renhuis
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 93. 1904.
Donderdag 5 Mei.
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
loop
:oop
:oop
oöp
:elen
dknecht
elburg.
vertuin
is te koop
Bruineboonen
oop
K KOPPEJAN te
rekening 8 Mei,
3 te Meliskerke.
wd Huis te huur
koop,
voorzien. Zeer ge-
ren-rentenier.
'tZancl, Breeweg.
aat. Te bevragen
Lange Yorststraat,
AANGEBODEN
beklante
erij.
b. D'HUIJ.
uit twee, en een
tngvee bij C. J.
elande.
Veulenkeur uit
LRIASSE,
Biggekerke.
TTEL,
Nieuwland.
aard, oud 13 jaar,
>or, bij
>n en prezen.
ENS
ikte te koop
Domburg wordt
anen. Hoog loon.
IUIJ.
Mei
rerkpaard te koop
r gevraagd,
it werk,
nt Laurens,
lenoodigd
'necht bij A. GE-
kerke.
■as
VERSCHIJNT
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
'■ge Vaarzen
oop
•ekerke.
lOTJT, Koudekerke.
Oostkerkpl. no. 9.
bodeP, G.
MEID
ouwepolder.
5-
S-io
S.ió
5.28
5-35
5.42
5.48
5-53
6.2
6.8
6.20
6.30
6.38
6.47
7.21
8.7
$6.45a6,
7-7
2
t*
Kt
«9
CO
CU
O
'S 0
P5
o
7.18
7.27
7-37
.5837-35
- 7-46
7.26
7-53
8-8
8-17
8.25
8.32
8-37
8.47
8.54
9-7
9.20
9.29
.15 9.40
1.42 10.56
-33II-3I
en van Engeland over
y [richting s Hertogen-
leen toegankelijk tegen
:enwichtijd opgegeven.
10.40
10.28
11.40
12.38
12.54
I.IO
2.8 6.1
1.256.3
3.10
3-4"
4.4
4.20
7-5
8.1°
8.2
8.44
ELKBN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p. 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
4 Mei 1904.
Politiek.
In een te Dokkuin verschijnend locaal
blaadje vinden we een verslag van het ver
handelde in de vergadering der liberale
kiesvereeniging „Thorbecke". Nadat de
voorzitter voor de a s. Statenverkiezing
samenwerkingbepleit had met de socialisten,
»omdat samenwerking toch noodig is, vraagt
»de voorzitter, of 't in de gegeven omstan-
»digheden ook gewenscht is, die met de
»Synodalen te zoeken. Nadat hierover uit
voerig is gediscussieerd, uit welke discus-
>siün bleek, dat de Christelijk Historische
»reeds door de Anti revolutionaire partij tot
»samenwerking is aangezocht, brengt de
»vooiz. in stemming de vraag „zal „Thor-
»becke" de hulp zoeken van de S. D. A. P.
»en van do Synodalen, ja, d;n neon."
»Met groote meerderheid van stemmen
»wordt besloten, te trachten den steun
»van beide partgen te verkrijger."
Kan men het ooit kluchtiger bedenken
Zouden de liberalen, wanneer zij in
't kiesdistrict Dokknm dien weg op willen
en „water en vuur" willen vereenigen dan
maar niet verstandiger doen hun kies
vereeniging een nieuwen naam te geven
Bv. Bronsveld Thorbecke Troelstra.
Do „groote man" wordt dan in elk geval
van weerszijden nog gesteund.
Maar scherts ter zjjde. Zou het niet
hoog tijd worden voor deze Christelijk-Hi-
storiscbe broeders om eens goed van zich
af te bijten, en de liberalen met hun na
geslacht te laten weten, eens en voor goed,
dat zjj niet op hun gezelschap zijn gesteld
Aldus schrijft de „Friesche Courant".
Laten onze Kiesvereenigingen hiermede
hun voordeel doen.
In de provincie Zeeland Sluis uitge
zonderd kunnen de liberalen geen zetel
winnen of behouden zonder den steun van
Christelijk historischen en sociaal demo
craten.
En geljjk overal elders zal het derhalve
aan die zjjde ook hier een speculeeren zijn
op den steun der linker- en rechter buren.
Sommige Kamei leden verstaan meester
lijk de kunst om allerlei citaten en ge
vleugelde uitdrukkingen in hunne rede te
pas te breDgen of hunne bedoeling door
sterksprekende voorbeelden uit het dage-
ljjksch leven heel aardig te illustreeren.
Dit laatste heeft ook zjjne schaduwzijde.
Men kan ook te duidelijk willen zijn.
Dezer dagen bij de behandeling der
drankwet sprak dhr. Borgesius over den
clandestienen drankhandel.
Als bewijs, voor den omvang, dien deze
verboden handel reeds bereikt heeft, gaf
deze afgevaardigde het volgende staaltje
ten beste.
Een herbergier had achter het buffrt
een kamer laten inrichter), waarvan de deur
door koord of touw in verbinding stond
met het buffet.
Kwam er een verdachte de herberg bin
nen, dan was een ruk aan het touw of
koord sein genoeg voor de vrouw, om de
deur in het ander lokaal toe te maken.
En dan zocht men kwansuis naar den
sleutel zóólang, tot men zeker was, dat in
het andere lokaal alles was opgeruimd.
Dit was op zich zelf wel een aardige
vertelling van dhr. Borgesius.
Maar de Minister voegde den verteller
heel leuk toe
Ge maakt de menschen al te wijs, mijn
heer Borgesius.
Verleden week vergaderde te Utrecht de
predikanten gebeelonthouders-vereenigiDg
onder presidium van den ook bij ons wel
bekenden Njjmeegschen predikant ds.
Slotemaker de Brujjne. Deze jeugdige
vereeniging het was haar eerste jaar
vergadering telt een tachtig leden. Een
punt van ernstige bespreking was de be
moeiing in zake de aanhangige Drankwet.
Men besloot tot de Staten-Generaal een
adres te richten 0. i. wel wat laat
met het verzoek, om de bepaling aan
gaande Zondagsrust weder in de Drank
wet opgenomen te krjjgen.
Tot lid van hot bestuur werd 0. a ge
kozen dhr. J. de Visser, predikant to Mid
delburg.
Om te botoogen hoe ellendig en onchris
telijk het toegaat in de antirevolutionaire
partij voert de Middelb. Courant als getuige
aan een brochure geschreven door ds. M.
A. H. van der Valk, vroeger predikant bij
de Chr. Geref. Kerk, daarna, als we ons Diet
vergissen, professor in Amerika, laatstelijk
predikant bij de Ned. Herv. Gemeente te
Boxstel, nu bjj die te Oud-Begerland. Voor
lezers die de kaart van hot land kennen
behoeven we daar niets bij te voegen. En
voor den onkundigewie niet weet, dien
niet deert.
Met ploertige vrijmoedigheid wordt in
den iaatsten tijd het teedere vraagstuk der
zelfuitbreiding naar voren geschoven, en
de oidinantie Gods »Zijt vruchtbaar en
vermenigvuldigt u" aan de verachting prijs
gegeven.
Wat door den Heere van de dagen der
schepping af als een zegen werd toebedeeld,
wordt thans vl >ek gescholden.
Men spreekt al van den vloek der vrucht
baarheid".
O, rampzalige afschuiving 1 O, noodlot
tige verbastering van Darwins toch reeds
zoo goddelooze theori".
Ook hier is het de wetenschap geweest
die haar gif in de coDseiëntiön, eerst van
de ontwikkelden, daarna van het volk heeft
in gedruppeld.
Darwin kon het 0, zoo mooi zeggeD. Er
moesten minder eters komen aan den maat-
schappelgken diseh.
De rijke lui van voor een halve eeuw
fluisterden nog slechts: wat doen die ar
beiders ook met zooveel kinderenSoms
kreeg een behoeftige werkman van zoo'n
hartloozen modern een uitbrander over de
talrijkheid van zijn kleine familie
Thans echter wordt de nuttigheid van
het Neo Malthusianisme van de daken ge
predikt de lof van Malthus' onreine uit
vinding uit eiken toonaard bezongen »de
vloek der vruchtbaarheid" uit geschreeuwd
door een van Gjd vervreemde mass?, en
het kwaad der geslachtsbeperking door
artsen ea romanschrijvers verheerlijkt.
Buijs te Amsterdam adverteert den roman
»De vloek der vruchtbaarheid" en dr. Rut
gers te Rotterdam hemelt dien op in schoone
woorden, waarmee in liberale en socialis
tische bladeD, in de advertentie-rubriek,
door den uitgever reclame wordt gemaakt.
De roman wordt daar »een blik in alle
diepte van ellende", >een wanhoopskreet
uit de werkelijkheid" genoemd.
Dat is ontzettend.
Ea voor den Christen een wenk te meer,
om met Psalm 12S en andere Godspraken
in de hand, tegen dezen laster te getuigen.
Kinderen zija een erfdeel des Heeren,
en niet de gevloekte vrucht van mensche-
lijke vruchtbaarheid 1
Het jaar 1904 zal een groote, de grootste,
wereldtentoonstelling zien worden.
Maar het is zoo ver van huis voor ons
Zeeuwen dat het verwijderd gerucht slechts
ons oor bereiken zal.
Het is te St. Louis in Amerika en dan
ook specifiek Amerikaansoh.
Deze tentoonstelling vordert ruim 400
bunders. Andere, vorige, maar twee en een
half honderd. De verschillende afdeelingen
op het terrein zijn door een spoorweg ver
bonden, waarmee men denkt 80.000 per
sonen per uur te kunnen vervoeren.
Bij de bestaande 100 logementen, die
21.000 gasten kunnen herbergen zijn nog
35 nieuwe gebouwd, die nog eens 26.000
passagiers onder dak kunnen brengen.
Naar we vernemen bestaat het vermoe
den dat het bestuur van de Zeeuw daarheen
een correspondent of lid der redactie zen
den zal.
In Amerika doet men alle dingen in 't
groot.
Daar is het geldmakon.
Te Philadelphia, zoo schreef laafst Be
Hope, vraagt menWat ben je Te B iston
wat weetje? En te New York: wat heb je?
Men heeft er echter ook veel voor allerlei
goede dingen over.
Neem bijvooibeeld het onderwijs.
De Bronx, een wijk van New York, telt
300 duizend zielenen men vindt er 100
kerker, 40 scholen en 7 universiteiten.
Nog werd daar onlangs een gebouw voor
honger stads onderwijs geopend een
dichtstuk in steen en staal het schoonste
en best ingerichte ter wereld!
Behalve kantoor en hoofdonderwijzers-
vertrekken bevat zij 77 reciteerkamers, inge
richt voor 2700 scholierer, een ruim gym
nasium beredenvloers en een prachtige
leeszaal voor 800 personen.
Het gebouw kost miljoenen.
In Normandië, met zijn van onds be
kende krachtige, levenslustige bevolking,
moet het drankmisbruik ontzettend zijn.
Yan drie en zestig kinderen gebruikten
er vier en twiDtig brandewjjn, een of
twee glaasjes in een kop koffie. Het brood
doopt men in cognac. Terwijl de arbeider
gewoonlijk voor zijn middagmaal een vijf
en twintig centimes betaalt, geeft hij voor
drank eens zooveel uit. Jonge meisjes
ontzion zich niet dapper aan het drinken
meetodoen, soms gebruiken zij een achttal
borrels per dag. In Beneden-Normandië
bedraagt het drankgebruik 75 L. per hoofd.
Zoo wordt op den duur het volksleven
vergiftigd.
RUSLAND en JAPAN.
Het eerste treff-sn te land was wel on
gelukkig voor de Russen. Ook hier bleken
de Japanneezen in tact en aantal de meer
dere. Tact ook hierin dat zfl, schoon reeds
een week lang bezig de Yaloe over te
trekken, de Russen in volkomen onzeker
heid omtrent hunne plannen en krachten
lieten.
De nederlaag zal in Rusland haar ze
delijke uitwerking niet missen, gelijk de
overwinning in Japan tot ontstuimige geest
drift, vooral onder de vrouwen van Tokio
geleid heeft. De gansche stad vlagde en
fuifde.
De Russen streden tegen eqn driemaal
sterkere overmacht, met groote hardnek
kigheid. Nog in hun vlucht bezorgden zij
den vijind 300 dooden. Vele Russische
officieren sneuvelden. Het geheele aantal
krijgsgevangenen bedraagt 30 officieren en
300 minderen, de meeste waren gewond.
De Russen waren 10 duizend man sterk.
Inmiddels komt bericht uit Port Arthur
dat aldaar door de forten een aanval van
9 Japansehe schepen die met volle kracht
op den ingaDg der haven aan stoomden om
dien te versperren hebben afgeslagen de
schepen werden in den grond geboord of
stootten op Russische mijnen, waardoor zjj
verloren gingen. Ook twee torpedobooten
werden vernield. De bemanningen redden
zich in kotters, op 30 na die krijgsgevangen
werden gemaakt. De ingang der haven
bleef dus vrij.
Onze Middelburgsche eórresp. schrijft
Nu een zeldzaam schoone Mei ons schoon
Bolwerk het groene kleed weer heeft om
gehangen en tooit met de frischheid der
jeugd, doet het alle beminnaars van onze
beroemde wandeliDg goed dat de Politie
haar zorgen eens speciaal aan het plantsoen
wjjden zal.
De vernielzucht van baldadigen vindt
maar al te dikwijls in bloemen of heesters
een welkom arsenaal en zelfs de boomen
vooral jeugdige, worden niet gespaard.
Onze politie is nu in 't bezit van een
viertal fietsen gesteld, om buitenwijken
en bolwerk te coutfoleereri, iets wat door
de groote uitgestrektheid anders onmoge
lijk is.
Moge het helpen
Goes. In de Dinsdag gehouden verga
dering der veilirgsvereeniging onder voor
zitterschap van den heer Hanken, werden
de concept statuten behandeld en na enkele
wijzigingen goedgekeurd, de vereeniging
werd geconstitueerd en zal rechtspersoon
lijkheid aanvragen. Vastgesteld werd ook
het reglement voor de veilingen, de bepa
lingen zijn bindend voor veiler en kooper.
Da vereeniging werd de naam gegeven
»Veilingsvereeniging Zuid Beveland, ge
vestigd te Goes". Het bestuur werd ge
machtigd tot het doen van onvermijdelijke
uitgaver, waaronder ook begrepen is de
jaarhuur voor het veilingslokaal tot een be
drag van f700 ongeveer. Dit lokaal zal
zijn de voormalige brouwerij »De Gans".
De heer P. Lindenbergh nam zijne in de
vorige vergadering geschiede benoeming
tot bestuurslid aanterwijl om een even
redige vertegenwoordiging te hebben van
alle ledeD, als dertiende lid in 't bestuur
benoemd werd de heer M. v. d. Hagen te
Kapelle.
Goes. De centrale vrijzinnige kiesver
eeniging in het district Goes stelde defi
nitief candidaten voor de Prov. S aten de
heeren W. Kakebeeke te Goes, J. N. Elen-
baas te Krabbendijke, P. Tazelaar te Ko-
lijnsplaat en J. H. O. Dominicus te Krui-
ningeD, die de candidatuur aanvaardden.
Goes. Er circuleert hier een adres aan
den Raad van adhaesie voor 't voorstel van
den heer Dekker tot het tegengaan der
zoogenaamde schandaal-colportage. Wij
noodigen al onze meerderjarige lezers uit
dit adres te teekenen, opdat kan 't zijn
onze stad voortaan verschoond blijve van het
voor velen zoo kwetsende Ros-geschreeuw.
De jaarlijksche tentoonstelling van
wege de »Zeeuwsche Maatschappij van
Landbouw en Veeteelt" heeft 16 Juni a.s.
te Hulst plaats op het buiten van me
vrouw D. F. Pb. Seydlitz.
Belanghebbenden zij herinnerd dat
het onderzoek der verlofgangers zal in
Juni plaats hebben te: Hontenisse 1
JuniHulst 2, Axel 3, Neuzen 4, Dom
burg 6 (voor die uit Aagtekerke, Dom
burg, Meliskerke, Oostkapelle, Serooskerke,
Vrouwepolder en Westkapelle), Vlissingen
7 Juni (voor die te Biggekerke, Koude
kerke, Souburg, Riithem en Zoutelande),
Goes 8 Juni (voor die uit 's Gravenpolder,
's-Heer Abtskerke, 's-Heer Arendskerke,
Heinkenszand, Kattendijke, Kloetinge en
Wolfertsdijk), Brouwershaven 10 Juni,
Zierikzee 11, Krabbendijke 13 (voor die
te Krabbendijke, KruiningeD, Rilland-Bath
en Waarde), Tholen 14, Sint Maartensdijk
15, Kapelle 16 (voor die te Kapelle, Schore
en Wemeldinge), Middelburg 17 (voor die
te Arnemuiden, Grijpskerke, St. Laurens,
Nieuwland en Veere). Wissenkerke 18
(voor die op N.-Beveland), Oostburg 21,
IJzendijke 22, Sluis 23 en Ellewoudsdijk
24 Juni (voor die te Baarland, Borssole,
Driewegen, Ellewoudsdijk, 's-Heerenhoek,
Hoedekenskerke, Nisse, Oudelande en
Ovezande).
Bij kon. besluit is benoemd tot lid
van het bestuur van het waterschap der
Sluis aan de Wielingen mr. P. C. J. Hen-
nequin te Aardenburg.
De heer J. M. Kcole te Wemeldinge
herdacht Maandag, onder veel blijken van
belangstelling, den dag waarop hij vórr 40
jaren als opzichter van den polder De
Breede watering bewesten Ierseke werd
aangesteld. Dijkgraaf en gezworenen kwa
men hem persoonlijk feliciteeren en boden
hem als blijk van waardeering een noten
houten schrijfbureau aai).
Met 1 Mei zijn bevorderd tot klerk
der posterijen en telegrapbie le k'. de
klerken 2e kb C. A. J. Zentgraaff te Vlis
singen, J. H. de Breekert te Rotterdam,
J. L. L. Boot te Hulst en C. H. van der
Ploeg te Vlissingen.
Verplaatst is de klerk der postergen en
telegraphie le kl. W. H. van der Weele
van Helmond naar Zierikzee.
Op verzoek is eervol ontslagen de bureel
ambtenaar der posterijen en telegraphie 3a
kl. W. A. Laurense Jz. te Middelburg.
De le luitenant-kwartiermeester A.
J. C. Alenson van het 3e reg. infanterie
te Middelburg wordt op den len Juni
a.s. overgeplaatst bij het 2e reg. vesting
artillerie te Naarden.
Prov. blad no. 19 bevat in zake strand
vonderij, een circulaire van den Commis
saris der Koningin aan Burgemeesters-
strandvonders in Zeeland, met herinnering
dat van de Staten, welke het recht hebber,
dat het beheer van op de Nederlandsche
kust gestrande schepen aan hunne consulaire
ambtenaren wordt overgelaten, de volgende
door consuls of consulaire agenten in Zee
land vertegenwoordig! zijn Belgiëdoor
H. van Crntfort te Neuzen en J. van Boven
te Vlissingen Frankrijk: door J. van Mun
ster te Vlissingen en P. P. de Crane te
Zierikzee, de laatste tevens optredende te
Brouwershaven Griekenland: door P. Smith
te Vlissingen Groot Brittanniè: door G. A.
de Kater te Brouwershaver, J. A. van Rompu
te Neuzen en P. L. de Bruijne te Vlissingen;
Italië: door J. de Kater te Brouwershaven
en P. Smith te Vlissingende Vereenigde
Staten van Amerikadoor P. F. Auer
Oostenrijk: door C. R. C. Wibaut; Portugal:
door J. van Boven; Rusland: door Jhr.
A. A. van Teijlingen; Spanje: door P. Smith
allen te Vlissingen, en J. A. van Rompu te
Neuzen. Van de overige staten zijn con
sulaten gevestigd als volgtvan Columbia,
Mexico en Persiëte Amsterdam en Rotter
dam van Japante Amsterdamvan Ma-
roccote Rotterdamvan Rumeniëte
Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht en 's Gra-
venhage, en vaa Stamte Amsterdam,
Rotterdam en Dordrecht-.
Bij kon. besluit is met ingang van 1
Mei aan den commies der telegrafie le kl.
J. A. de Man te Amsterdam als zoodanig
op zijn verzoek eervol ontslag verleend.
Te Nijmegen hebben 53 metselaars
en opperlieden, werkzaam aan de in aan
bouw zijnde rijkskazernes alhier, den arbeid
gestaakt. Hun eisch om meer loon was
door den aannemer geweigerd. Zeven hunner
meldden zich later op den dag voor her
vatting van den arbeid aan. De overigen
kregen hun geld uitbetaald en worden als
ontslagen beschouwd. Zij bewegen zich in
de buurt van het werk. De politie zorgt
voor de orde.
De Colonne van Daalen heeft het
zwaar versterkte kampong-complex Tjantoe
Kontoenggol ingenomen. De vijand verloor
190 dooden. Onzerzijds werden gewond 5
officieren en 38 mindereD, 7 der onzen
sneuvelden. Aanvullingstroepon zjjn ge
zonden.
Een belangrijk bericht komt omtrent
Djambi. De Gouverneur-Generaal Beint
Schuilplaats van Sultan Taha aan de Boven-
Batenghari overvallen, laha gevallen. Iden
titeit vastgesteld.
Zoo is dan de sluwe vos, geljjk de oude
Sultan terecht is genoemd, eindeljjk geval
len. Ook hij was een Pretendent-Sultan,
maar een die meer dan een halve eeuw
werkelijk gezag heeft geoefend, zonder door
onze Regoering te zijn erkend. De val van
Sultan Taha, die zich gedurende de geheele
Djambi-expeditie wist schuil te houden, zal
zeker van grooten invloed zijn op de be
vestiging van ons gezag in deze streken
van Midden-Sumatra.
Tijdens het verblijf te Apeldoorn
van Dr. J. Th. de Visser, lid der Tweede
Kamer, als feestredenaar bii de jaarverga
dering van den Christelijk Nationalen Werk
mansbond, werd hem een adres aangeboden
van ingezetenen der gemeente brengende
hem hulde „voor den zedeljjken moed, b;-
toond bij de behandeling der wet op het
Hooger Onderwijs". Dr. De Visser ver
klaarde dit bewijs van waardeering zeer
op prijs te stelleD, doch tevens, dat bij een
oprecht vriend van het Christeljjk Kabinet
bljjft.
