NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 38. 1905.
Dinsdag 14 November.
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandse!) Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
e c h t s z a k e ?s>
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DF.R FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
13 November 1905.
Nu het hek van den dam is, dat wil
zeggen, nu de Grondwetsherziening aan
een commissie is opgedragen, halen ver
scheidene bladen er de quaestie der Troons
opvolging bij.
Zij zeggenals de Koningin eens
kinderloos kwam te overlijden, laat het
dan toch vaststaan dat wij zelf ons een
koning kiezen en ons er geen bij erfop
volging laten opdringen.
Echt revolutionair.
Een echt stukje volkssouvereiniteit dat
met den eisch van algemeen stemrecht
in één lijstje mag!
Doch laat dat zoo
Wie geeft u het recht, zouden wij wil
len vragen, om te veronderstellen dat de
Koningin, pas 25 jaar oud, kinderloos ons
zal komen te ontvallen
Laten wij hopen en bidden dat
Haar wél kinderen, dus ook troonopvol
gers, opgelegd zijn
Waarom dit niet kunnen zou
Het is natuurlijker dan het tegendeel.
En bij God zijn alle dingen mogelijk.
Nooit kan 't geloof te veel verwachten
En hiertoe behoort ook dat de dierbare
Oranjenaam niet wordt uitgeroeid.
Indien aan de Koningin een zoon of
dochter geboren wordt, zou deze even
goed dien naam mogen dragen als bijv.
Koning Willem I dien aannam bij zijn
troonsbeklimming in 1814.
De geschiedenis van den Oranjenaam
leert dat ook bij opvolging in de vrouwe
lijke linie die naam niet verloren ging.
Toen in 1530 Philibert van Oranje
Chalons, de laatste man uit zijn geslacht,
stierf, werd hij opgevolgd door den
zoon zijner zuster (René), die in 1544
door onzen Willem den Zwijger (van
Nassau) werd opgevolgd, die toen den
titel Oranje Nassau (Dillenburg) aannam.
In 1702 stierf de mannelijke lijn van
Oranje Nassau uit en ging in 1732 over
op een kleinzoon van een dochter van
Frederik Hendrik, die zich van toen af
Prins van Oranje Nassau noemde, ook
zelfs toen het Prinsdom reeds verloren
was gegaan.
Laat ons hopen dat al dat gescharrel
over de Troonopvolging onnoodig werk
blijkt, en de opvolger van Koningin Wil-
helmina na vele jaren haar zoon moge
zijneen prins van Oranje-Nassau-
Mecklenburg 1
Hf
De minister van justitie, v. Raalte, heeft
bij de benoemingen inzake de Kinder
wetten blijk gegeven van de eigenaardige
wijze waarop, laten wij nu maar zeggen
een vrijzinnig democraat, die het geheele
volk lief heeft en het Christelijk volks
deel bij benoemingen niet wil passeeren,
deze zijn taak opvat.
Wij meenden ons hierover nu niet te
moeten uitlaten. Dat komt later wel.
Even mogen wij er echter de aandacht
wel op vestigen, nu de vrijzinnige pers het
geval verzwijgt, of wel een loopje neemt
met het feit dat De Standaard twee benoe
mingen in haar geest over 't hoofd gezien
heeft, of wat voor ons de deur dicht
doet men van vrijzinnige zijde het
feit toegeeft, doch ons tegelijk nog een
trap toe geeft met de bewering dat de
anti-revolutionairen nu eenmaal zoo
onontwikkeld zijn dat men uit hun mid
den moeilijk leden van een Voogdijraad
of onderwijzers aan een Tuchtschool kan
benoemen,
In dien geest heeft met name Het
Vaderland zich uitgelaten.
Daarom doet het ons genoegen dat
De Tijd dat vrijzinnige blad eens even
wijst op de bloeiende antirevolutionaire
pers, de vrije school, zoo lager, als
middelbaar, de Chr.-, Burger-, Handels-
en andere scholen, gymnasiums, Vrije
Universiteit die alle door die domme an
tirevolutionairen onderhouden wordenop
Kuyper en Lohman, die zoo bekrompen
volksdeel onder den invloed van hooge
en diepgaande beginselen weten te bren
gen op de geleerde en diepgaande be
schouwingen van De Heraut, door die
„kleyne luyden" wekelijks genoten
Het Vaderland antwoordt met ellendige
uitvluchten en uitweidingen waardoor het
zeer juiste, op de feiten gegronde betoog
van De Tijd niet te niet wordt gedaan.
Laten wij inmiddels maar voortgaan met
ons naar binnen te versterken. Wij groeien
vast in druk en lastdaarvoor kunnen wij
ons elke achteruitzetting van de zijde eener
Vrijzinnig-Democratische regeering ge
troosten.
Er worden van bevriende zijde pogin
gen in het werk gesteld om „de Taber
nakel en het Bijbelsch Museum" van wijlen
ds. Schouten te Utrecht voor Nederland
te behouden. Ds. Popta van Bunnik, die
meermalen tijdens het leven van den
eigenaar den Tabernakel heeft verklaard,
tracht thans het noodige geld bijeen te
krijgen om bovengenoemd kunstwerk, dat
de erfgenamen niet in onverdeelden boedel
kunnen behouden, aan te koopen en alzoo
te voorkomen, dat het naar het buitenland
gaat. Dit is een edel pogen, te meer te
waardeeren, omdat bij het behoud van den
Tabernakel een ongezochte gelegenheid
geboden wordt, om dagelijks aan het zien
van dit pronkstuk, waaraan de overleden
eigenaar een deel van zijn tijd, arbeid en
geld wijdde, waarvoor hij zelfs zooveel
schatten uit het Heilige land liet bijeen
brengen, de prediking van den Christus
der schriften te verbinden.
Want terecht merkt prof. Honig, die
een aanbeveling schreef om het plan tot
aankoop te steunen, in zijn schrijven op,
dat de Tabernakel voor ons niet in de
eerste plaats een stuk Israëlistische bouw
kunst is, maar een schaduw van Hem,
die door zijn lijden en sterven voor zon
daren eeuwige gerechtigheid en zaligheid
verwierf.
Om die reden te meer is het wensche-
lijk de aantewenden pogingen van Ds.
Popta te steunen en er zorg voor te
dragen, dat deze Tabernakel en het Bij
belsch Museum voor ons land behouden
blijven.
Rusland.
Rusland wordt rustig. Of de rust van
blijvenden aard zal zijn Het is haast
niet te denken. Op het oogenblik zijn
in de kazernes 8000 soldaten geconsig
neerd wegens muiterij. Dat wil zeggen
dat zij niet uit mogen. En te Kroonstad
zitten er heel wat gevangen die gedeci
meerd moeten worden. Dat wil zeggen
dat van elke tien muiters er een moet
worden doodgeschoten. Een zonderlinge
opvatting van de amnestie. De Czaar
zou door zijn tusschenkomst hier heel
wat kunnen herstellen en de harten win
nen van deze misleide, misschien al te
lang op averechtsche wijze „getuchte"
menschen.
Dat de zonderlinge opvatting omtrent
de amnestie bij de slachtoffers teleur
stelling wekte, blijkt ook uit het oproer dat
Zaterdag te Kisjinef in de gevangenis
uitbrak.
Al de gevangenen eischten vrijlating, en
toen hun dat geweigerd werd staken zij
den boel in brand. Troepen kwamen en
dempten het oproer, doch 24 oproermakers
werden daarbij gedood.
Te Mohslef pleegde Zaterdag de vrouw
van Stadsraad moord op den gouverneur
Klingenberg, dien zij in zijn eigen ont
vangzaal had opgezocht, met verzoek hem
te mogen spreken.
Het mag rust heeten, die heerschen
gaat, het is dan toch een zeer roerige,
en dit komt allicht mede door de roe
righeid jder thans vrijgeworden pers.
In Moskau bijvoorbeeld, waar de schouw
burgen en winkels weder geopend zijn,
het spoorwegverkeer hervat werd en de
werkstakingen ophield, bevatten de bladen
een brief van een kozakken-officier, die
verklaart, dat zijn geweten hem verbiedt
zijn afschuwelijk handwerk van het bloed
vergieten van zijn landgenooten nog voort
te zetten.
In de Roess eischen 5 officieren van de
garde een onderzoek voor den krijgsraad
van hun mede-officieren wegens ergerlijke
vergrijpen, anders zouden de inzenders
hun ontslag nemen.
Ook de cadetten in Petersburg moeten
erg opgewonden zijn. Ze zingen de Mar
seillaise
Men verwacht er nieuwe botsingen.
Twee der meest vrijheidlievende bladen
Roess en Nasja Sjin hebben tralies voor
hun ramen laten maken en hun gansche
personeel met revolvers bewapend.
De volgende week zal weer een nieuw
blad verschijnen, ditmaal der sociaal-revo
lutionairen, onder redactie van Martof, den
redacteur van de felle Iskra (De Vonk), die
te Genève werd uitgegeven. Het blad zal
heeten Natsjalo (Het Begin). „Het Rus
sische proletariaat, zegt de aankondiging,
zal de voorhoede zijn van het revolutionaire
socialistische leger der geheele wereld".
Als medewerkers wordt genoemd, de
Russische Plesjanof en Axelrod, deDuit-
schers Bebel, Kautski, Rosa Luxemburg-
en Mehring.
Stakowitsj, de bekende radicale consti
tutionalist gaat met priester Petrof een
christelijk-democratische partij vormen.
Tegenover het panslavistische motto
„Orthodoxie, autocratie en nationaliteit"
stelt hij „Vrijheid, Christus en de Tsaar".
Stakowitsj hoopt veel socialisten onder zijn
vaan te trekken.
Hoe Witte het onder dit alles maakt
Niemand ter wereld heeft op het oogen
blik zwaarder taak dan hij. Dat de libe
ralen hem niet steunen ligt aan hunne
vrees voor het volk. Prof. Milioekof, een
hunner voormannen, kwam er dezer dagen
rond voor uit. Sluiten wij ons bij Witte
aan, dan gaan wij er met hem aan, en
laten wij hem alleen staan, dan behouden
wij de volksgunst en hij gaat alleen er
onder. Leven zal hij alleen, indien hij
algemeen stemrecht geeft, een verbond
sluit met de burgerlijke democraten en
geen poging waagt om met zijn ambte
naarskabinet te gaan regeeren.
En dat is de meening van de groote
meerderheid. Wat hieruit groeien moet 1
Hoe hevig de verschrikkingen in Zuid-
Rusland zijn geweest, blijkt nog uit eenige
weinige regelen d.d. 5 November aan een
Russisch blad gemeld. Wij lezen daar
Voor de bloedige dagen in Odessa ver-
bleeken zelfs de verschrikkelijke tooneelen
in Bakoe. Er is hier geen woning zonder
lijken. Op den zolder van een huis heeft
men 36 vermoorden gevonden. Honderden
werden in stukken gehakt, grijsaards uit
de vensters gesmeten. Velen vonden den
dood door de kogels der soldaten. In kel
ders en retirades vond men de dooden. De
Jodenwijk is geheel verwoest. In de gast
huizen liggen 375 dooden en 1100 gewon
den. Onder de slachtoffers zijn vele jonge
lieden. Het getal Joden onder hen bedraagt
80 pCt. De gewonden sterven bij dozijnen.
Noorwegen.
Op het oogenblik heeft de drukpers
het druk. De kiezers worden bestormd
met circulaires, van beide kanten, voor
de republiek en voor het Koningschap.
Er is gisting in de lagere volkslagen te
bespeuren.
Donderdagavond werd het lokaal te
Frerikshald, waar Heiberg en Castberg,
woordvoerders der republikeinsche partij,
spraken, door een troep monarchale be-
toogers omsingeld, die met groot misbaar
en door 't werpen van steen en, de verdere
besprekingen zochten te beletten.
Tientallen ruiten werden verbrijzeld en
de scherven vlogen den leden der ver
gadering om de ooren.
Enkele monarchale predikanten gebrui
ken tot gropte verontwaardiging der re
publikeinen den kansel voor het houden
van vurige redevoeringen vóór het ko
ningschap.
Toch is men in toongevende kringen
van den uitslag vrij zeker. De meerder
heid zal wel \oor het Koningschap stem
men, en dan wordt de schoonzoon van
den Engelschen koning koning. Reeds
heel't de gemeenteraad van Chrisliania ver
gaderd om maatregelen te nemen voorde
a. s. inhuldigiugsfeeslen. Het schijnt dat
de versiering der stad een waar kunstwerk
zal worden. De armen zullen gratis maal
tijden krijgen en er zal een herinnerings
medaille worden geslagen.
Men zegt, dat er 300,000 kronen be
steed zullen worden voor de versiering
en restauratie van het paleis.
Prins Karei zal geen Deensehe functio
narissen mee naar Noorwegen mogen
brengen.
Frankrijk.
De beteekenis van de moties, het ge
harrewar, de ontslagneming van een paar
ministers, enz. Vrijdag in de Kamer af
gespeeld, is kortweg dezeMinister Rou-
vier begint er hinder van te krijgen dat
hij niet regeeren kan zonder de steun der
socialisten, (Net als bij ons vraagt al
licht de eene of andere schalk, doch zóó
ver is 't gelukkig nog niet. Bij ons zal
't kabinet v'oorloopig wel op de rechter
zijde kunnen steunen
Gelijk wij reeds in ons vorig nommer
meldden had de minister in de quaestie
der beroeps-syndicaten een poging be
proefd om zich aan het juk van Jaurés,
den vice-president der Kamer, te ontrek
ken. Waar hij eerst voor was geweest,
verklaarde hij zich nu tegen. Maar gelijk
Troelstra in de Nederlandsche Kamer de
zweep hanteert, toont Jaurès in de Pransche
Kamer de duimschroeven. En zoo had hij
dan Jaurés gedwongen om zich in de
Kamer uit te spreken dat hij niet zou
regeeren tegen de socialisten, en de handen
der socialistische ministers hierdoor zou
sterken. Rovier deed dit, maar zoo vaag,
dat het wantrouwen (en het geraas) ver
meerderde. Het ging om de scheiding van
Kerk en Staat in de eerste plaats, en dan
ook nog een weing om de sociale hervor
mingen en de buitenlandsche politiek.
Hierop stelde Jaurés een motie voor, die
den premier dwong zich wat duidelijk uit
te spreken.
Met een handige zwenking verklaarde
hij zich voor de volgende motie, uit drie,
welke er voorgesteld waren „De Kamer
gaat over tot de orde van den dag, rekenen
de op de regeering voor hel, te bekwamer
tijd, tot stand brengen der Wet op de
scheiding van Kerk en Staat en voor hel
regeeren met de medewerking der repu
blikeinen, welke voor die hervorming ge
stemd hebben". Ten slotte werd die motie
met 310 van de 457 uitgebrachte stemmen
aangenomen.
Tal van afgevaardigden onthielden zich
van stemmen, terwijl de socialisten nog
even wijs waren als vóór de zitting
De minister van oorlog was intusschen
als minister weggeloopen, doch als afge
vaardigde weer teruggekomen. Hij is reeds
vervangen voorts heeft er nog een kleine
wisseling van ministers plaats gehad wij
zullen de namen onzen lezers maar sparen.
Het is misschien toch maar voor een klein
tochtje, want de socialisten zullen dit
kabinet wel krijgen.
Hongar'je.
De liberale partij brokkelt al meer af.
Weer hebben 22 afgevaardigden, die on
langs uit de liberale partij traden, besloten
zich bij de liberale oppositie onder An-
drassy aan te sluiten. Daardoor is An-
drassy's partij na de onafhankelijkheids
partij de grootste der oppositie geworden.
En de coalitie is weder 22 man sterker.
Fejervary is gisteren met Kristoffy en
•Lanyi, zijn ministers van Binnenlandsche
Zaken en Justitie, naarWeenen vertrok
ken, naar het heet om de Hongaarsche
regeering te vertegenwoordigen tijdens't
bezoek van den Spaanschen koning. Doch
tevens zullen zij keizer Frans Jozef rap
port gaan doen van het verloop van hun
strijd tegen de oppositie. Dit rapport
zal niot van de meest opgewekte zijn
de toestanden in de comitaten moeten
vrijwel anarchistisch zijn en de nieuwe
door de regeering benoemde comitaats-
graven worden overal geboycotin Pest
is hun beëediging niet eens mogelijk ge
weest. En bij de nieuwe partij, waarvan
de oude generaal droomde, hebben zich
zeven afgevaardigden aangeslotenDe
regeering hoopt niettemin de orde met
wettige middelen te herstellen en zal an
ders haar mandaat neerleggen.
Andere landen.
Omtrent den toestand in sommige andere
landen van Europa kunnen wij met en
kele goede tijdingen volstaan.
Uil Oostenrijk komt bericht dat, dank
zij de nieuwe iusfructiën door het minis
terie der Spoorwegen gegeven, het spoor
wegpersoneel van verzet en staking heeft
afgezien. Uit België dat de geruchtma
kende ziekte op het uit Chili afkomstig,
te Antwerpen aangekomen Duitsche stoom
schip „Undine" geen pest is geweest. Uit
Pruisen dat de cholera aldaar als gewe
ken kan worden beschouwd.
Noord-Amerika.
Het aantal voor den dienst gereed zijnde
oorlogsschepen bij de marine van de Ver-
eenigde Staten, zal dit jaar buitengewoon
toenemen. Er komen namelijk 13 nieuwe
schepen van een gezamenlijke water ver
plaatsing van 149,600 ton voor den dienst
gereed, een vermeerdering zooals nog nooit
bij eenige vloot, ook de Engelsclfe niet, is
voorgekomen. De Amerikaansche marine
zal dan even sterk of zelfs nog iets sterker
zijn dan de Duitsche.
Echt Amerikaansch is het volgende
bericht
Op last van het hooggerechtshof in den
staat New-York zijn de stembussen, bij de
jongste verkiezingen gebruikt, met inhoud
in beslag genomen. D.w.z. een groot aan
tal bussen is ingeleverd, doch niet weinige
zijn op allerzonderlingste plaatsen aan het
licht gebracht, of wel totaal verdwenen.
Ja er zijn er door vletterlieden uit de rivier
opgevischt.
Kantongerecht te Middelburg.
Heden Zaterdag zijn veroordeeld wegens
straatschenderijC. M. A., Middelburg,
tot f0.50 b. s. 1 d. h., C. V., Middelburg,
tot f 1 b. s. 1 d. h.opgeven van een val-
schen naam: G. v. d. S., Middelburg, tot
f5 b. s. 2 d. h.loopen over een anders
grond die beplant is: A. W., J. v. D.,
Middelburg, tot f 0.50 b. s. 1 d. h.over-
ereding ijkwetM. J. L. C., wed. C. W., D.
D. J. v. d. H. S., W. C. H., P. P., A. M.,
D T. G„ J. D., Middelburg, J. B., wed.
F. J., Domburg, tot fl b. s. 1 d. h., J.
C. M. D„ J. A. P., Middelburg, tot 2 x f 1
b. s. 1 d. h. iedere b., J. B., Middelburg,
tot fl b. en f3 b. s. 1 d. h. iedere b.,
J. d. J., H. I., Middelburg, tot 3 x fl
b. s. 1 d. h. iedere b., S. v. E Middel
burg, tot fl b. en 2 x f3 b. s. 1 d. h.
iedere b., T. K. wed. S. W. A. C., Mid
delburg, tot 4 X f 0,50 b. s. 1 d. h. iedere
b., C. B., C. C., Middelburg, tot 4 x fl
b. s. 1 d. h. iedere b., W. d. W., Mid
delburg, tot 8 X f 0,50 b. s. 1 d. h. iedere
b., allen met verb, verkl. der in beslag
genomen maten en gewichten overtreding
leerplichtwet J. M., P. A., Middelburg, tot
f2 b. s. 1 d. h., P. D., Arnemuiden, tot
t 2 b. s. 2 d. h„ J. P. Vlissingen, tot f 4
b. s. 3 d. h., P. S., Vlissingen, tot f5 b. s. 3
d. h.rijden met een velocipede zonder licht
D. de V., Middelburg, P. H B., Oost
en West-Souburg, tot fl b. s. 1 d. h.
rjjden met een middel van vervoer over
een klinkerpad: A. J. N., Middelburg, tot
fl b. s. 1 d. h.rijden met een rijwiel
over een klinkerpadD. V-, Middelburg,
