NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 56. 1905.
Dinsdag 5 December
20e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
»SXr g C'TT' omdatrde
Buitenlandsch Overzicht
Gemengde Berichten
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
De circulaire aan de Ned.
Herv. Diaconiën in
Zeeland.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Dezer dagen zullen tal van Ned. Herv.
Diaconiën in Zeeland een circulaire van
hunne respectieve classis hebben ontvan
gen, met verzoek tot steun of medewerking
aan de stichting van een kinderhuis in
het centrum der provincie.
Op 1 December zijn de Kinderwetten
in werking gekomen en het is in deze
Kinderwetten dat het verzoek in bedoelde
circulaire gedaan grond vindt.
En naar aanleiding van deze is toe
lichting voor velen misschien niet zoo
geheel overbodig.
Reeds maanden geleden hebben we in
enkele artikelen in ons blad op de betee-
kenis van deze wetten gewezen. Nu we
aan de practische toepassing zijn gekomen,
mogen we nog wel eens wijzen op het
uitgebreide arbeidsveld, dat zich daar
opent.
Men wete dan in de eerste plaats dat
een der hoofdredenen voor de aanneming
der Kinderwetten gelegen was in de on
voldoende berechting van jeugdige over
treders.
Daarin was het noodzakelijk verbetering
te brengen.
Van heden af zullen kinderen beneden
de 18 jaren niet meer tot gevangenisstraf
veroordeeld worden.
Tegenover ouders bepaalt deze wet dat
zij van hunne macht kunnen worden ont
heven of ontzet, en tegenover kinderen,
beneden den meerderjarigen leeftijd
nu 21 jaren geworden dat voor hen
zal worden gezorgd.
Verlaten of verwaarloosde kinderen zul
len onder voogdij van vreemden worden
gesteld, en jeugdige misdadigers die voor
den rechter komen, kunnen door den rech
ter worden toevertrouwd aan tucht van
familieleden, en zonder eenige straf aan
ouders of voogden teruggegeven worden.
Dat is natuurlijk de zachtste weg.
Maar de rechter kan ook het kind ver-
oordeelen tot plaatsing in een tuchtschool,
en tusschen deze twee uitersten in ligt nu
een weg waarop wij in't bijzonder wijzen
willen en dat is die waarbij op deze jeug
digen geen straf toegepast wordt, maar
waarbij het kind gesteld wordt ter beschik
king van de regeering, opdat van die zijde
in zijn opvoeding worde voorzien.
Niet ter bestraffing, maar tot betere
opvoeding van het kind, kan de ouderlijke
macht of de voogdij worden geschorst door
den strafrechter.
Dan komt het kind niet onder Staats-
voogdij, maar het krijgt een opvoeding
op bevel van den strafrechter, strafrech
telijke dwangopvoeding dus.
De Minister van Justitie treedt iu de
plaats van ouders of voogden, die van
hunne voogdij ontheven of ontzet zijn.
Maar aan het Ministerie van Justitie in
Den Haag is geen kostschool verbonden.
00 n°odig worden dan die kinderen ge
plaatst iu Rijks-opvoedingsgestichten.
Maar bij voorkeur zullen ze ter opvoeding
worden toevertrouwd aan bijzondere ver-
eemgmgen of stichtingen.
e Kinderwetten bepalen dat door lief-
a ïge instellingen voortaan zal kunnen
kinderen Wor<^6n voor tweeërlei soort
Van^en 6en strafrechterlijke
i verdere opvoeding
vïï lkki"s d« M1""»
twee dens van hen die een civiel-
rechterlyke opvoeding ontvangen, omdat
hunne ouders door den burgerlijken rech
ter van hunne macht zijn ontheven of
ontzet.
Om die beide categoriën van kinderen
op te voeden als gedoopte christenen
en niet als neutrale menschen gaat de
oproeping van de Zeeuwsche classen tot
de diaconiën der Ned. Herv. Kerk uit.
Laaf ons er al dadelijk bijvoegen dat
een stichting als de bedoelde van de regee
ring voor de verzorging een niet al te
karig subsidie zal ontvangen, maar zich
dan ook zal moeten onderwerpen aan de
niet al te eenvoudige eischen door de regee
ring gesteld.
Het arbeidsveld dat zich hier opent is
nog onontgonnen. Niemand kan zeggen
of' het cijfer dat onder deze vonnissen
vallen zal hoog of laag, hoe hoog of hoe
laag zijn zal.
Maar dit is vrij duidelijk dat voor deze
kinderen meer, veel meer gestichtsruimte
zal gevorderd worden, en dat en dit
is wel het voornaamste er alweder
menschen zullen noodig zijn.
Menschen vooral vrouwen, krachtig
van lichaam, met vrouwelijke tact en
vrouwelijke liefde. Met die eigenschappen
voor [de opvoeding zoo onmisbaar en zoo
uitnemend waarmee" GodJ de ^Heere de
vrouw heeft gesierd.
Alzoo wordt aan christelijke arbeidzaam
heid en christelijke toewijding een nieuw
arbeidsveld geopend.
4 December 1905.
Het komt "meer en meer uit hoe schan
delijk lichtzinnig de leiders der vrijzin
nigen gehandeld hebbenmet naar de
meerderheid te jagen zonder acht te geven
op de vraag hoe men aan geld zou komen
voor de uit te voeren en in te dienen
sociale wetten.
Er is nu een' tekort van 4"2 miljoen,
dat door 't gelukkig accres der belastingen
tot 1 miljoen vermindert, terwijl de 10e
penning (opcenten' op vermogen en bedrijf)
't overige een miljoen vult.
Maar nu de benoodigde gelden voor
ziekteverzekering en voor uitbreiding der
ongevallenwet tot landbouw en visscherij
Die vragen saam wel ruim een miljoen,
waarvan 8 ton voor de ziekteverzekering
is aangewezen.
Waar haalt de regeering dat geld van
daan
De regeering heeft gezegd dat de in
voering der invaliditeits- en ouderdoms-
verzekering wachten moet tot de daarvoor
vereischte middelen gevonden zijn.
Maar is 't dan niet een schromelijk spel
gedreven met dat deel der arbeiders die
voor de liberale candidaten gewonnen zijn
met de belofte dier verzekering, terwijl
men wist dat de vorige regeering de
middelen er voor had aangawezen, en
een vrijzinnige regeering die middelen
verwerpen zou, en derhalve die noodige
wetten niet zou kunnen invoeren
Is de werkman met dit kabinet nu niet
het kind van de rekening?
Rusland.
Er is iets griezeligs in de gedachte dat
het groote Czarenrijk thans geheel van
de buitenwereld is afgesloten.
De eenige gelegenheid om te telegra-
feeren, die over Denemarken en Zweden
is thans ook afgesneden. Het is nu een
groote worsteling achter de schermen.
Niemand hoort er iets van, en iedereen
weet toch dat het verschrikkelijk is.
Vrijdag moet zelfs een aanslag op het leven
van den Tsaar| {beproefd zijn, die, door
een der grootvorsten nog wel, aan hand
en hoofd gekwetst werd.
De misdadige prins heet Dmitsi Konstan-
tinowitsj. Ook de samenzwering onder
de gardeolficieren schijnt ernstiger te zijn
dan eerst beweerd werd. Er namen ook
koogere officieren aan doel. Zeker is dat
op 't leger niet meer valt te rekenen. Men
vreest dat alle gevreesde kozakken in het
rijk, ten getale van 400 duizend, onder de
wapenen zullen geroepen worden.
Een deputatie uit de stakende post
en telegraafemployés heeft getracht, op
audiëntie te gaan bij Witte. De staatsman
weigerde echter terecht de heeren te
ontvangen, maar liet hun mededeelen, dat
in geen enkel beschaafd land een staking
van post- en telegraafemployés zou worden
geduld. De leden der deputatie moesten
zich dan ook maar wenden tot hun onmid
dellijke chefs.
Overige landen.
Overigens is het kalm op het wereld-
tooneel. In Spanje is het nieuwe kabinet-
Moret opgetreden. Voortzetting der libe
rale firma onder anderen naam.
Het conflict met Turkije nadert zijn
einde. De Porte heeft aan Duitschland en
Italië de bemiddelaarsrol opgedragen.
Hierop was door deze beide mogend
heden geantwoord, dat Turkije zou moeten
beginnen 'met de voorgeslagen financieele
regeling betreffende Macedonië te aan
vaarden.
Hierop moet de bevelhebber van het
internationale eskader, de Oostenrijksche
admiraal Von Ripper officieel bericht heb
ben ontvangen uit Konstantinopel, dat de
financieele controle door den Sultan was
aanvaard.
Een later bericht meldt echter dat de
voorstellen der Porte door de mogend
heden zijn afgekeurd, en het vertrek van
het eskader naar Tenedos derhalve be
paald blijft op heden Maandag.
In Duitschland volgt men niet zonder
bezorgdheid de debatten in den Rijksdag
naar aanleiding van de belastingvoorstellen
van Von Stengel. Deze minister van finan-
tiën heeft een toon aangeslagen, die doet
denken aan een positie die van'geen wijken
weet maar van sterven of overwinnen. Hier
valt derhalve óf de minister óf de Rijksdag;
want geld moet er zijn, en een andere weg
om 't te bekomen is er niet, volgens de
regeering. Als dat maar niet op botsing en
ontbinding uitloopt! Het is toch een feit
dat enkele der voorgestelde belastingen
voor een groot deel van het volk onaan
nemelijk zijn.
De bierbelasting bijvoorbeeld wordt voor
de brouwerijen tot driemaal het tegen
woordige bedrag verhoogd. En nog minder
is men gediend van de verkeersbelasting.
Het is een moeilijk parket voor de regee
ring. Een ontbinding toch op de marine-
voorstellen die ook nogal wat stof opjagen,
zou haar positie sterken, doch een ontbin
ding op de belastingvoorstellen zou de
oppositie ten goede komen.
Omtrent het eerste optreden van luite
nant Schmidt, den rebel, die op het
oogenblik in Sewastopol, hetzij gewond of
ongewond, de lakens uitdeelt, wordt 't
volgende verteld
Op den 3den November had te Sebasto-
pol een ongewone begrafenisplechtigheid
plaats. De bevolking van de geheele stad
en omgeving nam er aan deel. Dank zij
de bemoeiingen [van den magistraat ver
toonden zich geen politie of militairen op
straat. De uit arbeiders gerecruteerde
volksmilitie zorgde op uitstekende wijze
voor de handhaving der orde. Het gold
de begrafenis van de laatste slachtoffers,
vóór het afkondigen van het 30 October-
manifest.
Nadat de kisten in de groeven gedaald
waren, de burgemeester en andere waar
digheidsbekleders eenige worden gespro
ken hadden, trad luitenant Schmidt naar
voren. Zijn verschijning trok de aandacht
van de volksmenigte. Hij hield een rede,
waarvan het slot en de slotscène ongeveer
aldus luiden
Een verschrikkelijk, nog niet gekende,
misdaad is gepleegd, een groot, niet goed
te maken, onrecht, door deze menschen,
die de vrijheid zochten te dooden.
„Wat zult gij thans beginnen met het
hoogste goed, dat ons ontroofd is Hoe
zult gij die vrijheid gebruiken Kunt
gij ons beloven dat wij de „laatste slacht
offers van de willekeur zijn En wij moeten
de bedrukte zielen der dooden gerust
stellen, wij moeten het hun zwerenWij
zweren dat wij nooit en niemand iets
zullen afstaan van ons zoo moeilijk ver
kregen menschenrecht 1"
„Ik zweer" zeide de redenaar, de beide
handen hoogheffend.
„Ik zweer" herhaalde de menigte.
Wij zweren, ging Schmidt voort, dat
wij ons werken, onze ziel, het leven of
feren willen voor het behoud van onze
vrijheidIk zweer".
„Ik zweer" herhaalde menigte.
„Wij zweren bij de dooden, dat wij
al onze krachten zullen aanwenden ten
bate der arbeiders,de [hulpbehoevende
klasse. Ik zweer".
„Ik zweer" herhaalde de menigte
Hier klonk een snikken.
„Wij zweren bij onze dooden, dat wij
geen Jood, geen Armeniër, geen Pool,
geen Tartaar zullen kennen. Wij zullen
voortaan vrije broeders zijn van het groote
vrije Rusland. Ik zweer
En hetj'volk herhaalde'„Ik zweer!"
„Wij zweren bij de dooden dat wij
het werkjtot het einde zullen volbrengen,
tot dat wij[ het algemeene, gelijke kies
recht hebben Ik zweer".
En weer antwoordde het volk„Ik
zweer".
Daar stond geen redenaar meer, daar
stond een machtige heerscher, die tien
duizenden tol volgen dwong.
Schmidt zweeg. Men omarmde hem,
men kuste hem. Een soldaat viel hem
om den hals, vergat discipline en officiers
rang. Schmidt verdween onder de menigte.
Denzelfden avond werd hij op bevel
van admiraal Tsjoeknin gevangen ge
nomen, en onder sterke bewaking gebracht
naar het pautserschip „Tri Swjatitelja".
De geheele stad was na deze arrestatie
in rocw. Niemand wilde het eerst ge-
looven. En toen het bleek maar al te
waar te zijn, wilden de menschen hem
bevrijden. Doch de militaire autoriteiten
namen daarvoor te strenge voorzorgs
maatregelen. Dag en nacht werd hij be
waakt, als een misdadiger. Niemand werd
bij hem toegelaten, behalve zijn twaalf
jarige zoon. Hem gaf Schmidt zijn „Open
brief aan alle Russen mee, waarin hij
vroeg om ontslag uit de gevangenis en
justitiëel onderzoek naar het optreden der
militaire autoriteiten. Hij onderteekende
dezen briefSocialist niet bij de partij
aangesloten."
Spoedig daarop werd hij werkelijk op
vrije voeten gesteld en plaatste zich toen
aan het hoofd der muiters.
Onze Middelburgsche corresp. schrijft
Onze lezers hebben in ons vorig num
mer een aankondiging kunnen vinden be
treffende de verloting van den arbeid
door de blinden verricht en die hoofd
zakelijk bestaat in het vervaardigen van
de allerwege bekende cocosmatten. Reeds
twee en veertig jaar heeft de blinden-
inrichting en de verloting, die voor haar
de voornaamste bron van inkomst is,
burgerrecht in Zeeland. Zij staat in ons
midden als een oude bekende. Op de
Bree was al die jaren haar woonplaats.
Maar ook blinden en blinden-inrichtingen
hebben zich te onderwerpen aan den eisch
des tijds, en van de Bree kwam de blinden-
inrichting dit jaar op de Beestenmarkt
te wonen, in een huis veel gerieflijker,
veel doelmatiger, veel luchtiger, veel ge
makkelijker, veel aanzienlijker.
In dat breede huis, met het opschrift
Blinden-inrichtingzal Woensdagmiddag
van 24 ure en Donderdagmorgen van
1012 ure en ook 's middags van 24 ure
de tentoonstelling van de door de blinden
vervaardigde voorwerpen plaats hebben.
Opdat onze lezers of lezeressen uit Mid
delburg of uit onze omgeving, die Donder
dag de marktdag bezoeken, eens een
kijkje zouden nemen in deze nieuwe of
eigenlijk oude inrichting, schrijven we
deze regelen. Waarlijk een bezoek zal
de moeite loonen.
Goes. Zaterdag hield de Chr. onder-
wijzersafd. Z.B. in de Chr. school te Goes
iniiieiiii
haar negende vergadering. De opkomst
was bevredigend, hoewel een paar leden
gemist werden, anders trouw vertegen
woordigd. De Voorzitter, de heer Boot,
sprak na zang en gebed een kort ope
ningswoord, waarin hij o. a. den wensch
uitdrukte, dat onze scholen, uiterlijk be-
gui stigd door de nieuwe wetswijziging,
ook mogen toenemen in innerlijke, paeda-
gogische kracht. Met genoegen mocht hij
constateeren, dat de Zand kreek niet lan
ger de N.-Bevelandsche collega's weer
hield met hun Zuidelijker broeders te ver
gaderen. De heer Swart van Wissenkerke
tenminste toonde dit metterdaad.
Na notulen, voorstellen en mededee-
lingen werden enkele woorden gewisseld
over moeilijkheden in verband met de
nieuwe onderwijswet. Bijbelsch en litterair
onderwerp namen den restenden tijd in
beslag. Het eerste punt, de gelijkenis der
wijze en dwaze maagden, door dhr. de
Koning ingeleid gaf vooral aanleiding tot
levendige bespreking. Het zwaartepunt
der diseussiën lag vnl. in de vraagHoe
moeten de gelijkenissen is 't algemeen en
deze in 't bijzonder in de verschillende
leerjaren behandeld worden Spreker gaf
niet zoozeer een schets van eene les, als
wel algemeene, nuttige opmerkingen dien-
omtrent. In 't bijzonder wees hij op het
woord van Aurelius Augustinus„De
gelijkenissen groeien met den inensch op".
Dhr. Renes behandelde den „Historischen
Roman". Een duidelijk overzicht gaf hij
vooral omtrent den overgang van het
Classicisme tot de Romantiek, Byron en
Walter Scot kwamen natuurlijk ook ter
sprake. Inleider sprak verder zeer onder
houdend over de „Roos v. Dekama van v-
Lennep en de Leicestertrits met de Delft,
sche Wonderdokter van mevrouw Bos-
boom-Toussaint.
Dhr. Hage sloot deze goed geslaagde
vergadering met dankzegging.
Goes. Terwijl door het rijkstoezicht op
de naleving der drankwet vroeger de
meening werd voorgestaan dat vaste ramen
gemeenschap geven tusschen twee locali-
teiten, heeft thans de minister van bin-
nenlandshe zaken als zijn gevoelen doen
mededeelen, dat vaste ramen tot afscheiding
van lokalen niet geacht kunnen worden
zoodanige gemeenschap te vormen.
Goes. De vrachtrijder K., alhier had
een paard dat aan ziekte gestorven was
verkocht, in plaats van dat onder politie
toezicht te doen begraven. De politie heeft
hiervan proces verbaal opgemaakt.
Vllssingen. Tot leden der Kamer van
Koophandel zijn gekozen de h.h. H. Cr.
Beijerman met 44 en A. C. de Jonge met
42 st. Dhr. T. Manse had 29 stemmen.
Middelburg. Gisteren is alhier aange
komen het stoomschip „Elbing 1", kapitein
A. Diesteabeck, met eene lading vuren
delen en grenen dorschvloerdelen van
Memel voor de firma I. de Broekert Oo.
alhier. En verwacht deze week het stoom
schip „Svea" met grenen en vuren bed
dings en platen.
Nieuwdorp. Donderdagmiddag is alhier
bij hel uitgaan der haven door de mist
omhooggeloopen een Belgische Spits, ge
laden met suikerbieten voor de fabriek
van Atli. (Belg). Het schip was zoodanig
gehavend dat er onmiddellijk een 80000
kilo peen moest worden uitgeworpen, daar
het groot gevaar liep van uiteen te slaan.
Een juist daar liggend leeg vaartuig nam
de vracht over. Alles is geassureerd.
Door den jongsten stormvloed is aan
de waterkeering van het calamiteuse
waterschap Scherpenisse ongeveer 950
M2 Vilvoordsch steenbezetting beschadigd
Van 2330 Nov. zijn verzonden
van lerseke 890.000 leverbare oesters
tegen de volgende prijzen 95100 K.G.
frs. 90—100, 80 K.G. frs. 75—80, 70 K.O.
frs. 55—60, 60 K.G. frs. 35—40, 50 K.G.
frs. 20—22, 40 K.G. frs. 10—14.
Heinkenszand- Vergadering van den
gemeenteraad op Dec. Alle leden zijn
