NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 152. 1904
Donderdag 22 September,
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
Gemengde Berichten.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02®.
UITGAVE DER FIRMA
en van
"Wie setoli met 1 October
op ons bind abonneert, ont
vangt Het tot aan ciien datum
gratis.
RUSLAND mnT JAPAN.
Bij den algemeenen aanval door de Ja-
panneezen op Port-Arthur hervat, hebben
deze twee forten veroverd. Aangezien
staatkundige overwegingen in het belang
van Rusland's prestige de Russen verbie
den om Moekdsn zonder gevecht te ont
ruimen, zal de eerstvolgende groote slag
bij Moekden en niet bij Tiëling geleverd
worden. Op de laatstgenoemde stelling
zullen de Russen alleen terugtrekken wan
neer zij het onderspit delven.
Onze Middelburgsche corresp. schrijft
Het was voor enkele dagen uwen cor
respondent vergund een blik te werpen in
de oude loterijzaal op het Haagsche Bin
nenhol, waar de vereenigde zitting der
Staten-Generaal gisteren bijeenkwam.
Uit den aard der zaak brkend met de
restauratie van onze Abdijgebouwen lokte
dit bezoek hem, gelijk reeds herhaalde maler,
tot eene vergelijking uit.
En die vergelijking viel niet uit in het
voordeel van de Grafelijke gebouwen aan
den Haagschen vijver.
Het Binnenhof en de Abdij vertoonen
duidelijk de sporen van gebouwd te zijn
in denzelfden tyd. De rondboog en de
kruisgewelven zijn overwegend.
Maar de zoogenaamde loterij-zaal maakt
op den bezoeker zoozeer den indruk van
een middeneeuwsche kerk, dat men zich
hoogst bezwaarlijk verplaatsen kan in een
vergaderzaal der twintigste eeuw.
Die bouw en een groote vergaderiüg
zijn twee. Daar is geen harmonie tusschen
die hoogere muren, die fraaie kap, dat
groote raam in den voorgevel, en die hooge
kruisramen op zij, en die eiken stoeleD,
en den mooien troon. Verbazend groot en
forsch staat daar de troon, een stuk de
midden-eeuwen waardig, maar wat die troon
omringt is klein, petieterig.
Een zekere indruk, beter in gevoel dan
in woorden uittedrukken, doet de harmonie
in de abdijgebouwen prijzen en in de Rid
derzaal het gemis aan die harmonie op
merken.
't Zal wel niet anders kunnen.
Een historie van een half dozijn eeuwen
laat zich niet gemakkelijk aanpassen. Zoo
verschillend zjjn onze bt heeften en onze
eischen, ook zoo verschillend onze smaak.
In ieder geval zoo ergens dan staan we
hier op klassieken bodem.
Hier, in en rond dit Grafelijk kwartier
concentreert zich meer dan ergens elders
de historie van Nederland, onze scboone
vaderlandsehe geschiedenis.
Middelburg. Bij het bestuur der ver-
eeniging ,,Uit het VolkVoor het Volk"
alhier bestaat het plan om op 5 December
een St.- Nicolaas-feest te organiseeren voor
de on- en minvermogende kinderen van de
openbare- en bijzondere scholen.
Wie den schoolkinderen een dubbelen
feestdag wil helpen bereiden, steune het
bestuur in zijn zoozeer te waardeeren pogen.
Middelburg. Onbekende personen heb
ben zich een der laatste nachten toegang
verschaft tot de chemische stoomzuiverings-
fabriek van do firma D. J. Pennock op het
Seisbolwerk en hebben daar enke'e ter
ontsmetting aanwezige damesgoaderen
ontvreemd.
Middelburg. Da aangekondigde meeting
van Generaal Booth zal niet plaats hebben
in de concert- en gehoorzaal maar in het
Schuttershof. De Generaal zal vergezeld
zijn van Kolonel Lawley en zijn secretaris,
terwijl Kommandant en mevrouw Estill
met hun staf Nederland zullen vertegen
woordigen. De Generaal zal aan het station
feestelijk ontvangen worden.
Middelburg. Het request tegen de in
voering eener straatbelasting is, voorzien
van 883 handteekeningen, aan den gemeen
teraad gezonden.
Goes. Dinsdagavond vergaderde het
Hoofd-Comité voor het Kroon jaarfeest met
belangstellenden uit de burgerij tot het
doen en aanhooren van besprekingen en
het bespreken vau plannen.
De voorzitter, de heer D. D. v. d. Bout
opende en leidde de niet zeer talrjjke ver
gadering.
Allereerst gaf de Voorzitter een kort
relaas van het optreden van het Comité
xn zijn tegenwoordige samenstelling. Bij
het optreden van het voorloopig Comité
uit de Kerkstraat was de wensch algemeen
dat allereerst daarin zouden zitting hebben
de twee eenig overgebleven laden uit het
Comité van '98 (Kroningsfeest)de heeren
Breetvelt en De Ligay, en dat het Eere
voorzitterschap toekwam aan den burge
meester. Op de laatste vergadering met
de burgerij was het plan van dat comité
in zake de benoeming van da overige leden
van het comité verworpen. Men was voor
samenstelling uit de afgevaardigden der
buurtcomité's. Van deze werden afgevaar
digd de heeren Nieuwstraat L. Dnvekot
Voorstad BuijsroggeKorte Kerkstraat A.
W. A. RossVlasmarkt Van Schelven
Beestenmarkt LunenburgGroote Markt
J. Th. PilaarPapegaaistraat Wessels
Langevorststraat Oosterbaan Lange Kerk
straat DonnerOpril en Magdalenastraat,
c. s. J. de Jonge Jr.St. Adriaanstraat
Breetveld Wijngaardstraat Riscb 's-Heer
Hendrikskinderenstraat v. d. BoutGroote
Kade Hollmanndoch deze laatste heeft
bedankt. Da voorzitter noodigt de Groote
Kade uit spoedig een ander aan te
wijzenen de nog niet geconstitueerde
buurten Ganzepoortstraat, Klokstraat, Sta
tionsweg met L. P. v. d. Spiegelstraaten
Tusschen twee Poorten daartoe spoedig
over te gaan en naar het Hoofdcomité een
afgevaardigde te zenden.
Ia de vergadering van het aldus gefor
meerde Hoofdcomifé bleek de heer Donner
de aangewezene voor het voorzitterschap
te zijn doch deze meende te moeten be
danken waarop de heer v. d. Bout geko
zen werd, die de benoeming aannam. De
voorzitter zegt dit gedaan te hebben met
grooten schroom, dewijl hij van de moei
lijkheid dezer veelomvattende taak overtuigd
is en hij de gaven vau wijlen den v. d.
Bilt la Motthe mist, dien hij derhalve slechts
opvolgen, niet vervangen kan. Hij roept
daarom aller steun en medewerking in.
Verder zegt de voorzitter werden
benoemd de heeren Risch tot 2e voorzitter
Breetvelt le secretaris, H. D. de Witt
Hamer 2e secretaris; De Ligny penning
meester, de Jonge 2e penningmeesterde
overige leden zullen later in verschillende
function behooren op te treden.
Het Comité had lang stilgestaan bjj de
vraag hoe het feest in te richten. Hierbij
zal echter alles afhangen van het geld.
Een voorloopig programma van de Lange
Kerkstraat leverde geen resultaten. Daarom
had het comité ten laatste besloten het
volgende programma aan te bieden lo.
Bedeeling aan de armen. 2o. Feestrede met
feestcantate. 3o. Zanguitvoering kinderen
met kinderfeest. 4c. Optocht versierde
fietsen. In den avond met verlichting her
haald. 5o. Concerten door de Goesche
Harmonieën en Zangvereenigingen en alles
wat Goes op dit gebied kan aanbieden. 6o.
Optocht vak- en andere vereenigingen. 7o.
Volksspelen. 8o. Versiering en verlichting
van de Markt, Kerkstraat en Beestenmarkt.
9o. Vuurwerk. Waarbij nog komt in den
morgen muziek van den torer, en 's avonds
te voren een muzikale wandeling. O ter
den datum werd lang gesproken doch men
was algemeen van meeuing dat dit niet
de 31 Augustus kaa zjjn, wegens de kermis,
en ook omdat de inwoners der omliggende
dorpen die op 31 Aug. in hunne eigene
gemeenten feestvieren, dan niet tegelijk
ook hier zouden kunnen zijn. Teneinde
meer publiek naar Goes te lokken, is der
halve een andere datum vastgesteld.
Deze meedeelingen werden met algemeene
instemming begroetvan de gelegenheid
tot bespreking werd een ruim gebruik
gemaakt. Verschillende denkbeelden wer
den geopperd, bestredon, losgelaten vragen
gedaan en beantwoord. Slot waarvan is
dat alle mogelijke zangvereenigingen tot
medewerking zullen worden uitgenoodigd,
en allo muziekcorpsen uit de omgeving
zu len worden gevraagd hot feest wol te
willen opluisteren. Is het program te rijk,
dan is er geen bezwaar er een feest van
twee dagen van te maken. In de buurt-
vereonigingen zal verslag van 't bespro
kene gedaan en er op aangedrongen wordon
in de eerste plaats de bijdragen te be-
stommen voor het Hoofd-Comité, en in
de tweede plaats, indien dat gewenscht
wordt, voor versiering van eigen straat.
In ieder geval rekent het Hoofd-Comité
op zeer ruime bjjdragen, die men in ter-
mjjnen of in eens kan storten.
Een voorstel om aan de vereenigingen
te verzoeken, dat vóór 15 October bij den
secretaris van iedere straat inkomt een op
gaaf van het bedrag waarop het Hoofd
bestuur mag rekenen tot uitvoering van
dit Programwerd bij acclamatie aan
genomen.
Te 10 uur sloot de voorzitter onder dank
betuiging voor de opkomst en de geani-
meerderde bespreking, en met krachtige
aansporing tot actioveu zedelijken en
geldelijken steun deze goed geslaagde bij
eenkomst.
Goes. Dinsdagmiddag had]alhier inde
schouwburgzaal der sociëteit,: de opening
plaats der tentoonstelling van de afdeeling
„Goes en omstreken" der Nederl. Maat
schappij voor Tuinbouw en Plantkunde.
Tegenwoordig waren B. en W. van Goes,
de Griffier der Staten van Zeeland, h<?t
bestuur der AfdeeliDg, de leden der Jury,
de Rjjkstuinbouwleeraar, de Tentoonstel
lingscommissie; verschillende inzenders en
eenige genoodigden. De voorziiter der
Afd. de heer Hanken sprak ^het openings
woord, waarin hij de wordingsgeschiedenis
dér afdeeling verhaalde, hulde bracht aan
de afdeeling „Waleheren\die vaffieen door
haar voorgenomen tentoonstelling, teneinde
die van haar oudere zuster te doen slagen,
afzag, en met dank aaD de Maatschappij
en haar Voorzitter voor haar belangstelling
het woord gaf aan dezen laatsteG. baron
Senarclens de Grancy.
Deze gaf een kort overzicht van het
ontstaan en de uitbreiding der VereenigiDg,
bedankte de afdeeling Walcheren voor haar
medewerking, en wees op de zware con
currentie met het buitenland op pomolo-
gisch gebied. Te Dusseldorf zal 8 Oct.
een tentoonstelling gehouden worden die
gewagen zal van een verdubbelde concur,
rentie waarbij Nederland een zware taak
zal hebben om zijn roem op te houden.
Het zal derhalve noodig zijn op de voor-
tentoonstelling die 1 Oct. te Amsterdam
gehouden wordt, het allerbeste in te zen
den en Spr. noodigt dan ook de inzenders
die hier bokroond worden uit, hunne in
zendingen ook te Amsterdam te brengen.
Het geldt een nationaal belang.
Ten slotte bracht Spreker dank aan zoo-
velen die het wèl slagen dezer tentoon
stelling mogelijk maakten: o. a. Hare
Majesteiten de Koningin en de Koningin
Moeder, en Z. K. H. de Prins der Neder
landen voor de geschonken medailles; voorts
het bestuur, de regelingscommissie, de jury,
en vooral den commissaris W. J. van den
Bosch, voor diens omvangrijken arbeid.
Voorts aan de Staten van Zeeland, het
Gemeentebestuur van Goes en de Land-
bouw-Afdeeling, voor de verleende subsidie,
aan alle particulieren, die de zaak hebben
gesteund, aan de directie der Soc. V. O.
V. voor het afstaan van zalen en tuin;
aan den rijkslandbouwleeraar, en aan alle
inzenders. Spr. heeft, bij de voorgenomen
reorganisatie der Maatschappij goede ver
wachtingen van de afdeelingen Goes en
WalchereD, welken hij grooten bloei toe-
wenscht, ook en vooral opdat met veree
nigde krachten de tuinbouw in Zeeland
tot hooger bloei gerake.
Beide toespraken werden met applaus
beantwoordde eerewjjn werfl aangeboden
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
en hiermede was de tentoonstelling geo
pend en ging men een kjjkje nemen.
Reeds bij den eersten oogopslag krijgt
men den indruk dat men hier te] doen
heeft met een uitstekend voorbereide en
geslaagde tentoonstelling; van een waren
wedijver om goed voor den dag te komen,
in het kleine zoowel als in het groote];
zoowol wat de vruchten en bloemon als
de versieringen betreft.
Reeds in de vestibule alsmede vlak bjj
den ingang der voorzaal wordt het oog
aangenaam vorgast door de keurige coni
feren-versiering der firma Dominicus Co.,
boomkweebers te Wemeldinge.
Wandelt men de rijen vorder langs, dan
staat men verlegen bij de taak om aj het
schoone te vermeldeD, want eigenlijk is
alles vermeldenswaardig. In de afdeeÜDg
A trekken vele rijke appel- en peersoorten
de aandacht, van fijne qualiteit, en die on
willekeurig de gedachte wekkenWat is
Zeeland toch een rjjke oofttuin. En hoe
weinig weten velen onzer Zeeuwen nog
welke fijne soorten, vooral van de peer, zjj
aan de markt, of althans aan den man
brengen
De zwaarste peren, een vijftal van één
soort, vaD dhr. Jan Lindenbergh Cz. te
Wemeldinge wogen 24,8 ons de 5 grootste
appelen van één soort, de „Pomme Fram
boise" van dr. Folmer te Driewegen,
wogen 19,2 ons.
Ook de Warners King van den heer
Stomps te Middelburg is een kolossale
appel die den bekroonden uit KruiniDgen
van dhr. Duindam zeer nabij streeft.
In de afdeeling B waren prachtige af
gesneden rozen, verscheidenheden van cac
tus dahlia's; prachtige bouquetteD, manden
met bloemen, fautasiestukken en dergelijke,
aan het oinde van de zaal, welke alle
terecht de bewondering wekten. Vooral
de versieringen V van den heer Noske te
Middelburg trokken zeer de aandacht.
Het fantasiestukje een collectie bloemen
geplant" in een savooije kool van dezen
heer werd algemeen toegejuicht.
De afdeeling C bevatte de blad- en bloem
planten ter kamerversiering; daaronder
genoten de palmeD, pisangs of bananen en
eeders veel bekijks.
De afdeeling D eindelijk bevatte de door
dhr. Heijbroek uit Bussum ingezonden
werktuigen om ziekten en schadelijke in
secten te bestrijden; terwijl ook allerlei
soort verpakkingsmateriaal van de Werk
verschaffing „De Vlijt" te Heusden de aan
dacht trok.
Van hetgeen wjj daar noemden was
slechts een enkel nommer, onder meer de
prachtige coniferen van Dominicus Co.
buiten mededinging.
Veel van hetgeen buiten mededinging
ingezonden werd, mocht er ook wezen.
Het gaat niet aan om alles te noemen, al
moest het wel. Daarom slechts een greep
hier en daar.
Een prachtige collectie vruchten zond
de heer C. Bookelaar in. Fijne perziken,
waaronder buitengewoon groote, een ana
nas, zuidvruchten, tomaten enz.een en
ander is ook te koop.
Steenbart en Luteijn uit Oostburg plaat
sten 72 appel- en peresoorten in keurige
verscheidenheid. Vooral de heer D. J. v.
d. Have had kostelijke collecties, inzon
derheid van zijn peren, 125 soorten liefst,
gedeponeerd. Zeelands proeftuin bood ins
gelijks een rijke sorteering keurige vruch
ten. Men zag in die afdeeling heerlijke
versch geplukte aalbessen, moerbezië", fram
bozen, aalbessen, vijgen, blauwe druiven,
al eigen teelt, en niet uit kassen of bakken.
Natuurlijk was er ook ook veel kasgoed,
grooter en fijner. Onder de eigenaardig
heden mogen wij niet vergeten te melden
eenige potten met honig van den heerJ.
J. v. Willigen te Kapelle, de honig van
bijen door hemzelven gekweekt. Een een
voudig bakje waarin de honigraat, werd
met belangstelling bezichtigd. Ook de kolos
sale Williams Duchesse van dhr. J. Lin
denbergh had veel bekijks en niet minder
de inderdaad praehtige inzending meloenen
en perziken uit den tuin van den heer
W. F. K. Lenshoek te Kloetinge. Nog
noemen wijeen partijtje aardappelen van
Corstanje, een pompoen van 44 kiio van
P. Duivewaard te Kapelle een groote eet
bare kalabas van P. de Jonge te Ierseke
verschillende groenten en prachtige hxnd-
peren van D. de Jonge te Goeseen ver
zameling vruchten van J. de Geus te Bie-
zeliDgeen lest niet minst de col
lectieve inzending van „Walcheren", waar
onder die van den heer P. Fak Brouwer,
wegens plaatsgebrek slechts gedeeltelijk
geëtaleerd, oprechte bewondering verdiende.
Verm,elding verdient nog de uitstalling
van dhr. D. da Clercq te Bloemendaa), van
instrumenten tot het versch bewaren van
vruchten en groenten onder anderen de
Week's Sterilisator, die op zoovele plaatsen
reeds werd bekroond.
Niemand meene dat het niet door ons
genoemde minder belangrijk zou zijn maar
plaatsgebrek noopt ons het bierbij te laten.
Volga nu de lijst der
Bekroningen.
Afdeeling A Vruchten.
Peren.
No. 1. Verzameling van 25 soorten tafel-
peren, iedere soort 5 stuks, uitmuntende
door ontwikkeling, smaak en goede opvol
ging in tijd van rijpheid. Eere-prijs zilve
ren medaille van Z. K. 3. Prins Hendrik der
Nederlanden en le prijs »Zeeuwsche Fruit
teelt-Maatschappij", te Goes, 2e 0. J. Stomps,
boomkweeker te Middelburg, 3e H. A.
Hanken te Wilhelminadorp.
No. 2. Verzameling van 10 soorten tafel
peren, iedere soort 5 stuks, uitmuntende
door ontwikkeling, smaak en goede opvol
ging in rijpheid van September tot eind
December, le prijs A. Tukker te Goes, en
2e niet toegekend.
No. 3 Verzameling van 5 soorten tafel-
peren, iedere soort 5 stuks, rijptijd vau
Januari tot Maart, le prijs D. J. van der
Have te Kapelle, 2e J. Q- C. Wabeke te
Rilland-Bat h.
No. 4. Verzameling van 5 soorten peren,
die de meeste aanbeveling verdienen voor
keukengebruik, van September tot Decem
ber, van iedere soort 5 stuks, le prijs
Engel de JoDge te Ierseke, 2e D. J. van
Have te Kapelle by Goes.
No. 5. Verzameling van 5 soorten peren,
die de meeste aanbeveling verdienen yoor
keukengebruik van December tot April, van
iedere soort 5 stuks, le prijs Engel de
Jonge te Ierseke, 2e Jan Lindenberg Cz.
te Wemeldinge.
No. 6. De 5 fijnste peren van één soort,
niet toegekend.
No. 7. De 5 grootste peren van a soort.
Prijs Jan Lindenbergh Cz. te Wemeldinge.
No. 8. Verzameling van 5 soorten peren,
iedere soort 5 stuks, het meest geschikt
voor den groothandel. Prijs J. Q. C. Wa
beke te Rilland-Batb.
Appelen.
No. 9. Verzameling van 25 soorten tafel-
appelen, iedere soort 5 stuks, uitmuntende
door ontwikkeling, smaak en goede opvolging
in rijptijd. Eere-prijs zilveren medaille van
H.M. de Koningin en lepr.»Zeeuwsche Fruit
teelt-Maatschappij" te Goes, 2e C. J. Stomps
te Middelburg, 3e H. A. Hanken te Wil
helminadorp.
No. 10. Verzameling van 10 soorten
tafelappeleD, iedere soort 5 stuks uitmun
tende door ontwikkeling, smaak en goede
opvolging in rijptijd van September tot
December, le prijs A. Lantsbeer te Oost-
Kapelle, 2e »Zeeuwsehe Fruitteelt-Maat
schappij" te Goes.
No. II. Verzameling van 10 soorten
tafelappelen, iedere soort 5 stuks, uitmun
tende door ontwikkeling, smaak en goede
opvolging in rijptijd van December tot
April, le prijs H. A. Hanken te Wilhelmina
dorp, 2e niet toegekend.
No. 12. Verzameling van 10 soorten
appels, van iedere soort 5 stuks, die de
meeste aanbeveling verdienen voor keuken-
fruit zuur en zoet, opvolgend in rijptijd