NIEUWSBLAD
TOOR ZEELAND.
No. 68. 1905
Dinsdag 19 December.
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HIST0R1SGH
Bnitenlandscb Overzicht.
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, le Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
7
m
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zfj die zich met 1 Januari op
ons blad abonneeren, ontvan-
gen het tot dien datom gratis,
BERICHTGEVERS.
Berichtgevers voor dit blad worden
gevraagd te
St. Annaland.
St. Philipsland.
Seherpenisse.
Poortvliet.
18 December 1905.
Een zweep en een pluim.
De sociaal-democraten zijn voor de leer
„niets voor niets", of „voor wat hoort wat".
Dat ondervond deze week op gevoelige
wijze de voorzitter der Kamerjhr. Roeli.
Gelijk men weet, hebben de sociaal
democratische kiezers te Utrecht hem als
Kamerlid en de 'sociaal-democratische
Kamerleden hem als voorzitter helpen
kiezen.
Zonder hunne hulp zou hij geen van
beide gebleven of geworden zijn.
Het laatste heeft de heer Schaper dezer
dagen in de Kamer hem eens heel vrien
delijk maar er is ook een vlijmende
vriendelijkheid, die pijn doet! onder het
oog gebracht.
Getrouw aan de socialistische leer van
„niets vergeten", herinnerde hij hem het
volgende
Wij hebben bij de verkiezing van een Voor
zitter van deze Kamer bij tweede stemming
gestemd op u, Mijnheer de Voorzitter, op den
liberalen candidaat. Wij rekenen ons dat vol
strekt niet aan als een verdienste, het is een
erkenning van uw verdiensten en bovendien
een bewijs hiervan, zooals reeds door Troelstra
is gezegd, dat wij de Regeering een Kamer
voorzitter wilden geven waarmede te werken
valt, zoodat zij een schoone kans heeft om haar
werkplan uit te voeten.
Wij bedoelen ook niet dat er in ruil daarvoor
wat gegeven wordt. Maar gij zult erkennen,
dat van uw zijde wij erkend dienen te worden
als een gelijkberechtigde fractie in deze Kamer.
Welnu, daarop wachten wij. Wij spreken niet
over de verkiezing van rapporteurs in de afdee-
lingen, maar het is ons wel opgevallen, dat
bij het benoemen van Commissiën onze fractie
zoo goed als gepasseerd is.
Ik wil daar niet verder op ingaan, het is
absoluut geen dreigement, maar ik heb het toch
even willen aanstippen.
Men voelt wel, het ging heel vriend
schappelijk, maar Schaper liet toch even
het zweepje zien.
Hoe moet jhr. Roëll, de „spoorweg
koning", daarbij te moede geweest zijn 1
Maar Schaper had ook nog een pluimpje
in de hand, waarmede hij den voorzitter
aaide. Een pluimpje, zij 't ook met ste
keltjes, wat de opwarming eener oude
waarom niet vergeten geschiedenis
aangaat.
Het was de geschiedenis van zekere
balkonspeech aan den avond van den ver
kiezingsdag, toen Roëll gekozen was, en
burgemeester Reiger een feestrede hield
en de overwinnaars fuifden en de liberalen
het Wilhelmus wilden zingen doch niet
durfden omdat de socialisten er ook bij
waren, en
Heel vriendelijk sprak de heer Schaper
De heer Passtoors heeft in het bijzonder ge
sproken, Mijnheer de Voorzitter, over uw ver
kiezing in Utrecht en het heeft mij inderdaad
weldadig aangedaan, dat door u destijds zelfs van
af een balkon is gesproken tot de volksmenigte
dat was voor een oud-liberaal inderdaad een zeer
frissche werkzaamheid in dubbel opzicht. Ik hoop
dat gij ook eens op andere tijden in aanraking zult
zien te komen met het volk.
Daar worden jaarlijks in Utrecht dat is ten
minste al eenige keeren gebeurd betoogingen
gehouden voor het algemeen kiesrecht. Ik hoop
dat gij, Mijnheer de Voorzitter, zelf als afgevaar
digde van uw district u eens zult oVertuigen van
de wijze, waarop de arbeiders daar manifesteeren
voor hun eerste burgerrecht. Van den heer Van
Karnebeek durven wij dat inderdaad niet te
vragen, daar is geenerlei hoop meer op. Toen bij
het jongste Adres-debat de heer Van Karnebeek
met jeugdigen veerkrachtigen tred, zooals ik
nooit bij hem had opgemerkt, naar de spreek
plaats ging, dacht ik een oogenblikzou ook hem
het socialistische herstemmingsbad hebben opge-
frischt Maar helaas, dat was niet het geval, dat
bemerkte men onmiddeilhjk. Hij is gebleven, wat
hij was, en zal altijd bereid zijn om te remmen en
dat ook in deze Kamer zooveel mogelijk trachten
te doen.
De heer Roëll is een hoffelijk, goed
aardig man.
Toch twijfelen wij of op deze prikke-
lend-kittelende aanspraak van Schaper
een hoffelijke buiging of goedige glimlach
van den aangesprokene is gevolgd.
En dan was dat alles nu waarlijk
wij zeggen niet in orde, maar in de orde
In Frankrijk vormen de groote fortui
nen geen tiende deel van het nationale
kapitaal. Onlangs berekende men, dat in
Pruisen al de revenuen hoven de f 3700 te
zamen nog slechts het elfde of twaalfde
deel van de gezamenlijke inkomsten des
lands uitmaakten.
At
Een 83-jarig Japanner.
Hara Tois-kisai behoorde lot den krijgs-
adel, de Samoerai. Van beroep was hij
geneesheer. Door geboorte en opvoeding
was hij Boeddhist, maar op rijpen leeftijd
werd hij een ijverig volgeling van Confusius
zedeleer en eeredienst. Op 82-jarigen ou
derdom kocht hij een Evangelie van Lu-
kas. Hij las en herlas dat, en het beviel
hem zoo goed, dat hij zich ook het Evan
gelie van Mattheus aanschafte. Eens had
hij een ernstig gesprek met een Christen
werkman. Deze raadde hem aan voortaan
de kerk te bezoeken, omdat hij daardoor
veel beter zoude leeren vatten, wat hij in
het Evangelie las. De grijsaard volgde
dien raad. Den lsten Mei 1894 bezocht
hij voor het eerst in zijn leven de kerk,
waar juist de zendeling voorging. Deze
werd getroffen door zijne verschijning
een 88-jarig grijsaard, deftig, aristocratisch
van uitzicht, ernstig, verstandig van ge
laat, en met een langen, golvenden baard.
Na den dienst sprak de zendeling hem aan.
De grijsaard vond die kennismaking zóó
aangenaam, dat hij terstond zijn leerling
werd. Na 2 maanden vond de zendeling
vrijmoedigheid hem te doopen.
De geneesheer Hara Tois-Kisai, die den
24sten Juni 1891 op 83-jarigen ouderdom
gedoopt werd, ging kort daarop in tot de
vreugde zijns Zaligmakers, dien hij pas zoo
laat had leeren kennen. De zendeling, die
hem dikwijls bezocht, verhaalt over hem
„Kort na zijnen Doop werd hij ziek, maar
bleef opgeruimd an helder van geest. De
Bijbel was steeds zijn grootste schat. Eens
zeide hij tot mij ik zat aan zijn ziek
bed „Ik heb de beste Boeddhistische
en Confuciaansche boeken gelezen. On
danks het vele goede, dat ik er in vond,
meen ik, dat zij, met den Bijbel vergeleken,
al erg nietig zijn. Naast het licht des
Bijbels, moeten al die lichtjes verbleeken."
Later zeide de grijsaard tot mij„Gansch
Japan heb ik doorgereisd, en overal het
water der beroemdste bronnen gedronken.
Maar och, wat beteekenen al die wateren
tegenover „het Water des Levens", dat
mijn Hemelsche Vader mij nu in over
vloedige mate te drinken geeltAch, hadde
ik jong mijnen Zaligmaker gevonden Dan
zoude ik mijne kinderen in Zijn dienst
hebben opgevoed. Helaas, dat is voorbij
Een regeering die op socialisten steu
nen moet, staat nooit sterk, ja is innerlijk
zwak.
Het Volk heeft het zeer juist getee-
kend in haar jongste ZondagsbladDe
premier van het vrijzinnige kabinet, op
kruk en st >k geleund, door Troelstra den
weg naar links op geholpen terwijl de
kabinetsformateur van achter de struiken
het aanziet.
Zoo is het in Frankrijk gegaan.
Zoo zal het ook ten onzent worden.
Wilt gij weten hoe men er in Frank
rijk mee gevaren is?
Het ministerie-Combes dat van Jaurés
c. s. afhankelijk was, gedroeg zich laf
bij de werkstakingen van het scheeps
volk te Marseille, en deed heelemaal niets
tegen den burgemeester van Limoges,
die, zelf socialist, toeliet dat een fabri
kant in zijn eigen woning en fabriek door
zijn werklieden belegerd werd, diens
zoontje die voor de hongerige huisge-
nooten om brood ging een paar ribben
werden gebroken en een dokter die het
kranke kind verbinden moest de toegang-
werd geweigerd, en ten laatste met deze
revolutionairen aan het onderhandelen
ging in plaats van ze achter slot en gren
del te doen zetten. Men zegt dat het in
Nederland zoo'n vaart niet loopen zal.
Zoo'n vaart dat is mogelijk.
Maar te vertrouwen is het socialisme
niet. En te vertrouwen is derhalve ook
niet een ministerie dat met dit socialisme
rekenen moet, politiek van hetzelve af
hankelijk is, en zich door Troelstra c. s.
laat beïnvloedendesgewenscht ook bij
benoemingen.
In den Duitschen Rijksdag hebben Von
Bulow en Bebel het aan den stok gehad
in de Fransche Kamer zijn Deschanel
en Jaurès slaags geweest.
Bebel was zeer bitter. Hij verweet den
burgerlijken partijen sluipmoord on ver
raad, en verwees naar Rusland, dat door
de regeering geaaid wordt, terwijl zij
tegenover Engeland en Frankrijk met den
sabel klettert.
Von Bulow heeft hem krachtig hierop
gediend. Juist gij, zei hij, legt het er
op toe, Engeland's wantrouwen tegen ons
op te wekken, door den Koning van Enge
land tegen den Keizer uit te spelen. En
het is dan ook een idiote leugen dat deze
twee vorsten het niet eens zouden zijn.
In de Fransche Kamer heeft bovenge
noemde liberale oud-voorzitter den tegen-
woordigen onder-voorzitter der Kamer aan
den tand gevoeld naar aanleiding van de
anti-patriottische en anti-militairistische
uitlatingen van diens partijgenoot Hervé.
De aangesprokene verklaarde dat zijn
partij het met Hervé niet eens is en dat
de arbeiders, naarmate zij revolutionair
worden, zullen begrijpen dat zij het vader
land moeten verdedigen.
Deschanel hield een schitterende rede,
die, volgens besluit der Kamer in alle
gewesten zal worden aangeplakt, en be
stemd schijnt crm hem Deschanel
naar voren te brengen voor het president
schap der republiek.
Dat zou niet aangenaam zijn voor Dou-
mer, na de overwinning door diens partij
behaald, toen de Kamer het voorstel ver
wierp om den president der republiek te
doen verkiezen bij geteekende stembiljetten,
dus de stemming niet meer geheim!
De toestand in Rusland blijft hoogst
hachelijk. De laatst* berichten luiden nog
steeds bedenkelijk. Plehwe heeft de revo
lutie voorbereid, zoo zegt men, en Witte
heeft haar een heel eind vooruit geholpen.
De beweging tegen Witte neemt dan ook
toe. En ofschoon hij Woensdag nog bij
den Keizer heeft gemiddagmaald, schijnt
de Keizer hem te willen vervangen door
Goetsjkof, den bekenden Moscouschen
Zemstro en broeder van den nieuw be
noemden militairen gouverneur van Moscou.
Hij is reeds bij den Czaar op Tsarskoje
Selo op audiëntie geweest, naar men zegt
om over een nieuw te vormen ministerie
te spreken.
Wat niet onmogelijk schijnt, dewijl het
bekend is dat rechts en links, hofpartij
en revolutie om 't zeerst bezig zijn Witte's
zetel om te trekken.
Velen meenen dat Goetsjkof meer in
eer dan Witte, het verzet zou breken,
de zemstro 's zou hij terstond bevredigen
en de revolutie aangrijpen met flinke hand.
Op het feest van de ridders van Sint
Joris, dezer dagen op Sjarskoje Selo ge
vierd, heerschte een gedrukte stemming.
f m
Onder de aanzittenden waren twaalf
marine-officieren, die als uitgestootenen
aan een aparte tafel zaten. De nieuw be
noemde gouverneur-generaal van Moskou
ontving zijn gelukwenschen met de tra
gische opmerking dat hij ten doode op
geschreven was. De bedwinger van den
opstand te Sewastopol, generaal Möller
vertelde dat hij voor 't uitbreken der
openlijke muiterij, op een kleinen stoom-
kotter alle oorlogsschepen had bezocht
om zich van de stemming te overtuigen.
De officieren hadden hem met tranen in
de oogen gesmeekt hen mee te nemen,
uit vrees dat de matrozen hen zouden
dooden. Ook vernam men dat de gisting
onder de artillerie sterk toeneemt, terwijl
het in enkele compagnieën van het lijf
garde-regiment tot openbaar verzet en
dienststaking kwam, wegens weigering
aan de soldaten om zekere kranten te
lezen.
Is 't wonder dat de stemming ten pa-
leize gedrukt was, in weerwil van 's Keizers
poging om de gesprekken in de bedding
van de koetjes en kalfjes te leiden
Bedenkelijk is 't ook dat de Oostzee-
provinciën Lijfland, Esthland en Koer
land in openbaren opstand gekomen zijn.
De afkondiging der republiek wordt elk
oogenblik verwacht. Oorlogschepen wor
den niet uitgezonden wegens onbetrouw
baarheid der bemanning. Vooral te Riga
blijft de toestand hoogst ernstig. De stad
is geheel van het overige deel des Rijks
afgesneden. Alle fabrieken staan er stil.
De arbeiders zijn gewapend en beletten
de nadering der stad. Op alle schepen
is het werk gestaakteveneens op de
spoorwegen. Overal staan de regeerings-
gebouwen in brand. Telegraaf- en spoor
wegverbindingen zijn in handen der op
standelingen.
In het gouvernement Minsk zijn de
soldaten aan het muiten geslagen.
De Czaar ontvangt dagelijks gezanten
uit allerlei kringen, zoowel rechtsche als
linksche. Zijn antwoord aan eerstge
noemde getuigt van vastberadenheid. Hij
zal 't manifest van 30 October handhaven
de hervormingen invoeren de vrijheden
vermenigvuldigenen het gezag hand
haven dit is de samenvatting er van.
Wachter, wat is er van den nacht?
Onze Middelburgsche correspj schrijft:
Te midden van de vele zorgen aan
schoolbesturen en onderwijzers, door de
nieuwe wet op het lager onderwijs opge
legd, en die we gaarne dragen met het oog
op den vooruitgang waarin zich door deze
wet het christelijk onderwijs zal mogen
verheugen, kwam ons de tijding verrassen
dat onze districts-schoolopziener op zijn
verzoek, op 't tijdstip dat de nieuwe wet in
werking zal treden, ontslag had bekomen.
Ons blad deelde aan belangstellenden
mede dat eene partij-benoeming oorzaak
was van deze ontslag-aanvrage.
Uw correspondent is er zeker van het
leedwezen van allen die het volksonderwijs
op de juiste waarde weten te schatten, als
hij getuigt dat dit ontslag met meer dan
gevvoon leedwezen scheiden doet altijd
pijn is vernomen.
Niet alleen bij allen die meeleven met
het christelijk onderwijs, maar ook bij alle
ernstige mannen die 't openbaar onderwijs
dienen.
De heer Blum stond hoog genoeg om
in den strijd onzer dagen tusschen open
baar en bijzonder onderwijs, als rijks
ambtenaar noch voor de eene noch voor
de andere partij te kiezen. Hij was een
streng tuchtmeester, maar tevens een wel
willend wegwijzer. Ons is nooit ter oore
gekomen dat één onderwijzer, hij zij dan
bij het openbaar- of bij het bijzonder
onderwijs, over eenige handeling van den
heer Blum klaagde die van partijzucht
getuigde.
Hij wist op zeldzame wijze zijn private
mimi ii nwift
meening tegenover zijn invloedrijke amb
tenaars-verplichting te handhaven.
Intusschen de slag is gevallen. De eerste
en hoogste autoriteit in ons district op
onderwijsgebied zal zeker in den eersten
tijd niet een man van onze beginselen
zijn. Dat we dit diep betreuren, behoeft
niet gezegd te worden maar we hebben
onder tegenspoeden en teleurstellingen
niet te vergeten, dat de School met den
Bijbel er niet is opdat we zekere ijdelheid
zouden kunnen botvieren, of opdat we
zouden kunnen poseeren als volksopvoeders,
maar om als propaganda-school dienst te
doen voor de christelijke beginselen onder
ons volk.
En die zullen groeien en bloeien, al is
geen der autoriteiten onze beginselen
genegen. Daarvoor strekt de geschiedenis
ons ten waarborg.
Voor de christelijke actie in het centrum
onzer provincie, waaraan de heer Blum op
zoo hartelijke en gewaardeerde wijze deel
neemt, hopen we hem nog eenigen tijd te
zullen behouden.
We zijn zoo gelukkig te kunnen meê-
deelen dat, naar het zich laat aanzien, de
kiezers voor den gemeenteraad of voor
de Provinciale Staten in onze districten
vooreerst wel niet voor een vacature-Blum
ter stembus zullen geroepen worden.
Middelburg. De heer A. Salomé,
ambtenaar bij den provincialen waterstaat
te Neuzen, is in gelijke betrekking over
geplaatst naar hier.
Middelburg. Door de politie alhier
is proces-verbaal opgemaakt tegen een
persoon die een lading ongekeurd vleesch
op een wagen van buiten de stad invoerde.
Op het vleesch is tevens beslag gelegd.
(M. C.)
Middelburg. Wij vernemen dat de
directie van de stoomtram „Walcheren"
voornemens is nog dit jaar een proefrit
naar Domburg te maken. Het is nog
niet bekend wanneer de lijn voor het
publiek verkeer zal worden opengesteld,
vermoedelijk in het begin van 1906.
Goes. Tegen P. P. alhier is proces
verbaal opgemaakt wegens verduistering.
Goes. J. 1. Maandag werd te Middel
burg een velocipède ontvreemd. De dader
die later opgespoord werd, zijnde een
zekeren J. P. uit Kapelle is met deze
fiets gereden onder de gemeente 's-Heer
Arendskerke, alwaar hij haar ongevraagd
verruilde met een die aldaar voor een
herberg stond, waarna hij naar deze ge
meente reed en bang voor ontdekking
haar tegen de gasfabriek zette, van waar
zij op het politiebureau werd gedeponeerd.
Goes. Het Bestuur van Handelsbe
langen alhier zond aan de Tweede Kamer
der St. G. in, een adres tot het niet aan
nemen van het voorstel tot heffing van
10 opcenten op de bedrijfsbelasting.
Goes. De weekmarkt van Dinsdag a.s.
is verzet door B. en W. op W7oensdag
27 December.
Goes. Zaterdagavond vergaderde de
ring «Goes'' van Chr. Jongelingsvereen.
voor het laatst in 1905. Goes was wederom
het punt van samenkomst en tal van ring-
leden waren dien avond in het gebouw der
Goesche C. J. V. aanwezig. De ring „Goes"
mag zich in voortdurenden bloei ver
heugen. De vergaderingen worden immer
talrijker bezocht en steeds wordt er voor
een goed program gezorgd. Ook nu was
er weêr een goed voorziene agenda. Ac-
lueele punten, het vereenigingsleven zeer
nauw rakende, zouden ook nu weêr aan
de orde komen. Geen wonder, dat de
opkomst de verwachting zeer overtrof.
Dhr. H. Janse Bz. van Goes presideerde.
Hij verzocht te zingen Ps. 95 verzen 1
en 2, las Jesaja 12 en ging toen voor in
gebed. Daarop volgde een woord van
z/welkom" aan de opgekomenen.
De notulen der vorige vergadering wer
den onveranderd goedgekeurd. Verschil
lende mededeelingen werden daarna ge
daan. Belangrijk waven de mededeelingen
