Abonneert U
BIGGEKERKE.
Bouwland,
Gevestigd te Oostkapelle!
Schouwing Voetpaden,
een veitiouwde ij IT,
een aankomende Smidsknecht
Adverienïiën.
W. BAL, Arts.
Door overmacht geveld
te koop aanbieden:
BOEKEN
CHRISTELIJKE BIBLIOTHEEK
3 Keurige
H.H. Veehouders!
OOOOCOOCO Het bes e adres voor Manufacturen is dat van L. E. RIVIERE Groote Markt hoek Gravenstraat Middelburg. 0000000CQ
SCHOUWING.
eene MEID gevraagd
TE KOOP
BRAND, Oostkapelle.
BRAND, Oostkapelle.
Snippers uit de oude doos.
op den negenden jaargang der Vereeniging
door A. v. d. FLIER,
Prijs voor niet-leden ing. f 2.50, geb. 2.90.
G. F. CALLENBACH te Nijkerk.
aanvang 20 Nov. a. s.
een perceel tiend vrij
voor 25 Stuivers.
TE KOOP of IN RUIL
Weder voorhanden
puike, zachte Lijnkoek
TÊ~KÖÖP
35 mud lekkere Aardappelen
een Stalknecht
EEN HANDKNECHT"
10,-
10,-
10,-
10-
10,30
10-
10,-
10,-
10-
11,
11,-
förotvmciaiie ötoomüDotöiaiBt op Ör tOc0ter-6ci|flïïc
13 Nov. Krabbendijke.
Oostkapelle 14 Nov.
St. Laurens 20 Nov.
Biggekerke 20 Nov.
Bij deze betuigen wij onzen har-
telijken dank, voor de vele bewijzen van
deelneming, zoo van hier als elders, ge
durende de langdurige krankheid en na
het overlijden van mijne dierbare echt-
genoote, PIETERNELLA DE VISSER,
ondervonden.
Uit aller naam,
A". MELIS.
Serooskerke (W.), Nov. 1905.
Voor de vele bewijzen van deel
neming, zoowel van elders als van kier
ondervonden bij het overlijden van onze
geliefde dochter en zuster PIETER
NELLA, betuigen wij onzen hartelijken
dank.
Uit aller naam,
A. DE VISSER.
Grijpskerke, Nov. 1905.
Met Mei
een Paardenknecht
benoodigd, die met de zaai- en maai-
machine kan werken, bij
IZAK KOSTER, Arnemuiden.
Met Mei
bij A. DE KAM, Arnemuiden.
een in goeden staat zijnde Melkkar
Op Veeren en een Handknecht
benoodigd bij A. ABRAHAMSE, S t.
Laurens.
HU WELIJKSKAAfcTEM
Firma de Jonge-Verwest - Goes.
Yrrr*rrrvY*y*fY*rrvvvv**fV*rrrrr
Een ieder van welk vak ook,
kan den verkoop van örigineele
„Simplex" Naaimachines op zich ne
men, daar reparatie aan deze machines
nog niet is voorgevallen.
Aan een le klas Naaimachine
behoort ook een fijn bewerkte kast.
Vraagt daarom zichtzending van een
Origineel „Simplex".
Spreekuren 's morgens 81/2 9Y2 uur.
61)
FEUILLETON.
DOOK
SCALDIS.
ROMERSWAAL.
I.
Onder de plaatsen die in onze provincie
door overstroomingen zijn ten gronde ge
gaan, trekt niet ten onrechte het oude
Romerswaal onze opmerkzaamheid tot zich.
Vele Zeeuwen zullen wel eens van die
stad gehoord hebben, maar wijl de ge
schiedenis hier alleen kan spreken, zullen
er ook vele van onze gewestgenooten zijn,
die iets meer van deze zoo ongelukkige
plaats willen weten reden waarom wij
enkele eeuwen in onze gedachten zrllen
teruggaan, om nader kennis te maken
met het eertijds zoo bloeiende Romerswaal.
De doodsche, twee uren breede en vier
uren lange vlakte, die aan de oostzijde
van het eiland Z.-Beveland zich van de
hoogte van Yerseke tot bij Bath uitstrekte
en den droevigen naam van het verdron
ken Z.-Beveland kreeg, was eertijds een
vruchtbare en welvarende streek, waarin
verscheidene dorpen lagen en waar zich
in het Noord-Oosten de stad Romersivaal
verhief. Zij was eene van de oudste steden
vaD Zeeland en gedurende den tijd van
haren bloei zeer neringrijk en welvarend.
Maar die tijd duurde slechts kort en
Het vuur en 't water, even sterk,
Vereenden hier 't geweld,
zoodat Romerswaal binnen eens menschen
leeftijd geheel verviel en zelfs den rang
eener stad moest opgeven. De plaats is
zelfs reeds meer dan twee en een halve
eeuw verdwenen, en nu en dan wijst de
voorbijvarende schipper ons op een punt
van het verdronken Z.-Beveland zeggende
„daar lag Romerswaal'
Verschillend wordt de naam dezer stad
geschreven. Romerswaal is de meest alge-
I
I
I
Sedert 1897 gevestigd te Nljkerk.
Zooeven verscheen deel I
Met 6 illustraties van W. HOOGENBOS.
De contributie bedraagt fa.— per jaar. Daarvoor ontvangt men in
dezen jaargang minstens 6, waarschijnlijk 7 boekwerken, uitsluitend van
Nederlandscke auteurs, die samen 1600 bladzijden druks beslaan, netjes
in deelen ingenaaid en die niet-leden minstens f 9.00 zullen kosten. Tegen
geringe prijsverhooging zijn de boeken ook gebonden verkrijgbaar.
Bij iederen soliden boekhandelaar is deel I nu reeds ter inzage te be
komen. De uitvoerige fraai geïllustreerde Catalogus is gratis verkrijg
baar in den boekhandel en op aanvraag bij den uitgever
De Notaris Mr. JAN LOEFF zal in de
veiling van het Huis van JOHs. MAAS,
te KOUDEKERKE, den 15 November
1905, bij CATH. ROOSE, in het openbaar
in den Langenhoek, te Koudekerke,
groot 0.4950 II.A. (1 g. 79 r.)
De kooper komt terstond aan het gebruik.
1. De Hit van Oom Tom, door H.
BEECHER STOWE. Groote fraaie uit
gaaf, 5e druk met 12 nieuwe platen
2. en 3. Ons Boek, keur van dege
lijke verhalen voor Jongens en Meisjes,
2 mooie deelen in fraaie omslagen,
n. TTi|f van Oom Tom, 5e druk,
116 I1UI met 12 nieuwe Platen, met
de 2 deelen Ons Boek er bij, voor
slechts f 1.25.
Te bekomen bij D. BOLLE, Bazaar
van Goedkoope Boeken te Rotterdam.
Franco na ontvangst van Postwissel,
waarop vermeldHet 25 stuiverspak.
een 2-jarige en een 1-jarige Vaars, 2
Varkens (zeugen) en een Karnhond,
bij C. DE KORTE, Meliskerke.
meene spelling. Anderen noemen haar
Reimerswaal, Rommerswale, Remburgswale.
Melis Stockeschrijft in zijn rijmkroniek,
Renters en Remaerswale. Even onzeker,
zooals we al meer opgemerkt hebben,
is de naainafleiding, daar sommigen aan
een bewalde plaats der Romeinen, anderen
aan een' stichter Reimer denken zoo o. a.
Adriaan Hoffer, in een latijnech gedicht,
't welk vertaald aldus aanvangt:
Een Reimer, die weleer dit drassig
[land bezat,
Heeft, zoo de fabel luidt, getimmerd
[deze stad.
Maar ook Hoffer meeut dat hier door
de Romeinen een sterkte is gebouwd, om
geven met wallen en grachten.
Hoe dit nu ook zij, gelijk meerdere
steden haren oorsprong aan een slot of
sterkte verschuldigd zijn gelijk daar
van, zooals we reeds eerder zagen, ten
voorbeelde kan strekken, de oorspro ug
van Goes uit het slot Oostende zoo
schijnt ook Romerswaal ontstaan te zijn
uit het slot van denzelfden naam, welks
Heeren onder den oudsten Zeeuwschen
adel benoordenvolgens Boxhorn verge
zelde een van hen Graaf Floris III op
een tournooi te Keulen.
Reigersbergh verhaalt, dat Romerswaal
als stad namelijk reeds in 1230 is
bekend geweest, volgens de „Hollandtsche
Chronijcken". Tot het jaar 1373 droeg-
zij den naam van eene vrijheid, dat is
zooveel als eene onbemuurde stad. In dat
jaar werd zij bewald en bemuurd. Van
ouds was deze plaats, zooals ik reeds op
merkte, het eigendom van bijzondere Hee
ren door een van dezen, Nicolaas Kervinck,
heer van Reimerswale, Lodjke en Kieuw
Strjen, werd zij in de eerste helft der
15e eeuw aan de Grafelijkheid verkocht.
Langzamerhand kwam nu Romerswadi tot
meerder aanzien en welvaartzoodat zij,
ten tijde v au de groote Staatsomwenteling
in de 15e eeuw ten gevolge van welke
onder garantie, tegen billijken prijs, bij
A. HOUTERMAN, Molenaar,
Serooskerke (W.)
Wegens verandering te koop
Te bevragen bij J. KLOOSTERMAN,
Goes.
(eigen teelt).
Aan 't zeifile adres te bekomen een
Springbeen.
M. KERKHOYE, Serooskerke (W.)
Terstond of met Mei
P. G., gevraagd, bij
K. DB KAM,
Koudekerke.
Gevraagd tegen 1 December a. s.
bij G. HEIJNSDIJK, Wolpliaartsdyjk.
benoodigd
bij P. VOS Lz., Koudekerke.
Door huwelijk tegen Mei
eene Meid gevraagd
bij P. GILDE, St. Laurens.
onze voorvaderen zich aan het Grafelijke
juk onttrokken, de derde der vijf „goede
steden" van Zeeland werd geteld, hebbende
ter Staatsvergadering Middelburg en Zie
rikzee vóór zich en gaande vóór Goes en
Tholen (Vlissingen en Veere bekwamen
eerst later stein in de Staten.)
Volgens eene meeting van het jaar 1369
had de stad een omtrek van 664 roeden, en
bevatte eene oppervlakte van 91'/2gemet
of ongeveer 40 Heet., zijnde een weinig
minder dan Zierikzee en ruim zoo groot als
Goes. De stad had drieJpoorten,de Vrouwe-,
Witte- en Koepoort, en was omringd van
een steenen muur met torens versterkt.
Men had er twee kerken de Parochie
kerk, welke onder onmiddellijk bestuur
stond van het Kapittel van St. Salvator te
Utrecht.
In deze kerk waren twee vicariën, de
eene aan St. Sebastia«wsaltaar de andere
aan dat van St. Johannes de Evangelist.
De tweede kerk was aan den H. Geest
toegewijd. Romerswaal had in het kerke
lijke veel invloed en was als het ware de
geestelijke hoofdstad van Z.-Beveland, daar
de Utrechtsche Bisschop in 1449, haar het
voorrecht vergunde, van ten zetel des
kerkelijken gebieds over het eiland te
strekken.
Buiten de stad bevond zich ook een
klooster van Reguliere Kanunniken,
staande onder het Kapittel van Sion, buiten
Delft, 't werd in 1438 gesticht door een
zekeren Willem, Heer der plaats en werd
met veel inkomsten begiftigd. Wijl eikter
het omliggende land gedurig met over
stroomingen werd bedreigd, is dit klooster
in 1462, door de broeders Hendrik en
Wolfert van Borselen verplaatst en binnen
de muren der stad opnieuw opgetrokken.
Gelijk zoovele gedekstukken der oudheid
werd ook dit gebouw tijdens de Spaansche
troebelen vernield.
Romerswaal was reeds vroeg eene nering-
rijke plaats en schijnt dit reeds te zijn
Omnibus Wolfertsdijksche Veer—Goe3.
Dageljjks met uitzondering van Dinsdag.
Van Wolfertsdijksche Veer 6.30 12.5.
Goes (Station) 8,39 2.57. Slot 6.30.
Des Dinsdags: Van Wolfertsd. veer 9.
5.—. Van Goes (Slot Oostende) 2,30 6,30
Zondags geen dienst.
sTÖÖ MTRAMDIENST.
Vlissingen'Middelburg.
Afrit te Vlissingen Zeilm. vm. 4,40r,
5,50 r, 7,55, 9,30, 11,—, 11,40; nm. 12,30,
I,15, 2,—, f 2,45, 3,30, f4,15,5,-, f 6,5
7,—, f 7,50, 8,40, f9,30, 10,20. (Badhotel
r Vertrekt v. d. Remise.
Afrit te Middelburg(Markt) vm. 5,15,
6,20, 8,40, 10,15, 11,45, nm. f 12,35, 1,20,
2,5, 2,50, f3,35, 4,20, f5,5, 6,10, 7,5
7,55, 8,45, 9,35, 10,25, 11,5.
t Vervoeren geen goederen.
De arbeiders-treinen 4,40 van Vlissingen
en 5,15 van Middelburg zullen op Zon
en Feestdagen niet rjjden.
ST00MTRAMDIENST.
Van Hulst naar Walzoorden vm. 4,45,
7,40, 10.25, nm. 2,15, 5,20, 8,5.
Van Walzoorden naar Hulst vm 6,20, 9,10
II,45, nm. 3,35, 6,30, 9,10.
BROUWERSH,
Brouw.b.v 5,22
Zonnem. v 5,32
Noordg. v 5,40
Schuddb.v 5,52
Zierikz. v 6,3
Nieuwk. v 6,24
Oosterl. v 6,33
Bruiniss. v 6,46
Zype a 6,50
Anna Ja. v 7,20
Philipl. v 7,43
N.Vo8m. v 8.2
Steenb. a 8,30
Steenb.
N.Vosai.
Philip sl.
An na Ja.
Zype
Bruiniss.
Oosterl.
Nieuwk.
Zierikz.
Schuddb.
Noordg.
Zonnem.
Brouw. h.
v 5,50
v 6,15
v 6,29
a 6,50
v 7,36
v 7,38
v 7,51
v 8-
v 8,26
v 8,37
v 8,49
v 8,57
a 9,8
STEENB.— ROOSEND.
7,3010,20 2,7 4,10 7,55
7,40 10,30 2,17 4,20 8,5
7.50 10,38 2,25 4,28 8,13
8,5 10,50 2,37 4,40 8.25
8,21 11,2 2,53 4.58 8,40
8.42 11,23 3,14 5,19 9,1
8.51 11,32 3,23 5,28 9,10
9,4 11,45 3,36 5,41 9,23
9,8 11,50 3,40 5,45 9,27
12,5 6,-10,2
12,26 6,23 10,22
12,44 6,42 10,34
1,10— 7,10 11,2
4,15 7,25 11,15
4,37 7,47 11,40
4,55 8,5 11,53
5,15 8,25 12,10
1,35 5,45 8,40 12,30
1,38 5,48 8,43 12,33
1,51 6,1 8,58 12,46
2,- 6,10 9,7 12,55
2,25 6,36 9,26 1 21
2,37 6,47 9,37
2,50 6,59 9,49
2,58 7,7 9,57
Steenbergen v
Roozendaal a
Rcozandaal v
Steenbergen a
9,30
9,58
10,18
10,40
11,5
11,8
11,21
11,30
11,53
12,4
12,16
12,24
12,35
5,32
3,8 7,1810,5
9,5 1,-
6,37 10,10 2,5
7,43 11,8 2,35
8,50 12,13 3,40
4,10
5,15
5,57
1,32
1,44
1,51
2-
7-
8,5
9,40
7,- 10,45
STOOMBOOT TELEGRAAF.
November.
Van Rotterdam dagelijks (behalve Maan
dag) s'morg. 7,ui rvan Antwerpen
dagelijks (behalve Maandag) 's morg. 7.— u.
VLISSINGEN. MIDDELB. ROTTERDAM.
November.
D a g e 1 y k s uitgezonderd Zondags,
Woentdags en Viijdags, van Vlissingen
's morgens 6,30 j van Middelburg 8,
van Rotterdam 8,
STOOMBOOTDIENST
WALSOORDEN - VLAKE
D a g e 1 ij k s.
Van Walsoorden naar Vlake 5,45, 8,45,
12,15, 3,50.
Van Vlake naar Walsoorden 8,08, 11,01,
2,38, 5,38.
Stoombootdienit „SCHELDE"
November.
Vrijd.
Zater.
Zond.
Maan.
Dins.
Woen
Dond.
Vryd.
Zater.
Zond.
Maan.
1010,-
1110,
1211,—
13 6,30
14 7,-
15 7,30
16 8,—
17 8,30
18 8,-
19 8,30
20 8,—
10,-
Dins. 21 8,
Woen 22 8,30
Dond. 23 8,30
Vryd. 24 9,
Zater. 25 9,30
Zond. 2610,30
Maan.2711,—
Dins. 28 6,30
Woen 29 7,
Dond. 30 7,30
8,-
9-
9,30
9,30
9,30
9,30
9,30
9,30
9,30
(Het eerste getal achter een datum is
afvaart van Zierikzeehet tweede getal is
afvaart van Rotterdam).
SPOORBOOT MIDDELB ORG—ZEERIKZEF.
November.
Middelburg Zierikzee.
Van Middelburg dagelijks, 's mor
gens half 8. Van Zierikzee d a g e 1 jj k s
's morgens half 8, uitgezonderd Donder
dags en Maandag 27 Nov. 's morgens half 7,
Maandag 13 Nov. 's morgens 7 uur. En
voorts 's middags
Vryd. 10 1,30
Zater. ll 1,30
Maan. 13 1,45
Dins. 14 1,45
Woen 15 1,45
Dond. 16 1,45
Vijjd. 17 1,45
Zater. 18 1,45
Maan. 20 1,30
2,-
2-
2,-
2-
2,-
2,15
2,-
2,-
2,-
Dins. 21
Woen 22
Dond. 23
Vrjjd. 24
Zater. 25
Maan. 27
Dins. 28
Woen 29
Dond. 30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
12,30
2,-
2,15
2,-
2-
2-
2,-
2,
2,15
(Het eerste getal achter den datum is
afvaart 's middags uit Middelburghet
tweede getal is afvaart 's middags van
Zierikzee).
1 NOVEMBER 1905 tot en met 28 FEBRUARI 1906. West-Europeesche of Spoortyd.
D a g e 1 ij k s
Van Vlissingen naar Breskens
Breskens Vlissingen
Van Neuzen Vlissingen
Vlissingen Neuzen
Van Borssele (d) vertrekken
Vlissingen of Neuzen.
Woensdag v. Neuzen n. Hoedekenskerke vm. 7,50, v. Hoedekenskerko n. Neuzen vm. 8 30
Deze reizen worden des Zondags met gemaakt.
By vertraging van trein 11,44 kan de boot u&ar Borsselen er. Neuzen ten
hoogste 5 minuten en die naar Bieskens ten hoogste 20 minuten wachten.
By vertraging van trein 3,16 lan de boot naar Borselen en Neuzen ten
hoogste 15 minuten en die naar Breskens ten hoogste 30 minuten wachten.
Op deze reis wordt te Borssolen niet aangelegd.
Deze reizen worden des Zondags en des Woensdag» niet gemaakfi
Bij vertraging van trein 1,25 te Neuzen kan de boot van 1,55 van Neuzen tiaar
Borsselen en Vlissingen ten hoogste 20 minuten wachten.
Op deze reizen worden geen vrachtgoederen en vee vervoerd.
f)
vm. 5,7,30 9,30 vrn. 12,—a) b) nm. 8,23 e) g)
5,30 8,10,cm. 12,25a) nm. 3,50 g)
vm. 5,— 7,30 dje) vm. 10,25 nm. 1,55 f)
6,10 9,—#) 11,50 b) 3,23 c)
de booten ongeveer 30 minuten na het vertrek van
9
geweest, eer het in den rang der stem
hebbende steden werd opgenomen. Het
privilegie door Graaf Willem III in 1315
gegeven, maakte Romerswaal tot de stapel
en marktplaats van alle goederen (versche
viscb alleen uitgezonderd), die uit Brabant
naar Zeeland en terug vervoerd zouden
worden. Deze Vorst schonk tevens twee
vrije jaarmarkten, de eene des Maandags
na Vastenavond, de andere des Maandags
na Bamisse (1 October). Bovendien had
men er eene druk bezochte weekmarkt op
Donderdag.
Die van Romerswaal bekwamen boven
dien in hetzelfde jaar waarin hunne plaats
met wallen omringd werd, het voorrecht
der tolvrijheid in Holland en Zeeland. En
toen in 1374 de stad bemuurd werd, schonk
Albrecht van Bejeren mede verschillende
voorrechten, zoo ten aanzien van het terecht
staan der ingezetenen, als met betrekking
tot de bevoegdheden van Schout, Schepe
nen en Burgemeester en ja, in sommige
opzichten werd de nieuwe stad met Middel
burg gelijk gesteld. Claes Kervinck, Heer
van Romerswaal, bekwam bij Grafelijken
brieve in 1389 al het gors- en slijkland,
gelegen van het westen van Romerswaal
tot Lodjke ter indijking, met belasting
vrijdom voor den tijd van 7 jaren.
Gelijk zoovele plaatsen onzes Vaderlands
groote verplichting hebben aan Vrouwe
Maria van Bourgondi'è, zoo had ook Romers
waal verscheidene voorrechten aan deze
Hertogin te dankengeen der minste
daarvan was de bepaling, dat de opper
en onderdijkgraven der watering beoosten
Yerseke hier moesten wonen, waardoor
deels de inwoning van eenige niet onaan
zienlijke personen en huisgezinnen aan de
stad werd verzekerd, deels ook voor nabij
heid van het dijkbestuur bij stormen of
watersnooden gezorgd. Deze en andere
privilegiën, gevolgd bij de gunstige lig
ging der stad aan de vaart op Brabant,
deden Romeswaal dan ook tot hoogen bloei
en welvaart stijgenblijkens o. a. een
vergunning van Keizer Karei V, in 1528
noodig geworden, dat ten dienste der koop
lieden, de Schepenen niet meer drie malen
per week maar dagelijks zouden vergaderen.
De voornaamste bronnen van welvaart
waren koophandel, landbouw, meekrap-
neering en zoutkeeten.
Meer en meer stak het bloeiende Romers
waal het hoofd naar bovenmaar gelijk
niet zelden bloei en rijkdom tot overmoed
leidt, zoo ontstond ook in 1454 een op
roer, voornamelijk uit ontevredenheid met
die van 's-Gravenwege tot rechterlijke
ambten aangestelde personen ontstaan
welke opschudding daarmede eindigde,
dat de voornaamste ingezetenen bloots
hoofds, barrevoets en in het hemd den
stadhouder Karei van Bourgondi'è, 's-Gra-
ven zoon, om vergeving baden, welke hun
dan ook geschonken werd tegen betaling
van 1200 kronen, ieder van 4 Vlaamsche
schellingen (f 1,20).
Het jaar 1530 was voor Romerswaal
onder klimmenden voorspoed aangebroken,
maar de noodlottige St. Felixvloed (5 Nov.)
van dat jaar scheen het geheel te zullen
vernietigen. De wind, die hevig eerst
uit het Westen, daarna uit hetN.-Westen
woei, wies des morgens tusschen 8 en 9
uren, wanneer het nog laag water was,
tot een feilen storm. Met buitengewone
snelheid wies het water, zoodat met den
middag nog een paar uren vóór hoog
water, het water over de straten der stad
en de kruinen van sommige dijken
stroomde. De sluis bij het ten Z.-Oosten
van Romerswaal gelegene dorp Kreecke
werd mede weggeslagen, en werd nu de
toestand voor de stad al gevaarlijker.
Wij zijn nu aan 't begin van het
einde gekomen van het eertijds zoo wel
varende Romersivaal. Bij onze volgende
bijeenkomst zullen we zien hoe het de stad,
tot aan haren geheelen ondergang, ver
ging. (Wondt vervolgd.)
