Groote jjaarlijksehe Opruiming
P, A. OE LIGNY - GOES.
]ïl. S. de Putter
AANBESTEDING.
Vanaf 25 Januari
Cement - Tegelfabriek,
Handel in Bouwmaterialen.
Prijscouranten o; aaovrap franco.
AMERIKAANSCH GRENEN
HOUTVAREN,
Jb. Rouw,
DE BIJBEL
ONS VADERLAND.
veer slechts f2,-.
op Zateriai 10 Feliwi 1906,
Veevoeder!
tamsck Voeler- ee KMsliesttaÈl
blauwe Zetpoters te koop
groote Reuzen - Ontbijtkoek,
Clocolaal- si Snilerwerteu.
Een Koe te koop,
000090000 Het beste adres voor Manufacturen is dat van L. E. RIVIERE Groote Markt hoek Gravenstraat Middelburg.
van alle van vorige seizoenen overgebleven goederen.
EERSTE ZEEUWSCHE
TER NEUZEN en VLISSINGEN.
Waal-, IJsel-, Rijn- en Belgische
steen, Drijfsteen, Hardsteen.
Alle soorten PANNEN en TORSTEN.
Porselein en Muurtegels
rek. 8 Februari van haar 5<io kalf, bij
P. FRANCKE Mz., te Meliskerke.
De Notaris H. R. STRUVE te Mid
delburg is voornemens publiek
TE YERKOOPEN
bestaande in: PLATEN, PLANKEN,
RIBBEN, LATTEN, BAD DINGS, enz.,
1. Op Trljdag 26 Januari 1906, des
voormiddags 10 uur, op het dorp
te AAGTEKERKE.
2. Op Vrijdag 26 Januari 1906, des
namiddags 1 uur, op de werf bij
Bakker te DOMBURG.
Betaaldag kooppenningen 26 April 1906.
Nadere inlichtingen worden verstrekt
ten kantore van voornoemden Notaris
H. R. STRUVE, Pijpstraat N 23, bij
de Molstraat te Middelburg.
Gewonnen in de Anna Pauwlowna
polder (Noord-Holland), overtreft al het
Zuid-Hollandsch en Zeeuwsche LIJN
ZAAD verre in kwaliteit.
's-Heer Hendrikskinderen.
EN
UlflUAi bijbel, met De Geschie
denis van Ons Vaderland zal kunnen
bezitten, gebeurt dit tijdelijk aanbod
voor slerhts f2,
J. ROB BK,
BERGEN OP ZOOM.
MAGAZIJN VAN
MIDDELBURG,
geeft 4 pCt. PANDBRIEVEN uit tegen den koers
van 1001 pCt., in stukken van 1000.ƒ500.
en ƒ100.Coupon 1 Juni en 1 December.
De Directie
Mr. A. A. DE VEER Gz.
H. WORST Jr.
Prijs per ÏOOO stuks f 1,25.
DROGISTERIJ „DE STER",
Vlasmarkt. Middelburg.
Het afbreken van den Toren
te Sinoutskerke en het
vooraf verwijderen van de
daarin aanwezige Torenbei
Ofschoon wij ons samengesteld
Krachtvoer als het voordee-
ligste aanbevelen, hebben wij ook
steeds voorhanden alle andere
Voederaitikelen,
waarvan wij vooral platte Maïs, Lijn
koeken en platte Boonen aan billijken
prijs leveren.
v/h S. IB. Boogerd Middelburg.
Direkt van uit de klei
streek in FRIESLAND ge-
importeerde puike
f3,- per 70 K.G.
franco Zijpe. Te bevragen bij S. HAGE,
Bruinisse.
TE KOOP
een vare Koe, geschikt om te
weiden, bij R. CLARISSE, Zoutelande.
Specialiteit in
fijn van smaak en kwaliteit, met of
zonder sucade, A 5, 10 tot 50 cent.
Tevens alle soorten
Verkrijgbaar bij H. J. SEGBOER
Kerkstraat 133, V 1 i s s i n g e n.
TE KOOP
een Kalfvaars, over de rekening,
bij J. LAMPERT Pz., Biggekerke.
Gevraagd met Mei a.s.
een Bakkersknecht
bij M. GELUK, bakker te Serooskerke
(W-)
Met Mei
een Nmidskneclit
benoodigd, bij D. DE VOS, Mr. Smid,
Wissenkerke.
Met Mei
een Smidslvneolit
benoodigd, die goed werken kan, bij
A. STEKETEE, gediplomeerd Hoef
smid, O. - S o u b u r g.
Met Mei
een Handkneclit
benoodigd, bij D. VOS, Koudekerke.
Terstond
een aankomende Bakkersknecht
gevraagd, P. G., bij J. H. VAN OOST,
te Brigdamme.
Een Schippersknecht
gevraagd, door CHR. HOVESTAAD,
Beurtschipper, Schore (Kruiningen).
Met Mei
een Paardenknecht
benoodigd, bij J. DE RIJCKE, Gapinge.
JjJroDinciak ötoombootöimet op 0f lUcster-Oftjel&f
77 FEUILLETON".
Snippers uit de oude doos.
's-Heer Abtskerke c a.
Groote voorraad. Ruime keuze.
Prijzen beneden alle concurrentie.
Albums en prijzen op aanvrage
franco.
BESTE ADRES VOOR
Uitgebreide sorteering
voor boogvullingen en wandbekleeding
eene groote partij
Monster en prigs op aanvrage.
1. Biblia, dat is de Gansche Heilige
Schrifture, bevattende alle Boeken des
Ouden en Nieuwen Testaments.
Groote druk in de echte onveranderde
spelling, volgens de beste uitgaaf van
Keur.
2, De Geschiedenis van Ons Vader
land vanaf de vroegste tijden tot op
heden. Groot prachtig boek met ruim
200 fraaie platen.
fllUrnAT ie(*er n°s een echte Keur-
Hoe onbegrijpelijk het voor U is,
toch ontvangt U een echte groote Keurjj
bijbel en De Geschiedenis van Ons
Vaderland vol met platen, samen voor
f2,-.
Wacht of draal niet, met de be
stelling totdat dit voorbeeldeioos goed-
koope aanbod vervallen is.
Te bekomen bij D. BOLLE, Bazaar
van Goedkoope Boeken te Rotterdam,
franco na ontvangst postwissel van
slechts f 2,waarop te melden Het
pak Bijbel en Vaderland.
Zuivelstr&at over het Postkantoor.
Barometers en Thermometers, Melk
en Vochtwogers, LeesglazeD, Passer-
doozeD, losse Passereen Trekpennen,
Tooneel- en Veldkijkers, le kwal.
Gouden, Zilveren, Stalen en Nikkelen Brillen en Pince-Nez.
Ruime keuze Oog-, Neus-, Oor- en Lavementspuiten, Wind-
ringen, elastieke Djj-, Knie- en Enkelkousen. Ondoordring
baar Wiegendoek, Urinalen en verder alle soorten artikelen voor ziekenverpleging,
Prachtige collecte fijne Snijwerkenals: Dolk-, Zak-, Tafel-, Dessert-, Slagers-, Be
schuit-, Brood- en Voorsnijmessen. Prima kwal. Scheermessen, Trocartsen, Vlijmen.
Borduur-, Nagel- en Knoopsgatenscharen, Pondeuses nieuwste Kapperschaar.
Voor Breuklijders een ruime keuze in enkele, dubbele, Navel- en Kinder-Brenkbandou
Buik- en Gezondheidsgordels. Levert op voorschrift en onder contróle van H.H. Doctoren.
Niemand heeft liet reeht oj> mijn naam te reizen.
Verkrijgbaar bij H.H. Effectenhandelaren, alsmede ten kantore
der (Bank, (Rouaansche Kade G ijji.
kunnen onbepaalden tijd goed be
waard worden.
Het Gemeentebestuur van 's-Heer
Abtskerke zal aanbesteden,
des namiddags ten 3 ure, in het Ge
meentehuis
De voorwaarden liggen iederen werk
dag ter lezing in het Gemeentehuis te
s-Heer Abtskerke.
1 JANUARI tot en met 28 FEBRUARI 1906. West-Europeesche of Spoortijd.
D a g e 1 ij k s
vm. 5,7,30 9,30 vm. 12,—a) i) nm. 3,23 o) g)
5,30 8,— 10,— nm. 12,25a) nm. 3,50 g)
vm. 5,7,30 d)e) vm. 10,25 nm. 1,55 t
6,10 9,—e) 11,50 b) 3,23 c)
de booten ongeveer 30 minuten na het vertrek van
Van Ylissingen naar Breskens
Breskens Vlissingen
Van Neuzen Ylissingen
Vlissingen Neuzen
Van Borssele dvertrekken
Vlissingen of Neuzen.
Woensdag, v. Neuzen n. Hoedekenskerke vm. 7,50. v. Hoedekenskerke n. Neuzen vm. 8,30
Deze reizen worden des Zondags niet gemaakt.
i) Bij vertraging van trein 11,44 kan de boot naar Borsselen en Neuzen ten
hoogste 5 minuten en die naar Breskens ten hoogste 20 minuten wachten.
eBy vertraging van trein 3,16 kan de boot naar Borselen en Neuzen ten
hoogste 15 minuten en die naar Breskens ten hoogste 30 minuten wachten.
d) Op deze reis wordt te Borsselen niet aangelegd.
e) Deze reizen worden des Zondags en des Woensdags niet gemaakt,
f) Bij vertraging van trein 1,25 te Neuzen kan de boot van 1,55 van Neuzen naar
Borsselen en Vlissingen ten hoogste 20 minuten wachten.
g) Op deze reizen worden geen vrachtgoederen en vee vervoerd.
dook
SCALDIS.
III.
Ds. Lamotte antwoordtHet eerste stem
ik toe, maar het laatste gelooft gij zelf
niet Pieter. Of gelooft gij dat alle menschen
genade hebben, gerechtvaardigd worden
en het eeuwige leven verkrijgen
PieterNeen, dat geloof ik niet.
De pred.Dan hebt gij ook uw bewijs
verloren.
PieterBewijs gij mij dan het tegen
deel, dat Christus niet voor alle menscheD
gestorven is.
De prefi.Nu dan, is de Hoogepriester
onder 't O. "V. niet een voorbeeld van
Jezus Christus
Pieter Ja.
De pred.Was het niet des Priesters
werk voor het volk te bidden, te offeren
en het te zegenen, en komt hierin het Voor
beeld met het Tegenbeeld niet overeen 't
PieterIk stem het toe voor diegenen
voor wie Jezus offerde, hij bad er ook voor
en zegende ze. Deze drie werkingen
gingen altijd zonder scheiding te zamen.
De pred.Kunnen de vruchten en alle
ande -e voordeelen door Christus' dood ver
worven, wel van Christus' dood en van
alle menschen, voor wie, naar uw zeggen
hristus gestorven is,worden afgescheiden?
Pieter: Neen.
De pred.: Nu vallen dan ook uwe stel
lingen, want de Zaligmaker zegtJohs.
17 9 „ik bid u niet voor de wereld,
maar voor degenen die Gij mij gegeven
hebt". Hier bidt dus Jezus niet voor allen
en wanneer bidden en offeren en zegenen
altijd te zameu gaat, en het ééne zonder
het andere zich over geene p> rsonen uiU
strekt, dan is ook Christus niet gestorven
voor welke hij niet bad. Integendeel,
voor wie Christus bidt, stierf Hij ook en
zij worden den zegen en) de vruchten van
Christus' dood en voorbidding deelachtig
Johs. 10 27 en 28. Want het een
en ander kan, gelijk gij erkend hebt, niet
van zijn' dood gescheiden worden. Hoe
kunnen zij nu ter helle gaan voor wie
Christus gestorven is?
Pieter, gevoelende dat hij zijn ge\ oelen
niet kon staande houden, werd toornig, en
ontving daarop eene vermaning van den
predikant, om zich liever te laten over
tuigen, zich te bedroeven overzijne dwalina:
en zich aan zijne kerk aan te sluiten, ge
lijk de kerkeraad in 't gemeen, en de pred.
en ouderlingen in 't bijzonder, aan zijn huis
en elders hem inenigmalen, met tranen
gebeden en vermaand hadden. Zoo hij
echter van de Ketters niet afbleef en zijn
verkeerd gevoelen bleef volhouden, dan
zoude hem het Avondmaal ontzegd worden.
Hieruit zien wij, dat Toonder reeds ge-
ruimen lijd zijn eigen weg betreden had,
dat er meer in deze streken waren, die
met hem overeenstemden en dat hij met
dezen samenkwam. Ook bevestigt dit de
geschiedenis, op de bedreiging van geweerd
te worden van het Avondmaal, antwoordde
Pieter dat men doen kon, wat men wilde,
dat hij hier om niet gaf, maar dat hij even
wel recht had tot de Nachtmaalsviering.
De pred.: Iemand gaat verloren of door
een kwade leer óf door een kwaad leven,
en zoo gij daarin volhardt hebt gij noch
recht, noch lot, noch deel aan het Woord
of de Sacramenten.
Pieter: De uitverkorenen kunnen niet
verleid worden.
De pred.Dat is waar. Maar uit uw
eigen zeggen, blijkt dal gij u niet kunt
verzekeren, een uitverkorene te wezen
want gij zijt al zóóverre verleid, dat dit
wel bewijzen zijn van verworpelingen.
PieterDit kan ik an u ook wel zeg
gen en ik kan met u niet disputeien, gij
hebt meer bekwaamheid dan ik,
De pred.zij is tot uw dienst. Laat u
dan door mij onderwijzen''.
Hierop werd hem het Avondmaal ver
boden.
Het gesprek te boek gesteld zijnde, werd
aan Toonder voorgelezen en door hem
voor onvervalscht erkend.
Wij onthouden ons van aanmerkingen
op deze samenspraak. Intusschen levert
zij eene bijdrage tot beoordeeliug, zoowel
der Godgeleerde denkwijze in die dagen,
als van de bewijzen met welke men zijns
gevoelens poogde te staven.
In de volgende vergadering 26 Dec.
1706 wordt besloten om Machielse nog
maals aan te spreken, en zoo lnj van zijne
gevoelens niet afzag, hem met eene in
structie aan de Cl. van Z. Beveland over
te geven, te meer wijl hij had laten ver
luiden, wel daarvoor te willen verschijnen.
Voor den Kerkeraad ontboden toonde hij
zieh echtej minder genegen, om, gelijk hij
erkende, dit gezegd te hebben in de Cl. te
wezen. De pred, vroeg hem of hij nog
verward was in zijne dwalende gedachten,
waarop hij ten antwoord gaf: Ja.
De pred.: Gij hebt in de vorige huisbe
zoeking gevraagd, waarom wij zoo tegen
u ijveren en waarom niet tegen de pre
dikanten in de Cl. van Z. Bereland die
hetzelfde gevoelen hebben.
PieterJa, waarom ijvert gij daar niet
tegen
De pred.: Behalve dat dit het werk van
den Kerkeraad niet is, zoo doe ons het
genoegen en noem ons die predikanten
dan zullen wij die in de Classe bekend
maken, aan welke het opzicht daarover
is opgedragen en wij verzekeren U dat
er naar gezien zal worden.
Pieter Ik wil ze voor u niet noemen.(*)
Hierop heeft de Kerkeraad deszelfs in
Denkelijk bedoelde Pieter niet een
dier predikanten ds. G o s u i m u s van B u ij-
t e n d ij k predikant te Schore, van wien we
wel nader zullen hooien.
structie aan de Cl. opgesteld, welke met
eenige bekorting aldus luidt„Eerw. Hr.
„en Broederen Predikanten en Ouderlingen
„der E. Classis van Suvjd-beve-Landt ver-
„gadert ordinair te 's Heer Hinderijkskin-
deren den 5 Januari) 1707. De Kerkeraet
„van 's llr. Ahts ~en Sinoutskerkec wenst
„de E. hr. en Broederen in dit nieuwe
„jaer heijl van God en nieuwe zegeningen
„aan genade na siel en ligaatn door/. Chr.
„Amen.
„Alsoo tot Sinoutskerke woont eenen
ii Pieter Magielse Toonderdie om sijn dwa-
„linge van van Hattem, de h. tafel des
„Hr. ontzegt is, nadat hij ruijm vijf vieren-
„deel jaers seer dickwiels vermaent was
„over sijne dwalinge hierin bestaende. Dat
a C. voor alle menschen gestorven is, selfs
„voor die in de helle of te verdoemenisse
„sijn en op den 27 Dec. 1706 hierover nog
„vermaent in de huijsbesoekiDge voor 't
„h. avontmael, seijde, waarom wij tegen
„hem soo iverden. dat wij iveren moesten
„tegen dis predicanten in ons Classis, die
„datselfde gevoelen hadden, dat hij hadde.
„Waerop voorn. Pieter vesocht wierde
„die predicanten te noemen enz., en dat
„wij niet geloofden, datter sulcke gevoelens
„in pred. waren.
iiPieter antwoordde: dat se er waren,
„maar dat" enz.
„En alsoo Pieter tegen verscheijden van
„de Broederen, alsmede tegen zijn pred.
Lamotte wel hadde laten blijeken, dat hij
„genegen was om voor de E. Classis te
„willen sijn" enz.
„Soo versoeckt de kerkeraet van u om
„te waecken tegen soo godslasterlijcke en
„niet min siel verderven de van Hattemis-
„terij, en desen voorn. Pieter af te vragen,
„wie die predicanten sijn van sijn voorn,
„gevoelens en bij weigheringe van die te
„noemen, mochte ghehouden worden voor
„een Lasteraer van predicanten. En voorn.
Pieter van dese groote vergaderinge afge-
„maent mochte worden, van sijne dwalinge
„en lasteringen of God hem bekeeringe
n gave" enz.
Het antwoord der Cl. op deze missive
was „dat Pieter Toonder voor haar ver
schijnen zal en dat hem zulks zal worden
„bekend gemaakt uit naem van hunne
„Officieren". Daartoe werd hij dan ook
voor den Kerkeraad ontboden, maar wei
gerde te komen.
Hem werd derhalve door Mr. Jan Za
delaar aangezegd dat hij voor de Classis
komen moest. Deze dag der Cl. vergadering
was 11 Jan. 1707. Op denzelfden dag
werd door ds. Lamotte nog eenmaal aan
Toonder gevraagd of hij zou verschijnen,
doch ook nu gaf hij een ontkennend ant
woord. Hij gaf te kennen dat hij in
eeuwigheid niet belijden zoude, dat hij
dwaalde en dat hij met geen predikant
of k.keraadslid meer spreken wilde.
Zijne huisvrouw Jacomjntje schijnt het
met hem eens te zijn geweest, waarop
ook haar het Avondmaal werd ontzegd
en ten opzichte van haar man werd be
sloten dat deze nooit zou toegelaten worden,
tenzij hij zijn valsche begrippen vaarwel
zeide, belijdenis doe van het tegendeel
en belove om die kettersche vergaderingen
te verlaten.
Ook tijdens den dienst van ds. Beukelaar,
opvolger van Lamotte, komt in de acte
herhaalde malen de zaak Toonder" voor.
Zoo verscheen hij op 1 Jan. 1708 voor
den kerkeraad en werd hem afgevraagd,
of hij geene begeerte had tot de gemeen
schap toegelaten te worden. Hij antwoordde
hierop bevestigend, doch wenschte te
weten op welke voorwaarden. Hem werd
hierop voorgelezen art. 5 der vergadering
van 9 Juli 1707, welke eisch hij zeide,
in eeuwigheid niet te zullen nakomen,
betuigende in zijne vroeger beledene dwa
lingen, alsnog te volharden.
Wat het gevolg van een en ander was,
zullen wij een volgenden keer zien.
Wordt vervolgd,)
