NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 48. 1905.
Zaterdag 25 November.
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bnitenlandsch Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUiJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
24 November 1905.
Weer een geval.
Onlangs constateerden wij, dat verschil
lende vrijzinnige bladen, als zij 't beleid
van dit Ministerie willen vergoelijken,
min of meer bedektelijk, op de koningin
wijzen, aldus de kroon gebruikende als
een schild-voor het huidige Kabinet.
Dat doen vrijzinnigen, die zich verleden
jaar zoo uitsloofden om aan te toonen dat
Minister Kuyper de kroon zou schaden.
Het Friesche Dagblad wijst in haar num
mer van Dinsdag op een nieuw geval. Het
blad schrijft
Mr. Fock, de Minister van Koloniën, heeft
tot vice-president van den Raad van Indië be
noemd Jonkheer O. v. d. Wfjck.
Deze benoeming wordt een kolossale fout
genoemd door de Indische bladen.
Allereerst is de benoemde een tegenstander
van den nieuwen bestuurskoers, -/elke aanstuurt
op decentralisatie, die algemeen noodzakelijk
wordt geacht.
Voorts schijnt hij tamelijk onbekwaam te zijn.
Tenminste wordt van „gewaardeerde zijde"
aan het »Soer. Handelsblad" geschreven
»Dat de benoeming van Jhr. O. van der
Wijck tot vice-president van den Raad van
Indië hartige commentairen zou uitlokken, was
te verwachten. Uit de openbaar gemaakte ver
slagen van de Algemeene Rekenkamer is indertijd
gebleken, dat de heer Van der Wijck als departe
mentschef het ergerlijk heeft laten liggen. Toen
hij heenging om in Nederland verpoozing te
zoeken, moet de achterstand op het Departement,
door hem beheerd, zulk een omvang hebben
verkregen, dat de Algemeene Rekenkamer zich
verplicht achtte met nadruk daarop te wijzen".
Kortom, die benoeming heeft groote ergernis
gewekt.
En wie krijgt nu de schuld
De Koningin
De ^Locomotief" schrijft maar brutaalweg,
dat Minister Fock dien man benoemd heeft om
a.an den wensch te voldoen van een macht
boven de Ministers.
Nu wordt dus de Koningin gebruikt om
Minister Fock te dekken.
Terecht noemt het Friesch Dagblad deze
tactiek afkeurenswaardig. En elke poging
in dien geest moet dadelijk als onwaardig
strijdmiddel worden afgewezen.
(N. Prov. Gr. Crt.)
Rusland.
Te Petersburg houdt men zich minder
bezig met de afgeloopen werkstakingen,
dan met de nog komende. Rusland is,
van den hoogsten sport tot den laagsten,
door een ware werkstakings-epidemie be
zeten.
Vandaag zijn het de kamermeisjes te
Moskou, die staken, omdat zij in een ver
gadering gehouden in een tingetangel-
zaaltje besloten hebben niet langer te
werken dan van 7 tot 11 's morgens en
van 3 tot 11 's namiddags. Ziedaar bij
komstigheden van de Russische omwen
teling, waar niemand zich meer over
verbaast, want de algemeene toestand is
te gespannen, het volksleven te moeilijk
geworden.
In afwachting van ergere rampen ver
melden wij de bedreiging van het per
soneel van den Nicolaasspoorweg, dat d»
spoorwegstaking weer zal uitbreken indien
de directie niet binnen acht dagen aan hun
eischen voldoet.
De marine-werven zijn nog gesloten.
Een manifestatie van de werklui is door
troepen onderdrukt.
In den omtrek van Poltawa zijn de
boeren in opstand. Te Saratof worden
eiken dag dozijnen gevangen genomen,
en vaak verschrikkelijk mishandelde boe
ren binnengebracht. De overheid deelt
geweren uit aan de veldwachters.
Er loopen allerlei geruchten over de
politieke plannen van de regeering. Vol
gens een daarvan zou de Tsaar reeds
twee oekazen geteekend hebben, om ge
volg te geven aan zijn beloften, betref
fende het recht van vergadering en de
vrijheid van drukpers. Ook is besloten
gelijk en geheim algemeen kiesrecht in
te voeren, maar of de verkiezingen recht-
streeksch of indirect zullen zijn, weet
men nog niet.
Uit Odessa wordt geseind
Nu alles hier weer tot rust gekomen
is, ga ik een rondreis maken door de
woeligste streken. Naar 't schijnt zal het
hier wel kalm blijven tot einde Januari.
De gemeenteraad van Odessa heeft zijn
dank betuigd aan de studenten der univer
siteit, die door hun verzet tegen het ge
peupel een deel der stad voor plundering
hebben bewaard. Aan de zijde der stu
denten zijn daarbij tweehonderd dooden
en gewonden gevallen in bijna alle ge
vallen bij botsingen metde troepen.
Uit Minsk wordt geseind dat de zwarte
bende voornemens was, den 24en dezer
een algemeenen moord uit te lokken, door
te schieten op godsdienstige ommegangen,
de heilige synode heeft nu de plechtigheid
verboden.
Het winterpaleis te Petersburg is radio
grafisch verbonden met Tsarskojc-Selo.
Thans verluidt dat de geheimraad Ge
rard, voorzitter van de afdeeling van den
Rijksraad voor burgerlijke en kerkelijke
aangelegenheden, tot gouverneur generaal
van Finland is benoemd.
De Londensehe Standard maar met
de Engelsche pers moet men oppassen
bericht dat de minister-president Witte
ziekelijk, zorgelijk krank zelfs is.
Aanvallen van verlamming, een euvel
waaraan Witte reeds vroeger leed, zijn
opnieuw voorgekomen. Een verlamming
van;den linkerarm zou zelfs urenlang
hebben geduurd, en met bewusteloosheid
zijn gepaard gegaan.
T u r k ij e.
Wat er van het conflict tusschen de
Porte en de Mogendheden moet terecht
komen De Sultan lacht met vlootbe-
toogingen. Maar als 't nu eens rneenens
wordt. En daar is gevaar voor.
De Engelsche kruiser Lancaster, twee
Fransche, twee Italiaansche en twee Oosten-
rijksch-Hongaarsche oorlogsschepen zijn
in den Piraeus aaugekomen, en de betrok
ken scheepseommandanten hebben reeds
bezoeken gewisseld en, vermoedelijk, ook
al van gedachten gewisseld over het plan
van actie.
De actie zal wel neerkomen op een lan
ding op Mytelène en inbeslagneming van
de douane-kantoren aldaar. Aan een in
bezitneming van het douane-kantoor te
Smyrna schijnt voorloopig nog niet te
worden gedacht.
In Konstantinopel zelf is men ernstig be
ducht voor een effectieve blokkade van
de Dardanellen invaart;deTurkscheregee
ring doet dan ook of zij een hardnekkigen
tegenstand voorbereidt. En misschien is
het dezen keer meer dan schijn.
Toch moet de Sultan het hachelijke en
gewaagde van gewapend verzet tegen de
internationale demonstratie beginnen te
beseffen. Zelfs moet hij zich tot keizer
Frans Jozef en tot den Tsaar hebben ge
wend met het verzoek om uitstel der vloot-
betooging. Het uitstel kon evenwel niet
worden toegestaan.
De Zeit (Weenen) laat uitkomen dat
geen Duitsch oorlogsschip zich nog bij het
betoogende eskader gevoegd heeft. Dit
ligt niet aan gebrek aan schepen, want
de Stein en de Charlotte bevinden zich
in de Grieksch-Italiaansche wateren. Klaar
blijkelijk moet men de bijzonderheid dus
opvatten als een poging van den Duitschen
Keizer om den Sultan nog te sparen.
Het zon ook kunnen zijn dat de Keizer,
kennende des Sultans zwak om te lachen
met vlootbctoogingen, voorzien heeft dat
bij mogelijke weigeiing, niet de Sultan
maar de demonstreerende Mogendheden
in een moeilijke positie kunnen komen,
en de Keizer daar liefst niet bij zou zijn.
BREDA, 22/10'05.
Dwarse strepen.
't Heeft zwaar gedonderd. Van alle
kanten zijn de donderwolken samengepakt.
Knetterend zijn de slagen uit den hemel
gevallen. Ratelend snelden ze soms langs
het luchtruim om heel in de verte weg te
sterven. Loodrecht zijn de bliksemstralen
naar beneden gepijld. De wolkenmassa als
doorklievend hebben ze soms het heelal
met fantastisch licht overgoten.
Maar nu is het over. En blij,- dat de
atmosfeer is 'opgelucht ben ik gaan wan
delen. Aan den horizon weerlicht het nog
wel wat en een enkel maal nog een onbe
stemd gerommel, maar dat is ook al.
'k Vraag dan ook verwonderd, wat gindsche
oude boer nog hoofdschuddend naar het
oosten tuurt, 't Is nu toch over man Is 't
niet
't Kan wel zijn m'neer, maar 't kan ook
niet. 't Wil me niet bevallen dien donkeren
hoek daar gindsch nog. Ik ken datDe
lucht is ook nog niet als ze wezen moet. Ik
hoor ook nog geen vogel. Ik weet het niet
't Kan uit zijn, maar ook niet
Rusland heeft ons al de verschrikkingen
der ontketende hartstochten doen zien. Als
een onstuimige zee hebben daar'de golven
der revolutie gewoed. De revolutie op het
land en te water in het leger en op de vloot.
De revolutie van de mannen van kennis,
van het proletariaat.
Nu aan de donkere oevers der Zwarte
Zee, dan aan de boorden der Newa. Nu
in het geknechte Polen, dan in het woelige
Finland. En somtijds overal gelijk.
't Schijnt nu echter eindelijk gedaan.
De „Vader aller Russen" gaf eene con
stitutie en Witte heeft het van Trepof
gewonnen.
Heeft zijn troon ook gedaverd, door 't
vele schudden gewankeld, met pilaren van
volksmanifesten heeft Alexander zijn troon
weer hecht gemaakt. Witte wierf door
broedernaam het volksvertrouwen.
En blij dat de lucht is opgehelderd,
de donkere wolken van despotisme zijn
vaneengescheurd vertrouwen we op hech
ten vrede voor Rusland en de Russen.
't Rommeld hier en daar nog wat en
van verre bliksemflitsen zien we soms
nog het matte weerlicht, maar dit is niets,
't Afdrijven van de onweerswolken 1
Hoe Fronst ge nog het voorhoofd
't Is nu toch wel gedaan
Ik weet het nietDe lucht is nog niet
zuiver. Ik denk voor Rusland aan het
woord van onzen Da Costa
„WachterWelk een dag wordt aan
[den kim gewacht
„De morgen is gekomenAch en 't is
[nog nacht
Ik hoor nog geen vogel.
't Kan uit zijn, maar ook niet.
KRASSER.
Wij ontvingen het Rapport over de
Stierenkeuringen in de Provincie Zeeland.
Alsmede Vereeniging „Het Nederlandsche
Rundveestamboek''. Mededeelingen en be
richten le deel (aflevering 30. Een lijvig
boekdeel dat wij zeer in de belangstel
lende kennisneming onzer landbouwers
aanbevelen. Vooral het verslag der af
deeling Zeeland is zeer lezenswaard. Als
mede het bezoek aan zeeland, Goes, Wil-
helminapolder, enz. door de baltisch-
lithausche „Kartell-Commission''.
Middelburg. De persoon die te Vlis-
singen is gearresteerd wegens het uit
geven van valsche munten, moet dit even
eens op andere plaatsen hebben gedaan,
o. a. te Bergen-op-Zoom, waar ook enkele
dier muntstukken in beslag zijn genomen.
Goes. Aan de „mededeelingen aangaande
de werkzaamheden van den Chr. Volks
bond" alhier (1 Oct. 1903 tot 30 Sept. 1905)
ontleenen wij dat de Commissie tot Werk
verschaffing in 1903 aan 47 en in 1904 aan
43 werkloozen werk verschafte alsmede
dat het Bestuur een der lokalen van het
gebouw van den Bond 's-Heer Hendriks-
kinderenstraat heeft afgestaan aan het
Bestuur der Afdeeling Goes van den Ned.
Vrouwenbond, hetwelk beoogt het bezig
houden van dienstmeisjes gedurende een
paar avonden in de week, die daar een
Tehuis vinden, waar goede boeken voorge
lezen worden door dames, die zich het lot
dier meisjes aantrekken.
Het tekort van den Volksbond is f 400
tegen f 862 in 1902 en dit tekort wordt
gedekt door den inventaris. De Commissie
spreekt den wensch uit dat milde gaven
ook 'dezen winter mogen vloeien, te meer
wijl de aardappeloogst mislukte en het
erwtenlezen schaarsch zal zijn. De collecte
zal plaats hebben in de volgende week.
De Commissie van Werkverschaffing
verschafte in 1904/1905 werk aan 43 per
sonen, zonder de stuk- en huismatters,
gedurende 856 dagen. Reeds 24 Oct. werd
met bezemmaken, 4 Nov. met bosjesmaken
en 4 Jan. 1904 met matten begonnen. De
mattenverkoop ging slecht. De blokjes
verkoop ging beter 13766 blokken, 18340
bosjes, 223 bossen groote bezems en 27
manden los hout.
De accurate bode Rottier werd op zijn
verzoek eervol ontslagen, en door den niet
minder accuraten M. Ilillebrand vervangen.
Vlissingen. Het kanaal bij de Keersluis
tot aan de zeesluizen zal nu wel zoo
zachtjes aan leeg gebaggerd komen. Reeds
enkele maanden is dagelijks een bagger
machine aan het werk, die de modder in
bakken werpt, welke bakken geledigd
worden om daarmede het Glacis te dem
pen, welk werk, zooals bekend, kunstmatig
geschiedt.
Vlissingen. In ons vorig nummer noem
den wij de vereeniging „Gemeenschappe
lijk Belang", die de heeren J. G. de Jonge
en T. Manse tot candidaten voor de Kamer
van Koophandel hebben gesteld, een
vrijzinnige vereeniging. Wij haasten ons
evenwel deze fout te herstellen. Het is
immers bekend dat „G. B." zich niet met
de politiek inlaathet is de bekende
winkeliers-vereeniging, die de belangen
van den Middenstand behartigd.
Vlïssingen. Tot secretaris van den Bond
van opzichters bij den dienst van weg en
werken bij de Staatsspoorwegen is benoemd
de heer R. H. de Koning alhier.
Vlissingen. Donderdagavond hebben
de verificateurs in de visitatiezaal aan
het station alhier een goede vangst gedaan.
Een zekere mej. S., wonende Kanaalstraat
alhier, had een reisje gemaakt naar En
geland en keerde van daar met de dag
mailboot terug. Op de vraag of zij ook
iets voor de belasting had aan te geven
gaf zij een ontkennend antwoord maar
men scheen haar niet te vertrouwen en
bij onderzoek bleek zij in een koffer en
hoededoos en rond haar midden heel wat
zijde verborgen te hebben. Men zegt ook
nog gouden en zilveren werken althans
voor een groote som aan waarde.
Borssele. Woendag benoemde de ge
meenteraad tot lid van het burgerlijk arm
bestuur den heer J. L. Richel, ter ver
vanging van den heer J. Bruinooge Az.,
die wegens hoogen ouderdom ontslag heeft
genomen. Tot leden van de commissie
tot wering van schoolverzuim werden her
kozen de heeren D. Wisse, C. van de
Velde en A. de Priester en, ter vervan
ging van de heeren J. Rottier Lz. en J.
Bruinooge, gekozen de heeren J. L. Ri
chel en C. Mol Az.
Met ingang van 1 December a. s.
worden de na te noemen telephoonkan-
toren en de eventueel aan deze kantoren
aangesloten telephoonnetten, alsmede de
eventueel aan deze kantoren rechtstreeks
aangesloten of nog aan te sluiten percee-
len en openbare spreekcellen opgenomen
in het Nederlandsch-Belgiseh telephoon-
verkeer, zooals hieronder is vermeldt
de rijkstelephoonkantoren te G o e s, V1 i s-
singen en Ierseke worden toegela
ten tot het telephoonverkeer met de
Belgische telephoonnetten te Antoing, Ath,
Brugelette, Celles, Leuze, Lessines, Pecq,
Péruwelz, Queveaucamps, Taintegnies en
te Templeuve.
■M—nmwwiMM
Bruinisse. Deze week overleed hier
in den ouderdom van 88 jaar L. Kraak,
hij was in deze gemeente de laatste oud
strijder uit den Belg. opstand. De over
ledene was indertijd ook werkzaam bij
hel graven van het Suez-kanaal in Egype.
Bruinisse. Donderdagavond vergaderde
de hier bestaande vereeniging „Algemeen
Schippers- en Visschersbelang" in buiten
gewone vergadering. Na de opening door
den voorzitter en de vaststelling der no
tulen wordt door den voorzittter een
voorloopig verslag uitgebracht over de
inkomsten voor en de uitgaven aan
de reddingsboot. Hieruit blijkt dat
verleden jaar ontvangen werd f 941.75 en
sinds sedert het in den handel brengen
der prentbriefkaarten enz. eene som van
f 549.94, totaal een bedrag van f 1491.69.
De uitgave aan de reddingsboot, geheel
compleet, bedroeg f 1342.79, zoodat in kas
is plm. f 150. De voorz. deelt mede dat
door bemiddeling van den heer Patijn is
ingekomen een ontwerp van wet regelende
de zoetwater- en zeevisscherijen, ontwor
pen en ingediend door den afgetreden
Minister van Waterstaat, den heer de Marez
Oijens, met verzoek oih dit ontwerp te
behandelen en daarbij de in de praktijk
noodig te oordeelen veranderingen aan te
wijzen. De voorz. stelt voor daarvoor eene
commissie te benoemen, enkele leden
daarentegen meenden dat het bestuur
daarvoor in de eerste plaats aangewezen
is en werd dientengevolge besloten. In
eene eerstvolgende vergadering zal door
het bestuur over deze zaak rapport worden
uitgebracht.
Naar aanleiding van de Conferentie,
verleden week gehouden, met den afge
vaardigde der Tweede Kamer, stelt dhr.
W. Otte voor de plannen tot het verkrijgen
eener Yluchthaven in den Stoofpolder,
weder onder de aandacht der autoriteiten
té brengen. Besloten wordt het bestuur
te machtigen al die stappen te doen welke
het in het belang dezer zaak noodig oor
deelt. Niets meer te verhandelen zijnde,
sluit de voorzitter de vergadering.
Stavenisse. De suikerbieten-campagne
is hier, op het bevrachten van een paar
vaartuigen na, eindelijk afgeloopen. Naar
matige schatting zullen er uit deze haven
8 i 9 millioen K.G. bieten zijn verscheept,
d. i. dus voor eene verkoopswaarde van
90 k 100 duizend gulden. De minste
opbrengst was 15000 K.G. per Bloois
gemet (39,24 A.), de hoogste 22000
K.G. Het grootste suikergehalte bedroeg
16,6 het laagste 15,5 Zoowel over
opbrengst als over suikergehalte kunnen
de verbouwers alleszins voldaan zijn de
onkosten van vervoer waren dit jaar echter
buitengewoon hoog, een gevolg van den
desolaten toestand van velden en wegen.
Nïeuwdorp. Donderdagavond had de
tweede jaarlijksche feestvergadering van
de Ger. Meisjes vereeniging „Uw Koning
rijk kome" plaats, in de consistoriekamer
van het Geref'. kerkgebouw. Tegen
woordig waren de leden en begunstigers,
benevens de afgevaardigden van Goes en
Wolfaartsdijk. De avond werd doorge
bracht met Orgelspel, Zang en gezellige
zamenspraken.
Heinkenszand. Bij den landbouwer
M. de Jonge, die verleden week een paard,
en deze week een stier verloor, zijn niet
minder dan 21 varkens gestorven.
Goes. Donderdagavond had in het
Kerkgebouw der Ned. Herv. Gem. de
eerste uitvoering yan Gewijde Muziek
plaats. Een talrijke menigte vulde het
middengedeelte en de zijbanken van het
ruime en grootsche (wel wat kille) ge
bouw. Het ligt niet in onze bedoeling
en zou ons ondoenlijk zijn in een uit
voerige bespreking te treden van de instru
mentale en vocale nos. van het programma.
Door den heer Kooiman werden op be
kende, uitnemende wijze de orgelstukken
uitgevoerd: de nos. 46 en 76 konden ons,
in het kader van 't program, het minst
