NIEIIW8BLAD
VOOR ZEELAND.
No, 50. 1905.
Dinsdag 28 November
20e Jaargang,
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
BiiUaludssk Overzien
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
U eels tszafc e se.
RECLAMES.
Gemengde Berichten.
lam
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iGdere regel
meer 10 cent.
27 November 1905.
Het regeeringsantwoord op de alge-
meene beschouwingen van het afdeelings-
verslag der Tweede Kamer stelt de be
schouwingen in de pers der rechtsche
partijen bij 't optreden van het vrijzinnig
kabinet gevoerd, in 't gelijk.
De „regeering" zegtwij beantwoorden
aan de uitkomst der verkiezingen, want
de meerderheid was verplaatst van de
rechter- naar de linkerzijde.
En in één adem voegt zij er bij wij
hebben eigenlijk de meerderheid niet,
want geen enkele groep in de Kamer heeft
de meerderheid.
Nu is dit laatste waar, het was zelfs
al jaren zoo. Maar hoe zit 't dan nu met
de socialisten Die zijn toch in Juni in
het bondgenootschap opgenomen geweest,
terwijl men toch luide verkondde even
ver van hen af te staan als van de
christelijke partijen.
Wreekt zich hier niet deze kiezers
misleiding Blijkt zij niet nu reeds
jammerlijke waarborg voor de zwakheid
van dit kabinet?
En dat in tegenstelling met het vorige
dat, op drie aaneengesloten partijgroepen
steunende, juist daarin het geheim bezat
van zijn kracht?
Wij blijven het er nog maar steeds voor
houden dat dit kabinet een politiek zeven-
maandeitje zal blijken, dat door het gemis
van aaneengesloten steun, binnen de hem
toegedachte vierjarige periode, aan bloed-
gebrek zal moeten sterven.
Neen maar die is goed
In het regeeringsantwoord bovenge
noemd ook trekt de volgende zinsnede de
aandacht. Wij spatieeren enkele woorden
De veronderstelling is juist, dat de Re-
g e e r i n g de beslissing, door de wetge
vende macht genomen omtrent de re
geling van het hooger en lager onderwijs,
denkt te eerbiedigen de Regeering vertrouwt
daarbij, dat zij ook bij de medestanders
van het vorige Ministerie steun
zal vinden voor hare voorstellen tot verster
king der middelen, welke mede tot dekking
van de meerdere uitgaven voor het onderwijs
noodzakelijk is geworden.
Wat staat hier nu?
Vooreerst dat de wetgevende macht
en de Regeering volgens den schrijver
van dit staatsstuk twee zijn. Blijkbaar
beschouwt de Regeering, of liever dit mi
nisterie, de Kamers als de wetgevende macht.
En plaatst daar de Regeering, dat is dan 't
Kabinet met de Koningin er tegenover.
Of ook zij houdt zich aan de grond
wettelijke bepaling de Koningin met
de Kamers de wetgevende macht. Maar
en dat is nog zotterdan scheidt
dit Kabinet zicli af van de Koningin en
noemt dan zichzelf regeering, die bereid
is om de regeling door de Koningin be
krachtigd, te eerbiedigen
Een warwinkel waar wij niet verder op
ingaan, maar die weer voor de zooveelste
maal toont, hoe zonderlinge begripsver
warring een vrijzinnig staatsman som
wijlen te pakken heeft.
Maar nu het andere, waar wij op wij
zen wilden.
Wij, regeering, zeggen de ministers,
zullen de wet uitvoeren, maar dan moet
gij, rechterzijde onze finantiëele voorstellen
van de tien opcenten, steunen.
Neen, maar die is goed, zeggen wij
nogmaals.
Het Kabinet is verplicht de wetten uit
te voeren, en daarvoor 't geld te besteden.
Er zijn geen aparte potjes waaruit de
uitvoering van deze en die en weer een
andere wet moeten worden gevonden. Er
is één Rijkskas, en daar vindt de Regee
ring de kosten voor de gansche wetge
ving nit.
De minister doet derhalve met de uit
voering der onderwijswetten slechts het
geen hem bevolen is.
Het is derhalve een groote staatsrech
telijke ketterij te zeggen dat de Chr.
partijen het opcenten-ontwerp moeten
goedkeuren, omdat de minister de onder
wijswetten wil uitvoeren.
Een ketterij, nog grooter dan die andere,
waarin van Regeering en wetgevende macht
gesproken wordt.
Hoe is 't mogelijk dat een staatsman
zulken onzin kan laten drukken in een
officieel stuk aan de Volksvertegenwoor
diging
De regeling van het gezag op de open
bare school, wat betreft de verhouding
tusschen hoofden en onderwijzers, o. a.
te Amsterdam eiseht dringend her
ziening. Laat ons afwachten of de vrij
zinnige pers haar krachtigen steun in
die richting zal willen bieden.
Tot nog toe zagen wij er niet veel van.
Het schijnt al even langzaam te zullen
gaan als bij de steunbieding aan de spoor-
wegstakingswetten in 1903.
Dat is jammer.
Niemand zagen wij tot op dit oogen-
blik opkomen tegen het revolutionaire
optreden der Edelmans en consorten tegen
het hoofd van school T.
Maar wat wij wel zagen?
In de eerste plaats een stukje in de
Amsterdammer waarin de schrijver er tegen
opkomt dat aan een openbai'e school te
Rotterdam aan de kinderen een versje
werd opgegeven waarin de volgende regels
voorkomen
Een zware donderslag, een straal
Van flikk'rend bliksemlicht,
Deed de ouders smeeken, Heere God
Stel uit Uw strafgericht
De schrijver noemt dit een „klapper-
manspoëem", vraagt „wat is dat strafge
richt van dien Heere God beklaagt ten
ten slotte „de juffrouw en de arme kin
dertjes", en acht „dat hij of zij die in
Rotterdam de schoolpoëzie vaststelt, blijk
geeft van een hoogst bedenkelijken smaak
en zoo spoedig mogelijk dient te worden
vervangen door iemand die wat beter op
de hoogte is van de tegenwoordige school-
lectuur en eenig begrip heeft van de be
vattelijkheid van een kind".
Dus hier ergernis, niet aan de gezags
ondermijning maar aan den Heere God, op
de openbare schoolIn de tweede plaats
trof ons de gunstige beoordeeling, in die
zelfde Amsterdammervan een kinderboek
van Raemaekers, uitgave Hollandia-druk-
kerij, Baarn, door mevrouw Kruijt-Hoger-
zeil. Het boek verhaalt van drie jongens,
die hun ouders ongehoorzaam zijn en
spotten met het gezag van den meester
op school.
Dat vindt deze hoogst beschaafde beoor
deelaarster mooi
Hoor maar 1
„Er is prettige, gezonde vroolijkheid
in dit boek; iets heerlijk opens; de jon
gens leven hun guitenstreken zoo royaal
en vrij uitgeen greintje kwaad zit er in.
Ze gaan niet naar school ofschoon 't
hun door moeder bevolen is maar stap
pen uitdagend voorbij het huis van den
schoolmeester. Die staat vreeseljk kwaad
op zijn stoep, maar je voelt wel, dat drie
tal kan hij niet aan. Ze gaan appels pluk
ken, enz
«De humor er in (vindt zij) prachtig".
Is het te verwonderen dat bij derge
lijk veroordeelen van wat de openbare
school nog ten goede komen, en toejuichen
van wat haar schaden moet, ten slotte
alle eerbied voor orde daar op den loop
gaat en dat bij zoo scheve critiek alle
gezag er scheef komt te staan
-*•
Charles Boissevain, de Van-dag-tot-dag
schrijver in Het Handelsblad, die zoo
toornen kan tegen wie zich bij het Chris
telijk volksdeel rekenen, komt in zijn
laatste zeer zoetsappige morgenpreek op
tegen de dwarschheid van sommige open
bare onderwijzers, en hun „ongepast"
optreden.
Hij haalt er het bekende versje van
„Wat gij niet wilt dat u geschiedt"
averechtsohe variatie op 'sHeilandswoord
„Zoo wat gij wilt dat u de mensehen
doen zullen" bij aan, geeft vervolgens
deze heeren een grootvaderlij ke vermaning
legt ze daarna, zeker aan het onjuiste „tout
savoir c'est tout pardonner" gedachtig,
vergoelijkend de hand op het hoofd dier
„edelen", zeggende
(„Ach ja,) soms is uw onverdragelijk optreden
een gevolg van toorn jegens hoofden, die door
hun verleden bij hun ondergeschikten een meer
lijdzame houding hadden doen veronderstellen.
En hierbij komt nog iets. Lijden niet sommige
hoofden var. scholen wel eens aan gemakzucht
Vallen op schoolvergaderingen niet soms harde
woorden over de wijze waarop het hoofd zijn
taak vervult Men verwijt hem dat hij zich be
paalt tot administratieve bezigheden, terwijl het
goed ware zoo hij dagelijks in verschillende klas
sen zelf onderwijs gaf en dus op de hoogte bleef
van de vruchten van den arbeid zijner mede
werkers".
Hier is de heer Boissevain mis.
In dit laatste steekt 't bezwaar tegen het
ambulantisme niet. De heeren zijn er zelfs
tegen dat het hoofd op die wijs in hun
klasse komt, hij, als hunner een
Neen, het hoofd zelf een klas, en zich
nooit bemoeien met de hunne, en voor zijn
meerder salaris de administratie bijhouden
in de tusschenuren, dat wil men.
Maar de heer Boissevain is nog niet
klaar. Hij wenkt even den heer Gerhard,
den sociaal-democraat tot zich en stelt dit
schoolhoofd aan zijn collega's ten voorbeeld.
Hoofden, zoo klinkt 't ongeveer, wilt gij
vrede en orde, zijns is de modelschoolwant
dat wanneer zij met tact optreden, ook een
groote mate van vrijheid denkbaar is, bewijst
de school aan welker hoofd (deze) socialist, de
heer A. H. Gerhard, staat. Van onderwijzers
die onder hem arbeidden, kan men vernemen
hoezeer op die school orde heerscht en hoe
goed de geest onder het personeel is, dank zij
der menschkundige leiding van het hoofd.
Vervolgens krijgt het socialisme een
pluimpje.
En opzettelijk noemen wij als voorbeeld van
een goed hoofdonderwijzer juist een socialist.
Want er is niets in het socialisme, dat tot
verzaking van tucht behoort te leiden.
IntegendeelSocialisten zijn volgens hun
beginsel ten minste juist het tegenover
gestelde van anarchisten. En als men de bande
loosheid van enkele onderwijzers bespreekt, zij
men daarom rechtvaardig.
Ja, ja, Van-dag-tot-dag aai dat beestje
maar; het is een staaltje van uw goed
humeur en groot vertrouwen.
Maar ook van de oppervlakkigheid waar
mede gij de diepte van dit kwaad hebt
gepeild.
De tijd zal 't leeren dat dit kwaad met
geen praatje is goed te makendat het
moet worden uitgesneden, of de openbare
school gaat er aan.
Rusland.
Het zal wel een sensatie-bericht zijn
zijn geweest dat het Mantsjoerijsche leger
in oproer is en de muiters Karbin in brand
gestoken hebben. Een bericht al even
leugenachtig als het „beursbericht", laatst
onder onze Telegrammen vermeld, dat
Petersburg in brand stond. Het teekent
echter 'l nog niet geweken gevaar van
den toestand.
Te Sebastopol staan de zaken evenwel
heel kwaad. De matrozen en soldaten
van het regiment uit Brest zijn tot muiterij
vervallen. Behalve dat zij admiraal Pesa-
refski gewond en een ander officier ver
moord hebben, bevalen zij den comman
deerenden admiraal de stad binnen drie
dagen te verlaten en hebben het spoor
wegverkeer doen ophouden. De ernst van
de uitbarsting neemt elk uur toeer zijn
uit Odessa troepen heen gezonden, doch
het schijnt onzeker of zij wel iets zullen
vermogen, terwijl ook de havenarbeiders
zich bij de stakers hebben aangesloten.
Noorwegen.
Zaterdag vertrok onder een dikken,
dichten, kouden mist, Koning Hakon uit
Kopenhagen naar Christiania. Om 8 uur
's morgens lichtte de Dannebrog een
Deensch Koninklijk stoomschip het
anker; en om 11 uur begaven de Koning,
de Koningin en de jonge Prins zich met de
leden der Noorsche regeering bij Dröbak
aan boord van het Noorweegsche oorlogs
schip Hjemdalterwijl om half 2 onder het
lossen van saluutschoten en het hoerage
roep der bevolking de Koninklijke familie
te Christiania aan wal stapte. Het stedelijk
bestuur, wiens voorzitter een hoera op den
Koning, de Koningin en den Kroonprins
uitbracht, had zich bij de landingsbrug
opgesteld.
Koning Hakon sprak zijn dank uit en
daarna begon de intocht in de stad, waarbij
het vorstelijke paar overal door een gewel
dige menschenmenigte werd begroet.
Zoo reed het Koninklijk Paar naar het
Slot, waar zich het Storthing en het Hoog
gerechtshof hadden verzameld. De voor
zitter van het Storthing, Berner, heette
namens het Storthing en het volk den
Koning welkom. Koning Hakon ant
woordde „Ik aanvaard mijn hartelijke
ontvangst als een waarborg, dat wij het
volk met ons hebben en ik hoop, dat ook
God met ons zal zijn".
Daarna had de ontvangst van het corps
diplomatique en de admiraals der buiten-
landsche schepen plaats.
De Koning werd door zijn schoonvader
tot eere-admiraal der Engelsche vloot
benoemd.
Slot volgt.
Kantongerecht te Middelburg.
Heden (Zaterdag) zijn veroordeeld
wegens straatschenderijM. J. M. S., J. J. K.,
Middelburg, tot f 0,50 b. s. 1 d. h., A. v. d.
W., L. J. D., Vlissingen, tot f 1 b, s. 1 d. h.
laten staan van een trekdier op den openbaren
wegJ. G., Veere, tot f 1 b. s. 1 d. h., P. S.,
Vlissingen, tot f 2 b. s. 2 d. h.iets uitgieten
uit een gebouw dat iemand op den openbaren
weg nadeel kan ondervinden J. G. P., Mid
delburg, tot f 3 b. s. 3 d. h.nachtrumoer
A. H., J. d. B., Middelburg, K. B., Vlissingen,
tot 1 2 b. s. 2 d. h.loopen over eens anders
grond die beplant is S. V., C. H. G. S., J. v. D.,
J. K., Middelburg, P. K., J. J., Vlissingen, tot
f 0,50 b. s. 1 d. h.loopen over weiland in
de maand SeptemberM. B. F., Middelburg
tot f 0.50 b. s. 1 d. h.overtreding leerplicht
wet J. v. D., Vlissingen, tot f 2 b. s. 2 d. h.,
W. W., Oost- en West Souburg, tot f 3 b s.
3 d. h.L. P. E. v. U., M. S. hvr. v. P. d N.,
Arnemuiden, tot f 5 b. s. 3 d. h.overtreding
ijkwetJ. G., J. D., Middelburg, A. M., C. v.
A., J. v. d. H., N. B. B., G. B„ C. D. v. N.,
A. P., T. M., J. v. d. R., E. P., A. B., F. W.
M. B., I. j J. W. v. d. L., Vlissingen, tot f 1
b. s. 1 d. h., A. E. H., hvr. van C. H. F. G.,
Vlissingen, tot 2 X f0.50 b. s. 1 dLh, iedere
b., J. d. K., A. G., Vlissingen, tot 2 x f 1 b.
s. 1 d. h. iedere b., H. J. S., Vlissingen tot
4 X fo.50 b. s. 1 d. h. iedere b., W. L. D.,
Vlissingen tot 5 X fo.50 b. s. 1 d. h. iedere
b., H. M., Vlissingen tot 9 X f°,5o b. s. 1
d. h. iedere b., allen met verbeurdverklaring
der in beslag genomen maten, gewichten en
strijkers noodeloos schreeuwen op straat
M. F., Middelburg, tot f 0.50 b. s. ld. h.
wateren builen de bakken: M. J. S., Middel
burg, tot f 1 b. s. 1 d. h.plaats nemen op
een met een hond bespannen voertuigJ. v.
d. B., J. W., Middelburg, P. W., Koudekerke,
tot f 1 b. s. 1 d. h,zijn aangespannen hond
niet voorzien van een aan den halsband be
vestigd metalen kenteeken P. W., Koudekerke
tot f 1 b. s. 1 d. h.met den rug tegen een
winkelraam staan waardoor het bezichtigen van
het uitgestalde kan worden belemmerd C. A.,
Vlissingen, tot fo.50 b. s. 1 d. h.zijn hond
des nachts laten losloopen zonder toezichtJ.
P. B., Vlissingen, tot f 1 b. s. 1 d. h.zich in
een schuur bedienen van licht niet in een
behoorlijk gesloten lantaarn J. v. d. M., Dom
burg, tot f 1 b. s. 1 d. h.spelen om geld op
den openbaren wegC. J. F., W. d. S., J. d.
S., G. L. d. Z., Middelburg, C. A., J. V., L.
d. R., Vlissingen tot f 1 b. s. 1 d. h.afsteken
van vuurwerk zonder vergunning R. B., Mid
delburg, tot f 0.50 b. s. 1 d. h.en wegens
dronkenschapM, J., A. M, v. d. P., J. v. d.
P., A. v. O., W. E., Vlissingen, A. J., Oost
en West Souburg, K. v. B., Arnemuiden, tot
f 2 b. s. 2 d. h., j. G. P., A. M., Middelburg,
tot f 3 b. s. 2 d. h., J. S., P. K., Domburg, tot
f 5 b. s. 3 d. h.J. G. I-, Middelburg, tot f lo
b. s. lo d. h. M. C.
De directeur van Lotisico zal hooger
beroep aanteekenen van het vonnis van den
kantonrechter te 's-Gravenhage waarbij hij tot
f loo boete is veroordeeld wegens overtreding
van de Loterijwet.
Zieltten te Goes.
Er is niets wat iemand meer uit zijn
humeur brengt, niets wat Uw geduld meer
op de proef stelt dan jeuking der huid.
Aambeien maken U bijna krankzinnig
ze houden U den geheelen nacht wakker.
Prikkelende huiduitslag is even slecht, en
even moeilijk te genezen. Dergelijke kwa
len worden met den dag erger. Dank zij
verklaringen gelijk de volgende, beginnen
de menschen in te zien dat zij een ge
neesmiddel onder hun bereik hebben tegen
deze ziekten.
De heer Ch. RIJKSE, wonende 's-Heer
Hendrikskinderenstraat te Goes, meldt
ons Het is thans reeds drie jaren dat
ik nu eens minder dan weer erger last
had van een hevige jeuking aan het zit
vlak, wat mij zeer hinderlijk was vooral
's nachts, zoodat ik er soms niet door kon
slapen. Onwillekeurig krabde ik het open
wat zeer pijnlijk was. Een mijner kennis
sen raadde mij aan Foster's Zalf te
probeeren en ik ben blij dat ik hiertoe
onmiddellijk ben overgegaan, want ik had
slechts een paar keer deze uitstekende
zalf gebruikt, toen de hinderlijke jeuking
geheel en al verdwenen was en sedert
dien tijd heb ik kier geen last meer van
gehad. Proefondervindelijk kan ik dan
ook dit heilzaam geneesmiddel aanbevelen.
Ik ondergeteekende verklaar dat het
bovenstaande waar is en machtig U het
publiek te maken op elke wijze die U
goeddunkt.
Verzeker U dat men U de echte Fos
ter's Zalt geeft, dezelfde die den heer
CHR. RIJKSE gehad heeft. Ze is te
Goes verkrijgbaar bij de firma NATHAN
EMANUEL, en te Middelburg bij den
heer JOH. DE ROOS, Vlasmarkt K 157.
Toezending geschiedt franco na ontvangst
van postwissel a f 1.75 voor één- of f 10
voor zes dóozen.
EHewoutsdijk. De beetwortelcampagne
behalve het laden van een enkel schip nog
aan de haven is alhier geëindigd. In het
geheel werden alhier aangevoerd ruim
6.200.000 K.G. betrokken door een tiental
fabrieken. Achtereenvolgens werden de
meeste bieten verscheept naar de ver-
eenigde Waalsche fabrieken (Henegouwen)
De Mark te Oudenbosch en de firma
Jager Cie. te Roosendaal. Waren ver
leden jaar, omstreeks dezen tijd, duizenden
mudden aardappels geladen, thans is
het maar enkele honderden, zoodat wat
de inkomsten der gemeente betreft aan
de haven, hetgeen dit jaar gewonnen werd
door meerdere hoeveelheid bieten, ver
minderd werd wegens den slechten oogst
der aardappels.
Heinkenszand. Zaterdag viel het 5-jarig
zoontje van P. M. zoodanig, dat hij een
arm brak, zoodat heelkundige hulp moest
worden ingeroepen.
Tholen. Zondagmorgen omstreeks 2
uur heeft er ter hoogte van het zooge
naamde Galgendijkje in de rivier de
Eendracht, eene aanvaring plaats gehad
tusschen de stoomboot „Stad Tholen",
varende van hier op Rotterdam, en een
ledig klipperschuitje, bevaren door A. van
Vossem van St. Annaland. De aanvaring
was van dien aard, dat genoemd schuitje
aan stuurboordzijde de kop werd ingedrukt
en binnen weinige oogenbjikken is ge-
