoeld waren, is nu ontzettend ver
hoogd en verzwaard.
Toch, er langs gaande ziet men dat er
nog plaatsen zijn, voornamelijk daar waar
de gaten zich bevonden hebben, dat het
uiteendrijft, en nog niet erg vast gezet is.
Gaat men van hier naar Oud-Vossemeer
zoo ziet men vanaf de Karnemelkspothoeve
tot den Oud-Vossemeerschen molen geen
enkel paard in 't veld om te werken. Ook
geen menschen, ja een enkele, die met een
schop de greppels reinigt. Dat is al. Den
geheelen aanblik is doodsch. En onwille
keurig moet men denken aan het psalmvers:
kerke
ige
seke
7-
9-
7.8
9-9
9.16
9.24
9-31
7.28
9-39
9.50
9-57
10.2
10.12
10.19
I0.32
1583. De ingenomen plaatsen en landen
van Waes en Beveren, met de steden en
ambachten van Hulst en Axel, en de
heerlijkheden van Saaftingen en St. Jan
steen waren nu genoodzaakt een verdrag
van verzoening met Burma te sluiten.
En nu eindelijk naderen wij tot dat
heugelijk tijdstip, waarop Axel eindelijk
voor goed aan de Staatsche zijde kwam.
Gedurende de onlusten tusschen den
Bisschop en het Kapittel van Keulen, trok
Panna, op verzoek van den Beierschen
Keurvorst van Nuis en belegerde die stad
op 10 Juli 1586.
De jonge Prins Maurits met den Gou
verneur Sidney werden nu uitgezonden met
3000 man, zoowel te voet als te paard,
om een inval in Vlaanderen te beproeven,
n den nacht van 16 op 17 Juli 1586 trok
als bevelhebber namens Prins Man-
met een aantal
r ^jgiinnen de veste te komen, onmiddellijk
r iizzloor andere krijgslieden gevolgd. Terstond
Servaas van Steelandtfüiê in°i562, Hoofd-
Baljuw van het land van Waes geworden
was, doch die in de onlusten, na den dood
van de Requesens, deze betrekking verlaten
had en nu door Mathius daarin was hersteld
had zich heimelijk bij den Koning van
Spanje aangesloten, en onderhandeld zelfs
met den Prins van Oranje, onder belofte
dezen een grooten dienst te kunnen be
wijzen. Terwijl men al de sterkten in
het land van Waes, onder zijn beheer
gelaten had, gaf hij deze alle, verzadelijk,
aan den Heriog van Burma over, hem niet
alleen openende de poorten van het slot
Rupelmonde, maar leverde hij ook Sas van
Gent, Hulst en Axel in handen van den
vijand j dit alles had plaats op 30 Oct,
maakten zij zich meester van de wacht
aan de poort en openden dezen voor het
Statenleger. Alom was er vreeselijke ver
warring onder de bezetting, en vielen er,
vooral in de lange Noordstraat nog scherpe
gevechten voorhet garnizoen werd ge
vangen genomen en werd Axel nu voor
goed van den vijand verlost. De stad werd
nu opnieuw versterkt, doch op kleiner
schaal dan de vroegere vestingwerken.
Wel poogden de Spanjaarden een en
andermaal Axel te herwinnen, maar moch
ten hierin niet slagen. Van dien tijd af
werd de stad niet noemenswaardig meer
door de oorlogsfakkel beproefd en mocht
zjj van lieverlede tot meerdere welvaart
komen.
Wordt veiyolgd.J
