NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND, No. 44. 1905. Dinsdag 21 November. 20e Jaargang, CHRISTELIJK- HISTORISCH vt> es Baitenlandsch Overzlehi. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Uit de Tweede Kamer. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. ÜSi 20 November 1905. Bij K. B. van 6 November 11. is ver nietigd liet besluit van Gedeputeerde Staten van Zeeland, waarbij aan F. Mays, hoofd eener openbare lagere school te Wilhelminadorp, vrijstelling is geweigerd om de betrekking van ontvanger-grilïier van den calamiteuzen polder Oost-Beveland waar te nemen. Deze vernietiging van genoemd besluit schijnt te berusten op een K. B. van 24 Juli 1881 (S. no. 139) waarbij beslist werd, dat de vrijstelling moet worden verleend, tenzij gegronde redenen het onraadzaam doen achten in het belang van het onder wijs. Volgens dit besluit is vrijstelling regel, weigering uitzondering, en komt alles op het al of niet gegrond achten der hierbedoelde redenen aan. In zake de bewuste alinea van art. 36 der wet L. Ond. was sinds jaren ook wel eene andere opinie gangbaar. Men was van meening, dat tot het verleenen der in dit artikel bedoelde vrijstelling alleen dan behoorde te worden overgegaan, wanneer met zekerheid mag worden aangenomen, dat door de gelijktijdige waarneming aan het onderwijs geen schade zal worden be rokkend. Naar welken maatstaf en op welke gronden Gedep. Staten in dit onder havig geval tot weigering van de aange vraagde vrijstelling ook hebben mogen besluiten, de requestant kon, krachtens art. 14 der zelfde onderwijswet bij den Koning in hooger beroep komen, wat dooi den belanghebbende of de belanghebben den in deze zaak binnen den bepaalden tijd is gedaan. Dat buitenlandsche regeeringen de be kwaamheden van een Nederlandsch ver dienstelijk Calvinist weten op prijs te stellen, en daarin de Nederlandsche regee ring ten voorbeeld kunnen gesteld worden, is dezer dagen, naar De Rotterdammer (anti-rev.) zoo terecht opmerkte gebleken bij de opdracht aan den ingenieur J. de Rijke door de Chineesche regeering om zich te belasten met de verbetering der Shanghai-rivier. De heer De Rijke is, vergissen wij ons niet, een oud-Haarlemmer, doch, ook te Goes geen onbekende, waar hij vrienden wonen heeft. De Ingenieur van de benoeming van dhr. de Rijke gewagende, zegt Deze benoeming is geschied op grond eener overeenkomst welke den 27 September 1905 te Peking werd gesloten tusschen China en verschillende mogendheden, waarbij gewijzigd werden de bepalingen van het eindprotocol der Pekingconventie van 7 September 1901, nopens de verbetering van het vaarwater van Whangpoo. Bij de nieuwe overeenkomst van Peking van 1905 is o. a. bepaald, dat drie maanden na onderteekening van deze over eenkomst China zelf de keuze zal doen van een ingenieur, bekwaam in vraag stukken van rivierwerken, en als de meerderheid van de vertegenwoordigers der Mogendheden, onderteekenaars van het eindprotocol vermeent dat de aldus ge kozen ingenieur de vereischte hoedanigheden bezit, China hem oogenblikkelijk zal aanwijzen om de werken te ondernemen, hetgeen thans is geschied. De heer De Rijke was vroeger hoofdingenieur bij de publieke werken in Japan en onder de contracteerende Mogendheden welke belang hebben bij de verbetering der rivier van Sanghai neemt Japan een eerste plaats in, hetgeen on getwijfeld van invloed is geweest op deze voor den ingenieur De R ij ke eervolle benoeming. Wij voegen hier slechts aan toe dat de heer de Rijke ongeveer 75 jaar oud is. Het vereenigings-leven dat zich in oude dagen in de gilden concentreerde, heeft aanzienlijke schatten van smaakvolle nijverheid nagelaten. Schatten van kunst en geduld, in onze dagen, nu alles meer fabriekmatig en eenvormig, haastig en goedkoop wordt afgeleverd, het oog bekoren en de kunst smaak weldadig aandoen, Maar bewaard in ontoegankelijke loca len, bezeten sinds eeuwen, wordt de waarde niet altijd bevroed. Om die schatten van het verladen op de rechte waarde te schat ten moeten ze af en toe eens tentoongesteld worden. Dan komt de vergelijking met andere en de kunstkenner bepaalt de plaats en de waarde. Het is daarom een goede gedachte om, na de welgeslaagde koper-tentoonstelling van het vorige jaar het volgende jaar in Middelburg een zilver-tentoonstelling te openen, waarbij tentoongesteld worden zal wat zich als zilveren kunstwerken in privaat of gemeenschappelijk bezit bevindt en wat men bereid is aftestaan. Het St. Jacobs-gilde te St. Maartensdijk beloofde voor die tentoonstelling af te staan twee stukken, door kunstkenners hoogelijk geroemd, maar zeker niet algemeen bekend. Misschien is er ook wel iets machtig te worden van het St. Joris-gilde te Heusden, die „het zoodje" zooals de burgemeester het onlangs noemde, ter verkoop naar Amsterdam hadden gezonden, over welke „baldoet" de „boetsoekenden" heel wat hebben moeten hooren. Het doet ons genoegen dat het nieuwe kabinet de bekwaamheden van de leden van het vorige kabinet erkent. Het heeft dit bewezen bij de benoeming van oud-minister Bergansius tot lid van den Raad van State, van oud-minister Iden- burg tot gouverneur van de Westthans weer blijkt 'tuit de benoeming bij kon. besluit van den oud-minist«r mr. De Marez Oyenstot commissaris vanwege Nederland om met de door België benoemde com missarissen een onderzoek in te stellen naar den tegenwoordigen toestand der af watering van Vlaanderen en een voorstel te doen, hetzij tot wijziging der desbetref fende overeenkomst met België van 20 Mei 1843, hetzij tot het sluiten eener nieuwe overeenkomst, waarbij de afwatering dei- betrokken landstreek opnieuw wordt ge regeld en de belangen van de beide Rijken aan den tegenwoordigen toestand getoetst en eene regeling te ontwerpen van het beheer der in Nederland en België ge legen polders". Op die manier bestaat er kans dat de bekwaamheden ook van den meest be stredenen dr. Kuyper en mr. Harte, ook nog worden erkend. In ieder geval een goed teeken. Een naburig concurrent trekt in meer dan gewone mate onze attentie. Vlissingen en Antwerpen, Rotterdam en Antwerpen. Wie denkt bij het noemen dier namen niet onmiddellijk aan de scherpe concurrentie onzer havensteden. Daarom hebben we voor veertien dagen eens expresselijk, buiten ons buitenlandsch overzicht, gewezen op de beteekenis van de behandeling der voorstellen tot uit breiding van de haven van Antwerpen, niet zoozeer als een stukje Belgische po litieke geschiedenis dat is in ons bui tenlandsch overzicht geschied maar in hare internationale beteekenis als zeehaven en vast punt van verdediging. We hebben nu onze lezers er attent op te maken, dat verleden week die reus achtige plannen heel wat ingekrompen zijn. De Belgische Kamer heeft besloten niet 108 maar 48 millioen francs voor de for ten beschikbaar te stellen. En ook de groóte doorsteek is komen te vervallen, en zoo zal Antwerpen het met een ha venkanaal moeten doen dat de noodige kaairuimte aanbiedt, Naar aanleiding van prof. Treub's laatste schrijven, komt dr. Soer nogmaals op pas toor Kneipp terug. Zeer ten onrechte, zegt professor Treub, dat Kneipp's be gietingen slechts een klein onderdeel van zijne methode uitmaken. Het tegendeel is waar. Dr. Soer neemt de vrijheid den pro fessor te wijzen op een lezenswaardig werk in dezen n. 1. op Baumgarten's onderzoek van en critiek over Kneipp's systeem. Voorts hoopt hij in zijn te schrijven bro chure te kunnen aantoonen dat pastoor Kneipp was een geniaal man, onbaatzuch tig tevens, die zijn eigen lichaam als proef object gebruikte, vóór hij zijne hulpbe hoevende medemenschen aan zijne ge neesmethode onderwierp, en zich bij zijne behandeling liet voorlichten wat den aard der ziekte betrof, door bevoegde en be kwame artsen. Van de door prof. Treub categorisch gestelde eischen hoopt schrij ver zooveel nota te nemen als zij verdie nen. Hij vleit zich daarbij met de hoop er in te slagen, genoemden professor, een man op wiens bezit ons vaderland trotsch mag zijn, in zooverre van opinie te doen veranderen, dat hij niet meer ten tweeden male van zijn hoog wetenschappelijk stand punt zal neerdalen, en klein genoeg wor den om een man als Kneipp, die eerlijk en oprecht der menschheid gegeven heeft, wat hij had, en die voor de populari seering en de techniek der watergenees kunde van zoo groote beteekenis is ge weest, nog in zijn graf scheldwoorden na te roepen". Hetgeen wij in ons vorig no. overnamen over wanverhoudingen op openbare scholen te Amsterdam, was door ons ontleend aan een blad dat in dienst staat van het open baar onderwijs het Nieuwe Schoolblad. Ziehier nog eenige staaltjes uit datzelfde blad Het komt voor, dat een pas-benoemd hooid vóór zijn in functie treden de bemoedigende verzekering ontvangt, dat men heeft besloten „hem er uit te pesten". Van een*onderwijzer verhaalt 't blad dat hij opgeroepen werd in een vergadering van misnoegde onderwijzers om zijn standje te ontvangen. Maar er is nog meer Een ander, die een onderwijzer, in wiens klasse den vorigen dag voor schoolijd een knaap door wildheid was gevallen, verzocht om ook voor den aanvang van de les in zijn lokaat- aanwezig te zijn, ontving tot bescheid de aan sporing „om maar naar zijn eigen te kijken". Bij het minste wat den onderwijzer niet naar den zin is, wordt zelfs de gewone burgerlijke beleefdheid niet meer in acht genomen. Feiten, als waarop hier wordt gezinspeeld, zijn ook aan B. en W. niet onbekend, al blijft er nog veel verkeerds verborgen voor het Raad huis. En de onderwijzers zelve, dit is wel het treurigst van de geheele historie, zij verhalen elkander zulke gebeurtenissen als heldenstukken. Wanneer werd van hun zijde ooit openlijk dit alles gebrandmerkt? Integendeel, zij laten toe, dat hun bestuurders stelselmatig het aanzien van het hoofd der school bij de ouders van de leerlingen te niet doen, die ouders opwekken het hoofd der school te passeeren bij hun be zoek aan de school, hun propoganda-nummers van hun orgaan zenden, waarin de beteekenis van zijn ambt in een bespottelijk daglicht wordt gesteld. Waar vindt men toch ter wereld een instituut van stads- of lands-bestuur, waar ook zulke dingen geschieden en moeten worden geduld Een van die revolutionaire onderwijzers werd onlangs, in weerwil van de voor hem verpletterende rapporten van het hoofd en de schoolopzieners, door den wethouder bevorderd en door B. en W. geprotegeerd. Een daad die door de antirevolutionaire raadsleden Wormser en De Vries en door het ehr. historisch raadslid Ter Haar zeer gelaakt werd en bij niemand verdediging vond dan bij het soe. dem, raadslid Tak En nu zijn er nog menschen die meenen dat dergelijke antirevolutionairen zulks uit vijandschap tegen de openbare school doen Zij moesten het zelf doen, die zoo denken. Er moest hun alles aan gelegen zijn om het openbaar onderwijs zoo goed mogelijk te doen worden. Nu laten zij het (grootendeels althans aan de tegenstanders van dat onderwijs over om daarvoor te zorgen. Frankrijk kan heel wat ministers aan, en 't meest van al ministers van oorlog. Dat wint 't van Duitschland. Sedert 1870 heeft Frankrijk op'toogen- blik zijn 34sten minister van oorlog te pakken, Duitschland zijn achtsten. Of liet Fransche leger er zooveel deug delijker oin is dan het Duitsche, zullen wij maar daar laten. Noorwegen. De koningskeuze heeft haar beslag ge kregen. Het Storthing heeft Zaterdag de noodige grondwetswijzigingen aangenomen. Daarna kwamen de leden (op een na), allen in gala-tenue, nog eens bijeen, en werd met alle (116) stemmen prins Karei van Denemarken tot Koning verkozen. Onmiddellijk na de gevallen beslissing werd van de vesting Akerskus het ko ninklijk saluut gegeven. Het besluit werd terstond aan den verkorene meegedeeld, die terstond antwoordde met toestemming van zijn grootvader de verkiezing tot koning van Noorwegen te aanvaarden en den,; naam aan te nemen van Hakon VII, terwijl hij aan zijn zoon den naam Olav toevoegt. De voorzitter stelde terstond na de voorlezing van dit telegram een „Hoch op den Koning van Noorwegen I" in, waar mede alle leden staande instemden. Een deputatie van het Storthing ver trok naar Kopenhagen. Op het station was een groote geestdriftige menigte die vaderlandsche liederen zong, tegenwoordig. Koning Christiaan schonk bij gelegen heid der verkiezing van zijn kleinzoon tot koning van Noorwegen, aan 36 ge vangenen gratie. Zoo werd dan de naam Denemarken Noorwegen die van 1327 tot 1804 beide volken verbond, nog eens weer genoemd. De nieuwe koning is gehuwd met Maria, dochter van koning Ednard van Engeland. Rusland. De korpscommandant baron Salza is tot tijdelijk gouverneur-generaal van Fin land benoemd. De minister van het verkeerswezen heeft aan de arbeiders medegedeeld, dat de ministerraad den eisch van den acht-urigen werkdag voor spoorwegarbeiders niet voor inwilliging vatbaar heeft verklaard, verder dat aan de werklieden in de stations en in de werkplaatsen gedurende de staking geen loon zal worden uitbetaald, evenmin als aan de stakende arbeiders van de landsdrukkerij. PETERSBURG. Het stakingscomité heeft hierop het volgende besluit geno men De staking vau de Peterburgsche spoorwegen en der arbeiders van Peters burg heeft de regeering bewezen, dat de uitvoering van barbaarsche maatregelen als de toepassing van de doodstraf en de invoering van den staat van beleg steeds bij de arbeidersklasse daadwerkelijken tegenstand zal vinden. De staking heeft bewezen, dat onze macht aan het toenemen is, zoodat, wanneer eens het comité het noodig zal vinden met de regeering een beslissenden strijd aan te binden, wij zullen overwinnen. Het comité stelt dan voor, de staking te eindigen. De kameraden moeten van nu af hunne krachten verzamelenzoo het noodig gevonden wordt, dat er weer gestaakt wordt, dan zal er gestaakt worden op alle spoorwegen tegelijk en zoo lang totdat alle staatkundige en maatschappe lijke eischen door de regeering vervuld zijn. De staking is heden geëindigd. Toch hebben er nog ongeregeldheden plaats gehad. Ongeveer 1000 werklieden van de metaalfabriek Starachowice (Polen), die van het eindigen der werkstaking niets wisten, hebben op de lijn van den Weichelspoor- weg naar Ostrowiee een gemengden trein aangehouden en gedwongen terug te keeren. De telegraaf is vernieldbruggén zijn beschadigdhet spoorverkeer is gestaakt. Te HELSINGFORS (Finland) heefteen vergadering van 2000 personen, hoofd zakelijk vertegenwoordigers van de provin ciën, besloten aan Linder, den minister voor Finland, een telegram te zenden, waarin beslist zijn aftreden gevorderd wordt, omdat hij door zijn gedragingen de wet geschonden en de geweldadigheden van Bobrikof begunstigd heeft. Hij heeft nooit het vertrouwen van het Finsche volk bezeten. De socialistische partij te Warschau heeft besloten op 5 December de alge- meene werkstaking te beginnen, indien op dien datum de krijgswet niet is inge trokken. Men meldt uit Odessa dat de beman ningen op de schepen van de Zwarte-Zee- vloot weer roerig zijn. Vijftienduizend zouden er met muiterij dreigen. Amiraal Tsjoeknin heeft 3000 man troe pen naar Sewastopol ontboden, om bet plaatselijk garnizoen te versterken. Uit Petersburg komen ook slechte be richten over de stemming onder de ma trozen van de vloot. Besluiten wij met de volgende tele grammen van gisteren over te nemen, Amnestie aan gedeserteerden. TIFLIS, 19 Nov. Er is aan de soldaten, welke in de laatste jaren, voornamelijk uit politieke gronden, gedeserteerd zijn, volledige straffeloosheid verzekerd, als zij gedurende de afwezigheid van hun regi ment geen misdrijf hebben begaan en voor den 14 Januari 1906 bij hun regiment terugkeeren. Een nieuwe partij-vorming. DORPAT, 19 Not Hier is men bezig een afdeeling te vormen van de Baltische constitutie-partij. In haar heden in het Russisch, het Duitseh en het Esthnisch gepubliceerd program, eischt de partij handhaving van een krachtige staatsmacht om hervormingen in te voeren en de burgerlijke vrijheid te beschermen, verder de politieke en economische hervormingen ten gunste van de arbeidende klassen, armenverzorging en billijke belastinghef fing, de zelfstandigheid van een stedelijk en landelijk administratief zelfbestuur en toelating van de landstalen op de hooge- scholen en bij de instellingen van rijk en gemeente. Onlusten op het platte land. PETERSBURG, 19 Nov. De onlusten onder de boeren nemen toe. In het district Staryi-Oslcol in het gouvernement Kursk, zijn 17 landgoederen geplunderd en in brand gestoken. Er zijn infanterie-troepen en kozakken heen gezonden. In de gou vernementen Kursk en Pensa, waar ins gelijks boeren-onlusten zijn voorgekomen, werd de kleine staat van beleg afge kondigd. Rnssische krijgsgevangenen aan het muiten. NAGASAKI, 19 Nov. Russische gevan genen, ten getale van vijfhonderd, bestemd voor Wladiwostok en aan boord van de transportschepen „Wladimir" en „Woro- nesch", toonden neiging om te muiten. De officieren wendden zich tot de Ja panners om de troepen te bewaken-. Een politie-officier kwam met 100 agenten aan boord van de „Woronesch". Vier Japan- sche torpedobooten omringden de beide schepen. Rodjestwenski is aan boord van de „Woronesch". Chineesch zaakgelastigde in Den Haag. ST. PETERSBURG, 19 Nov. De Chi neesche gezantschapsfaad te Patersburg Loetchengtehan is benoemd tot zaakge lastigde te 's-Gravenhage. De heer Van Kol, de „Indische speci aliteit is aan het woord. Zonder inleiding zal hij zoo maar met de deur in huis vallen en de vraag stellen, hoe kunnen wij de verdere verarming van Java voor-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1905 | | pagina 1