NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 42. 1905.
Zaterdag 18 November.
20e Jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandscü Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUiJ, te Middelburg.
PT?IJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
v. Cam-
9,30
9,30
9,30
9,30
9,30
9,30
9,30
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
t
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
17 November 1905.
Wij verwijzen de lezers van ons blad
naar de advertentie in dit no. van liet
Algemeen Israëlitisch Verbond. Reeds te
lang wachtte men op een oproep van die
zijde. Velen, die hunne gift voor de ver
volgde en beroofde Joden in Rusland,
hunne weduwen en weezen gereed had
den, wisten niet best aan wie zij die bij
drage hadden te adresseeren. Men weet
het dan nu. Te Goes kan men bij dhr.
Neter, te Vlissingen bij dhr. Polak terecht,
en te Middelburg zijn adressen van zeer
geachte ingezetenen uit welke men een
keuze kan doen. Moge er een milde stroom
van bijdragen vlieten, ook uit onze pro
vincie, want daar is groote nood, en
wie spoedig helpt, helpt dubbel.
Wat de opbrengst der Rijksmiddelen
betreft, heeft de maand October het niet
zoo schappelijk gemaakt als zijn voor
gangers.
Hij leverde 4 ton minder op dan zijn
naamgenoot van 't vorige jaar.
Toch blijft de opbrengst in deze tien
maanden nog ruim 3 miljoen meer dan
in die van 1904.
De mindere opbrengst van October zit
voornamelijk in den suikeraccijns en het
successierecht die saam 1 miljoen minder
opbrachten dan in October 1904.
Al het overige bracht meer op o. a.
de invoerrechten f 77000 de posterijen
f 112000 de rijkstelegraaf f 22000.
Rusland.
Dat de regeering het gezag uit de han
den gevallen is, en de geregeerden nu baas
zijn blijkt uit het brutale optreden van
leger en vloot, die in vergaderingen hun
goedkeuring uitspreken met het manifest
van de stakings-comité's de gehoorzaam
heid opzeggenen plundering plegen in
plaats van de rust te bewaren en de goe
deren der onderdanen te beschermen.
Maar nog meer uit het smeekschrift door
Witte tot de arbeiders gericht om toch
rustig te worden en de vrees voor nog
erger dingen die het gedrag der overheden
en magistraten beheerscht.
Witte heeft aan de arbeiders van alle
werkplaatsen en fabrieken telegrammen
doen toekomen van dezen inhoud
^Broeders, arbeiders gaat weer aan het werk.
Doet niet langer mee aan de onlusten. Hebt
medelijden met uw vrouwen en kinderen. Geeft
geen gehoor aan de raadgevingen van slecht-
gezinde lieden. De Tsaar heeft ons bevolen
bijzondere zorg te wijden aan het arbeiders
vraagstuk en voor dat doel is een speciaal
ministerie voor Handel en Industrie in het leven
geroepen, dat de betrekkingen tusschen werk
gevers en werknemers op rechtvaardige wijze
zal regelen. Schenkt ons tijd om voor u alles
te doen wat mogelijk is. Geeft gehoor aan
den raad van een man die u lief heeft en u alles
goeds toewenscht. (w. g.) Graaf Witte".
De „broeders" hebben geantwoord met
nog meer stakingen en oproerige verga
deringen. Te Petersburg vooral is de
toestand dreigend. Alleen te Moskau is
de staking mislukt, wijl de meesten wei
gerden een staking te beginnen voor de
Poolsche zaak.
Gelukkig dat te Warschau de toestand
minder onrustbarend schijnt. Dat kan den
voortgang der stakingen elders nog ean
weinig belemmeren.
Op het oogenblik echter is de toestand
zeer ernstig. Niet de Czaar maar het
Stakingscomité regeert. Zoodra dit laatste
Woensdag zijn wachtwoord had gesproken,
bleven de treinen stilstaan aan de fa
brieken werd alles stopgezethet goe
derenverkeer werd gestremd, 's Avonds
verschenen in Petersburg geen couranten.
In de straten verzamelden zich groote
volksmenigten, die de Marseillaise aan
hieven. De betoogers waren allen gewa
pend met mes en revolver. Troepen, die
ijlings uit Petershof naar Petersburg wa
ren gesneld, moesten even spoedig weer
terug. De dreigende menigte wordt nog
steeds door patrouilles in bedwang ge
houden, doch zij wacht slechts op een
aanleiding om te kunnen gaan rooven.
Wat hier de regeering redden kan,
schijnt volgens sommige dagbladberichters
niets anders te zijn dan onvoorwaardelijk
aan de revolutie alles toegevendadelijke
opheffing van den staat van beleg over het
gansche rijk, met verleening van volledige
amnestie aan alle politieke misdadigers (de
muiters van Kroonstad en Wladiwostok
inbegrepen), verder de staking der anti-
Poolsche dwangpolitiek en de spoedige
bijeenroeping van het zemsüvo-congres om
zitting te nemen als adviseerend lichaam.
Wel een ontzettende toestand!
T u r k ij e.
Er heerscht veel tegenstrijdigheid in
de berichten over de voorgenomen vloot-
demonstratie in de Turksche wateren,
welke ten doel heeft den Sultan te dwin
gen de ontworpen internationale controle op
de Macedonische financiën te aanvaarden.
Verschillende buitenlandsche bladen
blijven beweren, dat mocht de Sultan niet
nog bijtijds toegeven, de oorlogsschepen
der Mogendheden zullen samenkomen voor
de Piraeus onder het opperbevel van den
Oostenrijkschen vice-admiraal Ripper.
Anderen meenen dat vermoedelijk lord
Charles Beresford de vlootvoogd van het
smaldeel zal zijn.
Doch zeker is dat Duitschland, hoewel
het, inzake de diplomatieke onderhande
lingen met de Porte, steeds solidair is ge
weest met de overige mogendheden, niet
zal deelnemen aan de blokkade, onder
voorgeven het op het moment geen oor
logsschepen in de Middellaudsche Zee
heeft.
Keizer Wilhelm blijft derhalve conse
quent in zijn Balkan-politiek, die eenvou
dig hierop neerkomtzich onder alle om
standigheden 's Sultans besten vriend in
Europa te toonen.
Middelburg. Vergadering van het hoofd
bestuur der vereeniging van Landbouw en
Veeteelt in Zeeland in het hotel Verseput"
alhier te 1 uur.
De voorzitter den heer Hennequin opent
dc vergadering; tot bijwoning dezer ver-
gaderingzijnuitgenood'gd dhrn. dr. Hissink,
directeur der Landbouwschool te Goes, I.G.
J. Kakebeeke, Rijkslandbouwieeraar, L. J.
M. Koert, zuivelconsulent en J. P. M. Cam-
man, Rijkslandbouwleeraar in Zeeland en
N.-Brabant. Tegenwoordig zijn de heeren
Boogaard voor Walcheren, voor Zierikzee
de heeren Moolenburg en Mulock Houwer,
Tholen den heer Stein, Kruiningen Domi
nions en J. J. Moens, Heinkenszand, Zuid-
weg N.-Beveland, Tazelaar en Roggen-
band, Oostburg, Hulst J. van Hoeve.
De notulen worden goedgekeurdals
plaats voor in 1906 te houden algemeene
vergadering en tentoonstelling wordt aan
gewezen Tholen.
De vermoedelijke ontvangsten zullen ziji
f 12,147,90. De uitgaven zullen vermoede
lijk zijn f10,988,735. De begrooting wordt
geraamd op f 1151,16s. Door de afdeeling
Tholen wordt gevraagd een dubbel sub
sidie dus 2 x f50 voor 2 keurmeesters met
de tentoonstelling. Dit wordt goedgevonden
nadat dit door den heer Dorst wordt toe
gelicht. Aan de leeraren der Rijksland
bouwscholen wordt een extra belooning
toegekend voor onkosten van hunne reizen.
De uitgaven voor subsidiën zijn f 12,801,10
en voor onvoorziene uitgaven wordt ge
rekend f917,365.
De voorzitter raadt de afdeelingen aan
om toeh maar te beginnen voor de hoefsmid-
cursussen met 6 leerlingen daar er toch
ligt meerderen volgen. De begrooting wordt
met algemeene stemmen aangenomen. Be
noeming van een lid van het uitvoerend
deel, wegens aftreding van den heer C. A.
H. Wagtho, deze wordt met algemeene
stemmen herkozen.
Benoeming van een afgevaardigde naar
het N. L. C. wegens aftreding van den
heer P. C. J. Hennequin deze wordt met
algemeene stemmen herbenoemd.
Voorstel van den heer Ph. J. van Dix-
hoorn c. s. om de afdeeling Hulst te splitsen
in twee afdeelingen Hulst en Axel.
De voorzitter licht deze splitsing toe en
adviseert tot toestemming. De heer Van
Dixhoorn licht het voorstel toe, daar dit
zeer in 't belang is der afdeelingen, daar
dan het ledental aanmerkelijk zou stijgen
hij dringt aan op aanneming van zijn voorstel.
De heer Welleman is er indirect niet
voor, daar ook dan wel andere afdeelingen
met zoo een verzoek zouden kunnen komen.
De voorzitter verdedigt het voorstel met
kracht, enkele leden spreken voor en tegen,
het voorstel wordt aangenomen met 18
tegen 2 stemmen. Voor de Paardenfok
kerij is uitgetrokken voor prijzen 8 maal
f500 voor bekroningen.
Verzoek van de afdeeling Tholen om
een curcus in Paardenkennis te houden
met den heer v. d. Sanden, veearts, als
leeraar dit wordt goedgevonden. Van den
heer H. A. Hanken is een brief ingekomen
over den aankoop van een Yorkshire
fokbeer en dat deze beschikbaar is.
Van den Inspecteur van Landbouw zijn
de voorwaarden voor het verlengen eener
Rijkssubsidie voor hoefbeslag-cursussen
ingekomen. Deze wordt aangenomen voor
kennisgeving, idem van den Directeur-
Generaal omtrent de toelage van f944,
Gedeputeerde Staten geven f600.
Heinkenszand acht een cursus in hoef
beslag gewenscht, als veearts wordt aan
gewezen de heer J. Z. Risch, afdeeling
Noord-Beveland wenscht een cursus te
Cortg§ne, veearts dhr. D. B. Wagenaar
Zierikzee idem met leeraar J. P. L. Goe-
mans, afd. Hulst leeraar L. Bogaart, afd.
Oostburg met 7 leerlingen leeraar M.
Lucieer, afdeeling Heinkenszand met 17
leerlingen. Goedgekeurd wordt de reke
ning der landbouwcursussen 1904/05 even
eens van de winterschool te Goes, benoemd
worden als leden van de commissie van
toezicht op den landbouwcursus te Tholen
dhrn. M. G.v. Stapel te Tholen, C. A. II.
Stoutjesdijk te Tholen en A.vanTilbengh te
Oudvosmeer. Dhr. D. J. v. d. Graaff t raagt
eené subsidie van f10 voor reiskosten,
wordt aangenomen. De heer A. M. Ver
mast, veearts te Oosterbeek biedt aan
voordrachten te houden over voeding, ge
zondheidsleer enz., van landbouwdieren
wordt onder dankbetuiging aangenomen.
De heer M. S. Vas Dias biedt een goed-
koope gelegenheid aan tot verspreiding
van berichten. Van den heer M. K. He-
ring lid der afdeeling Walcheren is een
klacht ingediend over het Hoofdbestuur
aangaande de pensioenverzekering voor
den zuivelconsulent, hij schrijft dat het
hoofdbestuur niet accuraat te werk is
gegaau, nu heeft de heer Hering wel alle
hoogachting voor de voorzitter doch deze
staat maar liever buiten de hoogachting
van genoemden heer. De voorzitter deelt
verder mede dat uit ingewonnen informa
ties gebleken is dat de verzekering ge
sloten bij de Maatschappij een solide is,
de vergadering keurt ook dit schrijven af.
Aan de Maatschappij „Kosmos" zal een
schrijven worden gericht over haren agent
de heer Hering.
Voorstel Welleman houdende wijziging
der Statuten der Maatschappij, het hoofd
bestuur gaat niet in alie deelen mede met
zijn voorgestelde wijziging, de voorzitter
wijst met tal van voorbeelden dit aan
daar er in de wijzigingen dwang is te
bespeuren. De heer Welleman zegt dat
hij hier erg moeilijk zit daar hij vernomen
heeft dat in verschillende afdeelingen een
besluit is genomen in dien zin dat hij toch
geen succes zal hebben. De voorzitter
zegt dat hij van oordeel is dat de voor
steller toch daarom zijn voorstel kan Ver
dedigen, het blijkt echter dat bijna alle
afdeelingen tegen deze wijziging zijn, daar
alle leden een mandaat hebben om te
stemmen.
De heer Welleman verdedigt zijn voor
stel hij wijst er op dat hij tot zijn voorstel
kwam om reden, dat er op de vergade
ringen slechts 10 percent der leden
komen en door zijn wijziging hierdoor
verbetering in zou komen, hij zet het
groote nut zijner wijziging uiteen als zijnde
in het groote belang der Maatschappij.
De voorzitter spreekt een en ander van het
door dhr. Welleman genoemde tegen, dit
met verschillende voorbeelden stavende,
verschillende sprekers voeren hierover nog
het woord, allen zijn het eens dat de
wijziging voor het kringenstelsel niet goed
zal werken het zal geven verdeeldheid in
de afdeelinagn en dit is toch allerminst
weuschelijk/rot zelfs de kleinste dorps-
vereenigingen werken op deze wijze zeer
goed. De heer Kakebeeke heeft nauw
keurig onderzocht in hoeverre het wen-
schelijk was de voorgestelde wijzigingen
aan te brengen en hij heeft de ervaring-
opgedaan dat deze nietwenschelijk zijn ook
hij is err persoonlijk tegen. De afdeeling
Kruiningen is echter voor de wijziging
het blijkt echter dat deze vrijwel alleen
staat.
De voorzitter zegt dat het bezwaarlijk
gaat een besluit te nemen daar den keer
Welleman enkele wijzigingen terug neemt
o. a. het kringenstelsel en hij dan met het
bestuur in contact treedt, neemt hiermede
de vergadering genoegen.
Alsnu verkrijgt de heer Koert het woord
over de boterbereiding bij de boeren in
Zeeland, voor een groot deel wordt zij
verhandelt op de markten of in de winkels
als ruilartikelen, hij wijst op verschillende
plaatsen waar de boter wordt verhandelt
aan particulieren en voorts aan margarine-
fabrieken in Zeeuwsck Vlaanderen is die
toestand weer anders daar komt men op
de hofstede koopen en deze worden daar
rond gevent. Hij wijst er op dat echter
de markt der boter niet is zooals het
behoort, de afdeeling Middelburg geeft
dit goed ingezien en heeft eene onpartijdige
marktzetter aangesteld. Verder verwijst
spreker op de verschillende slechte kwa
liteiten van boter die gemaakt worden,
gaarne zou spreker zien dat de ruilhandel
op hield te bestaan, daarom roept spreker
met kracht op goede kwaliteit te maken,
daar er dan ook eene betere prijs te
maken is, hij zag gaarne een corporatie
ingevoerd voor de boter, niet in den zin
van dentegenwoordigen tijd, maar daarover
wil hij later spreken wanneer hij meerdere
gegevens heeft, verschillende sprekers
vragen inlichtingen aan den spreker die
hij gaarne verstrekt met cijfers.
De voorzitter zegt den heer Koert dank
voor zijne keurige inleiding. De heer
Zuidweg vraagt om een betere losplaats
aan 's-IIeer Arendskerke, hij vraagt of het
hoofdbestuur hierover eens wil onderhan
delen, dit werd beloofd onder voorwaarde
dat door de belanghebbenden een persoon
lijk bezoek wordt gebracht bij den heer
Directeur Generaal der Spoorwegen. De
heer dr. Hissink vraagt in de a.s. zomer
vergadering meer tijd om te bespreken of
het niet wenschelijk is of er wat meer
zorg wordt besteed aan onderzoekingen,
hierna sluit de voorzitter de vergadering-
onder dankzegging voor de opkomst.
Middelburg. In een Woensdagavond
gehouden vergadering van leden van het
departement Middelburg der Maatschappij
tot nut van 't Algemeeu werd behandeld
een voorstel van de Spaarbank-commissie,
het* luidde als volgt„de Spaarbank en
het Departement zullen voortaan geheel
vrij en afgescheiden van elkaar zijn. Geen
enkele band zal er meer tusschen hen
bestaan en ook geen enkele verplichting,
die zou kunnen voortspruiten uit vroeger
genomen besluiten. Daarentegen betaalt
de Spaarbank aan het Departement de
som van f18.000 en geeft aan het Depar
tement ten geschenke al de vorderingen,
die de Spaarbank heeft op het Departement,
zijnde.- leening school Vlasmarkt f 6500,
leening school Schuitvlotstraat f6000,
leening Badhuis f2700 en verbouwing
scholen f1800, samen f 17.000''.
Het voorstel werd toegelicht en ver
dedigd door den voorzitter van genoemde
commissie den heer jhr. mr. W. II. Snouck
Hurgronje, en bestreden door de heeren
mr. M. J. de Witt Hamer en H. Snijders,
welke laatste ten slotte de volgende motie
voorstelde
„De departementsvergadering, overwe
gende dat volgens hel bestaande reglement
geen voorstel tot afscheiding van de spaar
bank kan in overweging worden genomen
gaat ten opzichte van het daartoe strekkend
voorstel der spaarbankcommissie over tot
de orde van den dagwelke motie na
bestrijding en verdediging met 34 tegen
13 stemmen werd aangenomen
het tweede deel der motie „en spreekt
den wensch uit dat bij de a.s. reglements
herziening zal worden gelet op hetgeen
in sub 2, 3 en 4 van de toelichting tot
genoemd voorstel is vermeld" kwam met
goedvinden des voorstellers niet in stem
ming".
In de commissie voor de reglements
herziening werden benoemd de heeren L.
K. v. d. Harst (voorzitter) en J. 6. Er-
merius, uit het bestuuren mr. G. J
Sprenger en M. G. Boasson uit de leden.
Goes. Met harlelijken dank ontvangen
door de wijkzuster een gift van f2,50 voor
verleende hulp en drie pakken kleeren.
Goes. Wij herinneren er aan dat
professor dr. H. Bavinck a.s. Maandag 20
Nov. te 8 uur D.V. optreedt voor de ver
eeniging „Wetenschappelijke Belangen"
met het onderwerp„Oorsprong, wezen
en toekomst der maatschappij".
Vlissingen. Naar verluidt zal nog een
ander, groot gedeelte van de vest bij het
zgn. Glacis op dezelfde kunstmatige wijze
worden gedempt als thans geschiedt.
Kamperland. In de Donderdag alhier
gehouden jaarvergadering der landbouw-
vereeniging waar rekening en verantwoon-
diging werd gedaan en mededeeling om
trent den toestand der vereeniging, bleek
dat er vooruitgang was. Deze vereeniging
pas opgericht kon het eerste jaar van ge-
zamcnlijken aankoop nog niet aan 900
balen komen tot een bedrag van f 3122.06,
terwijl er nu waren aangekocht 1560 balen
kunstmeststoffen tot een bedrag van
f6970.43. Voorts waren de ontvangsten
f90.70, uitgaven f62.17, alzoo een batig
saldo van f27.90. Verder werd er door
aftreding en bedanken eenige verandering
in het bestuur gebracht, de aanbe
stedingsdatum vastgesteld, enz. Er komt
merkbaar meer leven en belangstelling
voor deze zaak die hoofdzakelijk zich ten
doel stelt het zelf steken en beheereu der
monsters, uitlossingen, enz., om langs dezen
weg te weten dat men de vereischte waarde
voor zijn geld krijgt.
Ovezande Bij den landbouwer J. Boon
man Dz., is hij het voeren van rundvee,
de arbeider N. v. 't Westeinde, zoodanig
tegen een stijl gedrukt, dat er genees
kundige hulp moest worden verleend,
waarbij den docter een gebroken rib con
stateerde. Gelukkig dat de man in de
werkmansvereeniging is, want de Onge
vallenwet voorziet nog niet in zulke ge
vallen.
's Heerenhoek. Door den inspecteur
der Veiligheidswet, is de stoombakkerij
van H. v. 't Westeinde alhier afgekeurd,
waardoor hij genoodzaakt is zijn fabriek
geheel te verbouwen, 't welk natuurlijk
groote onkosten oplevert.
Neuzen. Het Waalschip „Limpopode-
nos", kapitein P. de Vos, van Parijs met*
cokes naar Rotterdam, is Dinsdagavond
aangevaren op het kanaal GentTer-
neuzen, door het stoomschip HSuez" en
nabij Sluiskil gezonken. De opvarenden
konden zich redden. Schip en lading zijn
verzekerd.
Goes. Hier ter stede heeft zich eene
commissie gevormd bestaande uit de
heerenJ, Fransen van de Putte, ds. G
