NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 90. 1906
Woensdag 17 Januari.
20e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Gemengde Beriehten.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
DE KIEZERSLIJST.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Wij mogen zeker onze jaarlijksche waar
schuwing weer eens onder de aandaeht
onzer Clubs en Kiesvereenigingen brengen
Men kan kiezer worden en dan op de
kiezerslijst van 1906 te staan komen, wan
neer men vóór of op den 15en Mei 1906
den leeftijd hebbe bereikt van 25 jaar.
Verschillende wegen leiden tot de kie
zerslijst. Daar zijn in de eerste plaats
Belastingkiezers.
Belastingkiezer is hij die over het laat
ste dienstjaar al zijn aanslagen in de Rijks
belastingen heeft voldaan.
Die belastingen zijn Personeel, Grond
lasten, Vermogens, Bedrijls. Deze vier
moeten op tijd betaald zijn, Dat wil zeggen
het verschuldigde.
De bedrijfsbelasting bijvoorbeeld hehoeft
op 1 Januari niet heelmaal betaald te zijn
maar hetgeen men op dien datum ver
schuldigd is, al loopt dit niet over een
vol dienstjaar, dat moet betaald wezen.
Belastingkiezers behoeven zich niet aan
te geven. Dat komt terecht. Alleen en
past daaropzij, die mede-eigenaren
zijn van onroerend goed, behoorende tot
eene onverdeelde nalatenschap, waarvoor in
1905 grondbelasting is betaald, terwijl hun
aandeel in de belasting f 1 bedraagt, be-
hooren zich tusschen 1 en 15 Februari
aan te geven op een formulier dat vóór
15 Februari ingevuld en onderteekend
moet worden ingeleverd, met de overleg
ging van het voldaan geteekende belas
tingbiljet.
Wie verhuisde naar een andere gemeente
en in zijn vorige gemeente belasting betaalde
dient zich eveneens aan te geven, met
overlegging van het voldaan geteekende
belastingbiljet.
Hy wordt dan kiezer in de nieuwe
gemeente.
De rijwielbelasting telt niet mee.
Let ook hieropWie op 1 Febr. zijn
belasting niet betaalt heeft, krijgt van den
ontvanger een gratis aanmaning dat hij
voor 1 Maart zijn belasting moet betalen,
en anders lciezer-af is.
Alle overige kiezers moeten zich tusschen
1 en 15 Febr. aangeven ter secretarie
in hunne woonplaats. Zij ontvangen een
formulier, dat onderteekend en ingevnld
moet worden ingeleverd.
Huurkiezers.
Huurkiezers zijn zij, die op den 31sten
Januari sedert 1 Augustus van het vorige
jaar in een huis of een deel van een huis
hebben gewoond en daar huur voor hebben
betaald, minstens zooveel als de huur
waarde gedraagt volgens de vaststelling
van het gemeentebestuur.
Ja, zelfs die tusschen 1 Augustus en
31 Januari nog een koer verhuisd is, of
verhuist, blijft of wordt ook nog kiezer,
als maar ieder der woningen door hem
betrokken, minstens den huurprijs heeft,
door de wet bepaald.
Is de huurprijs van de woning minder,
dan kan men geen kiezer worden, voor
de huur tenminste.
Of ja, in één geval nog wel.
Wanneer gij namelijk in uwe woonplaats
grond in pacht hebt of in huur, en die
huurprijs doet met dien van uw huisje
zooveel dat het samen aan den wettelijken
huurprijs komt, dan is u bij aangifte ook
kiezer.
Natuurlijk moet men dien grond min
stens net zoo lang in huur hebben als
het huis.
De bepalingen voor dej huurkiezers gel
en ook voor de schipperszij moeten
alleen den vastgestelden tijd een schip
in e'o*i iS?1 of huur hebben gehad van
van 24 M3. inhoud, of 2000 K.G. laad
vermogen.
Loonklezers.
Inkomen- of loonkiezers zijn zij, die van
1 Januari van het voorgaande jaar tot 31
Januari van het volgende achtereenvolgens
bij niet meer dan twee personen, onder
nemingen, openbare of bijzondere instel
lingen in dienstbetrekking zijn geweest,
of als [inwonende zoon in het bedrijf of
beroep der ouders werkzaam zijn geweest,
en als zoodanig over dat jaar een inkomen
hebben genoten, dat óók voor iedere ge
meente in de wet is vastgesteld. j^~
Het loon, in vaste dienstbetrekking, door
de vrouw genoten, kan worden geteld bij
dat van den man, en evenzeer het halve
loon i an minderjarige, inwonende kin
deren. Wav.neer dat alles bijeen het dooi
de wet geëisehte bedrag haalt, kan de
man kiezer worden. -
Men lette er op dat de minderjarigheid
met het 21e jaar eindigt.
Let ook op, men behoeft niet op te geven op
de secretarie hoeveel men verdient. Men
kan eenvoudig zeggen dat men het loon
verdient, hetzij alleen, hetzij samen met de
vrouw, of saam met de minderjarige kin
deren, of saam met die allenhetwelk de
wet vordert.
Nog wat.
Als loon wordt ook gerekend het pensioen
of de lijfrente, dat door openbare instel
lingen wordt verleend en ook dat, door
ondernemingen of bijzondere instellingen
wordt uitbetaald. Natuurlijk blijft het be
drag van het inkomen voor iedere gemeente
onveranderd.
Ongevallenrente wordt ook als loon be
schouwd.
Staat in een of ander bedrijf in den
regel het werk gedurende een gedeelte van
het jaar stil, dan wordt de tijd, waarin
niet gewerkt wordt, toch als diensttijd
beschouwd. Is men hoogstens twee maan
den ziek geweest, dan wordt toch het loon
gerekend ontvangen te zijn.
Ook de kost en de inwoning wordt als
loon gerekend, naar een daarvoor bij de
wet voor iedere gemeente vastgesteld be
drag. Wie Zon- en Christelijke feestdagen
den kost echter niet geniet, behoeft voor
deze dagen niets af te trekken. Hij wordt
toch gerekend vollen kost en inwoning
te genieten.
Inwonende zoons die vóór 16 Mei a. s.
dit jaar 25 jaar hopen te worden, kunnen
zich als loonkiezer aangeven, wanneer zij
een zeker loon genieten dat met kosten
inwoning saam het wettelijk cijfer bereikt.
Loonkiezers moeten zich ieder jaar
opnieuw tusschen 1 en 15 Februri aan
geven.
Aan loonkiezers, die op de lijst van het
vorige jaar voorkomen, wordt een blanco
aangiftebiljet toegezonden.
Spaarbankkiezers.
En nu wat van de Spaarbank- en Groot
boekkiezers.
Wie op 1 Februari a. s. sedert een
jaar f 100.nominaal op het Grootboek
heeft staan of f 50.in de spaarbank,
zóó dat het inderdaad zijn eigendom is,
kan op grond daarvan aanspraak maken
op het kiezerschap.
Hij moet tusschen l""en 15 Februari
zich op de secretarie aanmelden onder
overlegging van een bewijs van de directie
van het Grootboek of het bestuur der Spaar
bank, dat hij inderdaad sedert een jaar
eigenaar is van de gevorderde bedragen.
Het is niet meer noodig, dat men een
boekje hebbe van de Rijkspostspaarbank
andere spaarbanken, zooals die van het
Nut tellen ook mee; doch natuurlijk moeten
de lichamen, waarvan deze spaarbanken
uitgaan, rechtspersoonlijkheid hebben, en,
zoo ze na 1 Mei 1900 zijn opgericht, moe
ten ze een waarborgsom van f25000 bij
de Nederlandsehe bank hebben gedepo
neerd.
Examen-kiezers.
Ten slotte de Examen-kiezers. Dat zijn
zij die «met goed gevolg hebben afgelegd
een examen, ingesteld door of krachtens
de wet of aangewezen bij algemeenen
maatregel van bestuur en in verband staande
met de benoembaarheid tot eeDig ambt,
de vervulling van eenige betrekking of
de uiloefening van eenig bedrijf of beroep".
Hieraan voegen wij nog een paar op
merkingen toe.
Wie alleen maar „hoofdgeld" betaalt,
moet niet meenen dat hij daardoor ambts
halve op de kiezerslijst komt. Immers
«hoofdgeld" is geen Rijksbelasting.
Die dus alleen „hoofdgeld" betaalt en
geen Rijksbelasting moet om op de kie
zerslijst te komen, huurkiezer, loonkiezer,
examen- of spaarbankkiezer zijn. En dan
is hij daarbij ook, daardoorkiezer voor
den gemeenteraad.
Het hoofdgeld moet op 1 Maart ten
volle betaald zijn.
Natuurlijk kiezen belastingkiezers voor
Kamer en Staten en Gemeenteraad, als
zij in een Rijksbelasting aangeslagen zijn.
Wie in 1905 onderstand heeft gehad
van een instelling van weldadigheid of een
gemeentebestuur, is in 1906 zijn kiesrecht
kwijt. Maar als onderstand gelden niet ge
neeskundige hulp en geneesmiddelen, wél
versterkende middelen.
En wie kan nu kiezer worden
Wie een huis bewoont dat te Vlissingen
minstens fl.75 aan huur per week doet.
Te Middelburg minstens f 1.50. Te Souburg
en Koudekerke Zand minstens fl.25. En
voorts in alle overige plaatsen op Wal
cheren, en de plaatsen op de overige
eilanden, en Axel kom en Neuzen kom
fl en overig Zeeuwsch Vlaanderen 80 cent.
Arbeiders nu die bijv. f 39 's jaars huis
huur -betalen en minstens f 13 apart aan
huur'jvoor een tuin, wei, of stukje land,
die betalen dan minstens 39 plus 13 is
52 gulden per jaar, en zijn daardoor ook
woningkiezer, als zij zich aangeven.
Om loonkiezer te zijn moet iemand te
Vlissingen minstens f 450 per jaar ver
dienen te Middelburg f 400Souburg
en Zand minstens f 350 te Goes,
Ierseke, Brigdamme, Neuzen fkom) en
Zierikzee minstens f325, in de overige
gemeenten op de eilanden minstens f300
en in de overige gemeenten van Zeeuwsch-
Vlaanderen, met uitzondering van Axel
(kom) en Neuzen (kom) f275 per jaar ver
dienen.
Wij zeggen minstens die meer verdient
dan die som is 't natuurlijk ook, maar die
minder verdient is 't niet.
Een knecht die bij zijn heer of baas f 100
per jaar verdient (dat is f 2 per week) en
hij heeft er vrij kost eu inwoning bij, die
is kiezer.
Een knecht die bij zijn heer of baas min
stens f262,50 per jaar verdient, en vrije
woning, die is ook kiezer.
Die getallen gelden voor de meeste
gemeenten in Zeeland doch voor grootere
gemeenten eenigszins hooger. En wel voor
Goes, Ierseke, Brigdamme, Neuzen (kom)
on Zierikzee, vrije woning f50 en f275
loon. Zand en Souburg f 62,50 en f 287,50
Middelburg f 75 en f 325. Vlissingen f 87,50
en f 362,50.
16 Januari 1906.
Minister De Meester boft.
De opbrengst der Rijksmiddelen was in
December jl. bijna 14'/2 miljoen tegen
13'/2 miljoen in December 1904, dat is
ruim 8 ton meer
In 't geheel werd in 1905 vier miljoen
gulden meer ontvangen dan in 1904 en
7'/2 miljoen ineer dan de raming!
Voor een minister van financiën, wien
daarbij nog een paar miljoen aan opbrengst
van de tien opcenten te wachten staat,
een buitenkansje om van op te springen.
Dat is zoo ongeveer het door het vorige
ministerie geraamde voor de pensioen
verzekering
Dat belooft wat
Wij herinnerden in ons no. van 10 Januari
dat professor van Geer, een liberaal, met
lof gesproken had over de studenten der
Vrije Universiteit.
Gewagende van de regeling der examens
schreef hij „dat de aldus gepromoveerden,
wat kennis betreft, niet zullen achterstaan
by hun vakgenooten, afkomstig van de
openbare universiteiten",
Maar wij verzuimden er bij te melden,
dat reeds in 1904, reeds voor het eerste
ontwerp-Kuyper door de Eerste Kamer
met 29 tegen 22 stemmen verworpen was,
een ander liberaal professor - v.d. Wijek
in Onze Eeuw geschreven had dat de lit-
terarische dissertaties van de Vrije Uni
versiteit van dien aard zijn dat zij „aan
onze Rijksuniversiteiten tot eer zouden
verstrekken".
Zoo zal van lieverlee het wanbegrip
door liberale en sociale journalisten gevoed,
als zou de V. U. slechts een broeikas
voor wetenschappelijke stumpers, een dril
school ter africhting van niet-denkende
quasi-geleerden, zijn, er wel uit gaan
Socialisme en godsdienst zijn onver-
eenigbaar. Zij verdragen elkander als
water en vuur. Dat kan niet genoeg her
innerd worden.
Het voorlaatste Kerstfeest schreef de
«Leipziger Volkszeitung"«Wij vieren
ons Kerstfeest niet tot een gedachtenis
aan uwen God, die nooit in een stal te
Bethlehem is geboren en nooit aan 't
kruis op Golgotha geleden heeft".
De «Hamburger Echo" verklaart: „De
hoop op een Messias bleek ijdel. liet
beeld van den gekruisigden Nazarener
kwam in de plaats van de goden des
heideudoms en de wereld bleef, gelijk zij
te voren was, aan de heerschappij van
het onheil prijsgegeven".
En de «Frankfurter Volkszeitung": «Ons
Kerstfeest is vrij van godsdienstigen bij
smaak. Wij laten zonder afgunst aan an
deren het genoegen over, van jaar tot
jaar te tellen, hoeveel heilige avonden er
voorbijgegaan zijn...."
Terwijl de «Mainzer Volkszeitung" noemt
liet Christendom «ralsehe wegen", en de
«Schlesische Volkswacht" verklaart«wij
zullen ons voor oogen houden, dat niet
een Heiland is geroepen om de wereld te
verlossen, maar dat de massa der strij
dende proletariërs deze hooge missie heeft
te vervullen
'tls waar dat zijn slechts uitspraken
van buitenlandsche journalisten, maar de
Nederlandsehe zijn geen haar beter. Het
is herhaaldelijk door ons aangetoond.
In ons builenlandsch overzicht gewagen
wij nogal eens van den strijd over Protectie
of'Vrijhandel, die, over het algemeen ge
nomen, de grenslijn trekt tusschen liberalen
en conservatieven bij de verkiezingen voor
het Engelsche Lagerhuis.
Dat wij met eenige sympathie de triom
fen der 'liberalen volgen, is echter niet
omdat wij in de Tariefs-quaestie aan hunne
zijde zouden staan.
Voor zoover wij het begrijpen kunnen,
behoeft een Tarief, een hoog Tarief, of
Protectie niet noodwendig door achteruit
gang van den oeconomischen toestand van
een volk gevolgd te worden.
De liberalen in Engeland, in strijd met
hun verleden, vervallen hier en daar in
de fout der Nederlandsehe vrijzinnigen
door den strijd der beginselen in te ruilen
voor het eenzijdig gehuil van duur brood
en minder loon.
Hoe het in Engeland is weten wij niet
maar in ons land heeft de heffing van
hooger invoerrecht geen vermeerdering van
duurte gebracht.
Sinds 1895, het jaar der maatregelen
tegen fraude, is in ons land het tarief met
vele millioenen gestegen. En de consumen
ten (verbruikers) hebben er niets van ge
merkt. En de stijging was toch waarlijk
niet onbelangrijk de opbrengst van de
goederen naar de waarde belast, nam toe
met 90.5 pet.
De opbrengst der in-en uitvoerrechten,
die van 1850 tot 1894 bad bedragen van
1.19 tot 1.25 (eens slechts 0.94) per hoofd,
bedroeg van 1895 tot 1902, van 1.40 tot
1.91 per hoofd.
Goes. In de Raadsvergadering van a.s.
Donderdag te half 4 zijn aan de orde:
Ingekomen stukken. Adres der afdeeling
Zeeland van den Nederlandschen bond
van gemeente-ambtenaren, betreffende de
in Amsterdam te houden tentoonstelling
op gemeentelijke administratief gebied en
het pensiouneeren van gemeente-ambte
naren. Aanvragen afschrijving van be
lasting. Af- en overschrijving van posten
begrooting over 1905. Wijziging reglement
van orde voor de vergadering van den i-aad.
Wijziging verordening, regelende de jaar
wedden van het onderwijzend personeel.
Verzoek van de onderwijzers van Aartsen
en Marijs, om eervol ontslag bij het onder
wijs.
De commissie, door de besturen van
de afdeelingen van den R. K. Boerenbond
van Zeeuwsch-Vlaanderen O. D. benoemd
tot voorbereiding van den gezamenlijken
verkoop van beetwortelen in 1906, heeft
een suikerbiet-contract opgesteld, dat
thans in de afdeelingen zal behandeld
worden. In dit contract wordt voorgesteld
den minimum-prijs der bieten op de alge-
meene vergadering, welke op 2 Februari
a. s. te Hulst wordt gehouden, vast te
stellen. De kooper zal f 47 per gecon
tracteerd gemet als voorschot geven, als-
meSe 7 kilo beetzaad per gemet gratis
verstrekken van de soorten Schreiber S. N.
Gebr. Dippe (K. W.), Rabbethe en
Gieseke (K. W.) naar keuze van den
verkooper. De bieten worden geleverd
tusschen 24 September en 17 November
en wel zoodanig dat 5000 kilo per ge
contracteerd gemet zullen geleverd wor
den vóór den 14en October en 5000 kilo
vóór den 27 October 1906. Levering vóór
24 September zal bij onderlinge overeen
komst worden geregeld. De suikerbieten
moeten ten minste 14 percent suiker be
vatten en niet meer dan 15 percent tarra.
De geleverde bieten worden door kooper
onmiddellijk na levering gewogen op van
weerszijden goedgekeurde weegbruggen,
bij gebrek aan weegbrug door de kleine
bnscule, waarvan de nauwkeurige weging
door partijen moet worden erkend. De
kooper moet gedoogen, dat het tarreeren
wordt gecontroleerd door verkooper of
zijn gemachtigde. Bij verschil zal de zaak
beslecht worden door drie deskundigen
één aan te wijzen door kooper, één door
verkooper en één door den kantonrechter
in het district, waarin de verkooper woont
O.-Souburg. Maandagavond werd
alhier in de Geref. kerk de eerste open
bare vergadering van de zendingscommissie
gehouden die tamelijk goed bezocht was. De
voorzitter de heer J. Dorleijn opende de
vergadering met het te laten zingen Ps,
87 3 en 4, las Jes. 6 en ging voor in 't ge
bed. Vervolgens werd verslag uitgebracht
doorsecr.enpenningm. Ontvangen 1'107,975,
uitgaven f102,895, saldo f5,08. Om meer
liefde en belangstelling te wekken voor
de zending werd medegedeeld dat ds.Kreyt;
van Berkel, op 5 Febr. a s. eene lezing
wenseht te houden. Nadat andermaal was
gezongen Ps. 72 6 trad ds. Kerkhof voor
de vergadering op met de vraag Waarom
doen wij aan Zending? Uit gehoorzaam
heid aan Gods bevel, en deed vervolgens
helder en duidelijk uitkomen dathetdrijven
van Zending geen liefhebberij is maar de
gemeente den sirijd heelt aan te binden
tegen twee der machtigste en grootste
vijanden van het waarachtig Christendom
n.l. het on- en bijgeloof. Daarna wees de
spreker er op dal Nederland tegenover zijn
koloniën een dure roeping heeft om waar
ze er zooveel stoffelijke welvaart door ver
kreeg zij als Christen natie zich nu ge
roepen moest weten om met al hare macht
alles te doen om dien heidenen het „brood
des levens," te brengen.
In dit verband wees Zijn Eerw. er op
wat de Schotsche kerk doet. Deze toch
geeft voor de zending per hoofd f3 per
jaar,hqeft 156 dienaren uitgezonden met 33 J
