NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND No. 143. 1904. Donderdag 1 September. 18e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH iddelburg. Oranje Boven voor koffiedrinken VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN FEUILLETON. Zeeland en de polderjongens. YRAA GD je van buiten, in een fat- worden ingewacht onder :h. HOPSTER. MIDDELB. ROTTERDAM. AugUBtUS. jgezonderd 's Zondags. Van Van Middelburg 8.45. 9,45 uur. iSeptember. iept. dagelijks uitgezonderd lissÏDgen 7,30 van Middel- "lotterdam 9,45. En verder Van Van in. Middelburg. Rotterdam. 7,30 7,30 7,30 7,30; 7,30, 7,30 7,30j 7,30, 7,30 7,30, 8,45 8,45 8,45 8,45 8,45 8,45 8,45 8,45 8,45 8,45 8,30 8,30 8,30 8,30 8,30 8,30 8,30 8,3Q 8,30 8,30 |)DELB URG—ZIERIKZEE. September. g- 15 15 15 Van Zierikzee. 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 L30 Dond. Viijd. Zater. Zond. Maan. Dins. Woen Dond. Vrijd. 1 6,30 2 7,30 3 7,30 411,15 7,30 7,30 7,30 6,30 7,30 7,- 3,30 3,30 3,30 3,30 3,- 3,30 3,30 3,30 1,~ 3,30 3,30 3,30 5,- 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 11 Sept. van Zierikzee: laar Cortgene, terug naar Zater. 10 Zond. 11 11,15 Maan. 12 7,30 Dins. 13 7.30 Woen 14 7,30 Dond. 15 6,30 Vrjjd. 16 7,30 Zater. 17 7,30 Zond. 18 Maan. 19 Dins. 20 Woen 21 Dond.22 Vrijd. 23 6,30 Zater. 24 7, Zond. 25 Maan. 26 Dins. 27 Woen 28 Dond. 29 7,30 7,30 7,30 7,30 6,30 7,30 7,30 7,30 6.30 Vrijd. 30 7,30 SOOTDIENST DEN—VLAK E. naar Vlake vm. 5,45 en 125, en 3,50 u. Walsoorden v.m. 7,48* en en 5,48 u., onmiddellijk na (correspondeerenden trein, pn worden geene goederen TRAMDIENST. |r Walzoorden vm. 4,45, am. 2,15, 5,10, 8,5. i naar Hulst vm.6,20,9,10 55, 9,10. iemt „SCHELDE" sptember. Vrijd. 16 8,— 12,— Zater. 17 8,30 12,— Zond. 18 8.30 1,— Maan. 19 8,30 9, Dins. 20 9,9.30 30 Woen 21 9,30 10, 80 Dond. 2210,— 10,30 30 Vrijd. 2310,30 11,— B0 Zater. 2410,30 11,30 Zond. 25 6,30 12,— 60 Maan.26 7,12, 30 Dins. 27 7,- 12,— 10 Woen 28 7,30 12,— 10 Dond. 29 8,— 12,— fo Vrijd. 30 8,- 12,— achter een datum iB zeehet tweede getal ;erdam.) E$tier-6d]*lbc Spoored. Dagelijks. 3a)b) nm. 3,23 en 6,10/) ja) nm. 3,50 6,40 nm. 1,55a) en 4.45 b)W 3,23 6,10/) inuten na het vertrek (erke n. Neuzen vm. 8,50 Breskens, Borsselen en Lgen naar Borsselen en Breskens, Borsselen 1 Borsselen alleen aan elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA en van van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Onze geliefde Koningin vierde heden haar 24en verjaardag. Luide hebben op dezen dag de feesttenen geklonken, wie Oranje liefhebben, baden dat de Heere God die Nederland en Oranje samen grootgemaakt heef', deze onze laatste Oranjetelg nog lange jaren sparen moog. De 31e Augustus is een der gelukkigste dagen voor het Nederlandsche volk, ook voor de kinderen onzes volks. Dit zal op de scholen wel weer in her innering gebracht zijn. De ouderen hebben dit zoo niet noodig. Toch is ook hun die herinnering aan het geen zij reeds weten, zoet. Want Oranje en Nederland zijn één Gods arm verloste Nederland uit het Spaansche diensthuis. Gods liefde schonk ons een Willem van OraDje die ons de onafhankelijkheid dezer landen bevocht een Adolf van Nassau, een Lodewijk en Hendrik die hunne liefde voor de vrijheid der Nederlanden met hun bloed bezegelden een Maurits die zijn gansche leven aan den strijd voor onze vrijheden wijdde een Frederik Hendrik die den vrede bracht een Willem III die het Calvinisme lot zijn recht deed komen en het staatknudig even wicht in Europa redde. God, Oranje, Nederland dat is het drie voudig snoer dat door de vaderlandsche geschiedenis loopt. Bhjve het tot in lengte van dagen het zegel van het onverbreekbare verbond door Neerlands God met Neerlands Volk en Neerlands Vorstin geslotenhet waar schuwend teel en dat het Land en Volk slechts dan wél zal gaan, wanneer daar het „Vreest God, eert den Koning", in trouwe aan Gods Woord betracht wordt; en de Vorstinne die ons regeert, bij hare zeer zware taak, recht en gerechtigheid te oefenen alleen kracht en wijsheid zoekt bjj den God harer Vaderen. Leve Koningin Wilhelmina! De Nederlandsche-Hervormde Kerk en de Kinderwetten. De heer J. R. Snoeck Henkemans schrjjft iin het Tijdschrift voor Armenzorg. „De Algemeene Synode der Nederlandsch- Hervormde Kerk nam in haar zitting van 9 Augustus 1904 een belangrijk besluit, dat de zaak der kinderbescherming zeer ten goede kan komen. Art. 2 van het Synodaal Reglement voor de Diaconieën luidt tot beden als volgt „üiacoieën zijn iuBtellingen van weldadig heid, van zuiver kerkelijken aard, onder kerkeljjk bestuur en toezicht, en bestemd om den armen der gemeente met hulp en onder steuning tegemoet te komen." Dat art. werd nu voorloopig gewjjzigd, zoodat het zal luiden Gelderland kent een nomaden-bevolkiBg in woonwagens. Holland kent de vlotten de bevolking die in en om de groote steden ronddwaalt. Zeeland kent zjjne polder jongens. Het grondwerk aan dijken en zeewerin gen, maar vooral het indijken van polders en van '50 tot '70 het graven van kanalen door Zuid-Beveland en Walcheren eischte de hulp van een gansch geslacht dat zich een schuierwagen en een spade tot wapen had gekozen en tot eenig instrument om te bestrijden het element, dat hij weer een deel van zijn bezit ontrooven zal. De polderjongens 1 Men spreekt van demucraten en demo cratie. Hier hebt ge beiden in werkelijk heid. Ziedaar, talrijke hutten, somfgds enkele honderden op kleinen afstand. Uit stroo en sparren gebouwd en de deur uit een enkele plank bestaande. Zoo zgn ze allen, flier is algemeene gelijkheid. En toch, „Diaconieën zijn instellingen van wel dadigheid van zuiver kerkelijken aard, onder kerkelijk bestuur en toezicht. Haar taak is het helpen en ondersteunen van de armen der gemeente, en het ver zorgen en opvoeden van weezen en van hulpbehoevenden of verwaarloosde kin- dereD." Het voorstel tot deze wetswijziging was uitgegaan van de cla^sicale vergaderingen van Amsterdam en van Middelburg, met het oog op de aanstaande inwerkingtreding van de Kinderwetten. In art. 421 (nieuw) van het Burgerlijk Wetboek is bepaald dat de voogdjj over minderjarigen kan worden opgedragen aan vereenigingeD, stichtingen of instellingen van weldadigheid, wier statuten, stichtingsbrieven of reglementen duurzame verzorging van minderjarigen voor schrijven. Nu kon bq de oude redactie niet ge zegd worden dat art. 2 van de diaconale Grondwet de verzorging van kinderen voorschreef, al werd deze verzorging door vele diaconieën met ernst beoefend. De nieuwe redactie, echter, laat voor twijfel geen ruimtezij noemt de verzor ging van kinderen beslist een deel van de taak der diaconieën. Van deze reglementsverandering mogen zegenrijke gevolgen worden verwachthet is dan ook zeer te hopeD, dat zij het vol gend jaar definitief door de Kerk worde vastgesteld. Dan zal in elke gemeente, ook in het kleinste en meest afgelegen dorp bij moei lijkheden met verwaarloosde of onverzorgde kinderen, onmiddellijk kunnen optreden een college van ingezetenen, volgens de burgerlijke wet gerechtigd tot da voogdij, en naar hun kerkelijk ambt geroepen tot de taak der verzorging en opvoeding. Vooral voor de kleinere gemeenten, waar geen speciale vereenigingen voor kinderbe scherming bestaan, is de nieuwe bepaling van groote be teekenis". 31 Augustus 1904. A.s. Vrijdag begint in ons blad een zeer boeind feuilleton„Hoe Borssele en zijn predikant van elkaar afkwamen"van de hand van een enzer redactieleden. Ia 1889 telde de Eerste Kamer slechts éen antirevolutionair lid den heer W. Mei- vil baron v. Lijnden, thans minister van bui'enlandsche zaken. Nu vijftien jaar later telt de antirevo lutionaire partij in die Kamer 9 leden n.'. de heeren Godin de Beaufort enHo^y voor Zaeland dr. Woltjer, Van Velzer, Waller en Van Heeckeren vcor Zuid-Holland 't Hooft en v. Limburg S:irum voor Gel derland en Van Asch v. Wijck voor Utrecht. Juist zooveel als wjj in 1876 in de Tweede Kamer hadden. onder en door de polderjongens wordt die gelijkheid zelf gebroken. Want onder die vele hutten vertoont zich af en toe een houten woning, iets beter ingericht, van eenige meerdere weelde getuigende. In die planken woning zjjn tenminste vensters en ook somtijds een schoorsteen, 't Is de Keet. In die keet woont de kaste lein, die tevens geldschieter, lombardhouder en raadsman is. De booze geest van den polderjongen. Het sober stukske brood, dat hier wordt verdiend en in deze armoe dige stulp opgegeten, wordt oudbakken en droog, omdat de keet zooveel eischt. In '50 tot '53 waren op den dijk van fort Bath aan den bekenden Eogelsch6 polder niet minder dan achthonderd polder jongens aan 't werk en niet minder dan zeventig drankslgters-patenten werden in dien omtrek ieder jaar uitgereikt. Daar bleef het geld door e6n armoedige woning uitgesjaa'd. De poldei jongens, nomaden als ze zgn, komen van vei re en van nalg. Daar is niets dat van saamhoorigheid of van nati onaliteit getuigt. Reeds het uithangbord der keeten vertolkt het cosmopolitisch Met nog 17 Katholieken en 3 christelijk historischen Schimmelpenninck, Ha velaar en Van Wassenaer vormen zij de regee- ringsmeerderheid van 29 tegen 21. Tenminste wanneer Oreiijsel in Novem ber a. s. liberalen kiest. Gelijk men weet is de antirevolutionaire partij f?een vriend van kluisjes en strikjes. IJdelheid der ijdelheden. Alles ijdelheid. Eti ij ielheid die de borst waarop ze gespeld wordt, meest nog ijdeler maakt, dan ze reeds is. Toch reikte de Koningin ditmaal een Neerlandsch leeuwtje uit, dat ons, niet minder dan bij de riddering van den cu rator Littooij, goed deed. Pompe van Meerdervoort, ons gewezen Statenlid werd geridderd, zeker in verband met zgn volbrachte rechterlijke loopbaan in onze provincie. st Den humanen, vriendeljjken, hoogst be schaafden kantonrechter, aristocraat van den rechten adel zullen wij, Zeeuwen, Zuid en Noord-Bevelanders, niet licht vergeten. Nog een andere onderscheiding doet ons genoegen. Het is die van den opzichter Koole te Wemeldinge, een man die een zeer groot aantal jaren van plichtvervulling in den dienst der Breede Watering bewesten Ier- seke achter zich heeft. Het kabinet dat het initiatief nam tot deze daad hebbe dank ook voor deze attentie. Minister Kuyper conservatief, reactionair. Men heeft hetzelfde ook indertgd van Groen en Keuchenius gezegd. Omtrent dezen laatste kon men reeds in Mei 1866 in de radicale Indische bladen lezen (zie Dagblad van 30 Mei 1866), „dat men zich in Indië zeer verwondert over de conservatieve richting van dien heer, nu hij in Nederland is, daar hij in Icdië aan de zijde stond der radicalen". Ei niet minder werd Groen v. Piin- sterer, vooral in de jaren '66 —'68 door de liberale pers, ook in onze omgeving conservatief en reactionair gescholden. Daarom moeten wij niet al te veel waarde er aan hechten, nu men er ook minister Kuyper mee vervolgt. Bovendien conservatief in den zin van gezind om te behouden van hetgeen de natie ten goede komten reactionair in de beteekenis van de natie te willen terug voeren tot de oude beproefde paden van gerechtigheid en gehoorzaamheid is een deugd, welke een bewindsman die haar beoefent, tot eere strekt. Tegenwooi dig is men in verschillende gemeenten van ons vaderland er op uit, om de ambtenaren der politie te machtigen, leerplichtige kinderen, die onder de school- karakter der bevolking. De talrqkste polderjongens-bevolking die we ooit in Zeeland zagen was wei die aan de door Engeland ondernomen landaan winning in de Schelde, en bij het gelijk tijdig ondernomen, maar niet voltooide graven van het Zuid-Bevelandsch kanaal. Een bevolking van circa twee duizend zielen, vrouwen en kinderen daaronder begrepen, bevonden zich woonde kan men mce'lijk zeggen op den dijk oost waarts van Fort Bath gelegen. Ziet die keeten en ge krijgt dadelijk den indruk van een gemengde bevolking. Ge vindt er met uithangbordthe duke of Wellington of the queen of England, of a la ville d'Anvers of Notre dame. Dan weder Zeezicht of Schippers welvaren of ia den Nieuwen polder. En als Zaterdags morgens het weekloon is betaald dan hoort men den overigen laatsten en den geheelen eersten dag der week in de keet de taal van drie koninkrijken, Eügeland, Nederland en België door elkander butsen. Een internationale broederschap, omdat ieder het gebruik van flesch en glas kent. Vaderlandsliefde, gehechtheid aan geboor- uren op wegen en 's heeren straten ge vonden worden, te brengen in de school, waar zjj behooren. Die maatregel wordt toegepast in alle gevallen, tenzij het kind een bewijs vertoont, waaruit blijkt, ot zich bevindt in gezelschap van een volwassen persoon, die verklaart, dat het geldige reden tot verzuim of verlof tot lijlelgk schoolverzuim heeft. Een ingrijpende maatregel inderdaad. Of de school en het onderwijs er bij prc- fiteeren is echter een andere vraag. Daarover zou men later de onderwijzers eens moeten hooren. Met de aanstelling van schoolartsen schijnt het meenens te zullen worden. Ook Gel derlands hoofdstad, waar het zoo'n gezond wonen moet zij", zal in dezen het voor beeld van andere steden volgen. Liefst krijgt deze stad drie schoolartsen te gelijk. En alle leerlingen van de openbare scholen, ook die van de bijzondere scholen indien de besturen zulks verlangen, komen onder toezicht te staan van genoemde artsen. Bezwaren komen niet in aanmerking. Alle leerlingen staan tegenover dien genomen maatregel in dezelfde conditie. Gelijke monniken, gelijke kappen. RUSLAND en JAPAN. Omtrent de positie der strijdvoeranden op het oorlogsterrein kunnen ons de na volgende telegrammen inlichten. Petersburg, 30 Augustus. Generaal Sacharof meldt aan den generalen staf dato heden In den nacht van 29 dezer stelden de Japanners tegen al onze stellingen tal rijke artillerie op en begonnen zij de voorste stellingen bij Liao-jang aan te vallen vanaf vijf uur 's morgens is een uiterst heftig artilleriegevecht aan den gang. Om negen uur 's morgens was het duidelijk dat de hoofd aanvallen der Japanners tegen het centrum onzer stellingen gericht wareD. De verliezen door het granaatvuur waren bij eenige troepenafdeeliogen zeer aanzien lijk. Op het oogenblik bevinden de Japanners zich in de onmiddellijke nabijheid onzer voorhoede. Het heet dat de Japanners meer dan tien kanonnen hebben verloren. Tokio, 30 Augustus. De verhezen der Japanners in den slag bij An-ping ten Z. O. van Liaoyang bedroegen 2000 aan dooden en gewondende verliezen dor Russen waren eveneens zeer groot. De Japanners hebben acht kanonnen te An-ping en acht te An-tsjan bu tgemaakt. Koeropatkin be schikt over 180 duizend, Ojama over 240 duizend man. Kronstadt, 30 Augustus. Het Oostzee- eskader is de haven binnen gevaren. De geruchten omtrent ontruiming van Liaoyang door de Russen houden aaD, tegrond of woonplaats, nationaliteits gevoel zoekt het bij den polderjongen niet, want hij plant zgn hut, waar bjj voor een oogen blik werk zal kunnen vinden. Nu in Zeeland aan een polderdijk, dan op de Brabantsche hei, later aan een Belgischen spoorweg, misschien wel aan een Engelschen tunnel. Het kanaal van Suez en de landlengte van Panama kenden de polderjongens. Een groote linnen zak met een haak, zjjn eenig bezit, verplicht hem niet tot het huren van een verhuiswagen. Waar hjj gaat, gaat 't a'. De polderjongen is levende in volkomen vrijheid. Hij betaalt huishuur noch belas ting. Hij heeft met kadaster of burgerlijke stand niets te maken. Getrouwd zijn er weinigen. De meesten zijn blijven hangen, het meisje aan den jonkman of hij aan haar, naar dat het hun beviel. Zij volgde in goed vertrouwen, en a's er een kind geboren wordt, en bet wordt vo'gens wettelijk voorschrift niet aange geven, wat is er aan te doen Wie zal daarom beslag leggen op zijn of haar per soon En boete is er niet te haleD. Zoo leeft de polderjongen, 70or ons ZeeuweD, vooral van gevorderde jaren een waaruit zou moeten volgen dat bovenge noemde telegrammen al te rooskleurig ge steld zijn. VERGADERING van den Middelburgschen Gemeenteraad van 30 Augustus 1904. Afwezig zgn de heeren De Veer, De Rjjcke, Van Teijlingen, Verhage, Gratama, Snouck Hurgronjo en den Bouwmeester. Bij do behandeling van punt 10 der agenda kwam laatstgenoemde echter ter vergadering. Nadat de notulen der laatste zitting, door den Secretaris voorgelezen, waren goedge- gekeurd, doet do Voorzitter mededeeling van de sedert die zitting ingekomen stukken, welke deels naar B. en W. worden ge- renvoieerd om advies, deels voor kennis geving worden aangenomen. Dit laatste was ook het geval met het thans als inge komen stuk aangegeven adres van Tavenier in zake de benoeming van een haven. Op verzoek van den heer Van Dunné beloofde de Voorzitter, dat de bijlagen van het adres zoo spoedig mogelijk aan belangheb benden worden teruggezonden. Overgegaan wordt nu tot de volgende benoemingen, als a. van een onderwijzer aan school J. Op de voordracht staan lo. J. den Hollander, onderwijzer aan school K te Middelburg. 2o. J. B. A. Rolff te Axel en 3o. A. Margs, onderwijzer te Goes, van wie eerstgenoemde met algemeene stemmen benoemd wordt b. van eene onderwijzeres aan school A, waartoe de, volgens een vroeger genomen raadsbesluit, beschikbare mej. S. C. van Embden benoemd wordt met 8 tegen 2 blanco stemmen c. van een leeraar in de uatuurknnde aan het gymnasium, waartoe thans met algomeene stemmen definitief benoemd wordt do tgdelgke leeraar dr. R. van der Laan d. van de opmaking van een voordracht voor de benoeming van leden van het col lege van zetters. Conform de voordracht van B. en W. worden met algemeene stem men de drie navolgende dubbeltallen op gemaakt, a's: lo. de heeren J. 0. Frede- riks en D. Hildornisse2o. de heeren J. C. den Waal en M. P. van der Harst3o. de heeren W. J. J. Koole en D. L. Broeder. De drie eerstgenoeaiden van elk dubbeltal zijn de periodiek aftredende leden. e. van tijdelijke leeraren aan de burger avondschool, waartoe met algemeene stem men benoemd wordenlo. P. C. de Does veor vakteekenen voor timmerlieden op eene jaarwedde van f 225. 2o. W. K. Kuiler voor handteekenen op eene jaarwedde van f 2003o. E. Bouma voor vakteekenen, rechtlijnig teekenen en materialenkennis op eene jaarwedde vaD f 375. 4o. J. A. L. Boumans voor vakteekenen en materialen- kennis voor timmerlieden op eene jaarwedde goede bekende. Zoo sterft bjj ook. Verlaten en ver geten. De kosten van zgn begrafenis moeten meestal door armverzorgers betaald worden. Met sucessie-rechten of nalatenschap hebben zijne nazaten zich 't hoofd niet te breken. Hij heeft de kerk meestal de Roomsch- Katholieke indien hij haar ooit kende, reeds lang vergeten en de kerk heeft hem, indien zij hem in 't oog had reeds lang uit het oog verloren. De leerplichtwet gelijk de meeste wetten is niet bekend aan de nieuwe, dikwgls ontoegankelijke wereld van zijn verblijf. En toch deze Dgvere zg het dan ook ruwe mannen hebben aan Zeeland a'- ronding gegeven. Zjj hebben de kaart van ons eilanden-rijk gewijzigd. Aan de Bevelanden en aan Vlaanderen kostbare" en kostelijke polders toegevoegd. En Zeeland, en de Zeeuwen hebben hen zien komen en gaan. Maar hebben zij er wel ooit iets voor gedaan —O—

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1904 | | pagina 1