NIEUWSBLAD
TOOR ZEELAND
Zaterdag 7 Mei
18e Jaargang
HISTORISCH
BijiU nnmmer tetart een Bijvoepfil.
Ho. 94. 1904.
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te
Goes
Christendom en Socialisme.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
RICLA1ës7~
De Jonge meisjes heden ten dage.
■brkscbss695b99b3b
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p. f 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
Niet genoeg kan herinnerd worden am
de groote vijandschap die het Socialisme,
ook ten onzeDt, tegen het Christendom
openbaart.
Ten bewijze strekke weer wat door een
van zijn besten en bekwaamston, door Van
der Goes wordt geschreven in de Februari-
aflevering van ,,Ue Nieuwe Tijd".
Men leest daar
„Maar zoodra de arbeider tegen de slaver
nij van het Kapitaal in opstand is gekomen,
en alzoo 'n nieuw mensch geworden, wordt
de kerkelijke vertroosting voor hem zinledig
en vervalt de godsdienstige behoefte. Zijn
hoogste neigingen en zijn diepste plichtbeset
vinden in dezen nieuweren gemoedstaat en zijn
veranderde maatschappelijke taak de volste
bevrediging. Hij kent, thans en voor het eerst,
de oorsprong van zijne ellende, de voorwaarde
van zijn verlossing; en eigen nooden gevoelt
hij minder drukken, naarmate hij met grooter
geestdrift arbeidt aan de bevrijding van ande
ren met hem. Kortom, hoe men de revolutie
in zijn binnenste zou moeten verklaren, ont
kennen als historische gebeurtenis kan men
haar niet. Het socialistisch pro
letariaat is godsdienstloos.
„Wij ontkennen niet en verheffen ons in
tegendeel er op, dat de groote massa van het
proletariaat, tot het socialisme overgaande,
den godsdienst vaarwel zegt".
Dat laatste vooral is een uitspraak waar
van ons christenvolk goede nota nemen
moet.
Tegenover het geschetter van de Socia
listische sprekers die ons willen wijs maken
dat Christendom en Socialisme wel ver-
eenigbaar is, staan zij met deze aanhalingen
sterk.
En wat dan te zeggen van het volgende
„Zoo nu als die oude Heiden stonden we
nimmer bij eenig doopvont, doch kunnen ons
niettemin levendig verbeelden wat den Frie-
schen koning Radboud dreef, toen hij, op het
punt van zich aan het sacrament der reini
gende wateren te onderwerpen, de vuile
monniken en loerende pastoors nog eens aan
zag, die hem bijna hadden geknipt.
En ook wij geven de voorkeur aan een plaats
onder onze geestverwanten in een oord, dat
we niet anders zullen noemen, boven een zetel
in hooger gewesten, waar onder anderen Dr.
Kuyper de toegepaste en Dr. Van Eeden de
theoretische deugd (en dat tot in alle eeuwig
heid) vieren zullen en bezingen. Neen de heer
Kuyper heeft onze staatkundige partij buiten
de zedelijke gemeenschap hier op aarde ge
plaatst; zoo hopen wij ook later bij dit
isolement te mogen volharden, en een hemel
vol klerikale en ethische schotschrijvers en
demagogen (die ook waarschijnlijk een hoog
woord zullen voeren) heeft voor ons, wij be
kennen het, weinig begeerlijks. Welke onze
tekortkomingen mogen geweest zijn, en hoe
zwaar ze ons (niet onverdiend) zullen worden
aangerekend wij vragen als een genade
zoo wij het mogen eisehen als een recht, door
geen geblaf van christenhonden gestoord te
worden in onzen laatsten slaap."
De „Christen Democraat" door een in
zender op haar nomtner gezet met deze
aanhalingen, antwoordt dat zij „véé1, on
eindig véél gevaarlijker voor ons volk vindt
de Christelijke Conservatief" enz.
Dat kan waar wezen.
Maar eene eenigszins krachtiger bestrij
ding van het Socialisme door dezen „Chr.
Democraat" ware toch geen overtollige
weelde.
Wie dat niet doet, doet onbewust mee
aan volksmisleiding.
Bovenstaande voorbeelden zijn met hon-
derde te vermeerderen.
En toch gaan deze volk3misleiders in
hunne bladen voort met te vertellen dat
men Socialist en Christen kan zijD, de
theorieën van Marx kan prediken en belij
der van den ChriBtus dor Schriften kan zijn.
Zoo nu weer de Baanbreker.
Daarin wordt een scheurkalenderblaadje
overgedrukt, waarop het bekende verhaal
der kraehtigo bekeering van den Socialist
Zielvroski te Stettin voorkomt.
En nu wordt er door den schrijver in de
Baanbreker zoetsappig aan toegevoegd „Ge
looft nu ioch niet, mijn goeie menschen,
dat die man toen hij gelooviga werd ook
zijn socialisme heeft afgezworen. Ocb,
waarom zou dat ook. Het socialisme staat
niet vijandig tegenover den godsdienst.
De sociaal democraten verklaren den gods
dienst voor privaatzaak. Godsdienst is een
geestelijke beweging, socialisme is een
maatschappelijk verschijnsel. Maar door
dit kalenderblaadje heft het een of ander
christelijk heerschap weerde valsche leuze
aan: Christus of Marx. En dat is weer
een van die geniepige middeltjes die door
de calvinisten, naar het voorbeeld van hun
grooton Meester, Dr. Kuyper, worden aan
wend om de goedgeloovige gemeente tegen
ons op te zetten".
Wij gelooven niet dat een onzer lezers
zich door zooveel huichelachtige goedhar
tigheid zal laten verschalken. Zij weten
en ondervinden wel beter.
De socialisten kunnen o, zoo mooi schrij
ven over bun o, zoo poeslief socialisme
dat den godsdienst „p'ivaatzaak" laat;
maar aan het dilemma voor of tegen den
Christus ontkomen ook zij niet. Trouwens
op vele plaatsen zijn zij dom (of misschien
eerlijk) genoeg om dit niet verborgen te
doen blijven.
Toen laatst in een openbare vergadering
met debat te Goes de heer Oosterbaau
ging eindigen met dankzegging, kon dit
niet terstond plaats hebbeD wegens het
rumoerige opstaan en heengaan der o, zoo
godsdienstlievende sociaal democraten. En
op andere plaatsen de verslagen bewij
zen het telkens! gedragen deze lui
tijdens en onder een „godsdienstige" han
deling zich zeer „ongodsdienstig".
De Baanbreker om te bewijzen dat men
Socialist on Christelijk tegelijk kan zijn,
haalt er „reeds menig geloovige, waaron
der zelfs predikanten" bjj en de fractie
der zich noemende Christen-Socialisten.
En wie zijn dat
Altegaar moderne dominé's die het sta
tion „modernisme" al laDg voorbjjgedraafd
zijn: de familie Bax, Klein, Bruins, v. d.
Heide, en anderen.
Haar voorbeelden zijn derhalve niet al
leen onjuist, maar het heele huichelach
tige pogen is een miskennning van de
feiten en een verloochening van de socia
listische leiders.
Bebel, de soc. dem. leider in Du:tsch-
land schreef dat „Christendom en Socialisme
teqenover elkander staan als water en vuur".
Anseele, de soc. dem. leider in België,
zei het ronduit in de Kamer van Volks
vertegenwoordiging Wanneor men ons
(socialisten) vrangt wat onze godsdienstige
denkbeelden zijn, dan zullen wij met Lieb-
knecht antwoorden: „Wij zijn Godlooche
naars
Malon, de hoofdleider der Fransche
socialiston, die „Het Kapitaal'" van Marx
in het Fransen vertaald heeft, zeide op
zijn sterfbed: „Ik sterf in mijn pantheïs
tisch, evolutionistisch, socialistisch geloof
Pernerstorfer, leider der Oostenrijksehe
socialisten, stelde een motie voor die „met
stormaebtigen bjjval" werd aangenomen en
waarin „de sociaaldemocratie (verklaard
werd lijnrecht te staan) tegenover het cle-
ricalisme als den aanhanger van onbuig
zaam gezag, onveranderlijke dogma's en
geestelijke onvrijheid".
Op het Spaansch socialistencongres, 21
Sept. 1899, te Madrid werd besloten: „alle
partijgenooten die nog een of anderen posi
tieven godsdienst ondersteunen uit de partij te
stoeten".
En brengt nu dozen heeren deze feifeu
onder hat oog dan heet het„Wat een
buitenlander zegt, scheelt ons niet", of
In een vergadering te Goes beweerde
zekere Wijnkoop, doch zonder het te bewij
zen (wat hij trouwens ook niet kan, want het
staat in de Vörwarts 1899, n°- 225 het soc-
dem. hoofdorgaan te Berlijn) dat hier anar
chisten bedoeld zijn. Doch wij houden ons
aan 't officieele bericht van genoemd soc.
dem. hoofdorgaan zelve, dat het socialis
ten waren.
„v. d. Goes is do partij niet", of nu ja
dat zegt Loopuijt of Pannekoek, maar ik
zeg het niet".
Zoo komt men nooit met hen klaar.
Maar wij zullen desalniettemin blijven
waarschuwen legen het Socialisme, dat
vierkant vijandig tegen den Godsdienst
staat.
Wij begonnen met een aanhaliDg van
v. d. Goes.
Wij sluiten da reeks met aanhalingen
van nog enkele Nederlandsche sociaal dc-
erater.
De sociaal-democraat Jos. Loopuit schreef
in De Kroniek van 20 Dec. 1902„Ia
onzen tijd is maar éen criterium voor her,
die zich in de rijen van onze (sociaal-le-
mocratische) beweging steller. En dat is:
hoe staat gij tegenover den klassenstrijd, en
nietVoelt gij, 0zoo veel voor het so
cialisme Christendom en klassenstrijd
zijn twee begrippen, die elkander, in onze dagen,
volkomen uitsluiten.
En d". Pannekoek, de tekende sociaal
democratische sterrekundige te Leiden is
het hiermede eens. „Een partij (hij spreekt
hier over de socialistische) die zich van
haar eigen wezen wel bewust en oprecht
is moet noodzakelijk godsdienstloos wezen."
E en zoo de sociaal-demccraat v. d. Goes.
Iu zijn artikel„Iets over godsdienst en so
cialisme" verklaarde hij met ronde woerden,
„dat de godsdienstloosheid gqti evenzeer wer
kelijk deel uitmaakt van de socielistische
theorie als welke ceronomisehe (maatschap-
pelijke) of politieke leerstelling ook."
Het socialisme staat niet vijandig tegen
over den godsdienst. Godsdienst is pri-
vaaizsak, zegt de Baanbreker.
Bjvengenoemde uitspraken zeggen het
wel anders.
En dan nog niet zoo lang geleden
noemde de sociaal demooraat Welker in
een openbare vergadering te Maagdenburg
deze leuze „Godsdienst is Privaatzaak"
„huichelarij".
Dat voelt en zegt ons volk ook wel.
Men zal dan ook wel nooit een geloovjg
protestantschen of goed katholieken sociaal
demociaat te zien krijgen.
Esn Christen die socialist tevens is,
moet men zoeken in de rijen der onge-
loovigen van het straks genoemde slag
ultra moderne dominé's.
Niet bij hen die gelooven in God, den
Vader, den Almachtige, Schepper des He
mels en der Aarde. Ea in Jezus Christus,
Zijnen eeniggeboren Zoon, onzen Heere,
die ontvangen is van den Heiligen Gees',
geboren uit de Maagd Mariadie geleden
heeft onder Pontius Pilatus, enz.
Dit Christendom is in onverzoenlijken
strijd met het socialisme.
Voor dat geloof laat het socialisme geen
plaa's, want matenalistisch als het is, kent
het geen persoonlijk God en rekent derhalve
met Hem in het leven niet.
Het loochent, dei halve ook het machtige,
alles beheerscheEde feit der zonde en daar
om heeft het aan een Verlosser, aan een
Heiland geen behcef.e on wil het van een
vergeving der zonden door het bloed des
Kruises, niet weten.
„De langverbeide Heiland van den nieuweren
tijdis, volgens Dietzen, de „kansel-rede
naar" der Duitsche sociaal- democratie, „de
bewuste, planmatige organisatie van den so
cialen arbeid."
Het socialisme kent dan ook slechts de
stof en tracht de ontwikkelingswetten der
stof op te sporen, om die zoodanig te laten
werkeD, dat ze het gunstigst en voordeeligst
resultaat opleveren.
De evolutie-theorie van het historisch
materialisme, dat de grondslag van het
hedendaagach socialisme is, ziet in alles
het product van stoffelijke factoren, ver
klaart all98 uit maatschappelijke verhou
dingen en stelt zich daardoor vijandig
tegenover het Christendom, dat boven alles
den nadruk legt op de eeuwige bestem
ming van den mensch en het leven zijner
ziel kostelijker acht dan het stuff .dijk bestaan.
Voor het socialisme is dan cok het
Christendom niet het machtige resultaat
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
van de prediking der leer van den Zone
Gods, maar het natuurlijk gevolg van de
maatschappelijke verhoudingen der ver
vlogen eeuwen.
Het kan dan ook niet genoeg herhaald
worden dat het maar een praatje is van
de «socialisten" wanneer zij beweren dat
het Socialisme slechts een oeconomisch
stelsel is, dat wel met het Christendom
kan gepaard gaan. Van anlirev. zijde is
reeds dikwijls opgemerkt, dat dit reeds
hierom ni9t kan, wijl het Socialisme zelf
optreedt als pseudo-religie, als valsche
godsdienst, als zelfstandige levens- en we
reldbeschouwing die van hare uitnemend
heid boven het Christendom overtuigd is.
De door minister Kuyper gemaakte tegen
stelling Christus of Marx was dan ook
volkomen juis'. Marx is voor de Socialisten
de valsche Christus, van wien zij het heil
der menschheid wachten. Het socialisme
is hun religie.
I-a zijn schoon opschritt: „De vrijmaking
van den arbeiddeelt Ds. Sikkel mee, dat
het Socialisme in Duitschland reeds zijn
«gezangboek" heeft, waaruit 0. a. deze
regels van het «Arbeiderskerstlied" worden
aangehaald
Nicht hoffe mehr nach alter Sitte,
Dasz dir ein Wunnerstern erscheint,
Dich fiihre zu des Heilands Hiitte
So ist die Sage nicht gemeint.
Bliek auf! ein Stern im hellen Scheine
Der Socialismus winkt dir zu
Und der Erlöser, der bist du,
Und jene Hiite ist die deine,
Auf, Proletariat!
Auf, ruste dich zur That!
D. i.„Hoop niet meer, naar oude zede
op de verschijning van een wonderster, die
U naar de hut des Heilands ^yoert. De
sage bete. kent iets anders. De schitterende
ster, die u toewenkt, is het Socialisme. De
Verlosser zijt gij zelf, en do hut, waar boven
do ster van het Socialisme schittert, is uw
eigen hut. Op proletariaatMaak u tot
de daad gereod
Zoo dringt het Socialismo dus Christus
en Zijn Evangelie weg om zelf er voor in
de plaats te treden.
Ook viel ons oog (aldus verhaalt de
Stühtsche Crt.) op een schetsje in het Zon
dagsblad van het Volk, naar aanleiding van
den dood van Henri Hartog, een socialistisch
letterkundige, een joDge man met een aanleg
tot zwaarmoedigheid. In die zwaarmoedig
heid zou hij, zoo heet het, ondergegaan zijn.
Maar het Socialisme redde hem.
„Deze fijn voelende jonge man. met zijn
«zwaartillenden geest, ware sinds jaren tot
«een hopeloos pessimisme vervallen, indien
«hij geen sociaaldemocraat geweest, was.
«Als hij de zee van ellende en verdierlijking
«peildo en dat en hoe hij dat deed blijkt
«voldoende uit zijn geschriften vielen
«hem de armen niet slap langs het lijf.
«Hij zag de beweging die dat moeras dempen
«zou, die licht en vreugde zou brengen.
Dat redde hem". Waarop de Stühtsche
terecht deze opmerking laat volgen
Op de vraag van onzen catechismus naar
onzen eenigen troost verwijst het Socialisme
dus maar de leer van Marx. Die leer en
levensbeschouwing iB de grootste troost bij
de ellenden en tegenspoeden van dit arme
leven.
En in het sterven schijnt geen troost
noodig te zijn.
RUSLAND en JAPAN.
Het Russische telegram omtrent de be-
Jetting van de havenversperring te Port
Arthur blijkt onjuist geweest te zijn. De
haven is wel degelijk versperd. Van de
twaalf Japanscke versperringsschepen zijn
er twaalf met goed gevolg gezonken slechts
twee moesten ten gevolge van het Rus
sische kanonnenvuur terugkeerer.
Uit de nadere berichten van generaal
Koeropatkine blijkt dat de Rassen de stel
lingen aan de Yaloe met leeuwenmoed
hebben verdedigd. Alleen door de ma
chinekanonnen der eompagDie van den ge
sneuvelden luit. kolonel Murawski wedden
85000 schoten gelost, hetwelk duidelijk
het doel verraadt om deze flinke stelling
in ieder geval te willen behouden.
Dat niettemin de Russen er met verlies
van 2000 dooden en 1000 gewonden toch
uit verdreven werden is een dubbele ne
derlaag voor hen die zij niet gemakkelijk
zullen te boven komen.
Japans positie is natuurlijk door dit alles
zeer versterkt. Nu de versperring der
haven van Port Arthur ook geslaagd ie,
zullen de Japanneezen zich wel niet verder
Mantsjoerijo in laten lokken, maar het
tooneel van den strijd trachten te houden
op het Liac-tongschiereiland, met afsnij
ding van Port Arthur van de Russische
operatiebasis. Daarmee zou dan ook de
dekking in den rug, een kunst waarop de
Japanneezen zich wèl verstaan, volkomen
verzekerd zijp, en Korea voor hen geheel
open en vrij blijven, een voordeel waarom
het hun wel van beginne af te doen zal
geweest zijn.
Waarom do Pinlspillen voor
liani- noodig; 'sAjii.
Het jonge meisje van heden is de vrouw
van morgen. Haar groei, hare vorming
nemen haar veel bloed weg. Indien haar
bloed niet in staat is aan deze eisehen te
voldoen, zullen de krachten en levenskracht
van het jonge meisje snel uitgeput zjjn.
Zonder een rijk en zuiver bloed kan het
jonge meisje niet zonder gevaar dit gevaar
lijke tijdstip baars levens, de vorming,
doorkomen. Indien gij haar bleek en kwij
nend ziet,' als zij aan hoofdpijn of alge-
meene zwakte lijdt, als zij geen eetlust
heeft en de geringste krachtinspanning haar
vermoeit, de geringste wandeling haar
benauwd maakt, dan is haar bloed ver
armd. Deze achteruitgang, deze eerste
verschijnselen van uitputting eindigen met
de teriDg als het bloed niet gezuiverd, door
de Pinkpillen niet verrijkt wordt, deze
pillen geven bloed en genezen de bloedar
moede onder alle vormen. Dit wetenschap
pelijk geneesmiddel heeft Mejuffrouw Anna
Buning wonende aan de Boerdijk gemeente
Sleen te Nieuw Amsterdam ook genezen.
Sedert twee jaar zoo schrijft zij, begon
mijne gezondheid ook te wankelen, ik was
lusteloos en hoegenaamd geen eetlust, de
spijsvertering was hoogst moeilijk, het ge
ringste voedsel dat ik nam veroorzaakte mij
maagkrampen en dikwijls hevige steken in
de zijde, bovendien had ik mij nog te be
klagen over slapeloosheid en wanneer ik
tussc-henbeiden nog insliep werd ik door
akelige droomen in mijn nacht: ust gestoord.
Alle dagen gevoelde ik mij slechter, mijne
krachten verminderden en ik werd ook kort
ademig. Ik nam hiertoe vele geneesmiddelen
doch niets mocht mij baten, op aanraden van
anderen ben ik tot het gebruik der Pink
pillen overgegaan en ik kan er mij slechts
op beroemen, want van af de eerste doos
gevoelde ik reeds een groote verbetering
vooral wat den eetlust en het terug keeren
der krachteD betrof, ik heb voortgezet en
iederen dag gevoelde ik mij beter. Kortom,
na verloop van eenigen tijd was ik geheel
welvarend. Mijne hartkloppingen waren
ook geheel en al verdwenen.
De vrouweD, jonge of bejaarde, zijn on
derhevig aan zwakte vele worden door
de maacdelijksche storingen uitgeput, zjj
hebben een hernieuwer van het bloed, een
versterker der zenuwen noodig om de
krachten van het licbaamsgostel te ondei-
houden. Zij zullen nimmer een kracht
dadiger vinden dan de Pinkpillen. Deze
pillen zjjn onovertreffelijk tegen bleekzuch!,
neurasthénie,algemeeno zwakte,maagpijnen,
rhenmatiek, scheele hoofdpijn, zenuwpijnen.
Prijs f 1 75 de doos, f 9— per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Suabilié, Steiger 27, Rot
terdam. Hoofd-depothouder voor Nederland
en Apotheker. Franco toezending tegen
postwissel. Ook echt verkrijgbaar voor
Middelburg en omstreken bij JOH. DE
ROOS en voor Goes en omstreken bij
Qebr. MULDER, Drogerjjen en Verfwaren,
