NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 100. 1904.
Zaterdag 21 Mei.
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
JMItarleirtiiina.
Gemengd Voer.
RECLAIMS."
VERSCHIJNT
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Wegens liet Pinksterfeest
verschijnt „De Zeeuw" a. s. Maan
dagavond niet.
LANDBOUW,
Hoe men met de kalimest moet
omgaan.
UIT DE PERS.
De vreugde is bij ons
Gemengde Berichten.
SCIIWABE, te Leipzig.
Solied en billijk.
J. H. SCHAFFERS,
Apotheker.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
RUSLAND en JAPAN.
Admiraal Togo berichtte aan de Japan-
sche regeering dat twee Japansehe pant
serschepen door ronddrijvende onderzeesche
mijnen zijn vernield. Meer dan duizend
matrozen kwamen er bij om. Het grootste,
de Hatsoese, groot 15 duizend ton, droeg
18 kanonnen en 741 koppen.
De Japanneezen gaan voort met troepen
te ontschepen op Liaotong, en rukken
langzaam op.
De Russen hebben veel last van de
Choenchoezen, roofachtige stammen uit het
Noorden die door de inlanders geholpen
worden.
Bg het gebruik van elke meststof en dus
ook bij het gebruik van het een of ander
kalizout, is het van het hoogste gewicht,
dat men op de hoogte is van de behande
ling der mest. Tevens moet men weten,
wanneer en hoe men de mest op het land
moet brengen, en hoeveel men er van per
gemet of per H.A. moet geven. Nu het
gebruik der kalizouten in den laatsten tijd
hoe langer hoe meer toeneemt, acht ik het
niet overbodig een en ander aan de lezers
van dit blad mede te deelen omtrent de
wijze, waarop de kalizouten behandeld
moeten worden. De kalizouten moeten in
de eerste plaats besteld worden met garantie
van een zeker gehalte aan kali en een
zeker fijnheid. Het is het best de zouten
te koopen per kiloprocent, dat wilzeggeD,
men betaalt per procent. Het is niet noodig,
dat de zouten aanstonds uitgestrooid wor
den, als men ze gekocht heeft; men kan
ze, zonder verlies, gerust een tijdje bewareD,
als men maar zorgt dat men ze droog houdt.
Behalve dat men verlies heeft, beginnen
vele kalime8tstoffen, vooral het kaïniet, als
het voohtig wordt, klompen te vormer, die
slechts moeilijk fijn te krijgen zijD. Hoe
fijner het kaïniet is, hoe beter. Kan met
het zout droog bewaren, dan vermen ge men
het met wat turfmolm. Het vocht dringt
daarin en het zout gaat niet vastzitten.
Thomasslakkenmeel en kalk mogen met
kaïniet of eenig ander kalizout alleen on
middellijk voor het uitstrooien vermengd
worden, overigens kan men kalizouten met
alle andere meststoffen vermengen. Alle
kalizouten moeten ondergeploegd en onder-
gehakt worden. Alleen op grasland en op
meerjarig klaverland wordt kali als overbe
mesting gegeven.
Wat de tijd der bemesting aangaat kan
het volgende dienen. In den herfst of in
den winter geeft men het best de aange
zuiverde zouten, zooals kaïniet, carnalliet
enz. De overige zouten, dus de gezuiverde
zouten zooals choorkalium, zwavelzure kali
magnesia (ook patentkali genoemd) enz. kan
men alle in 't vooijaar geven, doch liefst
zoo vroeg mogelijk. En nu nog de voor
name vraag, hoeveel kalimest moeten de
verschillende gewassen hebben Heeft
men van kaïniet 1000 K.G. noodig, dan
behoeft men van patentkali sleshts 400 K.G.
en van chloorkalium en zwavelzure kali
slechts 250 en 200 K.G. Verder heeft men
op zand meer kali noodig dan op de klei
en bij knol en wortelgewassen meer dan
op granen. Als reg6i kan men stellen, dat
men op een matig vruchtbaren grond bij
een sterk-kali-behoevend gewas 1000 K.G.
kaïniet op de Heet. noodig heeft.
Jan van de Mark.
DE LEERPLICHT.
De Standaard dringt er in de volgende
bewoordingen bjj den Minister van Binnen-
landsche Zaken op aan, dat nog vóór de
verkiezingen van het volgend jaar de her
ziening der Leerplichtwet gereed komt.
Hoezeer noch intrekking noch herziening
van de Leerplichtwet in het programma,
dat het Kabinet in de Troonrede aangaf,
was opgenomen, stond toch tamelijk wel
vast, dat deze wel niet kon bljjven wat ze is.
Niet alleen toch dat er uit onderscheidene
deelen des lands gedurig zakelijke klachten
rezen tegen haar hardheid, nam in den
laatsten tijd ook in andere kringen de be
denking toe tegen haar technische ingewik
keldheid.
Gevolg hiervan is, dat voor- en tegen
standers elk van hun standpunt allengs
sterker op herziening aandringen. De onder
wijzers klagen, de schoolopzieners klagen,
de rechters klagen, de ouders klagen, de
kinderen klagen, de óón over dit, de ander
over dat, maar steeds meer algemeen wordt
de opinie, dat wijziging geraden is.
Met het oog hierop trekt het do aandacht,
dat de minister, van wie zulk een wjjziging
zou moeten uitgaan zich op hot zilveren
feest der Unie nader dan bij do begrooting-
discussie over deze aangelegenheid verklaard
heeft.
Uit hetgeen hij op dit feeBt te Utrecht
sprak mag thans namelijk met zekerhoid
afgeleid, dat het plan om tot herziening
over te gaan vaststaat, en wat nog meer
zegt, dat deze herziening niet enkel vormelijk
de techniek van de wet, maar ook zakeljjk
haar inhoud wijzigen zal.
De minister voegde er bjj, dat overhaasting
hier ondenkbaar was, omdat de maatstaf
voor de herkiezing van zulk een wet uit de
ervaring, uit de practijk moet worden ge
nomen, iets wat wel noch tegenspraak, noch
bestrjjding zal ontmoeten.
Dringen willen we dan ook niet.
Maar toch schijnt het ons gewenscht, dat
ook dit vraagstuk nog in deze legislatieve
periode in gereedheid kome.
Zulk een wet, als ze te lang onveranderd
gelden blijft, geeft zoo licht aan het leven
een verkeerden plooi, die er naderhand
zoo moeilijk weer is uit te krijgen.
En vergeten mag ook niet worden, dat
het juist de Leerplichtwet was, die in 1901
de oppositie versterkte.
CVmfo-ff-revolutionnair, door intrekking
van de wet moet ook hier niet gehandeld
worden, maar ««^-revolutionair wijziging
toch dan nu voor goed op het agendum
te plaatsen.
Zeer zeker, waaide lezers en iezeresseD
zult gij in Uw familiekring wel eens treu
rige oogonblikken bijwonen en bijgewoond
hebben n. als de gezondheid bjj een Uwer
huisgenooten te wenschen over liet en
vooral wordt deze treuiigheid nog grooter
wanneer men ziet dat alle middelen die
men tot opbeuring aanwendt vruchteloos
zijr, zulks was ook het geval bij j< fi'rouw
L. van Putten te Mepper), gem. Zweelo,
pro". Drenthe. Van een harer kinderen
bekomen wij het volgend schrijven.
Tuai s zijn wij er toegekomen om den
welstand onzer moeder U te schrijven. Als
wij op het verledene terug ziea voor dat
wjj liaar Uwe Tinkpillen deden gebruiken,
dan kunnen wij niet anders zeggen als dat
de Pinkpillen ons ten zeerste veriast hebben.
Als gij haar voor het gebruik der Pink
pillen gezien hadt en gij haar nu ziet zoudt
gij haar gelaat nau welij ks herkennen. Voor
heen was zjj bleek en mager en wij vreesden
het ergste en thans heeft zij een flinke
kleur en geniet eene volmaakte gezondheid.
Voorheen hadden de versterkendste levens
middelen hoegenaamd geen invloed om hare
krachten op te beurer, doch IhaDs kan men
zien dat het vcedsel haar doet profitee
red zij gevoelt zich sterk en opgeruimd
en de treurige stemming die in ons huis
gezin heerBchte heeft plaats gemaakt voor
eene algemeene opgeruimdheid. Ook wjj
kunnen geljjk zoo velen zeggen en die ook
de goede uitwerking der Pinkpillen on
dervonden hebben, dat dezelfde wonderen
zich ook bij onze geliefde moeder hebben
voorgedaan. Wjj kunnen ze niet genoog
een ieder aanbevelen en wjj betreuren
slechts dat wij er niet vroeger mede aan
gevangen zjjn en zeggen dikwijls bjj ons
zei yen, och ware dat toch een genot voor
ods geweest indien wij dit geneesmiddel
eer gekend hadden.
Wij hopen dat het vorenstaande een goede
les moge zijn voor de vele personen die
op een zekeren leeftijd gekomen zijnde da
gelijks een zeker gevoel van onwelzijn en
krachteloosheid bespeuren. Aarzelt niet
meer, verkwist Uw geld niet aan opgehe
melde geneesmiddelen die nimmer de zelfde
treffende resultaten gegeven hebben gelijk
de Pinkpillen die geven en die gij dagelijks
in de couranten vermeld vindt. Zoo gij
nog twijfelt welnu, niet? is gemakkelijker
dan U tot die personen te wenden waarvan
gij de attesten leest en wij zijn er van
overtuigd dat zjj uit dankbaarheid Uw schrij
ven niet onbeantwoord zullen laten, want
allen zeggen, maakt mijne genezing bekend
op dat het tot heil moge strekken van
andere lijdende personen.
Wij zijn er zeker van dat in Uwe onmid
dellijke omgeving pei.ionen zijn dio door
de Pinkpillen genezen zijn, ondervraagt hen,
U behoeft geen vertrouwen te hebben in
het geen wij U zeggen.
De PiukpilieD, wij herhalen het, zjjn de
hernieuwer van het bloed en de versterker
der zenuwen bij uitnemendheid, zij bewij
zen de grootste diensten aan de vorming
van het opkomend geslachtvoor personen
op zekeren leeftijd geven zjj nieuwe levens
kracht en bewijzen' bij de vrouwen op
zekeren leeftijd d. 1. bij het keeren der
jaren het gevaarlijkste oogenblik des le
vens der vrouw de grootste dienster).
Verder zijn zij onovertreffelijk tot de ge
nezing der ziekten voortkomende uit een
slecht en verarmd bloed zooals bloed
armoede, bleekzucht, zenuwziekte, rheu-
matiek, St. Vitus dans, heupjicht, maag
ziekten enz.
Prijs f 1.75 de doos, f 9— per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilió, Steiger 27, Rot
terdam. Hoofd-depothouder voor Nederland
en Apotheker. Franco toezending tegen
postwissel. Ook echt verkrijgbaar voor
Middelburg en omstreken bij JOH. DE
ROOS en voor Goes en omstreken bij
Gebr. MULDER, Drogerijen en Verfwaren.
Middelburg. Nu de vrijzinnig demo
cratische kiesvereeniging de heeren U.
P. den Bouwmeester, dr. J. C. Bolle en
J. Polderdijk eandidaat stelt voor de Staten
in 't district Middelburg staat 't vast dat
liberalen, vrijzinnig democraten en soci
alisten voor deze hunne gemoenschapgeljjke
candidaten in het vuur zullen gaan.
Goes. Gisteren is in de gemeente 's-Heer
Arendskerke onze vroegere stadgenoot Jan
Dordmond opgepakt en op last van den
Commissaris van politie naar Middelburg
overgebracht, waar bij in de gevangenis
is opgenomeD, terzake van bedelarjj. Hij
liep de huizen af met een brief waarin hij
zich voor een schipper uitgaf die zijn scheepje
verloren had, en geld vroeg voor eon nieuw
scheepje.
Goes. De bewoners der Cornelis Evers-
dijkstraat hadden, zoo zij 't geweten haddeD,
heden den geboortedag kunnen herdenken
van den man wiens naam zij onbewust
helpen vereeuwigen. Den 20 Mei 1586
toch werd Cornelis Fransz Eversdijk, wis
kundige, te Goes geboren. Hij was zeer er
varen in de wiskundige wetenschappen. Wij
noemen van zijn werken »Prachttafelen",
»Tafelen van interest", en Tafelen van
de Wannemate". In 1635 werd hjj lid
van de rekenkamer van Zeeland. Hij werd
genoemd Zeelands Arehimeed, wiens werk
zjjn stad en Staat ten oorbaar was en steeds
tot eer en nut zou strekken. In Decem
ber 1666 overleed hij in hoogen ouderdom
te Middelburg,
Do heer Th. M. Ketelaar, lid der
Tweede Kamer en algemeen secretaris van
den Bond van Nederl. Onderwijzers, treedt
op 4 Juni a. s. voor de afdeeling Goes
van genoemden Bond in eene openbare
vergadering op met het onderwerp »Het
goed recht der Openbare School" en dit
naar aanleiding van de feestrede van ds.
Talma op 11 April 1.1. hier gehouden en
het pogen van ds. Boersma alhier, om oen
Chr. Herv. school op te richten. (Wij
voegen hieraan voorloopig niets anders toe
dan ditde heeren van »de school waar
aan de natie gehecht is" voelen heel goed
welke school door de poging van ds. Boersma
gevaar loopt. Wij moeten zachtjes aan
naar het doel van het Unierapport»de
vrije school voor heel de natie.". En dat
zal te Goes ook langzaam komen. Red.)
Middelburg. Tot leden van hetZeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen zijn o. a.
benoemdei
Van hier: ds. L. Bouma geref. pred.
(kerk B) en ds. H. Jonker en dr. H. T.
Ubbink herv. predikant, jhr. mr. L. van
Bronkhorst S and berg, hoofdcommies ter pro
vinciale griffie van Zeeland, J. H. Deibel,
redacteur van de Middelbarqsche courant,
D. Kruijder, leoraar in de Duitsche taal en
letterkunde aan de Ryks Hoogere burger
school, H, H. Pilger, dirigeerend officier
van gezondheid der 3e klasse, mr. A. J.
Roest, Commissaris der Koningin in de
provincie Zeeland, en mr. G. W. Sanne?,
griffier bij den Raad van beroep.
Van elders mr. F. J. N. van Dam, kan
tonrechter en lid van de Provinciale Staten,
te Oostburg, C. P. I. Dommisse, gemeente
archivaris te Vlissingen, J. J. van der Harst,
arts, te Koudekerk?, mr. J. M. Isebree
Moens, kantonrechter, te Zierikzee, G. C.
A. Juter, R.-C. priester, oudheidkundige,
te Sluis, mr. J. E. J. M. van der Kud,
officier van justitie, te Zierikzee, J. W.
Perrels, custos der oudheidskamer, te Veere,
dr. N. Japikse, historicus te's-Gravenhage,
ds. A. J. Kar, herv. predikant te Velp,
vroeger (1862 tot 1870) te Nieuw en St.
Joasland.
Te Sint-Kruis zou de knecht P. B.,
van den landbouwer F. S. een rijtoer maken.
Nauwelijks was hij weg, of het paard kwam
zonder zijn berijder op het hofplein terug.
Men ging toen zoeken, en een uur later
vond men het lijk van den knecht aan den
weg liggen. De geneesheer, die terstond
geroepen werd, kon geen sporen vinden
van geweld, noch van trappen van het
paard. Het lijk werd naar de woning van
den landbouwer overgebracht.
Stavenisse. De kiesvereeniging „Al
gemeen Belang" alhier heoft tot candidaten
voor de Prov. SfateD, kiesdistrict TholeD,
gesteld de heeren J. van Gorsel te Poort
vliet en J. N. Elenbaas te Krabbendijke
St. Maartensdijk. Door Ingelanden van
het Waterschap St. Maartensdijk werd
Woensdag de jaarlijksche algemeene ver
gadering gehouden. Ter voorziening in de
vacatures van gezworenen wegens de pe
riodieke aftreding der hh. I. P. Hage en
N. J. Nelisse werden de volgende voor
drachten opgemaakt. Vacature HageI. P.
Hage (aftr.) A. Eienbaas en C. Noom Nz.
Vacature Nelisse: N. J. Nelisse (aftr.), G.
Hoek Mz. en Jobs. Bastiaanse. Door den
heer J. J. de Jonge werd nog ter sprake
gebracht het aanbrengen van een nieuw
scheprad in den watermolen volgens een
nieuw systeem vervaardigd en waarmee
volgens een ten vorigen jare uitgebracht
rapport de waterverplaatsing aanmerkeljjk
meer zou bedragen, dan met het bestaande
scheprad. Na discussie werd besloteD, dat
het Bestuur een onderzoek in loco zou in
stellen en in de volgende vergadering van
Ingelanden zijn advies zou ter tafel brengen.
Het Dijkgeschot werd voor de verschillende
polders vastgesteld op de volgende bedragen
per H.A.Polder Oudeland f 11Middel
land f4.50, Noord f7, Uiterst Nieuwland
f4.50, Ravensoord f5, Groote en Kleine
Landekens f 3, Slabbecoorne f 11, Molen f 12,
Pluimpot f 3, Vroonlanden Ravensoord f 2.30,
Overige Vroonlanden f0.30.
Borsseie. Woensdag benoemde de ge
meenteraad tot ambtenaren van den burger
lijken stand de heeren J. Bruinooge Az.,
D. Wisse en A. Boone.
Oud-Vosmeer. Door ingelanden van de
vrije polders van Vrijberglre is tot dijk
graaf, tevens ontvanger-griffier, benoemd
de heer D. J. Arnpt Gz., in de plaats van
zijn vader den heer G. J. Ampt, die als zoo
danig geen herbenoeming wenschte. In
gelanden van het waterschap Oud-Vosmeer
besloten den machinist een verhooging van
f50 te geven, zoodat zijne jaarwedde thans
f550 bedraagt, terwijl tevens met meer
derheid van stemmen besloten werd om
het water af te malen tot 2 20 M., inplaats
van tot 1.50 M. 4 2 M., zooals tot heden
geschiedde. [M. C.)
Colijnsplaat. Dezer dagen is de laatste
hand gelegd aan den inlaagdijk van den
polder Nieuw Noord-Beveland. Den 23
Nov. '03 is er aan begonnen, zoodat het
werk 5'/2 maand heeft geduurd. Gemid
deld werkten er 45 man, zoodat dit van
de winter een aardig buitenkansje was
voor veleD. Het mooiste is, dat de werklui
het onderling hebben aangenomen en ge
werkt tegen een loon van f 1.20 per dag,
terwjjl ze het saldo nu kunnen verdoelen,
naar dat ieder gewerkt heeft.
Om te lachenIn het kiesdistrict
Amersfoort dat voor drie vierden anti
liberaal is werd verleden jaar tengevolge
van verdeeldheid de liberaal Bolk gekozen
tot lid der Staten in de vacature van den
a. r. Yan Asch v. Wijck. Nu gaan de
antiliberale partijen saam om dien zetel te
heroveren. Maar hoor nu wat de libera
len te berde brengen om dien zetel te be
houden. In de N. R. C. komt een bericht
voor waarin o. a. s'aat„Op goede gron
den kan worden voorzien dat de christelijk
historischen in dit district aan de eischen
van goede trouw zullen voldoen door het af
tredend lid Bolk, lid van het kiescollege der
Ned. Herv. Gemeente te Amersfoort opnieuw
te candideeren".
De aftredende, schoon liberaal, wordt
daar christelijk historisch genoemd.
Het klinkt aardigeen Statenlid aan te
bevelen in qualiteit van lid van het kies
college der Ned. Herv. Kerk Maar is 't
ook eerlijk
Tegelijk lazen wij ook een bericht in de
Nederl. dat te Amersfoort bij herstemming
tussehen een orthodoxen en een modernen
eandidaat tot lid van genoemd kiescollege
de moderne eandidaat gekozen is.
De nationale collecte tot delging van
de schuld der weesinrichting te Neerbosch
heeft tot dusver opgebracht f57,654.90.
De prijs van het VARKENS- en
BIGGENVOER van
Heden overleed, tot onze diepe droef
heid, na een langdurig doch geduldig
lijden, onze geliefde echtgenoot-, vader,
behuwd- en grootvader
JAN RIEMENS,
in den ouderdom van 62 jaren.
Uit aller naam,
Ja. RIEMENSRooze,
Zoutelande, 19 Mei 1903.
