NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 133. 1904 Dinsdag 9 Augustus 18e Jaargang CHRISTELIJK- HISTORISCH Buitenlandsch Overzicht. VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te F. P. D'HUIJ, te Middelburg. Goes PRIJS DER ADVERTENTIËN L Aü IHIO IJ W 11 AI) O. EEK EN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 1^5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Roods vroeger wezen wjj er op dat het ontwerp betreffende de landbouwvertegen- woordiging op bepaalde punten zeer ver beterd is. Een zeer groote verbetering is wel dat de leden voor de Provinciale landbouw raden door de landbouwers zeiven zullon gekozen worden. Behalve deze mogen ook genoomd wor den de volgende: De tuinbouw is uit het ontwerp geheel weggenomen, zoodat het uitsluitend land- ioMwraden worden. Vrouwen worden verkiesbaar verklaard voor den landbouwraad. Het aantal vergaderingen per jaar, vroe ger op drie bepaald, wordt nu eón of twee. De secretaris wordt gekozen door den Raad zelf en niet benoemd door de Koningin hij kan zelf lid van den Raad zijn. De verkiezing wordt zeer vereenvoudigd en als kenmerk voor kiesbevoegdheid alleen gesteld, dat men den leeftijd van 25 jaar moet bereikt hebben on in de provincie hetzjj voor zich zelf, hetzij voor een ander het landbouwbedrijf uitoefenen op een stuk grond ter grootte van ten minste ééne hectare. De Rjjkslandbouwraad bepaalt zelf het aantal afdeelingen, waarin hjj gesplitst zal worden; dus geschiedt dit niet door den Minister. Deze Raad zal nu voortaan bestaan uit minstens 12 leden en wel één lid uit elke provincie en bovendien de directeur-gene raal van den landbouw. En behalve dit splitsingBrecht krijgt de Raad ook het recht om wanneer naar zijn oordeel, sommige takken van landbouw, hetzij van den graanbouw, hetzjj van de veeteelt of zuivelbereiding niet voldoende in dien Raad vertegenwoordigd zijn, in dit geval ten hoogste nog 5 leden voor die ontbrekende takken te benoemen. Hier is derhalve zoo ongeveer alles aan het oordeel van de practische landbouwers overgelaten. Van harte hopen wjj dat dit wetsvoor stel wet wordt. Het is een goede Btap in de richting van wat men met een vreemd woord decentralisatie noemt. Dat wil zeggen de zaken niet laten be redderen van uit een centraal bestuur, als bjjv. den Staat of de regeering, maar nit en door de verschillende levenskringen, wier belangen en bevoegdheden en prac tische kennis op de eigen regeling van zaken het meeste aanspraak geven. En inmiddels ga men in landbouwkrin- gen voort op den ingeslagen weg om zich steeds meer zelfstandig te organiseeren. Engeland. Hen van de stormachtigste tooneelendie ooit aanschouwd zjjn in het Engelsch Lager huis, heeft Vrijdag plaats gehad bjj de commissoriale beraadslaging over het ont werp, door de regeering ingediend, tot on derhandeling mot de Country-Councils in Wales, die weigerden om de bepalingen van de onderwijswet uit te voeren. De radicalen, onder aanvoering van de leden uit Wales verzetten zich ten sterkste tegen de wet. Na vijf uren debat waren eerst twee amendementen afgedaan en Balfour gaf toen in overweging, sluiting der be raadslaging na de eerste tien artikelen van het ontwerp. Lowther, de voorzitter, wilde Balfour's verzoek tot sluiting in stemming brengen. De leden uit Wales weigerden modewer king om tot de stemming over te gaan. Lowter zei, dat hij hunne houding den speaker moest melden, daar laatstgenoemde afwezig was wegens ziekte. Lowther, die zoowel afgevaardigde als speaker is, had alzoo feitelijk het gebeurde aan zich zelf te rapporteeren. De oppositie hief luide kreten aan van „schande I" en temidden van een tooneel van groote wanorde ver« klaarde Lloyd George, dat de leden uit Wales niets moer met het ontwerp te maken wilden hebben en de vergadering zouden verlaten. Asquith zei, dat de geheele oppositie in dat geval hun voorbeeld zou volgen. Daarop verlieten de leden der oppositie, met Asquith aan het hoofd, de vergadering. De commissie sloot daarop de beraadsla ging over het ontwerp binnen enkele mi nuten en toen keerde de oppositie in de zitting, die voor enkele oogenblikken ge schorst was, terug. Inmiddels heeft de regeering bij de stem bus weer een nederlaag geleden. Een liberaal Lagerhuislid had zijn ontslag ge nomen. Daar hjj vroeger met een meer derheid van slechts 230 stemmen was ge kozen, hoopte men nu dezen zetel wel te zullen veroveren. Doch mis. Weer werd een liberaal gekozen met een meerderheid van 230 stemmen. Rusland. Rusland zoo schreven wij reeds gaat gebogen onder dequaestiöo. Finsche, Joodsche, Kaukasische wisselen elkander af. Eu elk van haar maakte reeds een slachtoffer in de regeeringskringen. Bobrikoff, von Plehwe en Boguslovsky zijn de namen die aan de lijdensgeschie denis dezer drie zullen blijven herinneren. Eerstgenoemde werd door een Fin ver moord de tweede viel als offer van de Jodenvervolgingen nu komt weer bericht dat laatstgenoemde, luitenant-kolonel, hoofd administrateur van het district Soermalir, in Kaukasië, gedood is door een pistool schot, op de marktplaats te Idgff, ter ge legenheid van de jaarmarkt, en dat de dader is verdwenen. Zoo zal het, naar te vreezen staaf, wel blijven gaan, hard tegen hard, tot de Czaar zal willen recht doen aan zijne honderd duizenden verdrukten. RUSLAND en JAPAN. De geheele vorige week moet er verwoed gevochten zijn. Te Petersburg wordt een bedenkelijk stilzwijgen bewaard. Nu, hetgeen uitlekte, klinkt niet bemoedigend. De slag die van Donderdag tot Zaterdag duurde, eindigde in het nadeel der Russen, ondanks dat Koeropatkin, waarschijnlijk op hooger bevel, zelf de Zuider divisie aan voerde. Da overmachtige Japanneezen vielen het centrum der Russische positie bij Hoe- dsiadsy hevig aan. De Japansche troepen macht was 54 bataljons sterk, waarvan 36 uit geregelde troepen bestonden, de overige uit reservisten. Koeroki gebruikte de re servisten voor den aanval, terwijl de ge regelde troepen een schijnmanoeuvre uit voerden. De reservisten zoo seint Koe roki vielen de Russen met wilde woede aan, en ons vuur richtte groote verwoe stingen bij den vijand aan, maar tot drie- of viermalen werden die verliezen aange vuld. Onze troepen trokken zich toen langzaam terug en kozen goede stellingen, vanwaar zij door heftig artillerie-vuurden vijand groote verliezen toebrachten. Blucher of de nachtmoet Wellington wel eens uitgeroepeD, of liever niet uitge roepen hebben. Koeropatkin heeft zeker wel herhaaldelijk gezegd Versterking of de regen Nu, het regenseizoen is ingetreden, wat ook verandering van positie en vooruit zichten zou kunnen beteekener. In ieder geval heeft hij, door Haïcheng te ontruimen, het eerste der drie gewichtige punten van zijn verdedigingslinie prijsge geven. Een algemeen terugtrekken naar Moekden zal na wel spoedig volgen. Wat Port Arthur betreft, deze vesting is voor den tijd van drie maanden van vee voorzien. Men deelt voorts mede, dat de stellingen der Japanneezen 20 K.M. van de buitenforten verwijderd zijn. De hoofdmacht van de verdedigings- troepen ligt nu binnen de vaste forten, welke tezamen de eigenljjke vesting vor men 2000 kanonnen bestrijken de vlakte die de Japanners over moeten steken. De laatste bestorming wordt verwacht op 15 Augustus. De Russen maken zich sterk dat de vesting niet zal genomen worden, ofschoon zij ten volle beseffen hoe ver de Japanneezen gaan in roekeloozen moed. Van generaal Stoessel is uit Port-Arthur bericht gekomen dat de Russische troepen in den driedaagschen slag op 26, 27 en 28 Juli alle aanvallen der Japanneezen met voor dezen verschrikkelijke verliezen afge slagen hebben. De stemming van het gar nizoen is zeer opgewekt. Het Russisch eskader reikte de behulpzame hand door den vjjand in de flank te beschieten. De verliezen dor Russen bedragen, voor allo drie de dagen dat gevochten is, aan dooden en gewonden ongeveer 1500 minderen en 40 officieren. De Japanners verloren vol gons berichten van Chineezen en gevangenen tegen de 10.000 man. Zjj voelden deze verliezen zoodanig, dat zij niet eens hun dooden en gowondon konden wegvoeren. De juistheid van dat bericht wordt door de Japansche berichten ten deele bevestigd. Het meldt echter niet dat de aanval der Japanneezen op do rechterflank der Russen slechts ten doel had om een concentratie der Japanneezen op de linkerflank te be mantelen, welke leidde tot de vermeestering van den Wolfsberg. En dan verhalen van vluchtelingen luiden vrjj wat ongunstiger. Volgens deze toch zal de vesting stellig na verloop van een of twee maanden vallen, en moet Stoessel zuil ig omspringen met zijn munitie het is onmogeljjk ontplofbare stoffen in de vesting te maken. Nu verwacht men nog weldra een gelijk- tijdigen aanval op Moekden on op Liao- jongdit zal een beslissende slag zijn. De Russische minister van verkeerswe zen Chilkof is naar het Baikal-meer ver trokken tot inspectie van den Transbaikal- en den Circumbaikalspoorweg. De opening van laatstgenoemden, den spoorweg óm het meer, zou plaats hebben tegen het midden van September. Het leggen van dubbel spoor op de Siberische lijn is voorloopig uitgesteld; de minister van verkeerswezen heeft de gunstige aanbiedidgen van buiten maatschappijen, om zich met bet leggen der rails te belasten, van de hand gewezen. Zoo wordt Rusland van alle kanten be dreigd, niet het minst ia do uitgestrektheid van zijn gebied de vijand. Maar nog een ander gevaar dreigt hem, en wel van de zijde der Chineezen. Wel heeft de Japansche regeering met den dood gedreigd een iegelijk die aan de Russen iets levert, maar hier tegenover staat dat groote militaire bewegingen in China plaats hebben. Troepen zijn onder weg om het leger van Joean-tsi-kai te ver sterken, dat bestemd is om het leger van generaal Ma te steunen. Te Nioetsjwang worden dagelijks soldaten gerecruteerd, die gedrild worden door Japansche officieren. Thans heeft Joean-tsi-kai minstens 150,000 man onder zijn bevelen. Ernstige gebeur tenissen zijn dan ook, al is het niet dade lijk, te verwachten. Het is te wensehen dat de krijgskans spoedig keere en het gele gevaar niet worde vergroot door China's optreden. Kleinere Staten. Vermelden wij nu nog dat de Koning van Spanje in November een bezoek aan het Engelsche hof te Londen hoopt te bren gen alsmede te Parijs. Dat de kroning van Peter I van Bulgarije den 21 September zoo eenvoudig mogelyk zal plaats hebben waarbij de vertegen woordigeiB der vreemde hoven niet zullen worden uitgenoodigd, hetgeen natuurlijk ook een weigering hun nerzijds voorkomt. Dat de moeilijkheden tusschen Frankrijk en den H. Stoel nog niet weggeruimd zijn. Dat de ontmoeting tusschen den keizer van Oostenrijk en den koning van Saksen en diens dochter Zater dag te Gastein en daarna te Salsburg waar heen zij samen gereden waren, heeft plaats gehad. Dat de Engelsche expeditie onder Younghusband te Lhassa, Tibets hoofdstad, is aangekomen, en alles rustig bleef. Dat een aanslag op het leven van den President van Uragay plaats had, de bom ontplofte tusschen de wielen van het rijtuig, waarin hij met zijn familie was gezeteD, niemand gekwetst werd, en de daders onbekend zijn. Voorts dat in Marokko verwarring en vijandschap toenemen de Sultan is 't willig werktuig der vreemdelingen van centraal gezag Jis reeds lang geen sprake meer. Vooral is de haat groot tegen den Fran- schen indringer. 8 Augustus 1904. „De blijdschap met Van Houten is het bewjjs der geestelijke armoede van het liberalismevan een politieke partij, die geen scheppingskracht en geen ideaal meer heeft". Aldus meesmuilt liet Volk. Maar wie zou nu, ware de toeleg gelukt, juist dat liberalisme op de been geholpen hebben bij de jongste verkiezingen Wel wie anders dan Het Volk, het so cialisme en de S. D. A. P. In Overijsel heeft datzelfde liberalisme een vrijzinnig democraat als gangmaker, en een sociaal democraat op sleeptouw genomen om de mogelijkheid eener niet- herkiezing van den door Het Volk aldus gescholden katoenlord Stork te voorkomen en de overige „lords" uit het textiel-district genoegen te doen. Critiek en tactiek der S. D. A. P. ver schillen ook hier wel wat. De Baanbreker heeft 't nu over de loonen op de Goesche drukkerjjeii. Maar hij noemt geen cijfers. Wel noemt hij een feit. Hij schrijft »De loonen der zetters zjjn maar minne tjes. Dit is ook het geval te Goes op de drukkerij waar de Zeeuw, Christelijk Histo risch Nieuwsblad voor Zeeland, gedrukt wordt. Daar kent men zelfs niet eens het genot van eenige vrije dagen met behoud van loon, en ook op de overige drukkerijen te dier stede is ellende troef". Zouden wij nu De Baanbreker mogen verzoeken de loonlijsten der Goesche druk kerijen te publiceeren. Daar is gemakkelijk aankomen aan. En men kan dan deze zaak eens aanpakken. De loonen der Goesche typografen, een enkele drukkerij uitgezonderd (De Baan breker spreekt" weer veel te absoluut, op lasteren af!) zijn, gelijk wij al meer her haald hebben, veel te laag. En het gemis van enkele vrije dagen per jaar op nage noeg alle Goesche drukkerijen is eveneens een grief onzerzijds tegen de Goesche drukkerspatroons. Maar men moet cijfers geven. En de Goesche typografen zeiven moeten aan het praten. En de patroons moeten elkaar gaan verstaan omtrent loonen en prijzen. Nu toch verdient het t meest die drukker die de laagste loonen betaalt. Bezuiniging op staatsuitgang is dringend noodig. En er zijn tal van misbruiken, die moes ten worden uitgeroeid. Maar zij schijnen toevallig aan het licht te moeten komen. Nu weer heeft de Rekenkamer ontdekt dat de klerken van de topografische in richting aan het departement van Oorlog (in teekening brengen van terreinen) maar zes uren daags werken. Nu zou toch die werktijd, vooral voor de lagere beambten en knechts, zonder bezwaar met een paar uur verlengd kunnen worden tot het opplakken en repareeren van kaarten en andere soortgelijke werk zaamheden, zonder daarvoor extra belooning te moeten geven. Maar dat geschiedt niet. Dat werk moet extra betaald worden. De Rekenkamer is daar achtergekomen, zoodat de Minister een aanvullingswetje op de begrooting bij de Tweede Kamer zal moeten indienen. En deze laatste zal daarover nog wel een woordje zeggen, is te denken. Intuseehen, hoeveel zal er aan het Rijk, en niet alleen aan Oorlog wel niet over de balk gegooid worden, waar de Tweede Kamer nooit achterkomt of iets aan doen kan 1 Het wetsontwerp tot wjjzigiug der wet op het lager onderwijs wordt door de openbare onderwijzers, voor zoover zjj zich vrij weten te houden van de politiek, met welwillendheid bejegend. Wjj gewaagden reods van de conclusie door een lid van het hoofdbestuur van het Nederl. Onderwijzers Genootschap dhr. Andriesse, namens het hoofdbestuur voor gesteld, te weten Met groote ingenomenheid begroet het N. O. G. de verbeteringen, die deze wetsvoor stellen willen brengen in de opleiding voor onderwijzer, de salariëering der bijzondere onderwijzers, de verbetering hunner rechts positie en de mogelijkheid tot ruimer subsidi- ecring van scholen voor zwakzinnige kinderen. Een conclusie die weliswaar verworpen werd, maar dan toch den beteren geest teekent die sommige openbare onderwijzers bezielt. Ook in do »Sollicitant", een schoolblad onder redactie van den heer Veenstra, hoofd eener o. 1. s. te Amsterdam, laat men zich niet minder gunstig uit. Sprekende over de ontbinding der Eerste Kamer, schrijft dit blad De onderwijzers hebben zich over dit feit in het algemeen niet te verontrusten. Onder het liberale régine hebben we gekregen een goed bezoldigd korps ambtenaren bij het openbaar onderwijs in de steden, een veel grooter aantal minimum lijders op li e t p 1 a 11 e 1 a n d en bij het bijzonder ook in de steden. De tegenwoordige regeering schijnt geens zins geneigd dien toestand te bestendigen, waarom wij haar niet alleen gaarne de school kwestie zullen zien oplossen, maar zullen voort gaan haar daarbij naar ons vermogen te assis- teeren. En dat niet alleen, om de billijker bezol diging der onderwijzers, die van haar ver wacht wordt, doch ook om pensioneering van de weduwen en weezen van onderwijzers door haar beraamd. En verder In het ontwerp der Regeering is ter ver betering van de rechtspositie der onderwijzers een element gebracht, dat van meer dere zorg voor de bijzondere onderwijzers ge tuigt, dan de liberalen ooit voor de openbare hebben betoond. Van de zeven leden van den raad van be roep zouden volgens het ontwerp drie door de onderwijzers, drie door de schoolbesturen en het zevende lid door deze zes te kiezen zijn. En in een ander schoolblad»School en loven", staande onder redactie van twee openbare onderwijzers, do heeren Ligtbart en Casimier, schreef laatstgenoemde een artikel waaruit sympathie met de regee- ringsvoorstellen sprak. De aanhef luidt aldus Veel goeds brengt het voorstel tot wijziging der wet op 't 1. o. De betere bezoldiging van onderwijzers aan bijzondere scholen zal 't gevolg zijn. Voor hunne rechtspositie zal in zekeren zin gezorgd worden. Wie weet, hoe nijpend soms de nood was bij deze catagorie van opvoeders, begroet dit met verheuging. De positie der kweek scholen wordt gesterkt. Geleidelijke opheffing der normaalscholen of omzetting in kweek scholen in 't vooruitzicht gesteld. De dege lijkheid der voorbereiding tot het onderwijzers schap wordt hierdoor gebaat. Kweekscholen zullen het recht krijgen, eigen leerlingen het examen af te nemen. Examen dressuur verdwijnt dus meer en meer, om plaats te maken voor rustige studie. De scholen of klassen voor achterlijke kin deren zullen rijkssteun genieten en aldus zal meer gedaan worden voor de arme misdeelden, al blijft hier te wensehen, dat de gemeenschap meer en meer preventief zal optreden en het ontstaan dezer armen, zooveel mogelijk zal voorkomen door krachtige bestrijding van ziekten. Hiertegenover staat nu wel een fanatieke rede van het Kamerlid Ketelaar, in de ver-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1904 | | pagina 1