Zeeuwsche Hypotheekbank
SINT HIC0LAAS
J
0
Christen en Christinnereis.
n
B
n
y
a
n
Mooier Pak
Uitgave van G. F
CALLENBICH te Njjkerk.
u
H. H. Veehouders!
Zaterdag 2 Deeember 1905,
Om op te ruimen
Koninklijke Fabriek
D. J. PENNOCK,
Slaapkamerameublementen
Geef Gen Keüer, wat Ges Keizers is.
voor ëêd GulGen kan msu uooit krijgen.
Openbare Verkoopingen.
Aanbestedingen.
000000000 Het beste adres voor Manufacturen is dat van L. E. RIVIERE - Groot» Markt - hoek Gravenstraat Middelburg. 000000000
50 nieuwe illustraties.
Prijs van deze
Voor uitdeelingen
beide meesterwerken
25 ex. a f 1.—,
van John Bunyan,
50 0.80,
te zamen in één deel
100 0.621/..
f 1.25 per ex. ingen.
Gebonden ex. f 0.40
f 1.65 geb.
per ex. hooger.
MIDDELBURG.
Wed. G. PASSENIER Hz.
TE KOOP
verkoopen:
eenig II DISK AAI),
w. o. Secretaire, Commode, Ca
napé, diverse Stoelen met Trijp,
Tafels, Ledikanten, Haarden, Pe
troleumlampen, enz.
1 Of) Naamkaartjes - -
- - - Enveloppen
en 1 Scheurkalender 70 ct.
WED. S. J. DE JGNGE-VERWEST
GOES.
Bollede nieuwe Veeren-
en Kapokbedden.
Paardeharen-, Wollen-, Kapok-,
Alpengras-, 8troo-, Springveer-
en Zeegras- MA TRASSEN.
Specialiteit in
FEUILLETON.
1. Sint Nicolaas en zijn Knecht,
2 tot 5. Kijk hoe Aardig, 3 Groote
Prentenboeken.
6 tot 12. Zeven nieuwe Prenten
boekjes met versjes voor Broertjes
en Znsjes.
Dit Pakket 1 tot 12 alles voor den
spotprijs van f 1.—
Als extra toegift wordt nog bijge
voegd Een vermakelijk spel voor
de jeugd..
eene Meid gevraagd,
een bekwame Paardenknecht
-)o(-
Jprotrimtalf 0toomboottn>ndt op fee
Nieuwe vertaling.
Kloek formaat.
Fraaie uitvoering.
Vraag vooral de uitgave CALLEdKBACH.
De 1 December 1905 vervallende
Met Mei
een Handt neelit
benoodigd, bij de Wed. STROO, Bosch-
weg, V lissingen.
Krachtvoer voor Melkvee f 9.20, 100 ku.
Krachtvoer Varkens f8.
Inlandsch Lynmsel en Koek en verdere
Mestiugartikelen.
By partij lager. Netto gewicht.
een halve vette Koe, ook bij ge
deelten, by D. ROOZE, St. Laurens.
De Notaris JOH. PILAAR zal
's namiddags éen uur, te Goes, in het
«Slót Ostende"
Kijkdag Vrijdag 1 December 1905 van
14 uren.
roode, witte en zwarte Aalbessenstruiken
(Grootvruchtige), Randpalm a 30 cent
per 100, bij C. SANDERSE, Koude
kerks, „Der Boede".
Boekh. F A N O Y heeft voorhanden
SCHEURKALENDERS, als: Filippus,
Lamp voor de Voet, Honigdroppels, Bar
nabas, Kruimkens van 's Heeren Tafel,
Fonteinen des Heils, Gezelle Meerburg,
etc. etc. Levert 100 Visitekaartjes en 100
passende Enveloppen voor 50 cent.
Visitekaartjes 40, 50, 60 cent en Hjne
luxe Kaartjes bij die van 50 cent en hooger
een gratis Scheurkalendertje.
van -:-
-:- van
Lange Delft. -:- -:- niDDELBURQ.
Van 15721634 leefde te Alkmaar Cor
nells Jacobszoon Dtebbel, destijds een na
tuurkundige van naam, later niet veel meer
geacht dan Cagliostro was.
Tijdgenooten van Drebbel als Peiresc en
Rubens werden geboeid door zijn mooie
vondsten, vorsten als Jacobus I van Enge
land en Rudolf II van Habzburg verzochten
hem aan hun hof, Constantijn Huygens
stelde zijn vriendschap op den hoogsten
prijs, bracht uren met hem door, verge
leek hem met Archimedes, Pythagoras en
Daedalus.
Bij het nageslacht echter heet hij een
„charlatan" ofwel „de Alkmaarsche wind
maker" de hoogste wetenschappelijke
autoriteit, de Kon. Akademie van Weten
schappen, oordeelde „minder gunstig'' over
hem en ofschoon het „te ver zou leiden''
dat minder gunstig oordeel, „met bewijzen
te staven", wérd hij „oneindig verre" ach
tergesteld bij zijn tijdgenooten Galilei en
Kapplerhij had „weinig echte natuur
kennis", alleen een „mythisch bespiege
lenden geest".
Wal moeten wij denken van dezen door
den tijdgenoot hoog geroemden, door den
nazaat diep gesmaden man
Dr. Naber heeft getracht het antwoord
op deze vraag te geven. Hij heeft over
Drebbel een uitvoerige, sterk gedocumen
teerde studie géschreven in „Oud-Holland"
(jaargang 1904, afl. 4) om te bewijzen
dat Drebbel wel is de groote geleerde dien
zijn eeuw in hem heeft gezien.
Dr. Naber geeft een lijst van wat Dreb.
COUPONS der pandbrieven zijn vanaf
dien datum betaalbaar ten kantore der
Bank te Middelburg, bij de Associatie
Cassa te Amsterdam en bij Heeren
Correspondenten en Agenten.
BE BIREC11E.
het echte boek, Zie ginds komt de Stoom
boot uit Spanje, enz. met 16 mooie ge
kleurde platen.
Te bekomen by D. BOLLE, Bazaar
van Goedkoope Boeken, Hang bij de
Vischmarkt te Rotterdam. Franco na
ontvangst Postwissel f 1. waarop te
schrijven Groot Pakkét.
M-t Mei
die melken kan, bij A. HOUTERMAN,
V 1 i s s i n g e n Walstraat.
Met Maart of Mei
benoodigd, by K. ABRAHAMSE,
Arnemuiden,
SCHOUWING.
Willem-Annapolder, 2 Dec.
Hoedekenskerke, 6 Dec.
Vrijdag 1 Dec.
Middelburg, 10 uur door not. Ver
hulst voor firma Jeras afbraak. Inl. De
Groot Hondius.
Zaterdag 2 Dec.
W estkapelle door not. Loeff 10
uur Noordstraat voor erven K. Minder-
houd, meubelen, oud porselein, landbouw
gereedschap, brandhout. En om 1 uur
in de Noordster 4 huizen met schuren,
bakkeet, tuin, bouwl. enz. Noordstraat,
in 5 perc. En 2 perc. bouwland en sprink-
Kloetinge (Groe), door deurw. Holl.
mann 10 uur houtwaren, varkens, meubelen.
Goes, door not. Pilaar, 1 uur, huis
raad, Kijkdag 1 Deo. 14 uur.
Maandag 4 Dec.
Biezelinge, bij Menheere door not.
Liebert 7 uur, voor wed de Jonge een
huis 95 c.A.
Woensdag 6 Deo.
Goes, half 10 in de Prins door deurw.
Hollmaun en Verhoek voor erven De Lange
meubelen, zeer mooi eikenhouten boog-
kabinet, 2 veeren bedden met toebehooren,
Keulsche-, Jacoba-, Siroop-, Wit- en
Bergsch aardewerk, glas-, blik-, en touw
werk, garens.
Kruiningen, door nol. Schram, 11
uur, op het terrein aan de Kaasfabriek,
20 varkens, hondenkar met twee trek
honden, kachels, manden, enz.
Donderdag 7 Dec.
Biezelinge, 2 uur voor dhr. Jan
Rottier, 33 Olmen en 1 populier. Voor
dhr. C. Kloosterman 17 olmen. Beginnen
bij Ver vaat.
Schore, 10 uur door not. Schram
voor C. Wondergem eene bakkerij en
winkelinventaris, 9-jarige ponny met kar,
glazen kast, veeren bed, kookfornuizen,
glas- en aardewerk, brandhout, turf, enz.
St. Maartensdijk, door not van
Seters voor dhr. Elenbaas, en 14 Dec. bij
de Ruiter toewijzing, telkens om 5 uur
van de hofstede Dijkzicht aldaar 12.5120
H.A. en 8350 cA. weiland te Scherpenisse
Mattheushoek.
St. Philipsland, '1 uur voor dhr.
A. v. Dijke door not. v. Steenbergen, 27
olmen.
Vrijdag 8 Dec.
Goes, bij firma Arents 9 uur door
not. J. v. d. Kloes rijtuigen, harnassement,
leer, zadelmakersgereedschap, enz.
Goes, hoornen, door not. v. d. Kloes
uur, voor firma Arents.
W o 1 f e r t s d ij k, 10 uur door deurw.
Hollmann en Verhoek, houtwaren, varkens,
meubelen.
Dinsdag 12 Dec.
Goes, uur door not. Houwer, erf-
pachtsrecht herberg Havenzicht.
Woensdag 13 Dec.
Goes, door deurw. Hollmann A Ver
hoek, Vendutie.
Biezelinge, half 11, door not. Hou
wer bij dhr. De Roo 57 olmen daarna
21 esschen Smokkelhoek en 202 olmen en
essehen Zeedijk.
Gawege, 11 uur aan den dijk, door
not. Liebert 11 uur 381 canada's.
Donderdag 14 Dec.
's-Gravenpolder, door not. Over
man huizen, tuingrond, hoefje, weiland,
hypothecaire schuldvordering voor erven
Polderman. En om half 10 het hoefje
de Bunzingval 6574 o.A.
Nieuwdorp, half 12 uur voor dhr.
Jan Traas inboedel door deurws. Hollmann
en Verhoek.
K a p e 11 e verpachting door not. Lie
bert bij Hanson 6 uur voor 7 jaar voor
dhr. Remijnse 4,1530 H.A. bouwl.voor
wed. P. Staal 2.0490 H.A. bouwl. onder
Kattendijke.
K a p e 11 e door not. Liebert half 7
13 canada's en 1 populier aan den Wemel-
dingschen weg.
Kruininge, boomen door not. Schram
uur.
Vrijdag 15 Dcc.
O v e z a n d, door deurw. Hollmann en
Verhoek 10 uur houtwaren, varkens, meu
belen.
E 11 e w o u 18 d ij k bij v. d. Hage door
not. v. d. Kloes, 11 uur, een huis en zij
kantweg van P. Smallegange 523 c.A.
Woensdag 20 Dec.
Borssele, door deurw. Hollmann A
Verhoek, houtwaren en varkens.
Donderdag 21 Dec.
Ovezande door deurw. Hollmann
Verhoek, houtwaren en varkens.
Heinkenszand,10 uur, voor erven
wed. Boonman bij Geus, door not. v. Cam-
pen bouw- en weiland. In Ierseke een
onverdeeld derde in 1.5370 1.8060 2.74
I.9380 H.A. weiland Voorscheweg en
Zoetweg. In Heinkenszand 2.1070 H.A.
tiendvrij en 1.3630 H.A. bouwl. In 's Hee-
II van Habsburg, het andere „werd be
waard" door koning Jacobus I.
De toestellen berustten op de veran
dering van het volume van gassen bij
verandering van warmtegraad of druk,
het beginsel van de lucht-barothermo-
metets.
In een brief aan keizer Rudolf vertelt
Drebbel het volgende over een dezer
wondertoestellen
«•Vooreerst zullen de voorhangsels der kla
vecimbels, zoodra de zon schijnt, zich van zelve
openen, en de schoonste muziek zal zich laten
hooren. Doch wanneer de zon ondergaat, of
zich achter een wolk verbergt, zal de muziek
ophouden, en de voorhangselen van zelve ge
sloten worden. Hier bij zal zich eene bron
bevinden, die onophoudelijk van zelve met
twee stralen zal springen, doch, wanneer de
zon schijnt, zullen hondert en meer stralen
springen. Neptunus zal met de zeegodinnen en
Tritons uit een hol te voorschijn komen, en
zich in de stralen des waters wasschenzoodra
echter de zon ophoudt te schijnen, houden d»
buizen op te loopen, en Neptunus begeeft zich
wederom treurig naar zijn hol. Bovendien zal
ook Phoebus uit de wolken komen en op een
wagen met vier paarden zitten en spelen. De
paarden zuilen door de beweging hunner vleu
gelen in de lucht zweven en den wagen voort
trekken, ja ook de wielen van den wagen zul
len zich in de lucht omdraaien. Zoodra echter
de zon ophoudt te schijnen, zal Phoebus zich
weder achter de wolken verbergen. Op het
altaar van Neptunus zal een glas staan, waarin
alle 24 uren en bijna 40 minuten water tot een
bepaalden tijd tweemaal rijst en daalt, zoodat
alle uren en de vierde deelen daarvan ten
nauwkeurigste aanduidde. Alle bewegingen
zullen var. zelve plaats hebben, en wel door
eene eeuwigdureede beweging, waaraan men
nimmer iets behoeft te helpen of te maken".
Van bet andere toestel, dat koning Ja
renhoek 1.1450 1.1440; en 0,85 H.A.
tiendvrij bouwl.
Donderdag 4 Jan.
N is ebouw- en weiland door not.
Overman.
Woensdag 21 Febr.
Hoedekenskerke, door not. Hou
wer uur bij Ruisaard inspan als
Woensdag 28 Februari.
's-Gravenpolder. Door deurw.
Hollmann Verhoek, Inspan.
Vrijdag 1 December.
Middelburg. Raadhuis l'/z u.de
levering van schrijfbehoeften, papier en
omslagen enz. ten dienste van gemeente
inrichtingen. Voorw. Gem.-secratarie.
Zaterdag 2 Dec.
Goes voor 3 Hur aan de Spijskokerij
voor de Dec. spijsuitdeeling, 200 K.G.
gort, 100 K.G. rijst, Amerik. of Inl. spek,
versche selderij.
Donderdag 7 December.
Middelburg. Gebouw Prov. bestuur
11 u.het maken van steenglooiing op het
buitenbeloop van den noordhavendam van
de haven aan den Willempolder, behoo-
rende tot de werken der tramhavens aan
het Zijpe. Raming f 3300. Inl. hoofding.-
dir. Bekaar, Middelburg, arr.-ing. Van
Vlissingen, Goes, en opz. Enthoven, Zie-
rikzee.
Woensdag 13 December.
Middelburg. Gebouw Prov. bestuur
11 u.a. Het vernieuwen van een steiger
en een toldeur met bijkomende werken
aan de haven te Breskens. Raming f 2600
Inl. hoofding.-dir. Bekaar, Middelburg,
arr.-ing. Druyvesteyn, VlissiDgen, sn opz.
Van Tiel, Breskens. b. Het maken van 7
ijzeren rioolschuiven met windwerken en
verder toebehooren in de groote schut
sluizen van het kanaal door Zuid-Beveland
te Hansweert en Wemeldinge en het leve
ren van reservedeelen ten behoeve dier
werken. Raming f 22.000. Inl. hoofding.-
dir. Bekaar, Middelburg, arr.-ing. Vau
Vlissingen, Goes, en opz. Kooreman,
Hansweert. c. Het verrichten van bestra
tingen op den Rijksgroote* weg der le
kl. no. 3 op Tholen. Raming f 1600. Inl.
hoofding.-dir. Bekaar, Middelburg, arr.-ing.
Van Vlissingen, Goes, en opz. Visser,
Tholen.
Woensdag 20 December.
Middelburg. Gebouw Prov. bestuur
11 u.het onderhoud van het Nederland-
sche gedeelte van het kanaal van Terneu-
zen, met bijbehoorende werken, gedurende
1906, '07 en '08. Raming f 23.950 per jaar.
Inl. hoofding.-dir. Bekaar, Middelburg,
arr.-ing. Van Loon te Neuzen en de opz.
De Maaier aldaar, en Bloemkolk, Sas van
Gent.
kobus „bewaarde", wordt in Tymme, „A
dialogue Philosophical" medegedeeld dat
in den bol die de aarde voorstelde waren
geel koperen raderen. Om roesten te
voorkomen was elk onderdeel dubbel ver
guld met zuiver goud de raderen konden
niet slijten, omdat het zoo langzaam ging
en te minder omdat die raderen niet wer
den gedreven door eenig gewicht. Twee
wijzers aan weerszijden van den bol gaven
het uur, den dag, de maand en het jaar
aan. Dan wees het toestel aan de uren
van zonsop- en ondergang voor eiken dag,
de schijngestalten van de maan, den af
stand van zon tot maan, hoeveel graden
zon en maan op elk uur vau den dag van
de aarde verwijderd zijn, in welk teeken
van den dierenriem de zon staat, het
rijzen en dalen van het water der zee.
Dit toestel heeft geloopen, zeker tot
1629. Drebbel toonde het den Engelschen
koning omstreeks 1604, het is in dien tijd
gebroken en onmiddellijk hersteld. Later
brak het nogmaals, ging in elk geval
stilstaan, wekte toen den spot van onge-
loovigen op en is zoek geraakt. Er is
nog slechts een atbeelding van over in
het werkje van Tymme.
Eigenaardig is het dat door buiten
landers aan Drebbel de eer wordt gegeven
die zijn landgenooten hem onthouden.
Rezzi, Wohlwill en Rye dragen hun steen
tjes by tot zijn eerherstel en dr. Naber
doet zijn uiterste best voor hem. Moge
hij krachtigen steun vinden by ieder die
hem helpen kan. (Hand.)
bel heeft uitgevonden of verbeterd de
scharlaken verf, thermometer, koudmakende
mengsels, thermoregulateur, kunstbroe-
derij, bakkers-oven voor het leger en dis-
tilleer-toestellen voor de vlootcamera
obscura en toover-Iantaarn, muziek-auto-
maten, onderzeesche boot en torpedo's,
microscopen en kijkers, perpetuum mobile
en zuurstof, watermolens en perspompen".
In een scherpzinnig betoog verdedigt hij
de eer van Drebbel en zijn de bewijzen
voor diens uitvinderschap niet zonder leem
ten, het heeft voorzeker den vorscher niet
aan ijver ontbroken om ze allen te
vullen. Veel inlichtingen heeft hij moeten
ontberen en wie hem dank wil wijten
voor zijn arbeid, leze zijn pakkend artikel
en helpe hem zoeken, naar vermogen
zoeken, naar schakels die ontbreken.
Om belangstelling op te wekken voor
dr. Naber's arbeid en tevens om in wijde
ren kring daarop de aandacht te vestigen
vertellen wij iets uii zijn studie.
Het meest troffen ons de mededeelingen
over Drebbel's onderzeesche boot.
Boyle, die aan Drebbel hulde brengt
om zijn kennis der scheikunde en der
mechanica, schreef er over dat Drebbel
voor koning Jacobus een schip zou hebben
uitgedacht dat onder water voer. Een
proeftocht op de Theems slaagde volko
men. De boot had twaalf roeiersze
legde onder water twee mijlen af in drie
uur tijdsde Koning maakte den tocht
geheel of gedeeltelijk mede en duizenden
Londenaars zagen het wonder van den
waterkant. Lucht om in te ademen werd
verkregen uit fleschen of bussen, waarin
was opgesloten de quinta essentia van de
dampkringslucht, die alleen tot ademha
ling diende. Klaarblijkelijk wist Drebbel
deze quinta essantia te bereiden in zijn
„Elementen" althans spreekt hij van „Sal
peter", gebroken door die kracht des vuers,
ende also veranderd t in de natuyre des
luchts".
Welke mag wel reden zijn dat de roem
van een man, die zijn tijd zoo ver voor
uit wasdie anderhalve eeuw voor Seheele
en Priestley zuurstof bereidde in groote
hoeveelheden, die een paar eeuwen voor
Jules Verne's fantasie werkelijk met een
boot onder water voer, geheel verloren is
Dr. Naber wijt dit aan de onschuldige
uitdrukking Perpetuum mobile als bena
ming voor een kunstvoorwerp, waarmee
hij beroemd is geworden.
De hardnekkige zoekers naar een per-
petuum-mobile maakten fouten, die aan
leiding gaven tot een nauwere omschrij
ving van het begrip Perpetuum-mobile
en toen Robert Mayer de Wet van het
behoud van arbeidsvermogen had gegeven
werd daaraan vastgeklonken het niet be
staan van zulk een enger omschreven P. M.
Drebbel heeft echter nooit beweerd dat
zijn toestel zelf den arbeid leverde dien
het verbruikte. In het octrooi hem op 21
Juni 1598 door de stad Alkmaar verleend,
wordt het z. g. Perpetuum mobile om
schreven als „een horologie ofte uyr-
wijser, twelken men den tijd van vijftigh,
zestigh, ja hondert ofte meer jaeren ach
ter den anderen sal mogen gebruyeken,
soo lange de Raden oft t'andei gaende
werk niet versleten en sijn".
Drebbel heeft, voor zoover na te speu
ren is, twee van deze toestellen gemaakt,
een er van was in het bezit van Rudolf
1 DECEMBER 1905 tot en met
28 FEBRUARI 1906. West-Europeesche of Spoortyd.
D a g e 1 y k s
vm. 5,7,30 9,30 vm. 12,—a) A) nm. 3,23 c) g)
5,80 8,10,nm. 12,25a) nm. 3,50 g)
vm. 5,7,30 d)e) vm. 10,25 nm. 1,55 f)
6,10 9,e) 11,501) 8,23 e)
de booten ongeveer 30 minnten na het vertrek van
Van Vlissingen naar Breskens
Breskens Vlissingen
Van Neuzen Vlissingen
Ylissingen Neuzen
Van Borssele vertrekken
Vlissingen of Neuzen.
Woensdag, v. Neuzen n. Hoedekenskerke vm. 7,50. v. Hoedekenskerke n. Neuzen vm. 8,30
a) Deze reizen worden des Zondags met gemaakt.
i) By vertraging van trein 11,44 kan de boot naar Borsselen en Neuzen ten
hoogste 5 minnten en die naar Breskens ten hoogste 20 minuten wachten.
e) By vertraging van trein 3,16 kan de boot naar Borselen en Neuzen ten
hoogste 15 minnten en die naar Breskens ten hoogste 30 minnten wachten.
d) Op deze reis wordt te Borsselen niet aangelegd.
e) Deze reizen worden des Zondags en des Woensdags niet gemaakt,
f) Bij vertraging van trein 1,25 te Neuzen kan de boot van 1,55 van Neuzen naar
Borsselen en Vlissingen ten hoogste 20 minnten wachten.
g) Op deze reizen worden geen vrachtgoederen en vee vervoerd.
