GOtTD, ZILVER
Bel „Packard" Orgel
ÉÉT VEEMARKT
Bï~ VEEMARKT
Beetwortel-Agenten.
Hakselmachines, Peênmolens,
ONSVADERLAND
ouweiwetsche Friesche
Boonen.
lËWifTÊisr
Aanbesteding
DE BIJBEL
N.-H. Kalveren.
MAGAZIJN
Bloedkoralen en Gitten
Jacq. Frank,
A.S.J. DEKKER, Goes.
OVEZAND
Maandag 20 November 1905.
DRIEWEGEN
Maandag 27 November 1905.
Manufacturen en
Kruidenierswaren,
Concurrentie onmogelijk
zoowel vingerstukken snijdende Moesmakers
- of Plakkensnijder (ook gecombineerd)
Glad-, Hekel- en Rechtstroo-dofschmachines, Zaaimachines,
ATTTTTS'B TTmWC! Landbouw-
xi U JjÜÜéW i Wlu W machinehandel,
Tijielijk «r slechts 12,-.
rsuw G. L
Zeemde ïoeier- ei Koutieitbuil
rgtMBi:,
Scheepsaf braak te koop.
000000000 Het beste adres voor Manufacturen is dat van L. E. RIVIERE
G-roote Markt hoek Gravenstraat Middelburg. 000000000
van papier en drukwerken.
De GRIFFIER der STATEN VAN
ZEELAND maakt bekend, dat op Woens
dag 22 November 1905, des namiddags
te twee uur, in een der lokalen van
het Gewestelijk bestuur van Zeeland te
Middelburg zal worden aanbesteed
de levering van papier en druk
werken ten dienste der Pro
vinciale griffie over de jaren
1906, 1907 en 1908.
De voorwaarden der aanbesteding
liggen ter Griffie ter lezing.
Middelburg, 2 November 1905.
De Griffier voornoemd.
KRUSEMAN.
TE KOOP
vanaf Woensdagmorgen 10 uur:
ABRAHAMSE
Zelfs in eene vochtige lucht behouden
de goederen met
J URLIM'S PATENTSTIJFSEL 7
#N^rrrvvvvvrvvvvvvvvvvvvvv4
gesteven, glans en stijfheid.
Koog a/d Zaan.
4 JACOB JD XJIJ VIS.
HORLOGES.
(met garantie).
in het oud en nieuw. Ook los
verkrijgbaar in iedere gewenschte hoe
veelheid.
Oud Goud en Zilver wordt
tegen de hoogste koers ingeruild
en gekocht.
Werkplaats voor reparaties.
Snippers uit de oude doos.
SCALDIS.
H.
OP
OP
Ondergcteekende bericht
dat hij een WINKEL
heeft geopend iu
Langevorststraat, voorheen den heer
BITTER.
Aanbevelend,
A. M. VAN DE REPE.
Goes, 14 Nov. 1905.
Puike, lekkere Friesche en Groningsche
ziektevrije Zandaardappelen,
geele, blauwe of roode, naar verkiezing,
uiterst geschikt voor Winterpro
visie, verkrijgbaax a 3.25 p. mud,
franco thuis op alle plaatsen in Zuid-
Beveland.
Vraagt proevenze voldoen beslist!
Aanbevelend,
A. C. BRUINSHOOFD
eu JACOR GRIEP,
Hansweert.
TE PiLCHTElT
voor 7 Of 14 jaar
twee aan elkander liggende WEIDEN,
éón groot 5 H.A. "86 A. 65 c.A., of
14 gem. 285 r., en éón groot 2 H.A.
43 A. 95 cA., of 6 gem. 65 r., ge
legen in de gemeente I e r s e k e nabij
de hofstede van Meulenbekg;
Inschrijvingen voor iedere weide af
zonderlijk of voor de beide samen in
te zenden vóór 1 December a. s. aan
D. SPRUIT te hapelle.
Aanwijzing omtrent de ligging geeft
J. DE SCHIPPER te Ierseke.
I'LUIM. IIV, ItOSUOLliVS, /.onwel 2- als 4-Paanls,
KUNSTMESTSTROOIERS, KOOKFORNUIZEN
en nog al veel meer wordt op proef geleverd door
LANGE NOORDSTRAAT O 31 - MIDDELBURG
Voor een Hollandsche fabriek,
Bieten willende Contracteeren
in Zuid-Beveland aan Spoor en
Water op Suikergehalte en
gewoon Contract worden
SOLIEDE AGENTEN
gevraagd.
EN
Uw KERK- of TAFELBIJBEL ver
bonden ter Boekbinderij
„Het Uithangbord" is
sterker, dus beter als nieuw.
Minder uitgaaf. Degelijker werk.
q
Stadhouderskade 28 Amsterdam
Mevrouw G. A. HOEFFTCKE.
patent loopend, dubbel slagslaat heel
uur groote bel, half uur volle slag op
een kleine bel, bij P. KOSTEN,
koopman, Wolphaartsdirfk.
GEVRAAGD
aan den Oostsingel te Goes.
Adresbureau DE ZFEUW, onder
letter A, Goes.
2 Stoommachines met Ketels,
4 gr. Am. Matten 30 X 30.16 M. lang,
Eiken Deelen en Mestputstijlen, bij D.
VAN EENENNAAM, Arnemuiden.
UIT DE HAND TE KOOP
een Hofsteedje met viep ge
meten Bouwland. Te bevragen
bij J. GELDOF, GrijpskerkePoppen-
damme.
Terstond of met Mei
benoodigd, die goed een paard kan be
slaan, bij MARS. BLOK, 's Heerenhoek.
Met Mei
gevraagd, die genegen is met paarden
om te gaan, bij H. JANSE, Biggekerke.
Met Mei
benoodigd, bij P. COPPOOLSE, S e-
rooskerke, KI. Rhijnsburg.
Met Maart
een bekwame Smidsknecht
benoodigd, gehuwd of ongehuwd, bij
JAC. KABBOORD, N i s s e.
Met Maart of Mei
een Hand- of Paardenknecht
benoodigd, bij S. DE NOOD, Seroos-
kerke.
Door huwelijk met Mei
eene aankomende Meid
benoodigd, bij J. LAMPERS, Schroeweg.
Met Mei
eene M eid
benoodigd.
„Zwanenburg", Oostkapelle.
Gewone en Fijne Naamkaattjes
Firma DE JONOE-VERWEST, Goes.
VAN
EN
Hofleverancier van H. M. de Koningin
Langedeljt 142143.
62)
FEUILLETON.
DOOR
ROMERSWAAL.
Niet ver van de stad bezweek ook de
dijk bij Lodijke. De Heer van Lodijke
gaf, zooals we reeds vroeger zagen bij 't
beschrijven van de oude gesteldheid van
ons gewest, bij dezpn vloed eene proeve
van zeldzame ongevoeligheid en licht
zinnigheid, die niet dan met droefheid
over de diepte, tot welke de mensche-
lijke natuur zinken kan, te verhalen is.
Wij vernamen uit dit vroeger gemelde
dat hij, toen er een gat in den dijk sloeg,
niet de minste poging aanwendde, dit gat
te stoppen, dewijl hij, zooals hij zeide,
eene haven naar zijne goederen wenschte
aan te leggen, en nu de zee kosteloos
voor hem arbeidde. Niet genoeg kan de
naam en het schandelijk bedrijf van den
onverlaat vereeuwigd wordenhij was
misschien de oorzaak dat duizende Heet.
vruchtbaar land verloren gingen, en eene
der voornaamste Zeeuwsche steden eene
schade leed, die in de gevolgen op hare
geheele vernietiging uitliep. "Want de
gansche Oostwatering werd ten prooi van
de golven en bleef langen tijd geheel
drijvende.
Dit verzwakte niet weinig de werken
der stad Romerswaaldie, tussehen hare
eigene dijken liggende, vervolgens als een
eiland op zich zelf uitmaakte, dat, nu
herhaaldelijk door de woede der storm
vloeden aangegrepen, eindelijk bezweek.
Hoe zwaar ook de ramp der overstroo
ming voor Romerswaal Avas, niet alleen
door het lijden van eigenlijke zeeschade,
maar ook daardoor, dat vele ingezetenen
van het hunne beroofd waren door het
overstroomen hunner eigendommen. Zoo
gaf echter de omstandigheid eenige ver
goeding, dat het gebeurde'eenige uitbrei-
is alleen verkrijgbaar bij
ding gaf aan de zoutnering, daar omstreeks
1540 het aantal zoutkeeten er vrij aanzien
lijk Avas. Maar deze hoop op ontluiking
van eenige herstelling vervloog binnen
weinige jaren, want, reeds in 1547, ver
voegden zich die van Romerswaal bij den
Landheer, met de klacht, dat al hunne
vorige eigendommen waren ingekrompen
t«t tien of twaalf zoutkeeten, welke zij
ieder geene 200 gld. waard rekenden.
De stormvloed van 14 en 15 Febr. 1551
kwam der ongelukkige stad op nieuwe
schade te staan. Twaalf voet hoog stond
het water in de kerk een groot gedeelte
van den dijk die de stad omringde, spoelde
weg een geheele straat en een poldertje
in de nabijheid der veste, ging verloren.
NauAvelijks was de dijk hersteld, of den
2 en 3 Nov. 1555 brak andermaal een
felle storm los; de dijk werd nogmaals
vernield en der fel geteisterde stad bleef
niets, dan haar onmiddellijke omtrek over.
Met nog heviger woede werd Romers/raai,
dat bijna niets meer aan de golven te
geven had, den 12 en 13 Jan. 1557 door
den stormvloed aangegrepen. De meeste
huizen, zoutkeeten en poorten vielen om,
het stadhuis en de kerken stortten in.
Die van Romerswaal waren door de over
strooming buiten staat, om hunne verdron
kene velden te bezaaien, en zagen zich dus
genoodzaakt in eene naburige stad ter
markt te gaan.
Nu werkte haat en afgunst, door vroegere
welvaart verwekt en thans kwalijk ver
borgen, of liever naakt blootgelegd. De
Romcrswalenaars mochten althans in die
stad geen voorraad inkoopen, dan op een
uur, hetwelk zoo gesteld was, dat er bijDa
niets te koop overig was. Eene Avreede
onderdrukkingMaar 's lands bestuur,
billijker, dan de nijdige naburen, voor
kwam, dat der ongelukkige stad de keel
geheel Averd toegebonden, en beval, de
Romerswalenaars ter aller ure op de markt,
De geschiedenis, anders een onverbiddelijk
gestrenge aanklaagster van eiken onderdrukker,
noemt deze stad, zoover wij weten, niet.
zoowel voor binnen- als buitenwerk,
Franco brieven onder letter B., bureau
Goesche Courantte Goes, voor 26
November.
1 Biblia, dat is de Gantsche Heilige
Schrifture, bevattende alle Boeken des
Ouden en Nieuwen Testaments.
Groote druk in de echte onveranderde
spelling, volgens de beste uitgaaf van
Keur.
2. De Geschiedenis van Ons Vader
land vanaf de vroegste tijden tot op
heden. Groot prachtig boek met ruim
200 fraaie platen.
flMn A T iedei' oog een echte Keur-
Uill LI Ai bijbel, met De Oeschie-
denis van Ons Vaderland zal kunnen
bezitten, gebeurt dit tijdelijk aanbod
voor slechts f 2,
Hoe onbegrijpelijk het voor U is,
toch ontvangt U een echte groote Keur-
bijbel en De Geschiedenis van Ons
Vaderland vol met platen, samen voor
f2,-.
Wacht of draal niet, met de be
stelling totdat dit voorbeeldeloos goed-
koope aanbod vervallen is.
Te bekomen bij D. BOLLE, Bazaar
van Goedkoope Boeken te Rotterdam,
franco na ontvangst postwissel van
slechts f 2,waarop te melden Het
pak Bijbel en Vaderland.
tot inkoop toe te laten.
De toestand, Avaarin de eertijds bloeiende
stad nu verkeerde, deed vele ingezetenen
het besluit nemen, om hunne huizen, zout
keeten, meestoven en andere gebouwen
van dien aard af te breken en de bouw
stoffen elders heen te voeren.
Keizer Karei V moest te Romerswaal met
een scherp verbod tusschenbeide komen,
zou niet de stad geheel worden gesloopt.
Zij had buiten dit afbreken en de herhaalde
watersnooden nog een derden vijand, in het
vuur.
Reeds had, vóór den noodlottigen 5 Nov.
1530, ten jare 1520, een felle brand meer
dan 300 huizen vernieldmaar toen bloeide
de stad nog en had welvarende dorpen en
vruchtbaar bouwland om zich. Nu legde
andermaal een zware brand, den 31 Aug.
1558, in een der zoutkeeten uitgebarsten,
een vierde dezer keeten in de asch, en
bracht ook aan eene menigte woonhuizen
groote schade toe. Geen drie jaren leed
het, of de waterkeeringen, met zoo
veel moeite en kosten hersteld, werden
door den stormvloed van 15 Februari
1561 opnieuw verwoest, welke ramp zich
den 30 Sept. 1563 nogmaals herhaalde.
Zoo werd Romerswaal binnen twaalf jaren
zesmalen door overstrooming en eenmaal
door brand geteisterd, een zeldzaam voor
beeld zeker van opeenhooping van alge-
meene rampen binnen korten tijd.
Men zag zich in dezen nood gedwongen
de toevlucht te nemen tot 's landsregeering
en bijstand te vragen, maar ontving ten
antwoord „dat zij zich zelve zoo goed
mogelijk moest trachten te helpen", een
besluit, hetwelk in den eersten opslag
hard en onbillijk schijnt, maar eenigszins
kan verontschuldigd worden door het voor
uitzicht van het buitendien reddelooze der
stad, waarbij de toestand des lands in
dien tijd, tevens in aanmerking moet ge
nomen Avorden.
Kort daarna, in 't laatst van 1573 k%vamen
er Zeeuwsche krijgslieden, welke Romers
waal tegen de Spanjaarden onverdedig
baar vindende, en het ook aan den vijand
(voorheen te Leiden).
t>a
S3'
bericht, dat zjj te consulteeren is in Hotel
De Abdij, bij den Heer SCHLÜTTERte
Middelburg, den 15 November van
's morgons 126 uur, en 16 Novem
ber van 's morgens 116 uur tot bot
aanleggen van Breukbanden, Buikgor
dels, Elastieken Kousen, Corsetten
op maat, die borst en maag vrijlaten, ej
geene onaangename drukking veroorzaken,
rechthoudende Corsetten, (ook voor
kinderen) die de verkromming tegenhouden.
Voor dames, die ongesteld zijn, zal zij
gaarne aan huis komen.
Rijke keuze Fransche Corsetten en
ook Ziegler's Horlogeveer-Corsetten
vanaf f 1.75.
TE KOOP een
niet willende overlaten, de plaats in brand
staken, voortzettende de verwoesting, door
de natuur aangericht. Nu werd de stad
dan ook geheel ontmanteld, en keerde
tot den staat van een, dorp terug. De ge
goede burgers verlieten het, uit vrees voor
nieuwe overstroomingen. Dit veroorzaakte
dat er noch bekwame personen, noch
middelen genoeg gevonden werden, om
haar ter Staatsvergadering te doen ver
tegenwoordigen. Romerswaal bracht dien
tengevolge al hare privilegiën en andere
stukken ter Rekenkamer van Zeeland over,
en deed afstand van rang en stem in
Staat, waarmede haar bestaan als eene
der voornaamste Zeeuwsche steden eindig
de. Kort daarna, in 1578 en 1580, stonden
Prins Willem 1 en de Staten van Zee
land aan die van Romerswaal op hun
verzoek toe, de aanzienlijke vissche-
rijeu op het verdronken land in de
nabijheid, ten hunnen voordeele te mogen
verhuren, en dat de penningen, die voort
komen zouden uit hei aandeel der plaats
in alle heden, imposten enz. zouden ge
bruikt worden enkel tot herstel der stads-
dijken, hoofden en andere herbouwingen
gedurende 28 jaren. Ook werd, tot her
stel van dijkwerken en ter verkrijging van
eene aanmerkelijke geldsom in eens, toe
gestaan, te mogen verkoopen of belasten
alle cijnsen, renten enz. aankomende het
H. Geestkapittel, pastorie en andere gees
telijke goederen. Later nog hebben de
Staten van Zeeland, om de volstrekte ver
nietiging van Romerswaal te voorkomen,
herhaalde malen toegestaan, dat der stad
geene bezwaren mochten worden aange
daan over het betalen van renten zoo
mede vergund, om alle middelen bekeu
ringen en alles van dien aard, binnen de
stad vallende, ten voordeele der dijken
te gebruiken.
Dit een en ander, ofschoon ontoereikend
om haar te verheffen, bracht nochtans te
weeg, dat zij door den rondom liggenden
dijk nog eenigszins het aanzien eener stad
bleef behouden en tot het jaar 1631 nog
Baljuw en Burgemeesteren had, Maar in
Verwacht een partij P&ardenboonen,
prima kwaliteit Platteboonen, ook ge
schikt voor de zaai en het zeer goedkoope
Platteboonenpiksel.
v/h S. M. BOOGERD, Middelburg.
een SmidsL neclit
een Handknecht
een Handknecht
dat jaar werden op hoogen last een aanzien
lijk aantal Spaansche soldaten en matrozen,
die op de binnenwateren van Zeeland door
de Staatschen waren gevangen genomen,
in het poldertje van Romerswaal opge
sloten. Dit gal' aanleiding, dat do plaats
geheel door hare inwoners werd verlaten
zoodat de Staten van Zeelandin 1634
last gaven, om gelijk Boxhom het niet
oneigenaardig uitdrukt, „na aanslag van
biljetten, het sterfhuis en verkooping van
straatsteenen en anders, en om met één
woord alles te zeggen, de uitvaart te hou
den van den geheelen boedel van deze
eertijds zoo bloeiende stad wierden zuiver
gemaakt negentig ponden grooten Vlaamsch
en drie schellingen (540,90 gld.), welke
onder de crediteuren bij preferentie zijn
verdeeld geworden, zoodat deze stad in
solvent is gestorven".
Na dezen tijd zijn de grondslagen der
stad allengs weggespoeld, ofschoon niet
geheel verdwenen, zoodat de geleerde ken
ner en beschrijver der Zeeuwsche oud
heden J. Ermerins, in 1776 de slikken
van Romerswaal bewandelende, er alleen
nog vond vele grondslagen van huizen,
ook onderscheidde hij er de sporen der
stads buitenmuren en torens, benevens de
plaats, Avaar de kerk gestaan had, zijnde
nog zichtbaar aan de vele uitstekende
wortels van boomen op het kerkhof, zelfs
in de orde, waarin ze gestaan hadden.
De meeste der inwoners van Romers-
waal begaven zich met der woon naar het
nabijgelegen Tholen, Avaar hunne afstam
melingen zich nog lang afzonderlijk hiel
den en meest onder elkander huwden.
Zij oefenden meest de visscherij in den
omtrek van de plaats uit; in den loop
der tijden zijn de nakomelingen dezer
inenschen met de andere Tholenaars in
eengesmolten.
Het wapen van Romerswaal bestond in
een overeindstaande degen, met de punt
omhoog, op een veld van Keel (rood).
(Slot volgt.)
