een mooi Huis of Huitentje Advertentiën. Donsen, Wollen, Chitsen en Molton Dekens. D. J, PENNOCK. C. ORANJE Lz., Goes. TE HUUR GEVRAAGD Veevoeder! Zeeüwsche Voeitr- en KuDStmestbaDdel blauwe Zetpoters te koop een bekwame eerste Knecbt TREKHOND 000000000 Het beste adrés voor Manufacturen is dat van L. E. RIVIERE Groote Markt hoek Gravenstraat Middelburg. Snippers uit de oude doos. Waterdichte Dekkleeden TE KOOP v/h s. ffl. TE KOOP TE KOOP f3,- per 70 K.G. flinke Dienstbode gevraagd. een aankomende Bakkersknecht heel weinig aan de geestelijkeontwikkeling van dezen zijn derden zoon gelegen liggen. Hij was te onrustig van geest en te zeer verslaafd aan de aardsche genietingen en verstrooiingen van het leven, oin zich veel met de hoogere belangen van zijn persoon, of met die zijner vrouw en kinderen bezig te houden. De vrome aanhankelijkheid van Bernard aan zijn moeder bepaalde zijn beroepskeuze, of was ten minste daar van een groote factor. In den kuiselijken kring, het gebied zijner moeder, opgevoed in vromen zin, rijpte bij hem weldra het denkbeeld, om opleiding te zoeken voor den geestelijken stand. Maar na den dood dezer vrouw van stillen nederigen geest, werd Bernard door den omgang met de adellijke jonkers uit zijne omgeving van het stille, devote leven in het gewoel der- wereld en hare vermakelijkheden gebracht. Doch een tweestrijd in zijne ziel, dien Bar nardus later zelf heeft beschreven en welken hij als de weerhoudende werking van den H. Geest in zijn hart beschouwde, had ten gevolge, dat hij nu bij vernieuwing besloot, den wensch zijner gestorven moe der, wier beeld hem onophoudelijk bijbleef, gehoor te geven en monnik te worden. Zijn beslistheid en ernstig vermaan aan zijne broeders om even als hij de verganke lijke dingen der wereld te leeren minachten en vaarwel te zeggen, had op den duur een gunstige uitwerking. Een rijke oom werd eerst tot dezelfde keuze als hij overgehaald, daarna al zijne broeders op één na, welke laatste zich ook eindelijk bij hem voegde. Eens traden zij samen een kerk binnen, waar de pre diker als zijn tekst de woorden voorlas uit Philippensen 1 vers 6. Deze taal van den apostel versterkte den ongeveer 22- jarigen jonkman in zijn voornemen. Zes maanden later trad hij met een dertigtal volgelingen het zoo eenzame klooster te Citeaux binnen. Zijn voorbeeldig gedrag, zijn ernstige levenswijze en zijn toenemen de ijver trokken velen aan, zoodat wel dra nieuwe kloosters voor de orde der Cisteroiconsers moesten gebouwd worden, la 1115 werd Bernardus aangesteld als abt van een derzei ve, nl. van dat te Clairvaux. Het klooster stond naar Bernards levens beschrijver mededeelt, in een dal, geheel en al ingesloten tusschen donkere bosschen en bergen. Wie van de bergen afdaalde, vond daar te midden eener nachtelijke stilte, onderbroken slechts door het lof gezang ter eere van God, een menigte menschen bijeen van vromen zin. Geen enkel hunner mocht zijn tijd in ledigheid doorbrengen, ieder had zijn eigen vaste taak. Van dit stille klooster ging er 38 jaren lang groote invloed uit op de toen malige kerk. De abt van Clairvaux was bemind en gevreesd tegelijk, Hij was de schrik van vorsten en grooten, de steun der lijdenden, de voorspraak dei- verdrukten. Overal waar hij zich ver toonde, stroomde het volk samen, om den man te zien, wiens naam schier wereld kundig was geworden. Bernardus stierf op 63-jarigen leeftijd. Voor zijn heengaan, nog kort daarvoor zelfs, schreef hij aan een zijner vrienden „Bid den Heiland, die in den dood des zondaars geen lust heeft, dat Hij mijn einde niet doe ver tragen, en het onder zijne bescherming neme". Zijne stichtelijke werken bevatten veel schoons en zijne „Kerkredenen over het Hooglied" worden nog niet vergeten. Hierin moet Bernard van Clairvaux zichzelven hebben overtroffen. 78 FEUILLETON. dook SCALDIS. 's-Heef Abtskei-ke c. a. IV. De kerkeraad nam nu het eenparig besluit een nieuwe instructie aan de Cl. te zenden, welker vergadering den 4 Jan. te Goes zou gehouden worden. Wat de uitslag hiervan was blijkt niet, doch zeker is het dat Toonder den 14 Juli 1708 zijne begeerte te kennen gaf, om weder tot het Avondmaal toegelaten te worden, waarop hem eenige door den pred. opgestelde artikelen werden voorgelezen en gevraagd, of hij die, als behelzende zijn gevoelen, wilde ondertee kenen. Na eenig tegenspreken, bewilligde hij daarin, mits hem een afschrift gegeven werd, doch om vele redenen werd hem dit geweigerd. Maar nu was dan ook alles weder verloren. Hij weigerde de onder- teekening en de kerkeraad vond goed hem te laten onder de opgelegde censuur. Den 30 Sept. 1708 werd besloten om de zaak van Toonder wat te laten rusten tot nadere gelegenheid. Of men pogen wilde hem, langs dezen weg, door meerdere rekkelijkheid te winnen, is mogelijk. Mis schien werd hij met hetzelfde oogmerk tot diaken verkozen. Hoe het zy, het moge verwondering baren, maar op den 29 Maart 1709, wordt van die verkiezing melding gemaakt. Wel is waar, wordt er bij aangeteekend, dat de toen aangestelde kerkeraadsleden zoo door meerderheid als door eenparige stemmen ben epen waren, en vermoeden wy dat die meerderheid Machielse zal gegolden hebben doch het blijft toch onbegrijpelijk dat de predikant zich niet verzette tegen de keuze dier meerderheid, al had dit ook voor de classis moeten geschieden. BRIEFWISSELING. Onder hartelijken dank voor de toe zending bericht ik de goede ontvangst van no. 88 van ons blad. Ik ben dus voorzien. Red. Opneming Voetpaden. Yeere en Vrouwepolder 1 Febr. Heden overleed, zacht en kalm, na een lijden van slechts zeven dagen, mijn innig geliefde echtgenoot, en der kin deren zorgzame vader, behuwd- en grootvader, ANTHEUNIS HUIJSMAN, in den ouderdom van ruim 69 jaren. Dat de Heere ons in Zijnen wil doe berusten. Uit aller naam, Wed. C. HUIJSMAN-Gei.dof. Koudekerke ('t Zand) 24 Januari 1906. Voor de yele blijken van deel neming ondervonden bijjiet overlijden van onze geliefde echtgenoote, moeder, behuwd- en grootmoeder betuigen wij onzen harte lijken dank. Uit aller naam, S. KLEINEPIER. Gapinge, 25 Januari 1906. Een zoo goed als nieuwe Meüwagen te koop bij P. PO UWER, Sint Laurens een KALFVAARS, aan de rekening. En met Mei een HANDKNECHT benoodigd en een Springbeer te bekomen bij A. JANSE, Koudekerke (Westhoek). met Mei of eerder met TUIN, in den omtrek van Goes (niet in de stad). Aanbiedingen onder letter L, bureau DE ZEEUW, Goes. Een Melkgeit te koop, bij J. BOOGAARD, te G r ij p s k e r k e. Opnieuw lezen wij d.d. 12 Juli 1710 een besluit om Toonder de bondzegeleu te onthouden". Eene andere wending scheen zijn zaak te zullen nemen, toen den 31 Mei 1711 in den kerkeraad een brief van de classe werd voorgelezen, behelzende dat de Staten van Zeeland eene hooge kerkelijke vergadering willen beleggen „om de zaak van ds. Buijtendjek te tschore finaal af te doen". Den kerkeraad werd nu verzocht eene missive op te stellen en haar te melden „wat beweginge nu eenige «tijt herwaardts in en onder de gemeynte «is ondervonden hetsij door Buitendijck of «deszelfs aanhang". De consistorie zond daarop het volgende bericht in„Den Eerw. kerckeraad ge- blezen hebbende de missive aan de E. «broederen en bevonden den Eijsch der- «selve billijk te sijn, tot ruste van Godts „kercke en dempinge van alle dwael- geesten en t' ouderbrengiDge van alle «vossen, die den wyngaerdt des Heeren «bederven, soo ist, dat haer E. te rade en «goed gevonden hebben, getuijgenisse der «waerheijdt te geven, wegens den oproer «en verdeeltheden, verwekt door een' l'ieter Magchielsen Toonder, zijnde wever van nSinoutskerke in de gemeente nu al eenige «tijd herwaardts, welke de reden ook is, «waarom hij nog heden onder kerkelijke «censure is, en tot nog toe even hard- «nekkig blijft om aan de Ew. k.keraet «satisfactie te doen, aeugaende de leere «der waerheijt, die naar de gotzaligheidt «is, en continueerd nog heden in Erger- «nisse te geven. Ja, heeft soo stout geweest «van onder den hoogverlichten publijcken «Goatsdienst uijt dat Godtslasterlijk boeck «(te weten Bril)(*) te lesen en te instrueren «De werken van den hoogverlichten Jacob Bril enz.", uitgegeven in 1705, waarin al de volbsboekjes van Bril bijéén zijnze waren zóó gehaat, dat de k.keraad van M i ri de 1 b u r g den 14 Jan. 1719 aan den Raad dier Ofschoon wy ons samengesteld Krachtvoer als het voordee- ligste aanbevelen, hebben wij ook steeds voorhanden alle andere Voederartikelen, waarvan wij vooral platte Maïs, Lijn koeken en platte Boouen aan billijken prijs leveren. een vare Koe, geschikt om te weiden, bij R. CLARISSE, Zoutelande. Een flinke TE KOOP, keur uit twee. P. WATTEL, koopman, 7 Zand. een Kalfkoe, rekening 5 Februari, en puike Kroonenvten voor de zaai, bij P. GILDE, St. Laurens. Afbraak te koop en een Springbeer te bekomen bij J. DE VISSER Gz., Oostkapelle. Direkt van uit de klei- w-w- streek in FRIESLAND ge- importeerde puike franco Zi/jpe. Te bevragen bij S. HAGE, B r u i n i s s e. In een Geref. gezin wordt eene Adres-. Boekh. D'HUIJ, bureau van De Zeeuw, Middelburg. Tegen ALart gevraagd, bij B. DE JAGER, te s-H Arendskerke. Met Mei een Paardenknecht benoodigd, bij J. DE RIJCKE, Gapinge. Terstond gevraagd, P. G., bij J. H. VAN OOST, te Brigdamme. Met Mei gevraagd @@33, @333,i&S]iEtJk@oivfcp bij J. DE SMIDT, gedipl. hoefsmid, N i e u w 1 a n d. «in een vergaderinge van jonge maats haer «alsoo aftrekkende van de publijcke Godts- diensten, strijdende tegens het placcaat «van haer H. M. daertegens gepubliceerd". «Soo isl, dat den E. kerkenraed instan- «telijk versoekt, dat de E. broederen pre- «dieanten sulcv gelieven in acht te nemen «en daaromtrent te handelen tot eere van «Crodt, de opbouwing van het vervallen iZionenz. Van nu af aan, kan de zaak van P. M. Toonder als geëindigd beschouwd wor den. Niet dat wij de aete verder in ziende eenig gevolg bespeuren van de door de Cl. en den kerkenraed genomen maatregel of dal hij nu rustig was en in in den schoot zijner kerk terugkeerde. Veeleer wordt bij daartoe een en ander maal aangesproken en vermaand. Hoe het een en ander nu zij, Toonder heeft zich nimmer met de Kerk verzoend. Zijn naam komt zells niet eens meer voor. stad bij rekwest verzocht, om dat boek, in 't openbanr door den beul te doen verbranden. «Jacob Bril, geboren te L e i d e n 12 Jan. 1639 en aldaar gestorven 23 Jan. 1700 was eerst wever van beroep en werd later een ongeletterde catechiseermeester te Leiden. Hij had het voor komen van meer gemoedelijk te denken dan van H a 11 e m, wiens volger hij was. Hij heeft in zijne schriften ol'kleine volksboekjes, welkethans eerst recht gelezen begonnen te worden, zijne Haltemistische gevoelens aan die van het oude niystirieusche geheel dienstbaar gemaakt" (dit zijn de woorden van IJ p e ij en l)er m o u t). In de aanteekeningen worden o.a. de volgende dier boekjes opgegeven «De weg des vredes" «De ware en de valsche kennis van Chris tus"; «Het vermakelijke leven"; «Hetinwen dige lever." enz. Of het uit een dezer boekjes, of uit een groo- ter boek van Bril was, dat Toonder zijne voorlezingen hield, is niet te bepalen. In het «Placaat tègens de Hattemisten en v a n B u ij- t e n d ij k" van de Staten van Zeeland van 11 Febr. 1718 wordt speciaal verboden; «het «drucken, inbrengen ende semineren van de werken van Jacob B r i 1", BR0UWERSH. - STEENB.—ROOSEND. Biouw.h. Zonnem. Noordg. Schuddb. Zierikz. Nieuwk. Oosterl. Bruiniss. Zijpe Anna Ja. Philipl. N.Vosm. Steenb. St enb. N.Vosm. Philipsl. Anna Ja. Zijpe Bruiniss. Oosterl. Nieuwk. Zierikz. Schuddb. NoorJg. Zonnem. Brouw.h. Steenbergen v Koozendaal a lïoozendaal v Steenbergen a v 5,22 v 5,32 v 5,40 v 5,52 v 6,3 v 6,24 v 6,33 v 6,46 a 6,50 v 7,20 v 7,43 v 8.2 a 8,30 v 5,50 v 6,15 v 6,29 a 6,50 v 7,36 v 7,38 v 7,51 v 8,— v 8,26 v 8,37 v 8,49 v 8,57 a 9,8 7,30 7,40 7.50 8,5 8,21 8,42 8.51 9,4 9,8 9,30 9,58 10,18 10,40 11,5 11,8 11,21 11,30 11,53 12,4 12,16 12,24 12,35 5,32 6,37 10,20 2,7 10,30 2,17 10,38 2,25 10,50 2,37 11,2 2,53 11,23 3,14 11,32 3,23 11,45 3,36 11,50 3,40 12,5 12,26 12,44 1,10 4,15 4,37 4,55 5,15 1,35 5,45 1,38 5,48 1,51 6,1 2,- 6,10 2,25 6,36 2,37 6,47 2,50 6,59 2,58 7,7 3,8 7,18 9,5 1,- 10,10 2,5 4,10 4,20 4,28 4.40 4.58 5,19 5,28 5.41 5,45 7,55 8,5 8,13 8,25 8,40 9,1 9,10 9,23 9,27 6,— 10,2 6,23 10,22 6,42 10,34 7,10 11,2 7,25 7,47 8,5 8.25 8,40 8,43 8,58 9,7 9.26 9,37 9,49 9,57 10,5 11,15 11,40 11,53 12,10 12,30 12,33 12,46 12,55 1,21 1,32 1,44 1,51 2,- 4,10 7,- 5,15 8,5 7,43 11,8 2,35 5,57 9,40 8,50 12,13 3,40 7,- 10,45 STOOMTRAMDIENS T. VlissingenMiddelburg. Afrit te Vlissingen Zeilm. vm. 4,40r, 5,50 r, 7,55, 9,30, 11,—, 11,40; nm. 12,30 1.15, 2,-, f 2,45, 3,30, f 4,15, 5,6,5 7,—, f 7,50, 8,40, f 9,30, 10,20. (Badhotel r Vertrekt v. d. Remise. Afrit te Middelburg; (Markt) vm. 5,15, 6,20, 8,40, 10,15, 11,45, nm. f 12,35, 1,20, 2,5, 2,50, f 3,35, 4,20, f 5,5, 6,10, 7,5 7,55, 8,45, 9,35, 10,25, 11,5. t Vervoeren geen goederen. De arbeiders-treinen 4,40 van Vlissingen en 5,15 van Middelburg zullen op Zon en Feestdagen niet rijden. SPOORBOOT MIDDELBURGZïEREKZEE Januari. VaD Middelburg dagelijks 7,30 voor middags, en op werkdagen 1,30 namiddags. Van Zierikzee Zondags alleen 's morgens 7,30. Donderdags 6,30 en 2, - uur, overige dagen 7,30 en 1,30. Woensdag 24 Jan. 7,— en 1,30. 8TOOMBOOTDIENST WALSOORDEN—VLAKE D a g e 1 ij k s. Van Walsoorden naar Vlake 5,45, 8,45, 12,15, 3,50. Van Vlake naar Walsoorden 8,08, 11,01, 2,38, 5,38. STOOMBOOT TELEGRAAP. Januari. Van Rotterdam dagelijks (behalve Maan dag) s'morg. 7,— uur; van Antwerpen dagelijks (behalve Maandag) 's morg. 7.— u. Stocmboctdienit „SCHELDE' Januari. Vrjjd. 26 6,30 10,Maan. 29 8,30 10,— Zater. 27 7,30 10,— Dins. 30 8,30 10, Zond. 28 7,30 10,- Woen 31 8,30 10,— (Het eerste getal achter een datum ia afvaart van Zierikzeehel tweede getal ii afvaart van Rotterdam). VLISSINGEN. MIDDELB. ROTTERDAM. Januari. v. Viiss. v. Midd. v. Rott. Vrijdag 26 Zaterdag 27 6,30 8,- 8,- Maandag 29 6,30 8,- Dinsdag 30 87- Woensdag 31 6,30 8,- 8,- Februari. v. Vliss. v. Midd. v. Rott Donderdag 1 6,30 8- 8- Vrijdag 2 Zaterdag 3 6,30 8,- 8,- Maandag 5 6,30 8,- Dinsdag 6 8,- Woensdag 7 6,30 8,— 8,- Donderdag 8 6,30 8,- 8- Vrjjdag 9 - Zaterdag 10 6,30 8,- 8,- Maandag 12 6,30 8- Dinsdag 13 8,- Woensdag 14 6,30 8,- 8,- Donderdag 15 6,30 8,- 8,- Vrijdag 16 Zaterdag 17 6,30 8,- 8,- Maandag 19 6,30 8,- Dinsdag 20 8,- Woensdag 21 6,30 8,- 8- Donderdag 22 6,30 8) 8,- Vrjjdag 23 Zaterdag 24 6,30 8- 8,- Maandag 26 6,30 8,- Dinsdag 27 8,- Woensdag 28 6,30 8,- 8- jpromnriak Ötoombootöwist op öf 1 JANUARI lot en met 28 FEBRUARI 1906. West-Europeesche of Spoortijd. Dagelijks: vm. 5,— 7,30 9,30 vm. 12,—o) b) nm. 3,23 e) g) 5,30 8,10,nm. 12,25a) nm. 3,50 g) 5,7,30 d)e) vm. 10,25 nm. 1,55 t) 6,10 9,—11,50 bj 3,23 e) de booten ongeveer 30 minuten na het vertrek van vm. Van Vlissingen naar BreskenB Breskens Vlissingen Van Neuzen Vlissingen VliBsingen Neuzen Van Borssele dvertrekken Vlissingen of Neuzen. Woensdag, v. Neuzen n. Hoedekenskerke vm. 7,50. v. Hoedekenskerke n. Neuzen vm. 3 30 4) Deze reizen worden des Zondags ntet gemaakt. Bjj vertraging van trein 11,44 kan de boot naar Borsseen en Neuzen tsn hoogste 5 minuten en die naar Breskens ten hoogste 20 minuten wachten. Bij vertraging van trein 3,16 kan de boot naar Borselen en Neuzen ten hoogste 15 minuten en die naar Breskens ton hoogste 30 minuten wachten. Op deze reis wordt te Borsselen niet aangelegd. Deze reizen worden des Zondags en des Woensdags niet gemaakt, Bjj vertraging van trein 1,25 te Neuzen kan de boot van 1,55 van Neuzen naar Borsselen en Vlissingen ten hoogste 20 minuten wachten. gOp deze reizen worden geen vrachtgoederen en vee vervoerd. 1) o) <0 t) Wellicht is hij kort hierna gestorven of vertrokken. Na zijn aftreden van het tooneel had den de Hattemistische gevoelens in de gemeente evenwel nog geen einde. Gijs- brecht Paulusse Schilling en Cornells ste- vense, beiden woonachtig te 's Ilr. Abts- kerke treden nu thans op 't begin van 1730. Zoo verwierpen ook dezen de aangeno men leer der opstanding van de Ger. Kerk, ook nadat de predikanten hen die uit de II. Schrift hadden pogen te bewijzen. Toen dan ook Schuling 26 Jan. 1731 den pred. zijn kind ten doop aanbood, weigerde deze hem zulks, omdat hij niet met goed geweten kon antwoorden op de vraag «Of de leer des O. en N. V. die alhier geleerd wordt de eenige en waarachtige is". De doop werd uitgesteld tot de herstelling dei- moeder, die dan ook haar kind ten doop hef te. Daar genoemde personen in hunne stel lingen bleven volharden, vernieuwde ook de kerkeraad telkens zijn besluit om deze voortdurend onder censuur te laten. Voor het laatste vinden wij op het einde van 1751 van Hattemistische begrippen be schuldigd zekeren Leendert Hendrikse Dek ker van 's-11. Abtskerke, die volgens schrif telijke getuigenis van sommigen het zeggen van donder en bliksem geen vloeken vond, mede de opstanding ontkende, aan geene hel geloofde, de wet vuiligheid noemde en zeer ingenomen was met de werken van Bril. Hierbij willen wij het latf n. W el hebben wij wat lang vertoefd bij de beginselen der Hattemisten, maar de inzage van de kerke lijke actenboeken ter dezer plaatse, gaf ons een te schoone gelegenheid iets meer daar omtrent te vernemen. Ook op vele andere plaatsen in Zeeland zouden we over deze zaak nog vrij wat kunnen hooranmisschien komen we er later nog wel op terug. Uit alles wat wij daaromtrent nu verno men hebben, ontvangen wij de volgende, op de onloochenbare geschiedenis gegronde les, n.m. dat er altijd ontevredenen in de kerk geweest zijn, die zich met de leer der Geref. Kerk niet vereenigen konden of wilden, zich aan de openbare godsdienst oefeningen onttrokken en een eigen aan hang vormden. En wat te zeggen van de opzieners der kerk, met hoeveel strijd, moeite en ver driet hadden deze niet te worstelen, afge zien nog van de verwijdering, door haat en nijd, van de gemeentenaren onderling. De laatstgenoemde onaangenaamheden met Hattemisten hadden plaats tijdens den dienst van den tienden predikant HENRICUS CORNELIUS VAN CU1LENBURGH. Ds. van Cuilenburgh werd geboren te Rozendaal den 2 Jan. 1705 uit het huwelijk van Johannes en Elisabeth ran Soest. Als proponent bij de Cl. van Utrecht kwam hij den 4 Sept. 1732, als adjunct- pred. in dienst te Halsteren. Vandaar den 10 Dec. 1733 herwaarts beroepen kwam er echter den 15 dito bij de Cl. een protest tegen deze beroeping door Hubertus Evers- dijk, Ambs. Heer van Sinoutskerke. Toen echter de wettigheid van het beroep be wezen was, werd het in dezelfde vergade ring goedgekeurd en werd hij dan ook bevestigd den 25 April 1734 door ds. Mijseras van 's-Heerenhoek. Ds. van Cuilenburgh is alhier overleden den '21 Dec. 1762 zijne vrouw Cornelia Schijf, was acht dagen vóór hem gestorven en werd één dag voor zijn dood begraven. Zijn eenig kind Johanna Arnolda is ge huwd geweest met ds. Arnoldus Braam, pred. geweest te Kattendijke, Vrouwepolder en Ijzendjke. Wat er tijdens den dienst van ds. run Cuilenburgh vermeldenswaardig voorviel, willen we bij onze volgende bijeenkomst onderzoeken. (Slot volgtyl

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1906 | | pagina 4