NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 133. 1906
Donderdag 8 Maart.
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandscb Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDF.REN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
7 Maart 1906.
Geen ministerie van sociale hervormingen
hebben ivij.
Dat zegt mevrouw Holst, een der „lei
ders" van de sociaal-democraten.
En omdat wij zulk een ministerie niet
hebben, zegt zij ook
Geen agitatie voor regeling van den arbeids
duur
Er was namelijk in het manifest van het
Partijbestuur gezwegen over arbeidsduur
en in de partij was een stem (De Stem des
Volks) daartegen opgegaan.
„Zeker", zoo schrijft mevrouw Holst
daar tegenin
»Zeker, er zou niets tegen geweest zijn in
het manifest ook over de noodzakelijkheid van
de verkorting van arbeidsduur te spreken
Maar er is op het oogenblik onder
de arbeiders geen bijzone ere be
weging voor dezen eisch merkbaar.
En wij hebben niet een ministerie
dat, onder de vlag van sociale her
vormingen gekozen, kans biedt
dat door een flinke beweging een
stuk werkelijk-goede arbeiders
beweging bereikbaar i s".
Een bekentenis die wij onthouden moeten.
Deze heeren (en dames) agiteeren alleen
wanneer er een ministerie is dat kans biedt
op 't bereiken van „een werkelijk-goede
arbeiderswetgeving"
Zou hierin soms het geheim liggen van
de agitatie tegen het vorige kabinet, en de
sparende critiek over het tegenwoordige
In de Tweede Kamer heeft de voor
zitter meegedeeld dat de wetsontwerpen
tot verzekering van landbouw- en zee-
visscherij-arbeiders voorloopig niet in de
afdeelingen zullen onderzocht worden.
Dat komt wijl minister Yeegens een
wijziging der ongevallenwet in studie heeft,
waarbij hij bedoelt de indiening van een
ontwerp ziekteverzekering te doen voor
afgaan.
Zoolang de Kamer aldus sprak de
voorzitter die wijzigingen in de onge
vallenwet niet kent, gaat het niet om de
ontwerpen voor landbouw- en visscherij-
verzekering te behandelen.
Uitstellen dus.
En de veldarbeiders hebben er in te
berusten
Hoe jammer toch
Immers de vorige regeering had het
ontwerp tot verzekering van onze land-
bouwarbeiders en zeevisschers klaar.
En dat niet alleen. Ook de wijziging
der ongevallenwet en het ontwerp ziekte
verzekering waren door haar ingediend.
Maar nu trekt de nieuwe minister deze
beide laatste in en neemt de ontwerpen
over die veldarbeider en zeevisscher te
hulp moeten komen.
En zie nu kunnen ook deze niet aan
de orde komen.
Als dat nu geen zonde is, dan begrijpen
wij er heelemaal niets meer van.
Dat het den oud-minister, thans gou
verneur van de West, Idenburg, ernst is
met de bestrijding der openbare ontucht,
blijkt uit de mededeeling in „De Suri
namer" dat hij den procureur-generaal
heeft opgedragen de uitzetting van vreemde
prostituees (onkuische vrouwen) te be
werken. Speciaal heeft ZExc. op het oog
die van Javaanschen landaard.
Voor zeker soort inzenders in vrijzin
nige bladen weer een zaakje om over op
hun poot te spelen.
Maar wij zeggen de gouverneur heeft
gBiijk en verstaat zijn roeping.
f)og altijd gaan de voormannen van de
sociaal-democraten voort om hun best doen
de legende ingang te doen vinden, alsof
het ministerie-Kuyper zich aan trouw
breuk heelt schuldig gemaakt tegenover
het spoorwegpersoneel na de indiening
der zoogenaamde dwangwetten. Het spoor
wegpersoneel zoo vertelde klakkeloos weg
de heer Schaper op eene meeting te Rot
terdam, toen hij n.l. voor het spoor- en
tramwegpersoneel aldaar optrad, het spoor
wegpersoneel is door de christelijke regee
ring, bedoeld wordt natuurlijk hetkabinet-
Kuyper, eenvoudig weg «bedrogen". Bij
de spoorweg-staking in 1903 toen dit
ministerie de „booze daad" verrichtte,
werd, zoo sprak dhr. Schaper, het spoor
wegpersoneel geknot in zijn recht tot
staken, ofschoon dit personeel geen staats
ambtenaren waren, alleen personen in
loondienst bij particuliere maatschappijen.
De staat had er zich dus buiten moeten
houden. Zeker, zoo ware het voor de
stakers le meilleur des mondes geweest,
't Is wonder, dat de heer Schaper er ook
niet bijvoegdeen de menschen d. i. de
stakers, eenvoudig hun gang moeten laten
gaan. En laat-maai-waaien systeem van
regeeringswege toegepast. Alsof hierbij het
algemeen belang niet in de eerste plaats
was betrokken. De staat heeft toch te
zorgen voor geregeld spoorwegverkeer.
Of moet het raderwerk telkens kunnen
stilstaan Dat de dienst wordt uitgeoefend
door bijzondere maatschappijen en het
spoorwegpersoneel geen staats-ambtenaren
zijn in reehtstreekschen zin, doet hier niets
ter zake. Het brengt ten minste geen
wijziging of verandering in den_ aard van
den dienst, welke onder staatstoezicht
wordt uitgeoefend. En daarom kan men
ook niet zeggen, dat er voor den staat
geen reden was om tusschenbeide te
komen. Die wa.s er wel.
In den pennestrijd tusscken Wijnkoop
en Hugenholtz hebben deze sociaal de
mocratische leiders elkaar verweten, mis
bruik te maken, de een van zijn positie
als Kamerlid, en de ander van zijn post
als partijbestuurder.
Te wiens koste?
Dat hebben zij er niet bijgezegd. Wij
zouden meenen dat de arbeiders in de
S. D. A. P. dat wel eens zouden kunnen
zeggen.
Het beboort ook tot de tactiek der
sociaal-democratische partij de nuchtere
waarheid te verzwijgen en in dikke woor
den heil te zoeken.
Het woordenboek van de sociaal-demo
cratische arbeiderspartij is gevuld met
groote woorden. Een van deze is, dat „de
dag der dagen" komende is dat de eind
strijd nadert dat de staatsmacht van
het kapitalisme ten einde spoedt dat
„groote dingen" staan te geschieden.
Een van de invloedrijkste leden der
partij, het kamerlid Schaper, heeft op het
onware en onwaardige van deze strijdwijze
gewezen en wenschte dat door het partij
bestuur een waarschuwing tegen deze niet
te vervullen profetiën zou uitgaan.
Het partijbestuur heeft de behandeling
van een desbetreffend voorstel op het
congres geweigerd.
Om welke reden is ons onbekend, maar
dat er nog geen reden bestaat om de
victorie als haastelijk aanstaande te ver
kondigen kan Duitschland ons leeren.
Nergens is de sociaal-democratie in aan
tal machtiger als daar, maar nergens ook
is de invloed op het staatsbestuur onbe
duidender dan juist daar.
Nergens klaagt de sociaal-democratie
zoo luide.
Bijna iedere wéék verneemt men uit
plaatsen en plaatsjes in de Rijnstreek van
meer of minder gevorderde plannen tol
oprichting van christelijke scholen. Dit
bericht uit een onzer dagbladen kan niet
anders dan ons van harte verheugen. Zoo
gaat het goed. .Ook in onze provincie
wordt langzamerhand de belangstelling
voor het christelijk onderwijs grooter.
Waar nog geen fonds voor schoolstichting
is, wordt het opgericht, hier en daar wor
den unielezingen gehouden, en vereenigin-
gen geslicht, met het doel zoo spoedig
mogelijk aan eene christelijke school te
komen. Er is ook op het gebied van het
christelijke schoolwezen een moment, dat
men niet voorbij mag laten gaan. Grijpen
moet men ook hier als het rijpt. En gun
stiger tijd kan men schier niet verwach
ten voor dit noodzakelijk werk. De chris
telijke [scholen zijn als het ware de kas-
teelen, op verschillende punten gebouwd,
om de geheele linie te kunnen bestrijken.
Het christelijk onderwijs, naar den eisch
van Gods woord gegeven, is een krachtig,
als voor de hand liggend middel, om een
dam op te werpen tegen de materialistische
strooming, welke meer nog dan velen ver
moeden, terrein inneemt en verovert. En
daarom niet verzuimd, om dit middel,
thans meer dan ooit onder het bereik ge
bracht, met beide handen aantegrijpen, in
het besef, dat God bet werk op dit gebied
met zijnen onmisbaren zegen wil kronen.
Ook hier en daar in onze kringen begint
zich meer en meer hooge ingenomenheid
uit te spreken met de voortbrengselen
onzer nieuwe letterkunde.
Het gaat waarschijnlijk velen onzer
lezers als ons, dat ons de onduidelijkheid
en de onverstaanbaarheid het genieten
belet.
Als proeve van het smeden en aan elkaar
koppelen van duistere woorden, moge hier
een proeve volgen van een der meest ge
vierde dichters der nieuwere school, de
heer P. Boutens.
Hij vertaalde een beroemd treurspel der
oudheid, waarin de volgende regelen
„En toen dan ook als noodweer tegen schellen
Storm ziener anderen, den heerschren bitter-
Maatregel prees, [feilen
Artem is oorzaak wees,
Dat der Artreiden scliepteren met doffen
Slag de aarde troffen,
Niet te weerhouden traan in oog in rees,
Toen hief te spreken der Koon'gen ondre."
Het komt ons voor dat deze regels war
taal zijn, waarvan we geen enkele regel
begrijpen. En nu moge men verkondigen
dat geen goed en geen schoon zonder in
spanning verkregen wordt, of dat alleen
beklijft en ons geestelijk eigendom wordt
wat we door eigen denken of nadenken
verkregen hebben.
Alles goed en wel, maar onverstaan
baarheid is toch geen voorwaarde voor
het schoonere.
Als de heeren letterkundigen Grieksehe
treurspelen vertalen, dan zal het toch wel
zijn opdat we ze genieten en verstaan
zouden.
Maar op die wijze vertaald dan blijft
het toch wel even onmogelijk om ze te
verstaan en ze te genieten alsof ze alleen
in het oorspronkelijke bestonden.
Reformatie en Revolutie.
Dat zijn de twee groote en machtige ver
schijnselen op aarde, waaruit alle verschijn
selen voortkomen op ieder levensgebied.
Ze zijn toch niet maar feiten, die eens
zyn geschied, het eene in 1517 in Duitsch
land en het andere in 1789 in Frankrijk,
neen, want die feiten zijn ook slechts ge
volgen van de reformatie en revolutie, die
beide zoo oud zijn als deze wereld is, met
dit verschil, dat het eene van boven en het
andere van beneden is, en met deze over
eenkomst, dat niets of niemand zich aan
haar werking kan onttrekken, zoodat wat
niet reformeert hier revolteert en omge
keerd.
Het vreeselijkst hoogtepunt heeft de
revolutie bereikt onder het kruis, waar
alle geesten in opstand zijn tegen den eenig
wettigen Koning, en de heerlijkste hoogte
bereikt de reformatie aan het kruis, van
waar de krachten der reformatie als een
levensstroom uitgaan over de aarde.
Daar wordt het woord van Jozef tot zijn
broeders vervuld wat gij ten kwade hebt
gedacht, heeft God ten goede gedacht, om
een groot volk in het leven te behouden.
Want wat menschen daar tot revolutie
hebben gedacht, onder den invloed van den
overste dezer wereld dat heeft God voor de
mensohheid tot reformatie gedacht,
Dit wonder vermocht alleen God en wat
ten deze aan het kruis is geschied, dat
is de leidende gedachte der wereldgeschie
denis gebleven, zoodat altijd wederom uit
het kwade der revolutie het goede der re
formatie is geboren geworden.
Wij mogen daarom het kwade der revo
lutie niet doen, noch prediken, opdat
het goede der reformatie daaruit geboren
worde.
Reformatie is niet slechts een feit, maar
een levensbeginsel en daarom wordt het
gezien, dat waar geen plaats voor reformatie
is, de revolutie rondom zich grijpt. Daarom
verkrijgen sommige landen alleen door ge
weldige revolutie, wat andere landen als
zoete vrucht der Hervorming geleidelijk in
den schoot is gevallende samenwerking
van alle deelen van het volk tot welzijn van
het algemeen.
Hier wordt de vervulling gezien van het
woordniet door kracht of geweld, maar
door Mijnen Geest zal het geschieden, en
wat niet door den Geest gereformeerd wil
worden, dat kan toch niet blijven staan.
Geen land of volk kan in de groote ont
wikkeling der dingen tot de andere zeggen
ik blijf waar ik ben en wandel niet met
u mede.
Revolutie is het surrogaat der refor
matie en Frankrijk kreeg door haar in 1789
wat Engeland reeds langen tijd bezat, gelijk
Rusland nu ook door haar bekomen zal,
waarin bijna alle volken voorgegaan zijn
samenwerking der deelen voor het groote
geheel.
Prof. Van Veen in zijn
Christelijk Feminisme.
Wapens.
De Edelen hadden oudtijds het recht
Om een wapen als onderseheidingsteeken
te voeren. Bij het ontstaan der steden
en verdere gemeenten werd het ook aan
dezen vergund.
De Edelen versierden met dit wapen
hunne schilden, banieren, zalen en rijtuigen
en deden het uithouwen voor de poorten
hunner Kasteelen. Het was in den beginne
zeer eenvoudig, soms enkel in twee of
meer vakken verdeeld en mocht slechts
zamengesteld zijn uit twee metalen goud
en zilver, en uit vier kleuren blauw (azuur)
rood (keel), groen (sinopel) en zwart (sahelj.
Daar de jongste zonen uit een adelijk
huis, hetzelfde wapen voerden, maar met
verandering van metalen of kleuren of
door bijvoegingen, werden de wapens meer
zamengesteld en door vereeniging zelfs in
in kwartieren (wapens van aanverwante
familiën afgedeeld.
Vrijhandel of protectie.
We lezen in 't „N. v. h. N".
Vrijhandel of protectie 't Is de vraag,
die hoe langer zoo meer om beslissing
gaat vragen in bijna alle landen van de
wereld. Dat dit zoo is, wijst op misstanden
overal, misstanden, die een gevolg zijn
van allerlei oorzaken, die maar niet zoo
eventjes zijn op te noemen maar hun
ontstaan kunnen vinden in allerlei zaken
en omstandigheden, die zoo gecompliceerd
zijn, dat een ontwarring vaak niet moge
lijk is.
Soms vindt het toepassen van een be
schermend tarief zijn oorzaak in het streven
om werkelijk deinlandschenijverheid,land
bouw, veeteelt of visscherij te beschermen,
soms ook vindt het zijn oorzaak in hel stre
ven naar weerwraak, Daar vergelding tegen
over buitenlandsche maatregelen, dan weer
en dit is meestal het geval worden
deze twee oorzaken gecombineerd gevonden
en wordt daardoor het geval te ingewikkel
der, maar hoe het ook zij, de gevolgen zijn
bijna steeds dezelfde, namelijk duurder
levensstandaard voor het geheele volk, dat
/beschermd" wordt.
En dit is meestal de Aehilles-hiel van het
geheele systeem. Als werkelijk alles duur
der wordt, alle loonen en salarissen even
redig omhoog gingen met de prijzen der
benoodigde artikelen, als de huren der
gronden en huizen iu een goede verhou
ding daarmee gelijken tred bleven houden,
als er dus geen verkeerde verhouding kon
ontstaan en de regeering, die invoerrecht
heft, het in hare macht had om direct,
wanneer zij dat meent te moeten doen,
het tarief te verlagen en daarmee ook
weer den levensstandaard naar beneden
te zetten, dan ja dan zou een groot
bezwaar wegvallen, dan kwam'de malaise
niet, maar bleef alles in hoofdzaak zooals
het was.
Maar dit kan nu eenmaal niet. Econo
mische maatregelen werken pas uit na
lange jaren. Daar zit zooveel aan vast, dat
niemand van te voren berekenen kan hoe.
het uitvalt en juist omdat dit een lang
tijdverloop eischt, daarom is het zoo ge
vaarlijk om te beginnen. Alles wat kunst
matig wordt tot stand gebracht, mist vol
doende levenskracht en is daarom te ver-
oordeelen.
We moesten dit wel een zeggen in ver
band met wat in Duitschland gebeurt.
Daar treedt met 1 Maart het nieuwe tol
tarief in werking. Men heeft een massa
buitenlandsche artikelen belast en wil
daardoor den binneDlandschen landbouw,
de veeteelt en ook de industrie bevoor-
deelen. Maar het doel wordt niet beTeikt.
Nog onder het huidige tarief zijn er voor
beelden dat machinefabrieken hier te lande
van Duitsch metaal dingen vervaardigen,
die ze met de invoerrechten erop, nog goed-
kooper in Duitschland kunnen importeeren
dan de Duitsche machinefabrikanten ze
kunnen leveren. En zoo betaalt de Duit-
scher de import toch zelf.
De schroef wordt nu nog sterker aan
gedraaid, maar nog niet sterk genoeg en
zoo moet de minister van financiën nog
naar meer bronnen zoeken in het binnen
land. Enfin, hij verhoogt de levensstandaard
der Duitschers en kan dus nu weer wat
meer van hen halen.
Maar wat te belasten Spoorkaartjes,
prentbriefkaarten, quitanties, eetwaren,
groenten, letterlijk alles is reeds belast.
Ten einde raad, stelt men nu weer een
belasting voor op advertenties. Burck-
hardt, lid van de economische vereeniging
heeft dat uitgevonden. De uitgevers zullen
bij een oplage tot 2000 exemplaren 2'/2
pet., lot 10000 exemplaren 5 pet., tot
25000 exemplaren 7' 2 pet. en tot nog groo
ter oplage 10 pet. van den betaalden prijs
voor advertenties moeten geven aan het
rijk
We moeten afwachten of men er op in
zal gaan, maar prijzen ons zelf gelukkig,
dat we nog niet gedwongen zijn om Duitsch
land op dien weg te volgen.
F r a n k r ij k.
Wegens het verzet der principieel katho
lieke bevolking in de streken der Cevennen,
Alpen en Pyreneeën tegen de boedelbe
schrijving in de kerken heeft de regeering
besloten in gemeenten, waar de opwinding
zoo groot is, geen inventarisatie te doen
plaats hebben, vóór de bevolking tot rede
zal zijn gekomen.
Een socialistische interpellatie over deze
toegeeflijkheid van den minister van Bin-
nenlandsehe Zaken staat te wachten.
Hetgeên te begrijpen is bij de ervaring
hoezeer godsdienst en socialisme elkander
verdragen als viiur en water. Want de
vervolging der kerk is niets dan een open
baring van haat tegen den godsdienst,
tegen God en Zijnen Christus.
Het is onmogelijk al de incidenten te
vermelden, die zich bij de boedelbeschrij
ving overal voordoen. Wij vermelden er
enkele van.
Te St. Denis moest de ambtenaar der
belastingen door politie worden beschermd
om de kerk binnen te komen. Id den
oploop die daarbij ontstond, werden acht
personen in hechtenis genomen, onder wie
een 16-jarig meisje. De pastoor weigerde
de deuren der sacristie te openen, waarop
