NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
1LEN.
IPING
STEDE
No. 103. 1904.
Dinsdag 3! Mei.
18e jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
louwland,
lOQWland,
ii en Uitwen,
Weiland,
Mei 1904,
inkondiging.
Boereninsgan.
skaarten
DE BRUIJHE,
akt het geachte
memuiden
Jn bekend, dat
lals
kker en
Lker,
|m in de gunst
LLDBGBM,
o m u i d e n.
[>t 4 uur te Goes,
van Oranje",
lagen prijs)
beste
Rijwielen
etting, Hammack-
tstekende banden,
iz.
JLI en AUGUS-
2>or den heer W.
et Boomgaarden,
m, in de gemeen
desamen groot
ef j e
Schaapskooi
an Wegen
lake, samen groot
perceelen.
N TE TELDEen
OH. PILAAR,
Notaris.
-TERWEST, Goes.
e soorten
ÏVWEEKTUIGEN
voorradig, als:
VERSCHIJNT
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
R e c h t s i a ke n.
|e Eruiningen zal
lerdag 9 Juni
Iten 11 ure, ten
:je te Wemeldinge,
is Houtekamer,
elle
ad. Sectie D no.
hectare 36 aren
Kad. Sectie D
aren 60 centiaren.
Sectie D no. 141
n groot 2 hectaren
an den Breeweg,
en 383, te zamen
en.
uwland rooven
i d 25 Nov. 1904.
Iop te zien.
n verkocht:
naaimachines,
ders, Hooiwenders
en Paardenhooi-
en, enz. enz.
1 VOORZIEN VAN
ereedschappen,
in het landbouw
bedrijf.
rreerende prijzen.
juw», Zuivel-,
?n Wringmachines.
F 4, Middelburg.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
RUSLAND en JAPAN.
Nadere bijzonderheden worden verhaald
van de verwoede gevechten die Donderdag
op de smalle landengte tusschen de schier
eilanden Liac-tong en Kwantoeng noodig
waren eer de Japanneezen de Russische
stelling konden veroveren. De Russen
Ladden op den Nansjanberg zes kanonnen
geplant, terwjjl tien torten den weg daar
heen versperden. Aan den voet des bergs
was een netwerk van prikkeldraad en ge-
leiddraden van mijnen gemaakt. Woens
dagochtend vielen de Japanneezen Kint-
Bjou aan, en openden Donderdag de be
schieting die vijf uren aanhield, gesteund
door drie Japansche oorlogsschepen. Ten
Blotte werd Kintjou stormenderhand ge
nomen. De Russen vloden met achter
lating van 70 kanonnen. Russen en Ja
panneezen hadden met leeuwenmoed en
doodsverachting gevochten, eer deze laatsten
de duur gekochte overwinning konden
constateeren. De Japanneezen hadden ruim
3500 dooden. De Russen waren, evenals
bjj de Jaloe, weer niet klaar met hunne
verdedigingswerken. Er was naar de
westkust toe een leemte, welke nog niet
met kanonnen bezet was. De Japanneezen
hadden deze leemte spoedig ontdekt en
openden er den aanval op, waarna zg
Kintsjou en den linkervleugel der Russen
omtrokken. Het zwaarste werk was de
herhaalde bestormingen van Nansjau waar
van de tegen prikkeldraadversperringen,
mijnen, kanonnen en geweerloopen opstor
mende Japanneezen honderden bij honderden
gevallen zjjn.
De Japanneezen willen Port-Arthur ten
val brengen voor de Oostzeevloot uit
Europa er zijn kan.
Zg rekenen er op Pott Arthur, welke
▼esting zq reeds tot op negentien mijl ge
naderd zijn, in veertien dagen tijds met
100,000 man te kunnen nemen. Men ver
wacht dat de verliezen hevig zullen zjjD,
maar men vindt dit beter dan een groot
leger drie maanden lang werkeloos te doen
blijven. Daarna zullen zij op Liaojong
aanrukken.
De tijding van den slag, bij Kintsjou
een der schitterendste Japansche wapen
feiten bereikte Petersburg terwijl men
daar bezig was den verjaardag van de kro
ning van den Tsaar te vieren. Het publiek
nam weinig notitie van de bulletins en
bleef feest vieren.
Maar op Tsarkoje Seloj werden alle feeste
lijkheden plotseling afgebroken en verving
dadelijk in de kapel een godsdienstoefe
ning de gebruikelijke litanieën.
Mogen de Czaar en zijn rjjksgrooten
verstaan dat de ware verootmoediging niet
in de eerste plaats ligt in de uitwendige
teekenen van boete, maar in de bekeering
des harten, in den gebroken en verslagen
geest.
Jakoflef de commandant van de Petropa-
vlofsk, is van zjjn wonden hersteld te Peters-
burg aangekomen. Daar ondervroeg men hem
omtrent het lot van Makarof. Hjj was, zoo
luidde het antwoord, op de brug op en
neer wandelende met een admiraal. Bij
het geluid der ontploffing trok hij zijn jas
nit, klaar om in zee te springenmaar op
hetzelfde oogenbhk werd hij gedood door
de neervallende masten. Hij had de reede
niet willen laten afvisschen naar mijn cd,
daar hij het onmogeljjk achtte dat de Ja
panneezen 's nachts mijnen hadden kunnen
leggen. Ook hier derhalve weer zorge
loosheid van de bevelhebbers.
Ontzettend is de kracht van het kruit
waarmee de Japansche bommen geladen
zjjn de sjimose, welks wjjze van bereiding
een geheim is. De uitwerking der ont
ploffing van deze bommen is «verbazend".
De zwaarste projectielen dringen door de
pantsering heen, hoewel zg slechts een
kleine hoeveelheid van dit kruit bevatten,
zg spatten uiteen in ontelbare scherpe
stukken, die de ruimte ingeslingerd worden
met zulk een kracht dat zjj elke hindernis
verbreken, zooals dat de kogels doen van
de machinekanonnen.
Weldra zullen de beide oorlogvoerende
partgen gebruik kunnen maken van nieuwe
en nog geduehtere wapens. De bepaling
der Haagsche conventie waarbjj het ge
bruik van lucid-torpedo's is verboden, ver
strijkt namelgk op 29 Juli.
De aanval op Nansjan was een van de
Vreeseljjkste en bloedigste krggsverrich-
tingen in de geschiedenis van de moderne
oorlogen.
Tijdens den eersten storm werd elk
officier en soldaat neergeschoten voor hg
de eerste Russische linie bereikte. Er
was een artillerie-bombardement noodig
voor de laatste uiterste poging, die ge
lukte dank zij een afdeeliug die nog dap
perder was dan de andere en die door de
Rnssische linie heenbrak. De ontdekking van
de geleidingsdraden vau de mijnen was een
buitengewone meevaller voor de Japan
neezen. Als die mijnen ontploft waren, zou
den de verliezen van de Japanneezen ontzet
tend zjjn geweest en hadden de Russen hunne
stellingen kunnen behouden. Tegen elf uur
's ochtends waren de voornaamste Rus
sische batterijen tot zwijgen gebracht en
trokken twee Russische batterijen veld
artillerie naar Nan-Koean-ling terug, waar
zij de Japanneezen tot den avond beschoten.
De Japansche infanterie rukte tot op ge
weerschots afstands op en Btuitte op een
net van ijzeren draden. Ondanks het
Russische .machinegeweervuur rukten de
Japanneezen voort, doch op 30 meter af
stand violen al hun officieren. Een uit
val der Russen werd echter afgeslagen.
Tegen den avond was de strijd beslist en
was de geheele Japansche linie meester
van den berg.
Uit de Tweede Kamer.
Vrjjdag was er stemming over den amen-
dementen-regen. Vooreerst het amende-
ment-Fock, waarvan Donderdag de stemmen
gestaakt hadden, om n.l. de vergunning te
blijven openstellen voor overheidsgebouwen.
Vervolgens het amendement-Rink, dat
strekken moest om, in tegenstelling met
het ontwerp, vergunning te verleenen voor
drankverkoop aan stations. Beide amen
dementen werden zoo ongeveer met gelijk
aantal stemmen verworpen. Evenzeer werd
met groote meerderheid verworpen er
waren slechts 18 leden voor een amen
dement van denzelfden afgevaardigde, om
te doen vervallen het verbod van vergun
ning te verleenen aan andere, dan natuur
lijke personen, een amendement nog aan
gevuld omtrent de vergunning aan rechts
personen.
Aangenomen daarentegen werd met 04
tegen 22 stemmen het welbekende amen-
dement-Bolsius, zoodat de gordjjntjes mogen
blijven hanger.
Na afloop der stemmingen werd de be
handeling van de onderdeelen van het artikel
voortgezet. Aan de beurt is de bepaling,
dat B. en W. een aangevraagde vergunning
kunnen weigeren, indien de aanvrager, of
wel het hoofd van het gezin, waarvan hij
lid is, o. a. „te kwader naam en faam"
bekend staat.
Die uitdrukking is zoo vaag en rekbaar,
zegt dhr. Schaper.
Daarenboven tot wat moeilijkheden
kan zulk eene expressie aanleiding geven.
Eu wat willekeur kan zij in de hand wer
ken. Door sommigen worden zelfs liberalen
als zoodanig beschouwd. Te kwader naam
en faam bekend! Wat krachtig wapen in
de hand van sommige burgemeesters maar
ook hoe gevaarlijk.
Die uitdrukking wil hij per sé weg
hebben. Van daar xgn amendement in
dien geest. Dhr. Talma deelt die bezwaren
niet. Er is in ieder geval beroep op Ged.
Stater. Aan een sooit politieke vervolging
kan hier niet gedacht worden. Zoover is
het gelukkig nog niet in Nederland, dat
personen van verschillende overtuiging be
schouwd worden als „te kwader naam en
faam bekend staande personen". Dhr. Bor-
gesius voelt heel veel voor het bedoelde
amendement. Door de voorgestelde bepa
ling wordt hier een soort voogdij ingesteld
door burgemeesters over zekere personen,
die men ongenegen is.
't Is hem te subjectief. Eu een provin
ciaal toezicht, waarvan dhr. Talma sprak,
is hem ver van voldoende. Er is dan al
een smet geworpen op de reputatie van den
betreffenden persoon.
De Minister zegt, dat eenvoudig de be
doeling is er voor te zorgen dat de ver
gunningsaanvragers fatsoenlijke menschen
zijn.
En nu kunnen tot de slechte sujetten,
behalve zij, die strafrechterlijk vervolgbaar
zijn, ook gerekend worden, de „slimme
vogels", die door de mazen van het net
weten te sluiper. Lui, die vloeken en
razen, ruziemakers en diergelijken, is een
„vergunning" niet vertrouwd. Van staat
kundige overtuiging is hier hoegenaamd
geen sprake. En wie dit meenen zou, en
zoo de voorgestelde bepaling opvat, mis
kent volstrekt de bedoeling dezer wet.
Na repliek van dhr. Schaper en een
speech van dhr. Ketelaar, komt op het
eind de afgevaardigde van Harlingen, dhr.
Schokking, met eene nieuwe lezing, van
de gewraakte bepaling „te goeder naam en
faam". Hij zou liever spreken van per
sonen, die een „algemeen bekend slecht
levensgedrag" leiden. De regeering neemt
deze lezing over en het amendement is
van de baan. Zonder stemming wordt het
artikel daarna aangenomen.
Voorts worden de gevallen behandeld
waarin Gedep. Staten een aangevraagde
vergunning, hetzij voor logement of ook
voor sociëteit dienen te weigeren. Dhr.
Talma en ook dhr. Duijmaer v. Twist hadden
eenige leemten ontdekt. En wel voor
speciale gevallen.
Zoo had dhr. Duijmaer v. Twist het er
over dat de bepaling, dat jongelingen be
neden de 18 jaren niet zonder geleide in
een café met vergunning werden toege
laten, ook van toepassing zijn zou voor de
sociëteiten. Ja, deze afgevaardigde ging zelfs
verder en stelde voor, dat eene societeits-
vergunning zon worden geweigerd, indien
uit de statuten niet bleek, dat jongelieden
beneden gezegden leeftijd, zonder geleide
niet werden toegelaten. Ook dit amende
ment ging den kelder in met 31 stemmen.
Eindelijk wilde dhr. v. Limburg Stirum
wel wat meer waarborgen hebben voor de
sccieteiten. Deze afgevaardigde wilde het
euvel tegengaan, dat er zoo maar te hooi
en te gras sociëteiten zouden opgericht
worden. Hjj wilde daf, om voor vergun
ning in aanmerking te komen, eene so
ciëteit in de statuten eene bepaling moest
hebben, dat „tusschen aanmelding voor het
lidmaatschap en de toelating daartoe, ten
minste tweemaal vier-en-twintig uur zou
moeten zijn verloopen."
De regeering was bereid een dergelijke
bepaling over te nemen.
Het amendement-Verhey, dat nl. een
logementsvergunning zou worden gewei
gerd, als het logement niet voor „logement"
diende, niet te goeder naam en faam be
kend stond, zullen we maar zeggen, werd
met 40 tegen 20 stemmen verworpen.
Het was voorwaar geen wonder na het
amendemen t- Schaper.
Met dergelijke uitdrukkingen had de
Kamer reeds afgerekend.
30 Mei 1904.
Provinciale Stoombootdienst op de Wes-
lerschelde Vlissingen. Staat van vertraging in
den treinenloop te Vlissingen van Vrijdag
20 Mei tot en met Donderdag 26 Mei 1904.
21 Mei trein 3,16 aangekomen 3,41(')
6,04 6,20
23 3,16 3,25
6,04 6,18
24 11,44 12,03
3,16 3,30(3)
6,04 6,25
Geen aansluiting.
Wel aansluiting met Breskensniet met
Neuzen. De overige hadden wel aansluiting.
De heer Van Oyen treedt Dinsdag in
de Prins te Goes opthans is zijn .aan
komst aangekondigd langs den meest ge-
bruikelijken weg.
Te Wemeldinge spreekt hjj heden, even
als de heer F. Mol te Rilland.
Te Borsele sprak hij Vrijdagavond bijna
2'A uur aan één stuk.
Zoo deed hij, naar wij vernemen, ook
op andere plaatsen.
Wjj hopen dat de spreker het te Goes
korter zal willen maken. En ook op de
volgende plaatsen waar hij nog wenscht
op te treden. Anders toch komt er van het
debat niet veel.
In de Middelburgsche Courant leest men
de mededeeling dat, „van de 279 onder
teekenaars van (het Goesche) adres (tegen
de schandaalcolportage) slechts 5 tot de
vrgziDnige en de overige tot de z. g.
coalitie -paitij behoorden".
Dat is onjuist.
Wij telden op dit adres minstens 28,
die tot de «vrijzinnigen" gerekend worden
en verreweg de grootste meerderheid der
onderteekenaren zijn kiezers aan wie de
♦liberale" heeren in don Raad hun zetel
te danken hebben.
Of dit bij een enkelen hunner ook diens
stem voor het voorstel-Dekker heeft be
paald, laten wij gaarne in het midden.
Men moet evenwel de beteekenis van
dit adres niet verkleinen.
Het zoo plotseling overlijden van den
grijzen voorzitter der vereeniging v. chr.
onderwijzers, den man, die aller achting
genoot door zijn ruim hart, zijn innemend
karakter en zijn bezadigd optreden, doet
diepe verslagenheid heerschen in de kringen
der chr. onderwijzers, niet het minst bjj
hen, die dezer dagen het gouden jubileum
der vereeniging meovierden. Onder don
indruk van dit droevig verscheiden, sprak
dr. De Visser, toen hij den volgenden dag
de 13e jaarvergadering van de vereenig.
voor chr. volksonderwijs opende met een
woord van weemoedige hulde aan Scheffers
nagedachtenis »Wel schijnt het christelijk
onderwijs voor lijden geboren."
Het feestkleed verwisseld voor rouwge
waad en het feestlied, de toon der bigde
erkentenis, schier verstomd bij de aangrij
pende macht des doods.
God alleen is groot.
Met de Nederlander zeggen ook wij
♦God vergist zich nimmer. Hij riep dezen
vader, dezen dienstknecht, dezen strijder
voor Zijn eer, plotseling op. Ons past te
zwijgen en te aanbidden. Pas geridderd
door zijn aardsche Vorstin, is bij nu reeds
verheerlijkt door zijn Hemelschen Koning.
Zijn diep treffend ontslapen zoo vlak na
het jubileum, waaraan hg met hart en ziel
deelnam, is als het gaan van den held om
uit de hand zijns Konings den lauriertak
der eere te ontvangen."
Zg de Heere zgne familie in deze rouwe
genadig en goed.
Reeds bij esrste stemming gaan socia
listen en vrijzinnigen bij de aanstaande
Statenverkiezingen saam, onder anderen te
Middelburg, Leiderdorp, Veendam en Fra-
neker.
In eerstgenoemde districten „zonder er
iets voor terug te verlangen".
In Leiderdorp zal met alle macht de
candidatuur van prof. v. d. Vlugt, den eenigen
oud-lib9raal die van harte de stakingswet-
ten verdedigde, door de sociaal-lemocraten
gesteund wordenzulks uit wraak omdat
hij die stakingswetten mee doordreef en
partij koos voor de reactie
Kunne hier bij wie er bij kan.
Maar hiervan heeft Het Volk nog niets
gezegd, terwijl zij tegen het bedrijf van
Schaper te Veendam den leider der saam-
gaande socialisten en vrijzinnigen slechts
heel flauwtjes opkwam.
Des te scherper evenwel hekelt zij 't
optreden harer partij te Franeker, waar
door zij indirect ook haar partijgenoot
schaper het noodige toedient, die, spottend
met het partijparool, „beweerd (heeft) dat
elke afdeeling haar eigen gang kan gaan".
„Eenheid in de taktiek" zegt Bet
Volk „is voor de partij een levensquaestie.
En nu loopt men in Franeker nog kans
dat men er de heele verkiezing bederft,
want het is te vreezen dat men voor die
combinatie niet hard naar de stembus zal
loopen en de antirevolutionairen reeds bij
eerste stemming met de meerderheid weg-
loopen".
Ja, mr. Troelstra kent zijn volkje wel.
En zijn taktiek is goed gekozen.
Maar waarom dan geen afstraffing ook
voor de Middelburgers en Leiderdorpers
die met een Den Bouwmeester, zelfs met
een Van der Vlugt reeds bij eerste stem
ming aankomen.
De haat tegen dit ministerie moet wel
groot zijn, wanneer men er zgne begin
selen zoo verre voor weggooien wil.
Ook een argumentOp 14 April 1.1. ont
ving de heer Dr. Alph. Ariëns een niet
geteekende briefkaart uit Tiel, van den
volgenden inhoud:
WelEerwaarde Heer
Hebt u wel eens gezien, dat het drankge
bruik werd bestreden door personen, die weten
wat zweeten is Zeker niet, wel
Maar wel door personen, die niet weten
wat werken is, die niet weten wat zweeten
is, door diegenen gewoonlijk, die het grootste
gedeelte van de week den tijd hebben, om
met een sigaar in het hoofd, een wandelstok
in de hand en een stuk kachelpijp op het
hoofd door de een of andere gemeente te
wandelen
Is het u ooit overkomen (iets wat een de
gelijk werkman wei overkomt) dat gij 's avonds
eens bij uw vrouw zijt gekomen en dat gij
tegen uw vrouw hebt kunnen zeggen »vrouw,
nu kan ik u met een woord van waarheid
getuigen, nu kan ik mijn hemd wel uitwringen
van het zweet, dat ik vandaag heb gelaten."
't Is u nooit overkomen, nietwaar
Welnu, gevoel er dan iets voor, voor hem,
die dat wel overkomt en gun dan het gebruik
van een glaasje drank aan den werkman.
Misschien geeft dit voor u, na eenig ernstig
nadenken wel stof tot overweging".
„De heer Ariëns publiceert bovenstaande
in de «Kruisbanier" met 't volgende onder
schrift Het leuke van het geval is, dat
ik die briefkaart op mijn tafel vond, toen
ik terugkwam van eene propagandareis en
zóódanig zweette dat ik onmiddellijk van
kleeren verwisselen moest. Ik heb echter
heusch geen behoefte aan 'n borrel gehad.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van 28 Mei 1904 zij ver
oordeeld wegens overtred. leerplichtwetT.
M., te Sohore en A. v. d. W., te Wissen-
kerke ieder f 0.50 b. s. 1 d. h. J. M en
C. M., te Ierseke, J. V., M. K., en F. F.,
te Wissenkerke, D. G-, en J. v. S., te Cort-
gene, J. F. S., en C. W., te Ovezande, K.
K., te Rilland Bath, A. Len J. de R.,
te Krabbendijke, J. v. Z., P. H., A. S., E.
de B.. te Kruiningen, W. v. L., te Waarde,
H. B., te Kapelle, ieder f 1 b. s. 1 d. h.
M. B., I. B., C. R, A. H., G. C. V., W.
C. de K., J. W. F., J. A. de L., K. v. L.,
te Wissenkerke, I. P., 0. v. d. H., te Co-
Ignsplaat, J. B., J. F., te Rilland Bath, J.
v. H J. de H., en M. v. H., te Krabben
dijke, C. D., te Hansweerd, P. J., J. W.,
C. P., te Kruiningen, ieder f2 b. s. 2 d. b.
P. F., en J. D., te Hansweert, ieder 2 x f 2
b. s. 2. X 2 d. h. M. v. d. H„ en G. v.
K., te Waarde, D., te Rilland Bath, ieder
f 3 b. s. 2 d. h. P. Hte Kruiningen, J.
C. Fte Wissenkerke, J. P., te Kats, C.
O., P. v. W., G. M., te Rilland Bath, ieder
f5 b. s. 3 d. h. J. O. F., te Wissenkerke,
f 7 b. s. 4 d. b.jagen zond. acte en verg.
M. B., te 's-Gravenpolder, 2 x f 3 b. s.
2 X 2 d. h. verb, verkl. bevel uitl. geweer
of fl b. e. 1 d. b. I. L.. te Kattendgke
en P. v. S„ te Oudelande, ieder 2 x f2
b. s. 2 x 2 d. h. en ieder verb, verkl.
bevel uitl. geweer of f 1 b. s. 1 d, h.
zich met geweer in veld bevindenP. de H.,
