NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 127. 1904
Dinsdag 26 Juli
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandsch Overzicht.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ. te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
Alles op z'n tijd.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Alles heeft, naar bet woord van Isreüls
wijzen koning zijn bestemden tijd op aarde.
Die les ter harte te nemen zal ook voor
ons aangenaam en profijtelijk zjjD.
Daar is ook voor ons een tijd om te
strijden en een tijd om te rusten van den
strijd, een tijd om te klagen en ook een
tijd om te roemen.
Weken lang leefden we bjj het strijd
rumoer door de verkieziDg opgewekt, en
moge de einduitkomst ieder antirevolutio
nair tot dankbaarheid stemmen, de strijd
op zich zelf geeft tot roemen geen stof,
en tot danken geen aanleiding.
Het opzweepen van hartstochten, het
zoeken naar prikkels, het op den voorgrond
brengen van wat hatelijk is of zou kunnen
zijn kenmerkt te zeer, en op onvermijde
lijke wjjze, nagenoeg lederen verkiezings
strijd om hem niet als een noodzakelijk
kwaad te achten.
Maar als alles op z'n tijd plaats heeft
dan gaat ook weder het verkiezings-rumoer
voorbij en het kalme, rustige, werkzame
leven, die onwaardeerbare gave Gods om
te kunnen en te mogen arbeiden, ieder in
het zijne, hervat zijn onverdeelde rechten.
En dan ligt daar in ons kleine land een
groote wereld van arbeid voor ons open,
een wereld waarbij alleen met ons zelf en
niet met anderen een strijd te strijden is.
Een strijd waarbij liefde het fondament en
zelfopoffering het cement is en waarbij ha
telijkheid en scherpte plaats maken moet
voor sympathie en vrede.
Op óén enkele uitiDg van die wereld te
wijzen is voor ditmaal ons doel, want als
het onzen lezers gaat als ons dan verza
melden zich op hun schrijftafel ofboeken-
rek of in elk geval in hun huis dit gepas
seerde halfjaar weder een gcooter of kleiner
getal van verslagen betreffende onze christe-
lij k-philanthropische stichtingen
Die verslagen na te lezen zal ons doel
niet zijn. Slechts aan de hand van enkele
van die verslagen onze lezers die niet zoo
overvloedig met deze bedeeld zijn als .wij of
't zou ook kunnen zijn die deze ver
slagen ongelezen ter zijde leggen, enkele
oogenblikken te wijzen op den arbeid in
Gods Koninkrijk in den vorm van christe
lijke barmhartigheid verricht.
Rijk en vele zijn de zegeningen Gods
bij het grondvesten en de verdere ontwik
keling geschonken, en nu de Zeeuwen
komen te staan voor een grooten arbeid
op dat terrein, een arbeid die wel eens
de vraag op de lippen legtwat zullen
wij onder zoovelen nu dacht het ons gaat
steun en sterkte te kunnen geven aan het
twijfelmoedige hart als we eens een oogen-
blik de verslagen voor ons leggen van het
vorige jaar, de verslagen die ons een pho-
tografie leveren van hetgeen er in 1903
op dat gebied voorviel.
Niet alle verslagen, ook zelfs niet die
ons gezonden werden zullen we bespreker,
dat zou vrij eentonig worden.
Slechts enkele, die betreffende de oudste
in jaren, de middelste en de jongste zullen
ons de stof leveren voor een kort overzicht.
Dat de Heldring-gestichten te Zetten
behooren tot de oudste, uitnemendste en
meest gezegende stichtingen der christe
lijke barmhartigheid is van algemeene be
kendheid. Heldring en Pierson zjjn twee
namen met duidelijke letters in onzevaier-
landsche geschiedenis opgeschreven. Steen
beek, Talitha, Bethel en de christelijke
Normaalschool zjjn aan geen Nederlander
onbekend. Sinds vele tientallen van jaren,
immers van '48 af staan de stichtingen in
de Betuwe daar als getuigen van wat de
christelijke liefde vermag tot oprichting
van het gevallene en tot bewaring van wat
dreigt verloren te gaan.
Met volkomen bewnstzjjn hebben Heldring
en de zijnen vrjj-uit zonde ook zonde ge
noemd, en de banier van het „getuigen en
redden" geplant in de woestijn van ellende
en zedeloosheid om alzoo de hand der
christeijjke barmhartigheid te reiken. Ge
heel andere dan in de Betuwe is een niet
minder rijk gezegende stichting der chris
telijke liefde in het hooge Noordon. Nog
slechts tot middelbaron leeftjjd gevorderd,
heelt de stichting der barmhartigheid te
Wagenborgen de hand uitgestoken tot
lijdenden en vorwaarloosden. Niet om
zonde en eigen schuld, niet door wange
drag of roekelooshoid wordt Wagenborgen
gezocht en bevolkt, maar om het lijdon te
verzachten of drageljjk te maken van zoo-
velen die deu strijd om het bestaan niet
mee strijden kunnen. Idioten en ljjders aan
lichaam en geest vinden in de zich steeds
uitbreidende Groninger stichtingen een
toevluchtsoord door christeijjke barmhar
tigheid gesticht en gedragen. Deze dertig
jarige is naast de bjjna zestigjarige stich
tingen op de Betuwe een bewjjs voor den
voortgaanden zegen van de ontwaking van
het plichtsbesef onzer christeijjke bevolking
tegenover zonde en ellende.
En de jongere stichtingen
Waar zullen we beginnen en waar eindi
gen? Daar ligt het verslag van Het Hooge
land, een stichting op de Veluwe, die be
doelt christeijjke verpleging van landloo-
pers en bedelaars. Het stichten van arbeiders-
koloniën is haar doel, om door geregelden
arbeid te brengen tot een geregeld leven.
Daar ligt hot verslag van Jeruël, die op
het terrein der Inwendige Zonding te Rot
terdam arbeidt en haar voornaamste ter
rein van arbeid in de Zandstraat de bekende
buurt waar losbandigheid en ongerechtig
heid tiert, vindt. Daar ligt om nog
slechts deze eene te noemen het verslag
van den arbeid onder de Nederlandsche
visschers op de Noordzee. Een arbeid van
twee zjjden aangevat en nu reeds een tien
tal jaren met zegen beoefend, zoowel door
het Kerkschip „De Hoopals door de pre
dikanten der Geref. Kerk die daarheen
jaarljjks worden gezonden op initiatief van
de gemeenten aan de zeekust gelegen.
Een enkel Btaaltje van het vele dat ge
daan wordt door de christeijjke liefde mag
ditmaal, in dezen rustigen tijdook tot
eigen opwekking en aanmoediging wel eens
een plaats vinden.
In een der verslagen trof ons dit beeld
in vorige eeuwen stond in Athene een
tempel, gesticht ter eere van de barmhar
tigheid. Daar stond ze afgebeeld met een
gespleten hart waaruit bloed kwam drui
pen. Ze hield dat hart in haar rechter
hand. Uit hare oogen vloeiden tranen en
op het altaar aan haar voet en haar gewjjd,
mochten niets dan tranen worden geofferd
en zuchten gebracht. -En onder de altaren
die de Atheners voor hunoe goden haddon
opgericht, was ook het altaar der barm
hartigheid, waartoe traden alle bedrukte
en bedroelde menschen, waartoe allen toe
vlucht namen die onder eenig kruis ge
bogen waren.
Christenen wenschen van het altaar der
bjjgoloovige Atheners niets te weten. Maar
toch, treft u deze voorstelling niet Een
gespleten, gebroken hart, zinnebeeld van
een bewogen zjjn met anderer lot en lijden,
zóó bewogen, dat het hartebloed gaat spre
ken en de innerlijke roerselen des gemoeds
gaan werken en aan 't oog tranen worden
ontperst
En in een ander verslag vinden we tot
slot deze woorden van wjjlon onzen dichter
Beets, waameê we ook dit korte woord
eindigen
Werk door en woeker met uw uren,
Spaar gaaf noch kracht!
Straks daalt de nacht:
De roest slijt meer dan 't schuren.
25 Juli 1904.
Onderstaand oordeel van een Katholiek
tegenover dat van een ander Katholiek
(mr. Kolkman, lid der tweede Kamer) die
in ontbinding niet het eenige middel zag,
heeft voor onze lezers groote waarde.
Dr. Nolens, het lid der Tweede Kamer,
zegt in de Venloosche Courant, dat het hem
voorkwam, dat alleen ontbinding der Eerste
Kamer in aanmerking kon bomen, en wel
io. omdat aan het aftreden van den min.
van binn. zaken alleen gedacht kon worden
door hen, tot wie hij zou kunnen zeggen
„orderint, dum metuant"
20. omdat gelijktijdige ontbinding der
Tweede Kamer een door niets gerechtvaar
digde maatregel zou zijn
30, omdat er alleen door ontbinding der
Eerste Kamer klare staat van zaken kon komen
40. omdat de Eerste Kamer in geen opzicht
meer in overeenstemming was noch met hare
directe, noch met hare indirecte kiezers
50. omdat te vreezen stond dat, evenals in
de Tweede Kamer, ook in de Eerste van libe
rale zijde andera ontwerpen, b.v. de drankwet,
als partijzaak behandeld zouden worden
60. omdat door de oude Eerste Kamer niet
meer een heilzame maar een verlammende
invloed op de werkzaamheid van regeering en
Tweede Kamer kon worden uitgeoefend.
De motieven, waarop de maatregel van
sommige zjjden ontraden werd, hadden z. i.
niet veel kracht; wolk oordeel hjj in zjjn
artikel nader ontwikkelt.
Daar is dan toch één daad van de re
geering die der afkeurende critiek van de
oppositie ontsnapt.
Multatub', de wijsgeer van het liberalisme,
heeft ons geleerd dat, wat te dik gezaaid
wordt niet opkomt, een wijsheid trouwens
bij onze boeren en tuinders reeds lang
bekend.
Of de oppositie die les niet begrijpt
Of wordt de critiek niet te dik gezaaid
De stemme der critiek gaat uit tegen
Hooger Onderwijswet en Tariefsherziening,
tegen Arbeidswet en Arbeidscontract,
tegen Drank- en Vaccine wet, en tegen den
persoon van dr. Kuyper niet het minst.
Begrijpt men dan ganscheljjk niet dat
zoodanig onophoudelijk ageeren en agitea-
ren doodloopt?
Intusschon het is eau feit van beteekenis
dat de benoeming van Generaal van Heutz
tot Gouverneur-Generaal in de Oost ont
snapt aan hatelijke critiek.
Men schijnt met de benoeming van den
man die in Atjeh meer dan gewoon talent
van regeeren en organiseer en ontwikkelde,
tot de hoogste waardigheid in Indiü vrede
te kunnen vinden.
Zoo is er dan toch nog iets mogelijk dat
dan feilen, toeneinenden partijstrijd niet
doet opvlammen
Volgens het overzicht van den oogst,
bewerkt door den landbouw-inspecteur
volgens verstrekte gegevens door de rijks-
leeraren van land- en tuinbouw, is de stand
der gewassen in onze provincie over het
algemeen gunstig.
De stand van eetaardappelen er zijn
dit jaar bijzonder veel aardappelen gezet
is ditmaal zelfs zeer goed.
'tls maar te hopeD, dat het uitblijven
van den gewenschten regen geen ongunstige
verandering brengt.
Wat zouden klaver en suikerbieten om
maar iets te noemen opknappen bij een
Hinken, zachten regen.
Ea de weiden alom.
Volgens het volksgeloof zou men in zes
weken geen droppel krjjgen, omdat 20 Juli,
de zoogenaamde dag van St. Margriet zonder
regen voorbijgegaan is, maar als St. Laurens
eens komt (10 Augustus). Dan, ja dan...
Gelukkig dat wij weten en gelooveD, dat
niets bij geval gebeurt, maar loof en gras,
regen en droogte, vruchtbare en onvrucht
bare jaren den Christen toekomt van Gods
vaderlijke hand.
En met het oog daarop betaamt het ons,
zooals Jeremia weleer, „in de zake der
groote droogte", alles van Hem te verwach
ten, want „Hij doet al die dingen".
De Avondp. verneemt, dat de minister
van binnenlandsche zaken een circulaire
heeft gericht tot Gedeputeerde Staten in
de verschillende provinciöi, waarin wordt
medegedeeld, dat het voornemen bestaat,
om vóór de in 1905 te houden verkiezingen
van leden van de Tweede Kamer, een
algemeene herziening van de indeeling der
kies- en stemdistricten aan de orde te
stellen,
Aan de gemeenteraden zal nu de vraag
worden voorgelegd, of wijziging van de
bestaande indeeling van hunne gemeente
in stemdistricten noodig of wenscheljjk is,
en zoo ja, hoe elk stemdistrict dan zou
worden.
Deze herziening zal plaats hebben, opdat
iader kiezer gelegenheid hebbe, binnen de
bjj artikel 57 der Kieswet aangegeven
tijdruimte zijn kiezersplicht te vervullen.
Wij hopen dat meer dan een gemeenteraad
ook in onze omgeving hiervan gebruik zal
maken, en daarbij niet zien zal op de geringe
ui'gave die de plaatsing van een tweede
stembureau zou vorderen.
Met name in Hoedekenskerke en Wis-
senkorke (N.-B.) zou een tweede stembureau
geen weelde zijn.
De kiezers van Kwadendamme en Kam
perland moeten veel te ver loopen om hun
stem te gaan uitbrengen. Ook van 's-Heer
Hendrikskinderen naar 's-Heer Arendskeike
(Ouddorp) is de wandeling veel te ver. In
die gemeente achten wij een derde stern-
district beslist gewenscht.
Mr. Sybrandi heeft de beschuldigingen
tegen hem uitgebracht in de liberale pers,
blijkens oen ons gezonden afdruk uit het
Twentsch FbMsifWaltegaar afdoend weerlegd.
Van de plaatsruimte in ons volgend no.
zal afhangen of en hoeveel wij er nit
overnemen.
De vinnigheden der naaimeisjes die alles
slechts van hooron zoggen wisten, en er
toch maar op door lasterden, zullen nu
wel uit wezen.
Onlangs is te Amsterdam een centrale
vereeniging voor kinderkleeding opgericht
onder den naam: »Voor het schoolkind".
Doel dezer vereeniging wordt als volgt
omschreven.
»Er zijn in onze groote stad bedoeld
wordt Amsterdam een aantal jeugdige
tobbers, die steun behoeven bij de oplos
sing van het steeds verdrietige, soms on
oplosbare probleemhoe bereiken we het
schoollokaal Ze dien bijstand te verleenen
is het naaste doel der nieuwe vereeniging.
»Ze te bewaren voor ziekte is haar verder
liggend doel".
Vooraf gaat in de verspreide circulaire
oai steun een aandoenlijk tafereel, waaruit
onder meer ook de onmisbaarheid van
schoenlappers en schoenwinkels blijkt.
Zeer liberaal vat genoemde vereeniging
bare taak op. Geen verschil maakt ze
tusschen bijzondere en openbare scholen.
Ze helpt alle kinderen.
Wij voor ons hopen en verwachten, dat
geen besturen der chr. scholen ooit bij
dergelijke vereenigingen zullen aankloppen
om steun.
Zooveel vertrouwen hebben we wel in
onze schoolbesturen, dat, mocht het noodig
blijken, voor enkele leerlingen helpend
tusschenbeiden te komen, ze eerder in
eigen zak zouden tasten, dan hunne toe
vlucht te nemen tot dergelijke vereeni
gingen.
Trouwens, in den regel behooren de
leerlingen onzer christelijke scholen, niet
onder degenen, die de school verzuimen
uit gebrek aan klompen of schoeisel.
Er zijn uitzonderingen zeer zeker.
Doch ééa zwaluw maakt nog geen lente.
En het stoffelijk overschot van den ex-
president Kruger zal voorloopig rusten in
't midden van zijn geest- en stamverwanten.
Morgen zal Hik en Duinen, de bekende
Haagscho begraafplaats aan deu Loosduin-
schen weg, het stoffelijk overschot bergen
van den uitnemendsten der hedendaagsche
ballingen, om binnen enkele maanden ver
voerd te worden naar zjjn vaderland, dat
hjj tot Engelsche overmacht hem verdreef,
heeft gediend met al zjjn kracht en gaven.
De Gelderland bracht hem in ons midden,
weldra laadt een marine-stoomer zijn ljjk-
kist en brengt hem in Afrikaanscben grond
ter ruste,
Zjjn graf zal daar liggen onder Engel
sche heerschappjj.
Weemoedige gedachte.
Indien het geloof en do hoop ons niet
geleiden, geljjk dat bjj Kruger het geval was
Wat lk nu doo weet gjj niet, maar gjj
zult het na dezen verstaan
STATEN-GENERAAL.
Vereenigde Vergadering van de beide
Kam°rs, op Zaterdag den 23sten
Juli 1904, tot sluiting van de zitting
der Staten-Generaal.
De heer SCHIMMELPENNINCK VAN
DER OYE bekleedt den voorzittersstoel.
De Voorzitter laat door den griffier van
de Eerste Kamer voorlezen een Kon. Besl.
van den 19ien Juli 1904, No. 23, waarbij
de Minister van Binnenlandsche Zaken
wordt gemachtigd, heden, te 3 uren des
namiddags, zich te begeven naar de ver
gadering der Staten-Generaal, ten einde in
eene vereenigde vergadering der beide
Kamers de zitting in naam der Koningin
te sluiten.
De Voorzitter benoemt eene commissie,
die den heer Minister in het gebouw der
Tweede Kamer zal ontvangen en uitleideD.
Kort daarna treedt de Minister, vooraf
gegaan door de commissie, de vergaderzaal
binnen.
De heer KUYPER, Minister van Bin
nenlandsche Zaken, neemt plaats vóór den
troon en houdt de volgende toespraak
Mijne Heeren I
Gedurende deze zitting der Staten-Generaal
kwamen onderscheidene maatregelen van wet
geving tot stand. Een met Frankrijk gesloten
overeenkomst betreffende den wederzijdschen
invoer uit onze koloniën werd door u goed
gekeurd de beschikbaarstelling van gelden
voor den bouw van tuchtscholen bracht de
kinderwetten een stap nader tot haar invoer;
eenige artikelen van het wetboek van koop
handel ondergingen eene wenschelijk gebleken
wijzigingvoorstellen tot herziening van de
Gemeentewet en van de wet op het krank
zinnigenwezen mochten uwe medewerking
verwervenhet aan de Nederlandsche Bank
verleende octrooi werd verlengd en herzien
in verband hiermede werd besloten tot in
trekking van de muntbiljetten en tot het toe
kennen van de hoedanigheid van wettig be
taalmiddel aan de biljetten van de Neder
landsche Bankde wet tot herziening van de
belastbare opbrengst der gebouwde eigendom
men onderging een noodzakelijke verbetering
en in de wet op de vermogensbelasting werd
een recht tot navordering opgenomende
aanleg, de exploitatie en het gebruik van
telegrafen en telephonen werden nader wet
telijk geregeldbepalingen betreffende de
mijnontginning werden met wijziging van de
bestaande mijnwet vastgesteldde aanleg van
onderscheiden werken van algemeen nut werd
bevorderd de oprichting van een departement
van landbouw in Nederlandsch Indië werd
door u mogelijk gemaaktomtrent het wets
ontwerp tot wijziging en aanvulling van de
wet op het Hooger Onderwijs werd met de
Eerste Kamer geene overeenstemming ver
kregen.
Met het oog op de hierdoor ontstane on
gelegenheid heeft Hare Majesteit de Koningin
besloten, die Kamer te ontbinden en zullen
de Staten der onderscheidene gewesten eerlang
tot de samenstelling van een nieuwe Kamer
overgaan. De koningin heeft mij opgedragen,
mijne heeren, u dank te zeggen voor den
ijver en de toewijding, door u betoond. In
naam de koningin verklaar ik deze zitting
der Staten-Generaal te zijn gesloten.
De Minister wordt door de Commissie,
bestaande uit de heeren Kist en Woltjer,
leden der Eerste-Duymaar van Twist,
De Stuers, Van Yeen en Smidt, leden der
Tweede Kamer, uitgeleid en nadat zij in
de vergaderzaal is teruggekeerd, sluit de
VOORZITTER de vereenigde vergadering.
RUSLAND en ENGELAND.
Er dreigde een botsing tusschen deze twee.
Er was namelijk door een Russisch oor
logsschip in de Roode Zee een Engelsoh
stoomschip dat onder Russische marinevlag
