NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 128. 1906.
Vrijdag 2 Maart.
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandseh Overzieht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te
F. P. D'HUIJ. te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
aea
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
1 Maart 1906.
Naar mijn meening moeten gods
dienst en politiek niet worden ver
mengd, wanneer men onder gods£
dienst verstaat kerkelijk leven, cultus
en al wat daarmede in verband staat.
Het verband tusschen politiek en
godsdienst ligt m.i. hierin, dat iemand,
die God wil dienen, zulks doet in alle
zaken, dus óók in zaken van Staat.
En wat men ook moge zeggen, de
vrijheid kan daardoor nimmer worden
bedreigd. Er is geen grondslag voor
de politiek, welke meer de beteekenis
der persoonlijkheid doet uitkomen en
die persoonlijkheid hooger eerbiedigt
dan in de christelijke religie.
TALMA.
Om het zeldzame, ook om het zeldzaam
schoone, dient wel ook op deze plaats,
opdat de tijding niet onder de gewone
berichten wegschuile, vermeld te worden
dat één Rotterdammer de kapitale som
van een ton gouds, honderd duizend gul
den heeft geschonken aan de in die stad
bestaande vereeniging tot bestrijding van
tuberculose.
Deze vorstelijke gift is geschonken om
te doen strekken, voor de helft tot op
richting van een cee-hospitum en voor de
.andere helft als bijdrage tot vorming van
een kapitaal, waaruit de exploitatie-kosten
van die instelling kunnen bestreden
worden.
Zoodanig weldoen is zeldzaam, ook voor
niet velen mogelijk. Het stemt ongetwijfeld
in menigen kring tot dankbaarheid aan
den onbekenden weldoener.
Bij menigeen is uit onze kinderjaren
eene herinnering aan de rooversromans.
of rooversverhalen overgebleven, toen Jan
Katoen en zijn bende Zeeland onveilig
maakte, en alles in de weer was om den
ongrijpbare te vangen.
De verhalen van een burgerwacht, die
vrijwillig dienst deed, en zich als alarm
klok een vuilnisblik of kookpan aanschafte,
behooren tot die fantastische voorstellingen
Iets dergelijks hebben we dezer dagen
in Nederland aan de hand.
Er loopt in ons goed georganiseerd en
geadministreerd land een vagebond rond
en niemand kan hem vinden of grijpen.
Hij is hier geweest en daar geweest, maar
geweest. Ongeveer op denzelfden tijd
meent men hem in Groningen en in Gel
derland gezien te hebben. Daar is geen
politie-agent en geen dorpsveldwachter of
zij zijn in 't bezit van het portret of sig
nalement van dezen mysterieusen persoon.
Gansch het leger van ambtenaren dat
politie of justitie dient is mobiel verklaard.
Die allen zien met duizende oogen ieder
vreemdeling aan, vergissen zich natuur
lijk wel eens, maar vinden niet wien ze
zoeken.
Wie die belangstelling geldt Een
Haarlemmer burger.
Frans Rosier, bijgenaamd Haarlemsche
Frans. Deze vervolgde trekt niet voor
niemendal de aandacht, want hij heeft al
wat op zijn kerfstok en neemt de justitie
bovendien nog bij den neus.
Voor de tweede maal speelde hij, in
arrest genomen, den krankzinnige met ta
lent en succes, want de justitie goedig
als altijd, beval zijne opneming in het
rijkskrankzinnigengesticht te Medemblik,
om zijne toerekenbaarheid te beoordeelen.
Daar voedde men hem kunstmatig, want
hij weigerde zijn mond te openen om te
eten, maar hij aarzelde niet toen de kans
hem veilig scheen de plaat te poetsen.
,.Tot schrik van velen liep hij weg en
hij is nog steeds op, of onder weg en 't
is al verscheidene dagen geleden. Hij
bezorgt vele autoriteiten onrustige dagen
en nachten.
Moge Zeeland van zijn bezoek ver
schoond blijven.
De rooverijen en aanslagen zijn in Rus
land niet van de lucht af. Aan het bericht
over den sensationeelen roof te Helsingfors
kan huiten het Reuter-ielegram van
hedennacht nog worden toegevoegd,
dat het gestolen bedrag aanmerkelijk
grooter is gebleken t. w. 170,700 roebels!
Buiten de in het bosch gepakte roovers
zijn ook op het station Kerwo vier ver
dachten opgemerkt, die een gendarme
doodschoten toen men hen wilde arrestee
ren. Na een gevecht en een klopjacht
werden ze gepaktze bleken 4000 roebels
bij zich te hebben.
In Lodz zijn eergisteren zeven staats-
brandewijnwinkels geplunderd het aan
wezige geld werd meegenomen.
Op het station Gatsjina werd een hoog
geplaatst ambtenaar der Warschausche
spoorweg-maatschappij door een aantal
lieden aangevallen en zwaar gewond. De
vluchtende daders, vermoedelijk ontslagen
spoorwegbeambten, die wraak wilden ne
men, schoten nog een politieagent neer
en kwetsten een tweede.
In Warschau zijn drie personen gearre
steerd, die waarschijnlijk schuldig zi jn aan
den moord op den directeur der Weich-
sel-spoorwegen Iwanof.
Te Sosnowiee werd een agent gedood
en werden er twee gekwetst.
Zeventien revolutionairen, die uit de
Oostzeeprovinciën naar Helsingfors waren
gevlucht, hebben een inval gedaan in de
filiaal der Russische Rijksbank daar ter
stede. Zij stalen 75,000 roebels, vermoord
den een wachtmeester, kwetsten een ander
persoon en wisten onherkend te verdwijnen.
Van het geld behoorde 85,000 roebels aan
de Finsche Unionsbank.
Iets dergelijks gebeurde in de buurt van
Tiflis, waar vier personen den advokaat
Heydemand overvielen, die met een rijtuig
van de Rijksbank terugkeerde, waar hij
15,000 roebels had opgenomen. Een be
diende werd neergeschoten en de roovers
gingen met het geld er van door.
De krijgsraad te Werchnendniski in
Transbaikaiië heeft 30 spoorwegbeambten
gevonnistvier hunner werden tot dwang
arbeid, negen anderen ter dood veroor
deeld. Van deze laatsten kregen er vier
gratie van generaal Rennenkampf, de vijf
anderen werden ter dood gebracht.
Onder presidium van den Tsaar heeft
gisteren op Tsarskoje Selo een minister
raad plaats gehad, waarop waarschijnlijk
een manifest is behandeld, dat op 4 Maart
zal worden afgekondigd.
Het Engelsche Lagerhuis miste gisteren
zijn leiders. Wegens de ongesteldheid van
•Balfour en Chamberlain is het debat over
de fiscale quaestie, dat voor morgen op
de agenda stond, uitgesteld. Bannerman
is eveneens door een ongesteldheid ver
hinderd de vergaderingen bij te wonen.
De Fransche Kamer bezorgde gisteren
den radicalen ministers een nederlaag. Zij
behandelde het voorstel om de oefeningen
der reservisten en van de landweer terug
te brengen op resp. 15 en 6 dagen en
nam de hiertoe strekkende voorstellen der
commissie achtereenvolgens aan en daarna
het geheele voorstel.
Daarna vroeg Breton, dat de beide
aangenomen artikelen zouden worden ge
hecht aan de Begrootingswet. Rouvier
maakte zich daarop boos en verklaarde,
dat de regeering geen minuut op haar
post zou blijven, indien de Kamer deze
motie aannam.
Rouvier verwierp dit voorstel, omdat
het de Grondwet trachtte te ontduiken,
door voorstellen in de Begrootingswet op
te nemen, die niets met de begrooting te
maken hadden om op die wijze den Senaat
te dwingen. Het is hem onmogelijk de
verantwoordelijkheid tegenover het land
te aanvaarden, wanneer de Kamer een
voorstel aanneemt, dat kan worden uitge
legd als verzwakkende de levende strijd
macht van het land of als een minachting
van militaire vraagstukken. De regeering
zou geen minuut-aanblijven, wanneer de
Kamer dit voorstel bij de Begrootingswet
wil inlijven.
Nadat Breton was blijven aandringen,
verklaarde Rouvier, dat de regeering zich
niet zou leenen tot een manoeuvre, welke
de strekking had, den Staat van een deel
harer prerogatieven te beroven. Do Senaat
zal het voorstel bespreken en dan aan
nemen of verwerpen.
Het voorstel-Breton werd daarna ver
worpen met 360 tegen 167 stemmen.
Doumer bracht daarna opnieuw in stem
ming het geheele voorstel waarbij de
oproepings-termijn van reserve en land
weer wordt bekort tot 15 en 6 dagen.
Rouvier verklaarde, dat nu hij de genoeg
doening heeft dat de inlijving bij de
Begrootingswet is verworpen, hij de Kamer
verzocht ook het geheele voorstel te ver
werpen. Dit werd echter aangenomen met
344 tegen 174 stemmen, hetgeen veel leven
en opwindmg veroorzaakte.
Nog valt te vermelden omtrent de dicta
tuur in Hongarije
Fejervary bevindt zich op het oogenblik
te Weenen, waar hij onderhandelt over
de wijze van oproepen der Hougaarsehe
recruten, welke begin Maart zonder de
machtiging van het parlement zal plaats
vinden.
De regeeringsraming van uitgaven en
inkomsten is verschenen. De uitgaven
zijn zëèr krap geraamd de gewone uit
gaven en de uitgaven voor openbare werken
zijn 10 millioen kronen minder dan in het
toch reeds karige jaar 1905. Zelfs werken,
waaraan men reeds bezig is, zullen worden
gestaakt, mogen althans zonder uitdrukke
lijk verlof van het kabinet niet worden
voortgezet. Zulks niet alleen uit zuinig
heid, doch tevens om in den lande het
verlangen wakker te houden naar betere
dagen.
Wat Amerika betreft, wenschen wij ons
overzicht met het onderstaande uit De. TH.
te besluiten
De dochter der republiek.
In den bloeitijd van Venetië was de
dochter van den doge een persoonlijkheid
geworden als een prinses van koninklijken
huize. De naam „dochter der republiek"
toont dit reeds aan. Eens werd een poli
tiek verbond tusschen "Venetië en Byzan
tium door de teedere hand van zulk een
dochter der republiek tot stand gebracht.
Washington is geen Venetië. Een pre
sident der Vereenigde Staten is geen doge.
En toch is Alice Roosevelt bij haar huwe
lijk een internationale hulde ten deel ge
vallen, als ooit een dochter van Venetië.
Keizers en koningen, de tsaar, de paus
en de mikado hebben hare republikein-
sche hoogheid miss Alice Roosevelt de
kostbaarste huwelijksgeschenken aan de
voeten gelegd.
Het schouwspel is nieuw.
Toen Thomas Jefferson in zijn ambt
als president werd ingewijd, reed hij een
zaam, zonder eenig gevolg, van het Witte
Huis naar het Kapitool, bond zelf zijn
paard aan het hek vast, legde den eed
af en keerde op dezelfde eenvoudige wijze
naar zijn residentie terug.
Toen Theodoor Roosevelt een eeuw latei-
dezelfde ceremonie volvoerde, was de stad
getuige van een gedrang als bij de troons
bestijging van een Europeesch vorst.
Hoeveel indrukwekkenderwas de eenzaam
heid bij Jefferson vergeleken bij het ge
drang om Roosevelt
De scène, dat de president der republiek
geheel alleen de trap van het Kapitool
besteeg, was grootsch en blijvend in de
herinnering van vele generaties. Roose
velt's triomftocht was banaal, de indruk
na drie dagen weggewischt.
De eenvoud .der republiek is in de Ver
eenigde Staten reeds lang verdwenen.
Weelde, pracht, verkwisting, vieren de
boventoon. Het goud, gewonnen uit katoen,
vet, koper en petroleum, dient als lokaas
voor aristocratische schoonzoons en hoof-
sche praal lokt de dochters van millionairs
naar de hoofdsteden der oude wereld. Van
alle gevaren, die de Amerikaansche repu
bliek bedreigen, zijn de gevaren van den
rijkdom de ergste. De plutocratie wordt
steeds meer merkbaar.
Het pronklievende Frankrijk heeft de
wisseling der presidenten in voornamen
eenvoud laten gebeuren. Washington kan
van Parijs leeren wat republikeinsche een
voud is.
Toen voor twee jaar Grover Cleveland
in het Witte Huis bruiloft vierde, ontving
de jonge vrouw geen hulde of geschenk
van koningen en keizers. En nu is het al
voor de dochter, dat de oudste dynastiën
buigen
Een historische anecdote is dikwijls leer
rijker dan een heele collectie diplomatieke
akten. De protocollen over de conferentie
van Algeciras zullen de komende geslachten
niet veel meer belang inboezemen dan de
verhandelingen van den Regensburgschen
Rijksdag in de 18e eeuw. De lijst van Alice
Roosevelt's huwelijksgeschenken is daaren
tegen een historisch document, een interes
sant evenement in de geschiedenis der
eeuwen.
Middelburg. In de raadsvergadering
van Woensdag j.l., onder voorzitterschap
van dhr. burgemeester, was dhr. Gratema
met kennisgeving afwezig. De notulen
worden gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen stukken. Daaronder behoort
een dankbetuiging van dr. Wagner voor
zijne benoeming tot leeraar aan het gym
nasium, en het antwoord van den heer
v. Dunné omtrent het werk aan de Vlis-
singsche singel en van Vader om schade
loosstelling voor zijn afgekeurd kalf. Nog
is ingekomen een brief van het bestuur der
Godshuizen inzake de gasthuiskwestie.
Wordt straks behandeld met gesloten
deuren. Mededeeling van de Kamer van
Koophandel van de benoeming van den
heer J. P. Fokker tot voorzitter en tot vice-
voorzitter den heer H. P. den Bouwmeester.
Het gevraagde eervol ontslag van den
heer J. I. Nierse, hoofd aan school B, wordt
verleend op eervolle wijze. Adressant
vraagt dit ontslag op grond zijner ziekelijke
toestand, daar hij zijne betrekking niet
naar behooren kan vervullen, en zijn arts
hem geheele rust heeft voorgeschreven. Dit
wordt hem verleend.
Eervol ontslag wordt verleend aan mevr.
Schorer-Plaat, als lid der commissie van
toezicht op de scholen voor lager onderwijs
en in verband daarmede wordt benoemd
als lid dier commissie mevr. M. Appel-
Deibel met 14 stemmen, met wie was voor
gedragen mevr. D. A. van Teijlingen-Op
ten Noort, die 1 stem bekwam.
Staat oninbare posten belasting op de
inkomsten 1901 bedraagt f 1049,505. Wordt
goedgekeurd.
Staat oninbare posten schoolgeld scholen
A, C, G en J, schooljaar 1904/1905 bedraagt
f 180,54. Wordt goedgekeurd.
Suppletoir kohier belasting naar het
geschatte inkomen 1905. Vastgesteld.
Suppletoir kohier hondenbelasting dienst
1905. Vastgesteld.
Bezwaarschriften tegen aanslageh in de
belasting naar het geschatte inkomen,
dienst 1905. De Bruin 5e klasse, Dene
kamp van de 25e naar de 14e klas terug
te brengen, Hoege te plaatsen in de 15e
klasse, Houwes ingevolge verzoek tot af
te voeren besloten.
Vaststelling jaarverslag, ingevolge art.
11 kon. besluit van 19 November 1900,
(Staatsblad 202), betreffende art. 35 Leer
plichtwet. Uit het jaarverslag der Ver
eeniging „Kindervoeding'' blijkt dat in den
winter 1904/1905 37583 porties voedsel
zijn verstrekt aan schoolgaande kinderen,
waaronder 61 van school B, 3 van school
C, 86 van school I, 158 van school K, 22
van de R. C. school en 15 van de school
Molenwater, de kosten van het voedsel
»Tf
bedroegen f 3754,72'/2 of ongeveer 99/i0
cent per portie. Goedgekeurd.
Rekening 1905, Kamer van koophandel
en fabrieken bedroeg aan ontvangsten
f 350, uitgaven f 34'5,08'/2, batig slot van
1' 6,91'/a werd goedgekeurd.
Wijziging begrooting van het Burgerlijk
Armbestuur voor 1905, goedgekeurd.
Ontwerp-besluiten tot wijziging der be
grooting voor 1905/1906. B. en W. stel
len voor in te trekken het besluit van
13 Nov. 1905, wordt aangenomen en daar
na goedgekeurd.
Voorstel van B. en W. tot wijziging der
tarieven, waaronder door de Gasfabriek
en de Duinwaterleiding buizen enz. wor
den geleverd.
De heer Ermerins vraagt of het een
bezwaar is een gedeelte over te laten aan
B. en W.
De heer Schorer heeft geen bezwaar in
het besluiten voor het voorstel vanB. enW.
het mag volgens Spr. niet gedeeltelijk
worden overgelaten aan B. en W.
De voorzitter zegt dat binnen 14 dagen
weer vergadering is en er dan een goedo
oplossing mogelijk is.
De heer Sprenger zegt dat het hem
gewenscht is dat de Raad thans besluite
het materiaal te verhoogen met 40 percent
en met het andere te wachten, hiermede
vereenigt de Raad zich.
Naar aanleiding van het antwoord van
B. en W. aan den heer v. Dunné zegt
deze dat hij daar niet mede tevreden is,
altijd krijgt men eene begrooting voor de
werken die in dit jaar worden verricht,
dit is niet gebeurdde Raad is niet ge
kend, wat noodzakelijk is, de verantwoor
ding van B. en W. is niet de juiste.
Aangehouden voorstellen betreffende de
regeling van de bezoldiging der agenten
van politie.
B. en W. deelen mede dat het voorstel
van den heer v. Teylingen niet word ge
steund door de Commissie, daarom kan
dit niet worden behandeld, alsnu wordt
het voorstel van B. en W. behandeld,
art. 1 wordt aangenomen alzoo ook art. 2,
bij art. 2c zegt de heer Schorer zich niet
te kunnen vereenigen met dit art., hier
toch is sprake van verhooging der sala
rissen, wanneer de agenten dit verdienen
en dit wordt overgelaten aan het hoofd
der Politie, dit is niet zegt Spr. wensche-
l(ik, vooral niet door hem te straffen in
zijn beurs, dat mag niet, straffen is wel
goed maar daiKniet op deze wijze, Spr.
vindt dit niet goed.
De heer v. Dunné is het voor een groot
deel eens met vorige Spr., de Raad stelt
eene verordening vast, doch de straf wordt
overgelaten aan het hoofd der Politie, en
wel in zijn gezin, het komt hem wen-
schelijk voor dit art. weg te laten.
De heer Fruin is het niet eens met de
vorige sprekers, het komt hem wel ge
wenscht voor, dit voorstel is zuiver.
De heer v. Dunné antwoordt nog, dat
als de Raad deze bevoegdheid hield hij
hier wel mee mede kon gaan.
De heer v. Teulingen is het eens met
B. en W.
De voorzitter doet het genoegen dat er
over dit art. het woord is gevoerd.
Zooals het wordt voorgesteld, is het
eene prikkel voor de agenten om hun
plicht te doen, zooals het is besproken,
wordt en te veel op de woorden gelet.
De persoon die volgens dit oordeel niet
in aanmerking komt, blijft niet altijd ver
stoken van verhooging, maar blijkt het
dat hij zijn diensten naderhand goed doet,
dan krijgt hij toch zijne verhooging.
De heer Schorer is het niet eens met
de voorzitter, het straffen in de beurs is
niet billijk, men moet ook de keerzijde
der medaille ook laten zien, al krijgt hij
later toch verhooging, het is en blijft
onbillijk.
De voorzitter verdedigt nog eens het
voorstel, het is een zeer goede maatregel
deze straffen.
Het wordt in stemming gebracht en
aangenomen met 11 tegen 5 stemme»
