NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 24. 1905.
Zaterdag 28!October.
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bnitenlandscb Overzicht.
RECLAMES.
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS
DER ADVERTENTIËN
Een miskend minister.
Siapelooze Nachten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02®.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Na minister Kuyper is 't minister Harte
geweest, die liet felst is bestreden door
den tegenstander, en door den medestander
niet altijd met even groot vertrouwen is
begroet.
En dat niettegenstaande hij zich een
hoogst kundig financier heeft betoond.
Heden waarom wij gelooven, dat de mi-
nistriëele loopbaan van dezen staatsman
met den val van het vorige kabinet wel
niet voor goed zal zijn afgesloten.
Dat mr. Harte een goed minister van
financiën was, blijkt uit het feit, dat hij
het evenwicht tusschen inkomsten en uit
gaven op zoo uitnemende wijze wist te
bewaren, dat zijn opvolger in de jongste
Millioenenrede de geldmiddelen ondanks
de groote buitengewone uitgaven, die uit
de gewone inkomsten zijn bestreden, „niet
onrustbarend" noemde.
Wij herinnerden er reeds vroeger aan
dat hij zich bij de uitvoering der wetten,
de benoemingen, de behandeling der ambte
naren enz. een zoo goeden naam wist te
verwerven, dat het eenige blad dat het
weten kon, De Fiscusbij zijn aftreden
van hem zeide
Men moge met mr. Harte in politieke
richting van gevoelen verschillenerlcend zal
moeten worden, dat zijn bestuur zich steeds
heeft gekenmerkt door groote rechtvaardig
heid, zonder aanzien des persoons.
Tot zijn politieke nalatenschap behoort
ook het niet ingetrokken wetsontwerp tot
herziening van de Personeele belasting
en het wel ingetrokken ontwerp Tariefwet.
Wat dit laatste betreft had hij zich
laten leiden door het advies van zijn voor
ganger, mr. Pierson, dat inzake directe
belastingen de uiterste grens van belast
baarheid was bereikt en het Tarief van
invoerrechten dringend herziening ver-
eischte.
Zijn Tariefwet is dan ook een doorwrocht
stuk dat, vooral door zijn heldere memorie
en velerlei belangrijke becijferingen een
betrouwbare vraagbaak en leiddraad zal
zijn voor zijn opvolgers, die er wel spoedig
achter zullen zijn dat alleen daar het
gewenschte middel ligt tot blijvende ver
sterking van 's Lands inkomsten.
Hoe men ook moge denken over de vraag
wat beter is, directe dan wel indirecte
belastingen, zeker is het, dat deze laatste
veel meer stijgen met den aanwas der
bevolking, dan wel de eerste.
En wat is meer aanbevelingswaardig dan
de poging om de dringend noodzakelijke
sociale verbeteringen te doen betalen, zij
het ook slechts voor een belangrijk deel,
door den uitlanderen voor een ander deel
door den hooger aangeslagene in de Rijks
belastingenterwijl voor zoover aan deze
indirecte belasting ook de werkman mee
betaalt, dit zou worden opgewogen door
den verbeterden algemeenen toestand, uit
de verheffing van een deel onzer binnen-
landsche nijverheid voortvloeiende!
Zoo heeft minister Harte het begrepen
en geleerd, en wij wenschen'zijne woorden
te bewaren.
Mr. Harte heeft ook aan eene betere
regeling van de verhouding der gemeente-
financiën tot die van het Rijk zijn aan
dacht geschonken, en de benoeming eener
staatscommissie bewerkt om in die rich
ting onderzoek te doen en advies uit te
brengen.
Dat men zijn voorstellen, die hij latei-
terugnam, tot tijdelijke verhooging van
den drankaccijns en tot het heffen
van vijf opcenten op de bedrijfsbelasting
door alle partijen met tegenzin begroet
werden, was dan ook niet uit verzet tegen
zqn vroed beleid, maar uit den bekenden
afkeer van verhoogde belastingen, waar
van ieder minister van financiën dupe is.
&Dat van vrijzinnige zijde Ket voorstel
van den tegenwoordigen minister van
financiën om 10 opcenten onder anderen
op de bedrijfsbelasting te heffen, wordt
toegejuicht of vergoelijkt, terwijl aan dien
kant het hardst inderdaad geprotesteerd
werd tegen mr. Harte's voorstel tot het
heffen van slechts vijf opcenten, bewijst
dat de tegenstand der vrijzinnigen tóen
een politieken achtergrond had.
Een minister van financiën heeft een
moeilijke taak, en die van minister Harte
was dubbel moeilijk. De politieke geest
verwant is al heel spoedig geneigd zich
tegen zijn financieel program te verzetten
en de politieke tegenstander laat daarbij
ook niet zelden de politiek, van haar
vuilen achterkant gezien, een woordje
meespreken.
Wanneer de minister De Meester op
het stramien van minister Harte voort
borduurt, zal hij op den steun van de anti
revolutionaire partij zeer zeker kunnen
rekenen.
Zijn inzet doet echter vermoeden, dat
hij daartoe niet gezind is.
Laat ons dus afwachten.
27 October 1905.
Met een ambitie, een meer dringende
zaak waardig, wordt in de pers gerede
neerd en gefilosofeerd over de troons
opvolging voor 't geval de Koningin
kinderloos komt te overlijden.
O zeker, alles is mogelijk, maar bij een
vijf-en-twintig jarige denkt men toch niet
aan overlijden of bij een jonge vrouw aan
kinderloos overlijden.
't Was toch o.i. beter dat men dit onder
werp buiten behandeling liet.
Maar als dan het geval zich mocht
voordoen, zegt men, dan is het vaderland
in nood.
Waarom
Wie kan voorzien voor welke toestanden
het dan levend geslacht zal staan?
Welke omstandigheden dan overwegend
zullen zijn, of welke personen dan op den
voorgrond treden zullen
Ook dan zal tijd, zonder twijfel, raad
geven.
De commissie tot het voorbereiden van
Grondwetsherziening, zal wel zoo wijs zijn
dit onderwerp te laten rusten.
Indien zij het te berde brengen mocht
dan is het wel de beste remschoen om
eene Grondwetsherziening voor langen,
langen tijd van de baan te schuiven.
Amsterdam zal door den aankoop van
de bekende perceelen in de Jodenbree-
straat, waarin Rembrandt met Saskia
heeft gewoond, een zoogenaamd „Rem-
brandthuis" rijk worden.
Wel niet in den zin als het „Goethe-
huis'' te Frankfort, wat trouwens onmo
gelijk zou zijn, omdat men niet beschikken
kan over iets, wat tot de stoffeering van
Rembrandts woning uit dien tijd behoord
heeft. Alleen de gevel is nog in oor-
spronkelijken staat. Niet zonder discus
sie is de voordracht tot aankoop aange
nomen. Enkelen meenden, dat de aan-
koopingssom al wordt ook tienduizend
g«lden daaraan bijgedragen door de Rem-
brandtcommissie te hoog is in verband
met het feit dat men er nooit van heeft
gehoord, dat onze Rembrandt zeer aan
het door hem bewoonde huis in de Joden-
breestraat gehecht was. Bovendien, zoo
zeide weêr een ander raadslid, het Rijks
museum, waar voor het meesterstuk van
den grooten meester, n. 1. „de Nacht
wacht'' een afzonderlijke zaal wordt ge
bouwd, dat is voor ons het eigenlijke
Rembrandthuis.
In dien trant dachten of redeneerden
een negental raadsleden, toen de voor
dracht ter sprake kwam, doch zonder
succes. De stemming besliste dat de
gemeente de perceelen zal aankoopen.
In ons vorig overzicht, maar nog meer
in de Telegrammen hebben wij den sluier
opgelicht die de ellende in Rusland dekt.
De toestand is allerdroevigst.
Het land reddeloos, het volk redeloos,
de regeering radeloos, dit mag ook van
Rusland gezegd.
En dat wordt nog duidelijker wanneer
men de verschillende latere telegrammen
leest.
De stakingen breiden zich uit. Giste
ren staakten ook de werklieden der ad
miraliteit eu marinewerven, de beambten
van het algemeen bestuur der staatsspoor
wegen en de beambten van het Zemsto-
bestuur in het gouvernement Petersburg.
Ter versterking van het garnizoen is de
24ste divisie aangekomen.
In de universiteit had een groote volks
vergadering plaats, die bezocht werd door
20,000 tot alle kringen behoorende per
sonen en tot in den nacht voortduurde.
Op het. binnenplein spraken verschillende
leiders, die voorstelden door aanwending
van wapengeweld licht in den toestand
te brengen. De tot nu toe verspreide
stakingen hadden zich tot de algerneene
staking van het Russische volk ontwik
keld. Deze algerneene staking beteekende
de omwenteling. Tijdens de redevoeringen
werden sociaal-democratische geschriften
verspreid.
Zelfs tal van officieren en soldaten traden
op en ontwikkelden een „zuiver'' revo
lutionair programma.
Het meeste praats hadden echter stu
denten en arbeiders. Toen 2000 andere
arbeiders poogden de vergadering binnen
te dringen, omsingelde infanterie de Poly
technische hoogeschool. Een professor
aan die hoogeschool, de geoloog Amalicki,
leider der anti-hervormingsgezinden, werd
op de publieke straat door een houw op
het hoofd gedood. Voor Zaterdag is de
algerneene werkstaking afgekondigd.
Gelijk wij reeds meldden was men gis
terennamiddag druk bezig met de winkels
in de wijk Wassili-Ostroj te sluiten blin
deeringen worden aangebracht; de onlus
ten zijn reeds begonnenverscheidene
winkels zijn geplunderd. De Andrejefski-
markt is gesloten. Troepen zijn ontboden.
De straten zijn vol werklieden. De po
litie patrouilleerd door de straten en ge
last de dworniks (portiers) en winkeliers
onmiddellijk de deuren te sluiten.
De troepen in het garnizoen Petersburg
zijn bij keizerlijken oekas, door grootvorst
Wladimir gecontrasigneerd, onder de be
velen van generaal Trepof gesteld.
Op een der stations in Finland zijn
gisterenochtend twee wagens volgeladen
met bommen aangekomen. Toen de politie
aankwam om de wagens in beslag te
nemen, waren zij intusschen gelost.
De tramdienst is gestaakt.
Te Warschau hebben gewapende ben
den de dagbladdrukkerijen overvallen zij
vernielden de vormen en trachtten het
drukken te beletten. De Warschausche
Koerier is desniettegenstaande toch ver
schenen, hoewel veel later dan gewoonlijk.
De andere groote bladen zijn in het geheel
niet uitgekomen.
Do prijzen der levensmiddelen stijgen
snelook te Lodz er dreigt gebrek aan
kolende toestand is gespannen. Heden
begon de algerneene staking op alle fa
brieken.
In Pabjanice zijn ernstige onlusten uit
gebroken, De troepen gaven salvo's af,
waardoor verscheidene personen getroffen
zijn.
Het treinverkeer tusschen Berlijn en de
Russische steden staat stil. Men kan slechts
kaartjes krijgen tot aan de grens. Even
eens worden geen goederen voor verder
liggende plaatsen aangenomen, terwijl
alleen nog de stoomvaartlijnen over Lu-
beck en Stettin, het mogelijk maken ten
minste naar Eibau, Riga, Reval en Peters
burg te komen. Er gaan geruchten, vol
gens welke de Tsaar en diens gezin naar
Kopenhagen of Dannstadt willen vluchten,
terwijl Witte met dictaroiale macht be
kleed zou worden.
Vannacht is de ministerraad in buiten-
1 gewone zitting in de particuliere woning
I vau Witte bijeengekomen, waarin, naar
verluidt, besloten is, dat Vrijdag een mani
fest van den Tsaar de instelling van een
ministerieel kabinet en de invoering van
vrijheid voor de drukpers enz. zal afkon
digen.
Te Petersburg op de beurs heersoht een
paniek met geweldige daling van spoorweg
en industrieele waarden.
In ambtenaarskringen worden op groote
schaal ontslagaanvragen ingediend, om zich
nog haastig een pensioen te verzekeren.
Sedert gisteren komen ook talrijke aan
vragen om ontslag van politieagenten in,
die men door tractementsverhooging daar
van tracht te weerhouden.
Op den Nikolai-spoorweg, op een afstand
van 5 werst van Peteraburg, begon een
hoop stakende arbeiders, 5000 man sterk,
de spoorbaan te vernielen, om elk verkeer
met Moskou te beletten. Eveneens werden
de telegraaf- en telefoonverbindingen ver
nield. Toen hun dit alles gelukt was,
kwam de posttrein uit Moskou aange
reden de machinist bemerkte, dat de baan
vernield was, en hij slaagde er in den
trein tot stilstand te brengen. De woe
dende menigte ranselde het spoorweg
personeel af, maar raakte de passagiers
niet aan. De stoom werd uit de machine
gelatende reizigers moesten met de
handbagage op den rug te voet naar
Petersburg gaan. Om de vernielde spoor
baan te herstellen, werd een gepantserde
trein met soldaten afgezonden de wagons
voorop, de locomotief achteraan. De sol
daten hielden zich gereed onmiddellijk te
vuren, voor het geval de stakers hen
zouden lastig vallen. De spoordijk werd
door de ingenieurs hersteld.
Op de zuidelijke sporen van Rusland
moet de staking eveneens begonnen zijn.
Uit Warschau wordt geseind, dat de
algerneene staking op de spoorwegen on
veranderd voortduurt. Alle verkeer staat
stil, geen postverbinding bestaat meer, de
toegang tot de spoorstations, die door sol
daten worden bewaakt, is verboden. Er
heerscht gebrek aan melkde vleeschvoor
raad reikt tot Zondag. Slachtvee moet uit
Brest over de straatwegen naar Warschau
gedreven worden. Heden in de vroegte
verstrooide in Praga (voorstad van War
schau) infanterie een optocht van stakers.
Ook de telegrafische gemeenschap met
Moskou, zelfs over den omweg Petersburg
en Warschau, is verbroken.
Te Petersburg had in den dramatischen
schouwburg de eerste opvoering plaats
van het stuk van Maxim Gorki„Kinderen
van de zon". In het tweede bedrijf ver
wierf het stormachtigen bijval bij het ge
deelte, waarin Gorki zijne vrijheidsdenk
beelden en verwachtingen ontvouwt.
In den schouwburg waren alle ontwik
kelde liberalen van Petersburg verzameld
en huldigden meer Gorki als vrijheidsdich
ter dan het stuk zelf, dat overigens weinig
dramatische kracht bezit.
Uit alles blijkt dat de geest des oproers
zijn toppunt bereikt heeft.
Duitschland.
Uit Berlijn een bericht van een monu
ment en een dronk. Het marmeren gedenk-
teeken voor den generaal-veldmaarsehalk
graaf Van Moltke is gisterenmiddag met
eene rede van generaal graaf Von Schliefïen
in tegenwoordigheid van de keizerlijke
familie en vele vorstelijke personen plech
tig onthuld. De keizer heeft aan den voet
van het gedenkteeken een grooten lauwer
krans neergelegd met het opschrift„Des
grooten keizers grootsten veldheer".
Des avonds aan tafel hield de Keizer de
volgende toespraak Den dag van heden
mogen twee dronken gewijd worden. De
eene aan het verleden en de herinnering,
welken dronk wij in stilte uitbrengen,
maar die gewijd is aan de nagedachtenis
van den grootsten veldheer van keizer
Wilhelm.
De keizer ging daarna onmiddellijk
voortHet tweede glas aan de toekomst en
het heden. Hoe het in de wereld met ons
staat, hebben de heeren gezien. Daarom
het kruit droog gehouden Het zwaard
gescherpt! het doel voor oogen gehouden
de krachten ingespannen en weg met de
zwartgalligenMijn dronk geldt ons gewa
pende volk. Hoera voor het Duitsche leger
en den generalen staf
SjBij den eergisterenavond ter eere van
den keizer te Dresden gehouden gala
maaltijd bracht de koning van Saksen een
dronk uit, waarbij hij nadruk legde op de
hartelijke betrekkingen tusschen de huizen
Hohenzollern en Wettin; de koning ver
klaarde, dat het de eerste plicht der
Duitsche bondsvorsten is aaneengesloten
te staan in oude Duitsche trouw voor het
vaderland, dat eerst na den dood van den
laatste hunner te gronde zou kunnen gaan.
In het antwoord van den Keizer op
deze rede, zette Z. M. uiteen, dat alle
vorsten van het Duitsche rijk door zulke
gedachten bezield zijn, als de koning van
Saksen onder woorden bracht, het ge
makkelijk zal vallen de tegenkanting der
wereld tegemoet te treden zulke woorden
deden goed na een zoo zwaren arbeid als
de afgeloopen zomer geëischt had.
De Keizer ging voort met te verklaren,
dat als het Duitsche rijk zich zoo ont
wikkelt, wij rustig met opgeslagen vizier
en vrijen, Duiüschen mannenmoed, zooals
die geschonken wordt door een rustig,
goed geweten, een ieder in de oogen kunnen
zien, die het goed mocht vinden ons in
den weg te treden en ons in de recht
vaardige behartiging onzer belangen te
willen hinderen.
Een inwoner van Middelburg geeft on
derstaand een geneesmiddel aan, dat voor
alle lijders aan aambeien en prikkelende
huiduitslag van groot belang is.
De heer L. de Voogd, wonende Oude
Vlissingsoheweg C 156 te Middelburg,
meldt ons: Ik weet niet hoe ik U mijn
dankbaarheid moet betuigen voor de voor
spoedige genezing van mijn aambeien,
waaraan ik reeds ruim twee jaar lijdende
was. Tal van middelen en voorgeschreven
medicijnen werden hiertegen door mij ge
bruikt, doch niets was er dat mij hielp,
totdat ik in aanraking kwam met Uw
Foster's Zalf, welke onmiddellijk ver
zachting schonk en in zeer korten tijd
was ik geheel en al van mijn lastig euvel
bevrijd. Het is thans geruimen tijd ge
leden, sedert ik Uw zalf gebruikte en al
vorens U te schrijven, had ik willen zien
of mijn kwaal niet terug zou komen, doch
ik kan openhartig zeggen, dat ik volkomen
daarvan genezen ben.
Verzeker U dat men U de echte Fos
ter's Zalf geeft, dezelfde die de heer DE
VOOGD gehad heeft. Wij waarschuwen
tegen namaak en maken koopers er op
attent, dat op iedere doos de handteekening
van James Foster voorkomt. Ze is te
Goes verkrijgbaar bij de firma NATHAN
EMANUEL, en te Middelburg bij den
heer JOH. DE ROOS, Vlasmarkt K 157.
Toezending geschiedt franco na ontvangst
van postwissel a fl.75 voor één- of f 10
voor zes doozen.
Middelburg. De Vereeniging „Han
delsbelang" alhier verzond dezer degen
aan de Vereenigingen, aangeloten bij den
Nederl. Bond van Vereenigingen van den
Handeldrijvenden en Industriëelen Mid
denstand een circulaire waarin is afgedrukt
een circulaire van genoemde vereeniging
aan het Bondsbestuur dat, blijkens „de
Middenstandsbond" van Vrijdag 9 Dec.
1904 „met het oog op de belangrijkheid
van den inhoud", dat schrijven opnam.
Het was van den volgenden inhond
De Vereeniging ^Handelsbelang" droeg onder-
geteekende op, in correspondentie te treden met
het Bestuur van onzen Bond omtrent iets, waarbij
