Sanguinose. mee ij. i Langedel Eobbo] Dronkers Advertentiën. voor Hypothecair-crediet Openb IZAAK Groi Uii Predikbeurten Ger. Kerk. aau te besteden: het vervoer van pl. m. 700 M3. GRINT van de haven te Baar land, naar verschillende wegen in het Waterschap, tusschen 28 Mei en 1 Juli a. s. Het best bekende middel tegen bloedarmoede en zenuwzwakte. Kwijnende Kinderen. DE MAATSCHAPPIJ in Nederland te 's-Gravenhage, verstrekt gelden onder eerste Hypothecair-verband en geeft 4 pCt. PANDBRIEVEN uit. Verkrijgbaar te Middelburg ten kantore van IZAAK BOASSON ZONEN. Te Goes ten kantore van DE KANTER HORDIJK. Kabinet len, Spiegt chine, Kac Wieg, La bed, 8 M Kinderstt Scheepje i laarzen, T beidersger dewerk, e TA RW in E| i UELIK0 S>rrrrrry Maas wegens! i tl 6 Mei 1904. Al meer begint men ook in het buiten land staatkundige beteekenis te hechten zelfs aan gemeenteraadsverkiezingen. Ook in Frankrijk. Dit bewijst dat de strjj I tusschen geloof en ongeloof al meer ook bjj die verkiezingen zich doet gelder. En 't ip, wat Frankrijk aangaat, ook op merkelijk dat de gemeenteraadsverkiezingen steeds meer uitvallen in republikeinsch- ongodistisch-socialistischen geest. Hiermee valt te rekener. De vervolging der Roomsche onderwij zers, de verwijdering van het Christusbeel i in de rechtszalen, de sluiting der congre- gatiescholen aldaar, het is alles een voor- teeken van hetgeen in Belgit! geschieden zou, ware daar geen Christelijke meerder heid en 'an hetgeen in Nederland geschieden zal, indien men daar, nu of later, een li berale meerderheid kreeg, waarin door vrijzinnigen en sociaal democraten de toon wordt aangegeven. En dan niet alleen Rome, maar het Calvinisme, de Vrjje School zal dan een vervolging tegemoet gaan, waarbij die van Kappeyne's scherps resolutie slechts kin derspel zal geweest zijn. Een herhaling der vervolgingen van 1789, ofschoon minder bloedig; een repeteering van den schoolstrijd van 1878, den gods dienststrijd der vorige eeuw, maar dan grover. Op 't oogenblik vieren Combes de rene- geest, en Jaurèr de socialist in Fiankrjjk hunne triomfen. Combes, de vervolger der Christenen, den „goeden" uitslag der gemeenteraads verkiezingen vernemende, sprak onverho len zjjn bljjdscbap er over uit dat „de democratische denkbeelden (zoo) „veldwin- nen" en nood'gde alle let wel „alle" republikeinen uit bij de herstemming el kaar trouw te steunen „dan zal do over winning volkomen zijn1'. En Jaurès noemde „den uitslag dezer verkiezingen een overwinning van het so cialisme, de democratie en de republiek". Men mag er helaas bijvoegen: „en van de ongodisterij". Waarom wij hierop de aandacht vestigen Omdat ook onder ons oen vorkiezing op handen is, en omdat Troelstra gezegd hoeft dat alle sociaal democraten moeten stem men bij eerste stemming, doch zeker bij de herstemming op de liberaleD, dewijl 't ministerie-Kuyper de stakingswetten bracht, en de sociaal democraten van een liberaal ministerie voordeel zullen hebben. En dan herinneren wij er tevens aan dat Troelstra in de zekerheid van een over winning, bereids heeft uitgeroepen: het gaat goed zoo! Indien Nederland bp de Statenverkie zingen het voorbeeld van Frankrijk bij de Riadsverkiezingen volgde, zcu men in het kamp der vrjjzinnig democraten en hunne naaste familie de sociaal democraten een zelfden jubelkreet hooren aanheffen over de triomfen tan de (valsche) democratie en het (zoogenaamde) anti-clericalisme. Nu bet gouden jubilé der „VereeDiging van Chr. Onderwijzers en Onderwijzeres sen in Nederland, enz. nadert, doet de heer Husen van Utrecht, een goed werk met in het degelijke schoolblad „De School met don Bijbel" dat bij Oosterbaan en le Cointre te Goes het licht ziel, een te rugblik te werpen op het ontstaan dier vereeniging. In levendige kleuren schetst hjj in zjjn eerste opstel den dorren toestand in het midden der voorgaande eeuw. In 1848 waren de chr. scholen slechts zeer sporadisch aanwezig: Njjmegen (Ger- retsen), Amsterdam, Dbd Haag (Schaberg), Aarlanderveen (Lemkesl, Rotterdam (Meijer Njjkorkerveen (Van Noort, vader van ds. Van Noort te Amsterdam), Ommen, en nog eenige kerkelijke scholen. In 1849 werd door Gerretsen in het Nijmeegsch Schoolblad verzamelen geblazen. Bichon van I Jselmonde en Groen van Prin- sterer brachten de zaak ter sprake op een vergadering van „Christelijke Vrienden" te Amsterdam. Lemkes vestigde in Groens blad De Nederlandervan 13 Mei 1854, de aandacht op de noodzakelijkheid der op richting van een Christeljjk Onderwijzers genootschap. Mejjer en LemkeB stelden zich aan het hoofd der beweging. Jacob Voorhoeve te Rotterdam schonk f200 voor oprichtings kosten. En zoo kwam 14 October 1854 te Utrecht in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen het eerste 25tal te zamen. Mejjer werd voorzitter. Lemkes en Ger retsen secretarissen. Van Rennes (een god zalig man, hoofd der openbare school te Renkum) zou met Meyer en Lemkes het reglement opstelleD. De tweede vergadering word gehouden 2 Juni 1855 te Utrecht; tegenwoordig 35 leden van de toen reeds 68. De statuten werden daar vastgesteld. Van de toen aan wezige leden zjjn nog slechts de heeren Van Zanten uit Zeist en Husen in leven. Meijer, Lemkes en Gerretsen hebden den bloei hunner door God gezegende stichting mogen aanschouwen en genieten. Hunne nagedachtenis blijve in zegening. Dit is in hoofdzaak de door ons een weinig aangevulde hoofdinhoud van Husens belangrijke eerste opstel. Wjj kunnen hieraan toevoegen dat wjj het meerendeel dezer voortrekkers ook Van Noort gekend en in de vergaderin gen bezig gezien hebben, en een onuit- wischbaren indruk bewaard hebben van veler blijmoedige zelfverloochening, Omtrent Van Zanten vorhaalde onze vriend nu wjjlen de reizende agent voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs G. van Rennes ons meormalen, hoe deze kleine vurige maD, destijds openbaar onderwijzer, hem heftig en niet zonder bitterheid te ljjf ging over diens arbeid voor de door Van Zanten gebate Chr. school; en hoe slechts korten tijd daarna de Heere dezen strjjdvaardigen man dorwjjs omzette dat hjj het in de openbare school niet houden kon en eon geringe plaats vroeg bjj het Christelijk Onderwijs, waarop de heer Van Rennes hem bjj zjjn vriend C. D. v. Nop pen te Wissenkerke, nu nog in leven en onzen lezers wèl bekend, aanbeval voor hoofd der aldaar opgerichte Chr. School en de heer Van Zanten aldaar dan ook benoemd werd om er jaren lang ten zegen te zjje. De Tweede Kamer dreigt te verdrinken in de Drankwet. De oppositie wordt heftiger en vrooljjke-, naarmate de temperamenten verschillen. En de iD-Ie-rede-vallingen vermenigvul digen als in een proeflokaal. Zelfs de oud-minister Borgesius moest voor dat interrompeeren tot de orde ge roepen. Anderen maakten 'tonder de speech van den heer Talma zoo bont dat de voor zitter tussch9nbeide komen moest. Later voegde de voorzitter den heer Schaper die het mair niet laten kon toe dat „het hier geen lokaal (was) waar allen door elkander konden spreken"; en klaagde de minister Kuyper die voor de derde maal moest opstaan om het ontwerp te verde digen, dat de lusteloosheid waarover Troel stra 't eenige dagen geleden had gehad, voor een overdreven zucht naar lustigheid had plaats gemaakt, welke niet jaste bij den ernst van dit onderwerp. Tegelijk dat wij dit schrevev, kwam ons het verslag in handen dat de Berljjnscbe Corresp. van de N. R. C. aan zijn blad zond, omtrent de behandeling van het ka- naalontwerp in het Pruisische Huis van Afgevaardigden. Tegen het ontworpen groote Eemskanaal zijn nu al dagen ach tereen aldaar de debatten gericht geweest. Dat kanaaldebat heeft in langdradigheid en langdurigheid veel overeenkomst met het Drankwetdebat in onze Tweede Kame-. Maar de Pruisen zijn zoo gelukkig een afgevaardigde met de gave der opfiis3ohing te bezitten. Het was de grijze, jongstgekozen conser vatieve afgevaardigde ds. r. Bolelschwingh uit Bielefeld waar hij zijn wijd vermaarde groote liefdadigheidsinrichtingen heefq onder anderen een voor lijders aan vallende ziekte. Hij is een vriendelijke grjjsaard, ver over de zeventig, glad gesohoren en kaalhoofdig, heelemaal het type van een hoogbejaarden, weiwillenden evangelischen geestelijke. Hij hield op de origineelste manier, half guitig, half ernstig, een boetpredikatie, bij welke, onder daverende toejuichingen voor den slagvaardigen geestelijke en redenaar, het Huis zich tranen moest lachen, maar tegelijkertijd het oor niet kon sluiten voor de in den grond toch diep ernstige sociale vermaningen van Bodelschwingh. Deze begon met zich te verontschuldiger, dat hij het parlement als predikant ging toespreken en vroeg met een beroep op zijn hooge jarer, dat hij volgens zijn oude gewoonte van geestelijke ook de afgevaardigden en mi nisters als „Lieve vrienden!' en „Du' (Jij) mocht aanspreken. Daarin moest men geen grofheid of geringschatting zien (Groote vroolijkheid, die onbeschrijfelijk wordt als de oude heer met potsierlijke ironie schil dert hoe de sprekers der verschillende partgen vóór hem tot dasver veel gepraat, maar desondanks niets gezegd hebben). Gij mannen van het Centrum zoo sprak hij o. a. hebt een geweldig redenaar in 't vuur gebracht. Dien kon ik goed ver- staaD. Is hij hier nog? (Gelach. Geroep: Ja!) Welaan mar, jij kunt praten! (Gelach.) Ik zei dadelijk tegen mjjn buurman Als tk zoo kon preekeD, als hij kan spreken! Ja, het was werkelijk zoo helder, zoo flink, zoo degelijk, zoo doorwrocht in alle onder- deelen. Neen, wat was me dat een krachtige redevoering! Ik kon ook alles begrijpen en tocb, beste collega, wist ik, toen gij k'aar waart niet heelemaal precies, waar gij eigen lijk naar toe wildet (Stormachtig gelach). Gij hebt ons namelijk ten slotte een tafereel van onzen Pruisisehen staat opgehangen, waarvan ik toch wat geschrokken ben. Waarmede men toch al geen rekening heefi te houden. Men kjjkt niet alleen van Em- den naar Rotterdam, maar ook van Oost naar West en de verschillende provincies worden tegen elkaar afgewogen. Als men de eene iets goeds wil bezorgen, dan moet men ook met de andere provincies rekening houden. Ja, dan kan men wel niemand meer iets goeds aandoen! (Zeer juist! links.) Nu een ander puntIk heb nu het oog op den redenaar van de Vrijzinnige Vereeniging. Die was eerst van het schip gestapt en wilde zich toen riet weer in schepen. Maar toen scheepte hjj zich toch maar weer in. (Groot gelach). Ik weet waarlijk niet, waar hjj nu zit. (Groot gelach). Nu heb ik hier ook nog een ver borgen vriendin, waarachter ik mij dikwijls verschuil. Ik bedoel de conservatieve partij. Door conservatieven ben ik ge kozen en ik moet zeggen onze redenaar heeft mij in zoover goed gedaan, dat zijn bazuin tameljjk helder klonk. Ik houd van menschen, die noch naar links noch naar rechts kjjken, maar hun meoning duideljjk en beslist zeggen. Heelemaal ben ik intusschen met jou ook niet in 't reine(Gelach). In het vorder verloop zjjner rode ver klaart Bodelschwingb, dat hij in het Huis de belangen der allerarmsten wenscht te vertegenwoordigen. Daarom juist heeft hjj het mandaat aanvaard, »opdat ook het werkloozo en werkzoekende onderste pro letariaat, mijn broeders van de straat, een pleitbezorger in de volksvertegenwoordiging beschoren zij". In hun naam moet ik nu zware aanklachten doen. De minister is zeker niet meer hier. (Geroep. De ministers Budde en Rbeinbaben staan op en maken een buiging voor den rondkjjkendon spreker, die verheugd uitroept»Ha, gij zjjt er dus nog. Ik mag tegen jelui toch ook »jjj" zeggen Algemeene vroolijkheid). Waarde heeren ministers, weest sterk tegen de aannemers als jelui het kanaal aanlegt. Lovert de arme arbeiders niet over aan zulk een kerel, die hen op het loon be knibbelt en daarnaast een drankwinkel bouwt, waar hjj hun hun weekcenten weer afneemt, die hij hun moest uitbetalen. Komt zulk een mensch, meneer de minis ter, en zegt u, dat men zonder drank wikkels geen kanalen kan graven, smjjt hem dan de trap af. (Bravo Gelach). Met de grootste levendigheid gaat spr. voort Hot kan heusch zonder jenever. Wij bouwen sedert 33 jaar arbeiderswoningen in onze richting, en laten geen druppel brandewijn binnen, maar geven den men schen voor niets koffie, enz. Bodelschwingh schildert dan op zeer ernstigen toon het gemeene sweatingstelsel, zooals hij het uit eigen aanschouwing her- haaldeljjk heeft lesren kennen en formu leert dan zijn philanthropische eischen ongeveer aldus, dat men ook de honderd duizend landloopers, van welken velen voor lichter werk te gebruiken zijn, bij den kanaalaanleg aan den arbeid moet zetter. Men behoort verder aan de particuliere aannemers niet de behuizing en het levens onderhoud der kanaalgravers over te laten, maar moet dif, evenals bij den aanleg van het Noord-oostzeekanaal, onder beheer en toezicht van den staat ondernemen. De alco holverkoop moet bij den kanaalaanleg ver boden worden en later moet de regeering probeeren de arbeiders tot blijvende ves tiging te nopen door toewijzing van stuk ken land langs de kanalen. Zich vervolgens wendend tot do agrariërs der rechterzijde zogt Bodelschwingh vroo- ljjk En jij, waardo landbouw (Gelach), jij moet ook ophouden met schreeuwen (Storm achtig gelach links. Beweging rechts). Jij moet meehelpen (hernieuwd gelach links), jelui moet op het land ook aan je arbeiders denken. Waarde minister von Rheinbaben ^Gelach) gij kunt uw geld nergens zoo goed besteden als bjj den kleinen man, wanneer gij hem en zijn gezin gelegenheid geeft een kleinen tuin in orde te maken en een klein huisje te bewonen (minister von Rheinbaben knikt met het hoofd). Zulk een arbeider loopt niet weg. Dat zijn goede monschen (Zeer juistrechts) Ik zou mijn wenschen dus zoo willen samenvattoD. Ik doe slechts verzoeken (tot den voorzitter gewond) voor stellen mogen immers bij do eerste lezing niet gedaan worden (gelach). Dus ten eerste Geliefd hoog Huis en geliefd ministerie Gooit bij den kanaalaanleg den alkohol zoo mogeljjk de deur voor den neus dicht. (Laid gelach). Ten tweede Het ministerie verzoek ik een wijziging in de nijverheids wetgeving des rijks aan te brengen, zoodat in groote steden geen concessie voor fabrieks- bouw wordt verleend, als de fabrikant zijn arbeiders niet de mogelijkheid opent eige naar te worden van een klein huisje mot een stuk grond. Ten derde moeten overal heel kleine nederzettingen van arbeiders in de hand worden gewerkt. En laten wij nu allen recht eensgezind zjjn en het kanaal toestaan. (Onbedwingbare algemeene vroo lijkheid). God in den Hemel zal zijn zegen geven en onzen christelijken arbeid. Amen (Levendige toejuichingen). Spr. gaat van de redenaarstribune naar de linker Bondsraadstafel en drukt den Geb. Baurat Sympher, die een groot aan deel heeft gehad in de voorbereiding van het kanaal-ontwerp, de hand. Ook dit ver wekt groote vroolijkheid in het Huis. In tusschen dringen sterke groepen afgevaar digden van alle partgen en ook leden van de Bondsraadstafel enz. op den glimlachen den spreker aan om hem geluk te wen schen met het geweldig succes zijnor eerste rede. De oude predikant weet zijn lijf voor dit opgewekt gedrang niet anders te ber gen, dan door ten slotte over de mimster- bankon weg te klimmen, en met een stra lend gezicht de zittingszaal te ontvluchten. Bjj het algemeen debat over de drank wet had dhr. Schaper zich minder gunstig uitgelaten over de toestanden in de zuide lijke provinciën in zake drankmisbruik. Dit was niet naar den zin van dhr. Bol- Bius, een geheelonthouder en oen der af gevaardigden uit die streek. Dhr. Schaper, zoo sprak ongeveer dhr. Bolsius, heeft Brabant schier gelijk gesteld met de toestanden in Normandiö, door den Minister geschetst. Tegen dien „'aster" moet ik opkomen (interruptie van den Voorzitter). Blijkbaar kent dhr. Schaper het Zuider, Brabant en Limburg niet. Maar hjj sprak zoo, omdat het Zuiden godsdienstig en katholiek is. Daarom verwachtte hij ook niets van die provinciën voor de drank bestrijding. Ik zal niet ingaan op de vraag, om den invloed van den godsdienst op de drank bestrijding uiteen te zetten. Maar dit wil ik dhr. Schaper wel zeggen, dat de gods dienst in het zuiden nog sterk genoeg is om dhr. Schaper en zijne vrienden er buiten te houden. Dhr. Bolsius trok alzoo geducht van leer. 't Was al te kras naar de meening van dhr. Troelstr?. Eene afstraffing volgde door den hoofd man zeiven. Liefst met een beroep op pastoor Ariöns, die de groote criminaliteit iö onze zuidelijke provinciën aan de groote drankzucht had toegeschreven. In 's heeren Troelstra's oogen was de „aanval" van dhr. Bolsius niet gerecht vaardigd. Heden den 6en Mei mocht onze geliefde broeder ADRIAAN BLOK Joh.z. het voorrecht genieten zjjn 70en Geboortedag te herdenken in het krankzinnigengesticht „Veldwjjk" Sr te Ermeloo. Namens de familie, Jb. BLOK, Curator. Biezelingo, C Mei 1904. Zondag 8 Mei hopen onze ge liefde ouders en grootouders P. BUTEIJN en JANNETJE DOMMISSE hunne 25-jarige Echtvereeni- ging te herdenken. Hunne dankbare kinderen, A. SCHIPPER. C. SCHIPPER Buteijn. Wemeldinge, 4 Mei 1904. Op 12 Mei a. s. hopen onze ge liefde ouders F. VAN DER PEUL en C. VERHEULE hunne 40-jarige Echtvereeni- ging te herdenken. Hunne dankbare kinderen. Kamperland, 7 Mei 1904. Zoo de Heere wil en zij leven, hopen onze geliefde ouders PI ETER VERBURG en BARBERA SUZANNA VERBAGE den 13 Mei 1904, hunne 40-jarige Echtvereeniging te herdenken. Hunne dankbare kinderen, behuwd- en kleinkinderen. Driewegen, 5 Mei 1904. Den 7en Mei a.b. hopen onze geliefde ouders behuwd- en groot ouders JACOBUS DE BREE en JANNETJE MELSE hunne 25- jarige Echtvereeniging te her- donken. St. Laurens, 7 Mei 1904. Hunne dankbare kinderen, behuwd- en kleinkinderen. Heden overleed zacht en kalm, na een kortstondig doch goduldig ljjden, onze goliefde vader, behuwd- en groot vader, PIETER DROOGERS, in den ouderdom van bjjna 74 jaren. Zjjne diepbedroefde kinderen J. DROOGERS. K. DROOGERS-Potter. J. VAN ZWEEDEN— Droooers. C. VAN ZWEEDEN. A. BRABERDroogers. J. C. BRABER. K. BERKHEIJ. Goes, 3 Moi 1904. Deze strekt tot algemeene kennisgeving. Goes. Oud- Vosmeer. Heden overleed op den leeftijd van 34 jaren, na een langdurig, doch ge duldig lijden mijn geliefde Echtgenoot en mjjner kinderen zorgvolle Vader JAC. SCHEELE, mij nalatende 5 kinderen to jong om hun verlies te beseffen. Uit aller naam, Wed. J. SCHEELEDiei.eman. Kleverskerke, 4 Mei 1904. Heden overleed na een geduldig lijden van eenigo weken, mjjn geliefde broeder CORNELIS WILLEM D'HUIJ, in den ouderdom van 81 jaren. F. P. D'HUIJ en familie. Middelburg, 5 Mei 1904. Zondag 8 Mei. Voorm. half 10 uur: Ds. R. J. v. r>. Veen. Nam. 2 uur: Idem. H. C. Z. 11 Beide beurten coll. voor Em. Pr. Pr. W. en W. Avond 6 uur- Lezing. Hot Bestuur van Baarland wenscht het Waterschap Nadere inlichtingen geeft dhr. D. MEU- LENBERG, djjkgraaf te Oudelande, bjj wien vóór 14 Moi a. s. de inschrjjvingsbilletten worden ingewacht. Door tnsschenkomst van onzen verkooper, den Hoer Weber te Schevenin- gen, deelt de Heer A. Hoogendjjk, Stnurmansstraat 39, aldaar, ons uit dank baarheid zjjoe bevinding met de Sanguinose mede „Mijn dochtertje was van de geboorte af altijd kwijnende; altijd onder dok ters handen. Het at niet; groeide niet; tierde niet; het was zenuwachtig en schrikachtig en hoogst vatbaar voor kouvatten. Mjjne vrouw zeideik ga toch ook eens die Sanguinose probeeren, waar ik zooveel van hoor; en kjjk nn eens, meneer! ons kind is sints dien tijd gaan groeien als kool, zelfs de buren zjjn er over uit. Zjj ziet er weer gezond uit; eet flink en is tegen alles gehard. Wjj zijn nu voor een andere dochter ook met de Sanguinose begonnon." In de meeste gevallen is tweemalen per dag een eetlepel (15 gram) vol doende. Dan duurt de flacon 10 dagen en kost U de behandeling slechts 12'|a of 15 ets per dag. Dat is goedkooper dan eenig ander dergelijk middel. Prjjs per fl. f 1,50 6 fl. f8,-; 12 fl. f 15, Te Zierikzee: M. S. Polak. Tholen bij Groenowege. Te Ierseke bjj Dooren- bos. Goes bjj alle Apothekers en Drogisten. Te Middelburg bij Schutte, Korte DelftR. M. Smits, Lange Giststr. Te Vlissingen bij S. Luitwieler. Te Breskens bij v. d. Sande—Monjé. Te Axel bij Jos. de Feyter. Te Ter Neuzen bjj v. Over- beeke Lennis. 0 De Deurwa HOEK zuller DONDE des voormiddf huis van Ja verzoeke van "V O 2 VE TE KOOP, de gemeente en bjj den Oostdijk, geml LANG neme met eenl met eeif met drie Vrl en ziet goel Koog a/d| 9 per vaatje Hl HU Voor mijn I van Melh'eï in alle grootl b^C. FERDIl Af Wettig Levering middelen, 11 a in a m. P| de prijscoe SCHWABI Solied en Lana Koopen el zilveren deelige vool deposito ra Wisselen! muntspecii

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1904 | | pagina 2