No. 65. 1904.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Zaterdag 27 Februari.
18e Jaargang.
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
FEUILLETON.
A POKRIEFEN.
LANDBOUW,
Chloorkalium als voorjaarsbsmesting.
F. P. D'HUU, ts Middelburg.
't Gansehe Boek Henoch eindigt met de
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
B,
K, W.
ELKBN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
XTIC.
Middelburg, ook voor St. Laurens 1,
2, 3, 4, 9, 10 en 11 Maart.
26 Februari 1904.
Men schermt tegenwoordig zoo mot hot
denkbeeld van belasting naar draagkracht.
Maar waarom past men de geliefkoosde theorie
niet eons toe op het schoolgeld op de open
bare scholen
Men kon dan aldus formuleerenHet
openbaar onderwijs wordt nergens betaald
met den kostendèn prijs. Derhalve betalen
voortaan op de lagere, de middelbare en
de hooge scholon alle ouders die in staat
zijn zelf de opvoeding hunner kinderen te
bekostigeD, den vollen prijs en ieder naar
zijn inkomen nog iets daarboven dan kan
de Staat voor mingegoeden den prijs ver
lagen en voor onvermogenden op noggrooter
schaal dan thans kosteloos onderwijs geven
De onderwijskosten zijn en belasting, en
daarin wordt ieder naar zijn draagkracht
Zij die hot onderwijs als een tak van
Staatsdionst bebchouwen en de belastingen
naar het inkomen willen geregeld zien be
hoorden zoo te redeneeren.
Maar waarschijnlijk laton velen hunne
kinderen op lagere en hoogere scholen liever
op algemeene kosten onderwijzen 1 Doch
waar blijft de .draagkracht" ?-ijver
Voor ons land is van beteekenis de ver
wachte stijging der broodprijzen.
Graan- en meelprjzen stijgen onder den
invloed van de oorlogszuchtige stemming
aan de beurs en in sommige landen.
Amerikaansche tarwe die op het laatst
van 't vorig jaar voor f 186 per last ver
kocht werd, noteert nu f206. Oost-zee-
tarwe staat f220 tegen f205 in het begin
van Januari.
De meelprijzen volgen natuurlijk de stij
ging en de broodprijzen zullen wel moeten
volgen.
Het begon ah
De heer Goeman Borgesius heeft in eene
prikkelende, krenkende, groot doende rede
getracht het wetsontwerp Hooger Onderwijs
afbreuk te doen.
Weer is gebleken dat deze oud-minister,
die beurtelings tamme duive en grijpende
wolf weet te zijn, tot zijn oude rol van
minder betrouwbaar fanatist is teruggekeerd.
Reeds in 1886 klaagde de Standaard over
de beweeglijkheid van 's mans sympathieën
en over zijn zwak om dingen te zeggen
die hij niet waar kon maken.
Tot deze kleine positie dreigt deze hoogst
bekwame staatsman te zijn teruggezonken.
Zijn rede werd op de sociaal democra-
4.
{Slot.)
In 't derde stuk wordt de gansehe Tijd,
verleden, heden en toekomst, verdeeld in
tien weken (vgl. de Daniël-Apokalypse)
in de eerste leeft Henoch, in de tweede
Noacb, in de derde Abraham, in do vierde
Mozes, in de vijfde Salomo, in do zesde
Elia de zevende is de tijd van een weer
spannig geslachtop 't einde daarvan zullen
de uitverkorenen ingewijd worden in al de
geheimen der Scheppingin dezen tijd
leeft blijkbaar de schrjjver do achtste
is do week der gerechtigheidde recht
vaardigen ontvangen een zwaard en de
zondaars worden in hun hand overgegeven,
de rechtvaardigen ontvangen huizen en een
tempel wordt gebouwdin de negende
verdwijnt de goddeloosheid van de aarde;
in de tiende wordt gericht gehouden over
de Engelen; oen nieuwe hemel verschijnt;
de sterren geven zevenvoudig licht dan
volgen tallooze weken, waarin goedheid en
gerechtigheid zullen regeeren en geen zonde
tische banken met hartstochtelijke Bravo's
begroet.
Een bewjs, zou men zeggen, dat de
minister met zijn wetsontwerp op den goeden
weg is
En misschien zullen deze bravo's den
oud-minister nog wel eens zwaar liggen.
Hij zal van zijn leven nog aan dien kant
nog wel eens wat anders oploopen dan
Bravo's.
Zijn voorganger Yan Houten zij hem ten
voorbeeld
De acht- en twintigste aan zelfmoord
overleden werd deze week in Nizza begraven.
Gelijk altijd was de speelwoede oorzaak.
Ziehier de historie.
Een jong Duitsch paartje op do huwe
lijksreis naar Italië zou de Riviëre pas-
seeren en langs de kusten van de Midiel-
landsche zee huiswaarts keeren.
Hij had veertig duizend mark ontvangen
voor de fabriok waaraan bij verbonden is.
Zij komen te Nizza, hij geeft het geld van
zijn patroon aan zijn vrouw in bewaring
en zal met zijn eigen geld eens gaan pro-
beeren to Monte-Carlo wat te verdieneD.
En werkelijk 's avonds gaat hij huis
waarts, hot geluk heeft hem gediend, hij
heeft dubbel en dwars de kosten voor de
huwelijks-reis verdiend, maar vindt zijn
vrouw niet. Tot den volgenden morgen
een roerende brief komt, waarin zij meldt
te hebben willen winneD, maar verloren
heeft, verloren tot do veertigduizend mark
op was. Haar lijk werd twee dagen later
opgevischt. Dat is er een van de acht
en twintig drama's afgespeeld aan de schoon
ste zeekust ter wereld, in het bloemrijke
zomerland, aan de blauwe zee, waar de
oranje- en de palmboomen groeien.
RUSLAND en JAPAN.
Wij herhalen dat wij weinig waarde
hechten aan de oorlogsberichten van welke
zijde ook.
Toch schijnt het vrij zeker te zijn dat
de Japanneezen bij hunne poging Dinsdag
nacht om opnieuw den ingang der bin-
nenreedo van Port Arthur te versperren,
teruggeslagen zijn al kunnen de Russische
berichten omtreDt de groote verslagenheid
tengevolge daarvan wel ietwat overdreven
zijn.
Bijzonderheden zullen wj, zoolang er
geen zekerheid is, maar niet mededeelen.
Aan fantasieën toch heelt de lezer niets.
De gezuiverde cbloorhoudende kali mest
stoffen worden uit cameliet verkregen,
door verwijdering van verschillende zouten
als chloormagnesium en chloornatrium, om
meer zal zjn.
Aan deze beschrijving die in hoofd
trekken overoenkomst vertoont met Johan
nes' Apokalypse sluit zich een profetische
waarschuwing aan voor de wegen der on
gerechtigheid „Wandelt niet op de wegen
des gewelds, maar verkiest de gerechtig
heid Wee u, gij rijkeD, wijl gij aan den
Allerhoogste niet gedacht hebtWee u,
gj zondaars, wjl gj de rechtvaardigen ver
volgt Vanwege uw rjkdom telt men u
in 't getal der rechtvaardigen, doch uw
hart zegt u, dat gj zondaren zjtWee
u, gj machtigeD, die door geweld don
rechtvaardige nedervelt!" Vele uitdruk
kingen wjzen er op, dat de schrjver in
zjn strafrede vooral de Sadduceërs op 't
oog heeft. Hunner was de gedachte, dat
niemand zag, »dat de zonde eiken dag in
den hemel vóór den Allerhoogste opge
schreven wordt." Zj durfden wel te zeggen
„dat menige zonde van God zelf komt en
door Hom niet bestraft wordt." Hun nei
ging tot verbroedering met 't Heidendom
is oorzaak, dat de profeet henzelf als beel
dendienaars en vereerders van onreine gees-
ton kastjdt, Dat de Sadduceörs zoover
zoodoende te verkrijgen een zout, waarin
het kali als chloorkalium aanwezig is. Op
die wijze verkrjgt men geconcentreerde
kalizouter, die van 75 tot 95 choorks-
lium bevatten. Hat meest in gebruik is
een zout met ongeveer 80 chloorkalium,
wat beantwoordt aan een gehalte van on
geveer 50 kali.
Dit zout is de voor zwaardere gronden
aangewezen kalimeststof in het voorjaar.
Inderdaad bevat dit zout behalve de ge
noemde hoeveelheid kali een belangrijk
proeent chloor. Dit chloor verbindt zich in
den grond grootendaels met kalk, waaraan
in de meeste streken de bodem geen ge
brek meer lijdt in den laatsten tijd, 0n
wordt in een vorm van chloorkalk grooten-
deels uitgespoeld. Overigens hebben do
chloorverbindingen op enkele gewassen een
zeer gunstigen invloed. Het gezuiverde
chloorkalium heeft dit voordeel, dat bij een
kleinere hoeveelheid (en dus minder kos
ten van vervoer en uitzaai9D) men een
zeer hoog gehalte aan zeer gemakkelijk
opneembare kali aan de planten beschik
baar stelt. Het vlas, dat zcoals bekend is,
uitstekend gedijt op een met een oplossing
van kali- en netKn-zouten gedrenkten
bodem, geeft volgens Schischkin (zie Hand
boek Reinders II pap. 264) de fijnste on
langste vlasstengels bij een bemesting met
chloorkalium, terwijl bij een bemesting met
phosphorzuren kalk de kortste en grofste
vezels verkregen worden. De vlasboeren
zouden zelf eens moeten probeeren of
Schischkin in allen deele gelgk heef'.
De uien (juin) en de sjalotten hebben in
de laatste jaren bij tal van proever, voor
namelijk op de i jksproefvelden in Zeeland
getoond zeer gevoelig en door een grootere
opbrengst uiterst dankbaar te zjn voor een
bemesting met chloorkalium, in 't voorjaar
gegeveD.
De suikerbieten geven door het gebruik
van chloorkalium (de aangewezen en ook
algemeen gebruikte kalimeststof voor dit
wortelgewas op kleigronden) een grooter
gewicht. Het suikergehalte ondergaat geen
noemenswaardige veranderingen. Er zijn
proeven gehouden, waaruit, men misschien
zou kunnen afleider, dat het gehalte daalt;
doch de uitslagen van andere wjzen ook
weer duideljk op stjging van het procent
suiker. Een verstandig gebruik van kali-
meststoffen heeft ook geen noemenswaar-
digen invloed op de bewerking der bieten
in de fabriek.
De gronder, die bestemd worden voor
zomergerst en andere zomergranen, ontvangen
eveneens in het voorjaar een bemestiDg
met chloorkalium. Bij de inter sieve aard
appelcultuur in de veenstreken gebruikt
men meestal patent-kali. Het mag verder
als bekend verondersteld werden, dat men
de cbloorhoudende kalimest meer bepaald
sckadelyfe houdt bj tabak. Op tabak ver
dient bet zwavelzure kali aanbeveling.
konden gaan in 't verloochenen van 't geen
als Israëls kinderen hun eere moest zjn,
sproot voort uit hun betwjfelen of ont-
kennenivan een opstanding en eindgericht:
„Geljk wj sterven", alzoo worden zj hier
sprekende ingevoerd, „zjn de rechtvaar
digen gestorveB, en wat voordeel hebben
zj van hun werken (vgl. Mal. III 14
en 15, 1 Kor. XV 32,'. Henoch zweert
echter in den bemel 't Boek der heiligen
gelezen te hebbeD, waarin hun oen lot
wordt toegezegd, heerijker dan dat der
levendeD. De hoop der opstanding wordt
ook de troost dergeneu, die klagen „Die
ons hateD, heerschen over ons wj zoeken
hun te ontkomen, om rust te hebben, maar
wj vinden geen plaats, om ons te verber
gen voor hun aangezicht," of elders »Wj
klaagden bj onze overheden, maar zj zagen
niet op ons geschreizj hielpen hen, die
ons beroofden en verteerden, ja zj ver
borgen ons vergoten bloed." Henoch ver
zekert den rechtvaardigen, dat zj eens
zullen blinken als 't licht, en de werken
hunner tegenpartjders opgeschreven zjn
tot den dag des gerichte.
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Nederland en Oranje, Middelburg
De heer De Vries van Bergen op Zoom,
die onlangs als gast op een der vergade
ringen was, verklaarde ziehzelven bereid
dezen winter een spreekbeurt te vervullen.
Aan dat voornemen gevolg gevende, trad
dhr. De Vries Woensdagavond voor de
kiesvereeniging op met het onderwerp
»Geen geljkheid, maar toenadering naar't
lied van Da Costa, 1648-1848." Hj begon
met te zeggen dat de critiek waaraan
tegenwoordig het ministerie onderworpen
i", blijk geeft geen rekening te houden
met wat isRegeerings-beleid, en w j ons
hoeden moeien voor het het drijven der
uitersten.
Da Costa's lied, door den dichter zelf
6en pleidooi voor de Christel, beginselen
genoemd, wordt der vergadering voorgedra
gen en is uitgangspunt van sprekers rede.
Het lied, waarin het vreeseljk treurspel
der Revolutie zoo schoon geteekend wordt,
de Revolntie die niet alleen Frankrjk maar
heel Europa ia vlam zette, waarin anarchisme
en despotisme om den voorrang streden,
waarna de dichter roept tot de Oüristeljke
beginselen, en, waar geljkheid onmogeljk
is, toenadering pleit.
Geen geljkheid, maar toenadering, 't
Onderwerp van sprekers rede.
B j de beoordeeling van de huidige toe
standen, moeten we wat onze tegenstanders
aanvoeren, onbevangen overwegen. Maar
toch mogen wij erop wijzer, dat de natuur
rond en boven ons geen geljkheid kent,
wat bloem, dier en ster bevestigt, evenzoo
als de verschillende aanleg der menschen
niet uitsluitend gevolg is van omgeving en
omstandigheden, maar van het door God
geschonken karakter enz.
Toch predikt de Revolutie en nu het
socialisme de geljkheid, niet die van het
Christendom, die door de wereld nooit
werd begrepen, of ooit begrepen zal woi-
den. Maar de geljkheid van den mensch,
die anti-christeljk, anti-godsdienstig, ook
geljkheii aan God predikt.
Aan die geijkheidsprediking kwam het
Materialisme als bondgenoot toetredeD, en
werd uitgeroepen de sociale kwestie als
de kwestie van de maag, en de ongeljk-
keid des harten genegeerd.
Bovendien toonen de huidige geljkheid-
sprekers practisek die geljkheid niet te
willen of te kunnen toepassen. Met voor
beelden wordt hot toegelicht.
Dit leven kent geen geljkheid wie ge
ljkheid wil, wil den dood.
Onze toestanden eischen niet geljkheid,
(die nimmer komen kan), maar onzer t jden
nood eischttoenadering.
Immers God zelf leert ons dat in natuur
en geschiedenis, die verschillende krachten,
gaven, eigenschappen toebedeelden, die
vermelding van Noachs geboorte, die door
Henoch aangewezen wordt, als degene, die
uit de zondvloed gered zal worden en een
herhaling van 't geen den rechtvaardigen en
goddeloozen hier nogmaals wedervaren zal.
Een paar opmerkingen mogen deze schets
van den inhoud van dit roeikwaardig Apo-
kriefe Boek Henoch (waarbij wij als hoofd
bron Stade, Gesc'n. des Volkes Israel II
raadpleegden) besluiter. Lang niet alle
deelen daarvan zjn evenzeer der lezing
waardig, sommige stukken beboeren tot de
Joodsche fabelen, waarvoor de Apostolische
waarschuwing geldt. Doch andere gunnen
ons zulk een diepen blik in de Messias-
verwachting en in 't algemeen in de denk
wereld der Joden, bepaaldelijk der ernstig-
sten onder her. die vasthielden aan de
oude Profeten, m den tijd, die de Volheid
des tjds onmiddelljk voorafgaat, dat wj
dankbaar zjn, dat ook deze lamp een
weinig licht laat vallen op de bladen der
eenige Schrift, 't Verband van vele hier
ontwikkelde gedachten, eenerzijds met de
leer der Apostelen, anderzjds met de dwa
lingen der aloude ketters, met name der
productief worden door samenwerking
toenadering.
Het pauperisme, die ernstige kanker
roept de rjkeren wakker, voor zoover ze
genieten van den mammonistischen slaap,
en God roept ieder te doen wat plicht is,
het algemeene welzjn te bevorderen.
De hooger geplaatste, de man van weten
schap, moet gedreven worden door de
christeljke beginseleD, gedreven door den
eisch der christeljke liefde; mag den
zwoogonden arbeider niet afstooten maar
heeft zoo te handelen, dat de armere, de
arbeider hem met vertrouwen tegemoet
trede, om saam te werken tot welvaart
en gerechtigheid.
Daarom, al is het dat de sociale kwesties
bj lange nog niet altjd zjn opgelost, en
wj nimmer die oplossing zullen beleven,
ook die kwestie kan alleen worden opge
lost door ^toenadering" door da Costa ge
predikt, door hot Christendom ons geleerd.
In de vrj uitgebreide discussie, die op
's sprekers rede volgde, werd door verschil
lende sprekers gewezen op het feit, dat
de sociale kwestio voornameljk een rechts
zjde heeft, die in de le plaats dient te
worden geregeld, waarna de heer de Vries
nader zjn standpunt toelichtte, en er met
kracht op wees, dat ook da Costa de op
losing van de sociale vraag verlangde, en
van overheid en onderdaan elschte, naar
de eischen van Gods Woord te leven, ook
op maatschappel jk en politiek gebied. F. K.
Walch. Crt.
Onze Middelburgsche Corresp. schrjft
Dat ook in Vlissingen de belangstelling
in het vraagstuk van den dag levendigis,
bewees de opkomst Woensdagavond in
Elim, waar tnr. Sybrandy spreken zou over
Klassenstrijd.
De groote zaal die heel wat volks be
vatten kan was goed gevuld. Meestal
werklieden, waaronder tal van jeugdiger,
enkele heerer, weinig vrouwen en hier
en daar twee of drie socia-isten bj elkan
der, kenbaar aan hunne htuiing bj het
gebed. Met hoed of pet op 't hoofd k jken
ze uitdagend rond. En in 't midden de
wolbekende krullebol van den anarchist
Samson.
In eene met gloed en helderfce'd uit
gesproken rede wees mr. Sybianoy aan
dat met, zeker wel te begrjper, overdrj-
ving door de socialisten alle strjd klas-
senstrjd wordt genoemd, terwjl het eigen-
ljk strjd van belangen is. Als de huurder
en de verhuurder van een huis over het
betrekken of verlaten van een huis ruzie
krijgen, dan heet dat in de socialistische
klingen klassenstrijd. Als de patroon en
de arbeiders op een fabriek, meestal over
loon moeite krijgen dan is 't klassenstrjd.
En wat is 't toch anders dan botsing van
belangen
Het oog van de scciaal-lemocratische
Gnostieker, is onmiskenbaar. De profetie
van Henoeb, bij Judas bewaard en die van
't heele Boek Henoch de grondtoon is, is
de hoofdgedachte der gansehe Schriftde
Heere komtgeen wonder, dat dit Boek
door de eerste Christenen gelezen is en
invloed op hen uitgeoefend heeft. Maar
die invloed strekt veel vetder er was des
tijds ook bj de Heidenen belangstelling
voor de Joodsche denkwereld, niet 't meest
voor hun Messiasvorwachting, en ook zj
hebben dit Boek gelezen. Virgilius, de
Romeinsche dichter, putte er uit en Dante,
de grootste dichter der Middeleeuwer, staat,
voor een deel althans, op den schouder van
Virgilius. Ook de Is'am beeft uit 't He-
noch-boek meer dan één gedachte ontleend.
De Roomsche voorstelling van 't vagevuur,
alsook de leer van de vooi bidding der hei
ligen zjn wellicht terug te voeren op
Joodsche dwalingen, die ook den schrjver
van dit Boek niet geheel en al vreemd
waren. We meenden daarom belangstel
lenden lezers geen ondienst te doen me'
de aandacht op deze Apokrief te vestigen.