NIEUWSBLAD
1904.
Dinsdag 12 Juli.
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISGH
Buitenlandse!] Overzicht.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
SrfiMBU$"fVRAAiïr~
el ken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De directie van ons blad heeft
besloten geen advertenties be
treffende rechtstreeksche ver
lotingen om geld of andere voor
werpen meer op te nemen.
By stemmingen voor Kamer of Staten
zijn er wel eens heetgebakerde mensohen
die aan de eerste opwelling van wrok over
de stembusnederlaag toegeven en dit aan
een onschuldige die hun brood eet doen
voelen.
Wanneer dergelijke driftige mengohen
niet op hun besluit terugkomen met royaal
sohuldbelijden, dan is dit een daad van
laffe machtsoverschrijdicg, die niet genoeg
kan worden afgekeurd.
Van dergelijke wraaknemerij zouden wij
uit het kiesdistrict Goes ook wel eenige
staaltjes kunnen vertellenzoo oude als
minder oude. Van jongsten datum is zeker
wel dat een anti-liberaal kiezer die zich
voor de antirevolutionaire eandidaten ge
ïnteresseerd had, daarvoor gestraft werd
met 't verlies van een liberalen klant van
ongeveer f 5 per week.
Én ook elders schijnt, ondanks de alge
meens verlichting en beschaving, dit kwaad
nog niet uitgeroeid.
Te Gouda toch hebben twee liberale
heeren Brinkman en Spit toen de
stemming ongunstig voor de liberalen was
uitgevallen, hun melkboer afgezegd en ver
wezen naar de antirevolutionairen.
Te Epe ontsloeg de liberale drukker
Hooiberg zijn tuinman met 't bericht er
bij dat hij geen fijne meer op zjjn erf
verlangde.
Te Peursum (district Sliedrecht) heeft
de liberale candidaat Jan Kloek, door de
liberale pers als Christelijk historisch aan
bevolen, daags na de stemming waarbij hij
gevallen was, zijn antirevolutionairen zwa
ger die hem steeds graan leverde en op
de antirev. eandidaten had gestemd, met
vloeken de deur gewezen, en hem gezegd
dat hjj voortaan voorbij moest gaan.
Wij zouden hier nog bij kunnen aan
halen het krijgsgeschrei dat de vrijzinnigon
in Overijsel (ook de Midd. Crt. stak haar
duit in 't zakje!) tegen mr. Sybrandiaan
heffen naar aanleiding van diens open en
ronde bestrijding van het beginsel van het
liberalisme gebleken uit hetgeen van vrij
zinnige zijde geleerd en aangeprezen wordt.
Gelooft maar, als die sehetteraars konden
dat zij mr. Sybrandi zouden behandelen
gelijk mr. Levy het hun al in 1881 heeft
geleerd: Als deze o, zoo onverdraagzame
clericalen de hand naar den Staatsteugel
uitstrekken zullen wg ons tegen hen ver
zetten, zelfs, als 't moet, met de daad
Te Alfen aid Rijn eindelijk maakte een
liberale notaris het nog erger.
Het onderstaande wordt door den heer
Kemink, lid van Gedeputeerde Staten vau
Zuid Holland in de „Rjjnlandsche Courant"
meegedeeld.
Op den dag na de stemming voor de
Staten zeide notaris J. C. Spruijt door de
telefoon op zeer onwellevende wijze aan
den winkelier A. J. Grobbe de klandizie
op, met da belofte ook zijne geestverwanten
in die richting te zullen bewegen 1
De reden was, dat Grobbe krachtens zijn
beginsel voor de anti-liberale candidateD,
ijverende, als waarnemend secretaris onder
staand biljet verzond
Om het groote belang van de stemming,
welke morgen zal plaats hebben, wordt u
ook door deze nogmaals dringend aanbe
volen uwe stem uit te brengen op de heeren
N. D. Kemink en F. H. van Wichen.
Namens de Chr. Hist. Kiesver.,
A. J. GROBBE,
waarn. secretaris.
Aarlanderveen, 16 6-'04.
De bedreiging werd nader aangedikt door
eene advertentie in de „Rynbode" van 26
Juni, luidende:
HANDEL IN COMEST1BELEN
te Oudshoorn of te Alfen a. d. Rijn.
Een net, actief JONGMENSCH, van
beslist vrijzinnige beginselen, die zich
in eene der bovengenoemde plaatsen wil
vestigen, gaat bepaald eene goede toe
komst tegemoet, mits iiij puike waar
levert en de klanten op een vlugge be
diening kunnen rekenen.
Aansluiting aan het plaatslijk telephoon-
net. is zeer aan te bevelen.
U zal mij toestemmen dat eeu dergelijk
bedrijf, een furie tegen andersdenkenden,
jde spuigaten uitloopt en overwaard is alom
bekend gemaakt te worden.
Degenen die meenden, dat de brooduit-
stooting tot het verleden behoorde, hebben
misgerekend zij mogen in hunne annalen
een nieuwe bladzijde openen en daarop
aanteekenen dat het perverse feit zich op
nieuw voordeed te Aifen aan den Ryn ia
de maand Juni 1904
Ik vraag
Is notaris J. C. Spruyt vergeten hoe in
het jaar 1886 bij invloedrijke anti-liberalen
geflikflooid werd om steun op het verzoek
schrift ter zijner benoeming
Hoe zou het dezen notaris smaken wan
neer zijne anti-liberale klanten het leer om
leer gingen toepassen?
Dankend voor de plaatsing,
Uw dienstw. dienaar,
N. D. KEMINK.
Voorzitter van de Centrale Chr. Historische
Kiesvereeniging in het district Alfen.
Alfer, 27 Juni 1904.
Wij voegen aan deze mededeeliDgen niets
toe. Hier past Huygens' klacht
»Wie 't sehrikk'lgkst er van zwijgt, heeft
nog te veel gezeid f'
Amerika.
Het program waarmee de democratische
partij den kamp om het presidentschap
der Vereenigde Staten aanvaardt, bevat
niets over de muntquaestie; maar wel:
handhaving der Monroe-leer, bescherming
van Amerikaansehe burgers buitenslands,
geen internationale bondgenootschappen,
hot behoud der „open deur" op handels
gebied in Oost-Azië; geen uitzuiging moer
der bevolking van de koloniën.
Dit programma is Vrijdag door de partg
te St. Louis vastgesteld. Daarna werden
eandidaten genoemd. De afgevaardigde van
New York prees Parker aan en voegde er
bij dat deze niet het woord voorde omdat
hij zjjn partg niet wilde overheerschen
maar dienen, welke woorden met uitingen
van groote geestdrift in de zaal en op de
galerijeD, wel een half uur lang begroet
werden. Daarna kwam de afgevaardigde
van California met een aanbeveling van
Hearst. Diens aanhangers deden, onder
de banier van Californiö een ommegang
door de zaal, uitgejouwd door de Parke-
rianen. Vele der ommegaanders drukten
in het voorbggaan Bryan de hand. Nog
enkele andere eandidaten werden genoemd.
Doch Parker verkreeg ten slotte het ver-
eischte twee derden der stemmen, nadat
de afgevaardigden van een paar staten hun
candidaat hadden losgelaten en op Parker
waren overgegaan. Parker had 658 stem
men, en werd ten slotte met algemeene
stemmen als de candidaat aangewezen.
Gelijk wij reeds in ons vorig overzicht
(7 Juli) schreven heeft hij tegenover Roose
velt geen kans.
Met lof spreekt men in de republiek
Columbia over den nieuwen president Reyes.
De kiezers deden een goed werk met dezen
tactischen staatsman te benoemen. Zoo
ooit dan is er nu te Bogota iemand noodig
die met vaste doch niet al te strenge hand
de teugels voert.
Hij was 't die indertijd Columbia's aan
spraken had te verdedigen bij de Ameri
kaansehe regeering te Washington, toen de
nieuwe republiek Panama ter wereld kwam,
en Columbia daardoor eeu groot stuk van
zijn gebied zoo maar op eenmaal kwijt
raakte.
Nu heeft Columbia don nieuwen staat
nog niet erkend, en het eerste wat president
Reyes zal te doen hebben is deze quaestie
te regelen. Berusten in 't gebeurde zal
wel zijn devies zjjn, en voorts zorgen dat
de nadoolen er uit voortspruitende, nog
niet vermeerderen.
Columbia sloot zich reeds bij Venezuela
aan. Men zegt dat Reyes eon toenadering
tusschen de Zuid-Amerikaansche republie
ken beoogt.
Slaagt hij daarin en brengt hg daarbij
de partijen in zijn land tot rust, dan zal
men zijn optroden wol zegenen.
Finland.
De Russische regeering gaat voort met
Arm Finland te knevelen. Het dagblad
der Jong Finsche partg is opgeheven, zijn
uitgave voor altijd verboden. Streng wordt
onderzocht door den rechter al wat be
trekking heeft op den moord op Bobsikoff.
En de nieuwe landvoogd Obolenski, wij
zeiden het reeds, zal nog gestrenger op
treden dan zijn voorganger. Schaumann
heeft waarlijk zijn vaderland geen dienst
bewezen met zijn moordaanslag. Doch ook
te Petersburg speelt men een gevaarlijk
spel, dat wel eens anders kon uitloopen
dan bedoeld was.
F r a n k r ij k.
De wet op de afschaffing der klooster
scholen is met spoed en met groote meorder-
heid door Kamer en Senaat aangenomen
door den President bekrachtigd en in het
Staatsblad opgenomen.
Nog 350 congregatiescholen worden hier
mede weggevaagd, en de leerlingen gaan
over naar de openbare school.
Een stelsel van de meest fanatieke aan
randing der vrijheid, door een partij die
uit den strgd voor de vrijheid heet opge
komen.
Dat uit geen enkel liberaal blad, ook in
Nederland, een protest tegen deze schande
lijke geweldpleging opgaat, zegt meer dan
twintig betoogen onzerzijds, waar een volk
onder do vrijheidsbegrippen der liboralen
goregeerd, wordt heengevoerd.
RUSLAND en JAPAN.
De Japanneezen rukken steeds nader op
hun doel af. Da legercorpsen van Okoa
en Koeroki hebben zich vereenigd en nu
trekken zij noordwaarts, met de kennelijke
bedoeliDg om langs de Russische krijgs
macht bij Moebden heen te trekken, de
Tianssiberische lijn door te snijden, die aan
Koeropatkine dagelijks soldaten, kanonnen,
levensmiddelen toevoert, Koeropatkine in
den rug te vallen en zijn verbindingslijn
met Charbin af te snijden. Hier komt bg
dat de regens opgehouden hebben en de
strijd thans gevoerd wordt onder groote
hiite. Ea naar den mensch kunnen alleen
de regens de Russen redden.
Kaiping is na een driedaagsch gevecht
genomen. De Russen verloren een aan
tal kanonnen en manschappen, een verlies
dat echter in de schaduw treedt voor de
beteekenis van het verlies der plaats zelf.
Met Kaiping zijn nu alle passan welke
oostwaarts door liet gebergte loopen, in
handen der Jipanneezen, en nu kunnen
dez9 ook naar het westen krachtig optreden.
Gevolg daarvan zal zijn dat de Rissen
het heele kustgebied tot aan Tasjitsiao
zullen moeten ontruimen. Daarmede is
dan Nioetsjwang en de gemeenschap met
de zee aan de Japanneezen overgelaten,
en deze kunnen zich een nieuw steunpunt
kiezen voor de verzorging van het leger
te velde.
De Choenchoezen treden als brave bond-
genooten der Japanneezen herhaaldelijk
tegen Russische spoortreinen en verbin
dingslijnen in het krijt. Toch gaat de
toevoer van manschappen geregeld voort
dagelijks 1600 man. Op 15 September
kan op die wijze weer een Russisch leger
corps van 130 duizend man in Mantsjoerije
staan,
Tenzij voor dien tijd niet wat anders
gebeurd is, waarop blijkens hetgeen wij
hierboven meedeelder, groote kans bestaat.
Nadere berichten omtrent de ontmoeting
tusschen de Russische en Japansche eskaders
in de golf van Korea brachten aan 't licht
dat er aan Japansche zijde fouten zijn
gemaakt, waardoor de Russen hebben kunnen
ontkomen.
De Japanneezen schoten op hun eigen
torpedo's. Hun eskader was driemaal zoo
sterk als dat van d9 Russer, welke laatston,
bijtijds deze overmacht meikond, zich haastig
naar het noorden terugtrokken. De Japan
neezen achtervolgden hen uit allo macht,
en schoteu doch raakten niet. De Rus
sische schepen bleven ongedeerd, daaren
tegen werden twee Japansche torpedobooten
tot zinken gebracht. De vervolgingen werden
gestaakt, wijl de Russische schepen in
snelheid de Japansche verre overtreffen,
en deze laatste waarschijnlijk ook wel niet
meer zoo zeewaardig zullen zjju als vroeger.
Over Port-Arthur geen nieuws. Het ge
rucht gaat dat Russische schepen en tor
pedojagers opnieuw de buitenhaven ver
laten hebben.
Omtrent den stand van het beleg, bewaart
de Japansche regoering het diepste stil
zwijgen. Men weet, dat sinds do bezetting
van Daliiy, het Japansche leger eiken dag
een vaster en nauwer kring om de plaats
vormt. Ook is bekend, dat verschillende
gevechten, van moordere of mindere be
teekenis plaats hebben in het heuvelland
om de stad; dat Togo's vloot nacht en
dag in de weer is.
JDe Japansche generale staf laat echter
geen enkel bericht, ook niet bet minst-
beduidende, over den stand der zaken door.
Eón ding slechts weet mener hebben
iederen dag schermutselingen plaats in den
omtrek der vesting.
Vluchtelingen uit Port-Arthur vertellen,
dat een Japansche afdeeling, ten oosten
van de stad, geholpen door de vloot, zich
zonder tusschenpoozen inspant om een
stelliDg te bemachtigen, die de stad be-
heerscht. Da Japansche vloot bombardeert
van den morgen tot den avond de haven
en elk oogenblik worden gewonden in de
stad gebracht. Verscheidene huizen zijn
tot hospitaal ingericht.
Ten noorden van de stad hebben alleen
eenige schermutselingen plaats, doch ook
hier hebben volgens de verkenners, de Ja
panners hun kampen reeds dicht nabij de
stad opgeslagen. Duitsehe militaire des
kundigen beschouwen de Russische stel
lingen by Liaoyang Haicheng onhoudbaar
tegen e9n aanval van Japanners aan drie
zijden. Zij verwachten, dat Koeropatkine
zal terugtrekken en voorspellen den val ran
Port-Arthur.
11 Juli 1904.
Er was in de vrijzinnige pers met vrjj
wat ophef verteld dat de provinciale staten
van Drente die uit enkel liberalen be
houdens een Katholiek I bestaan tot lid
van Gedeputeerde Staten hebben verkozen
dien eenigen Katholiek.
Thans bljjkt echter dat deze man
dhr. Dommers, burgemeester van Schoone-
beek, zoowel op kerkelijk als op politiek
gebied volbloed-liberaal is en b.v. nooit in
de R. K. kerk komt.
Van »'t bijzondere" van 't feit is derhalve
hiermede alles af.
Luctor et Emergo, het antirevolutionaire
blad aan de overzijde van de Schelde, merkt
terecht op dat we wel wat behoefte heb
ben aan een beetje Attisch zout in onze
couranten-lectuur.
't Lijkt wel eens op pap waarin de grut
jes weinige zijn.
Attica noemde men oudtijds de land
streek waarin Athene lag, zooals Walcheren
de landstreek waarin Middelburg ligt. Athe
ne's inwoners hielden van nieuws, maar
niet van nieuws dat in flauwiteiten verliep.
Het geestige dat prikkelde en een lach op
de lippen bracht, noemde men A'tisch zouL
Ach, wisten we de plaats waar dat te
koop was
Vooral in de dagen dat men nabetrach
tingen op verkiezingen meent te moeien
houder, en bij gebrek aan Attisch zout
hatelijkheden tapten over flauwiteiten zeurt 1
Nog levendig herinneren we ons de feest
viering van het zilveren jubilé der Unie
Een School met den Bijbel, en zie reeds
is Augustus in aantocht, de rijkgezegende
oogstmaand ook voor onze Christelijke
scholen.
Zal die schoone, veelbelovende maand
ook dit jaar voor onze scholen een over-
vloedigen oogst opleveren
Voorzeker, indien de collectant, de vriend
van het Christelijk onderwijl ook bij u
ditmaal niet te vergeefs aanklopt om eene
gave der liefde, der toewijding en der
dankbaarheid. Ze heeft ons zooveel te her
inneren die jaarcolleete voor de scholen met
den Bijbel. Maar ook te zeggen. Niet
bet minst aan de ouders. Want het woord,
eenmaal oud-Isrel voorgehouden, geldt ook
onder deu nieuwen dag
„En deze woorden, die ik u heden ge-
biede, zullen in uw hart zijuen gij zult
ze uwen hinderen inscherpen en daarvan
spreken als ge in uw huis zit, en als gij
op den weg gaat, en als gij nederligt, en
als gij opstaat".
Ea een middel daartoe is ongetwijfeld
ook het Christelijk Onderwijs.
Wacht hoor, daar gaat weer een legende
aan het loopen.
De Eerste Kamer moet de Hoogor On
derwijswet behandelen en dan is 't goed
dat zij het weet. De Nieuwe Rotterd. Crt.
begon ah En meerdere zullen van daag
wel volgen.
De liberalen vertellen namelijk dat het
met de vrijheid aan die vrije universiteiten
zoo droevig geschapen staat.
Prof. Lobman Sr., dat weet men we),
die is gedwongen ontslag te nemen.
Maar nu zijn er in den loop der tijden
nogal meer hoogleerareu aan de Vrije-
Universitoit verdwenen.
Zeker is het" aldus de Nieuwe Rot-
terdamsehe Courant „dat eene universiteit
waar binnen weinige jaren de helft harer
professoren afgedankt of weggedrongen
wordt al heel oneigenaardig een vrije uni
versiteit heet.''
Voor wie in oppervlakkig beamen met
deze gansch leugenachtige, stellig niet door
den geest der verdraagzaamheid ingegeven,
bewering moge meegaan, zij hierbij herin
nerd dat
Prof. Lobman Jr. ontslag nam toen zijn
vader henenging
Prof. Van Ronckel heenging omdat hg
slechts voor een korten tijd zijne hulp had
toegezegd
Prof. Hoedemaker de stichting verliet
wijl zg tegen zijn wenseh in verband met
de Geref. kerken kwam te staan en
Prof. Dilloo zijn taak neerlei wegens
het aannemen eener benoeming in zijn
vaderland.
Van onwillig aftreden was bij geen dezer
vier sprake.
Zoodat al heel onverdiend is de persi
fleering door de N. Rott. Ct. van prof.
Geesinks betoog op den Groningschen
Universiteitsdag dat de dogmatische grond
slag der V. U. »in geen enkel opzicht een
belemmering der vrijheid in wetenschap
pelijk en onderwijzend opzicht vormt".
De Nieuwe Rotterdamsclie Courant heeft
derhalve hoegenaamd geen reden om „zich
verbaasd af te vragen" „wat in die kringen
onder vrijheid verstaan wordt".
Wat in haar eigen kringen onder vrij
heid verstaan wordt, die vraag ware beter
op baar plaats geweest, na al hetgeen het
liberalisme in den lande tegen de vrijheid
deed, en van het optreden der Franscha
regeering tegen de bijzondere scholen open
baar werd.
Doch hierover zwggt men.
Splinter en balk.
