NIEUW ZEELAND No. 63. 1904 Dinsdag 23 Februari. 18e Jaargang HISTORISGH CHRISTELIJK- Bij iit mm betert een Bpepel. iF±. Zoeken ot vinden als doel. Buitenlandse!) Overzicht. VERSCHIJNT elken maandag-, woensdag- en vrijdagavond. Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95. Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER AÜVERTENTIËN Enkele nummers0,02'. UITGAVE DER FIRMA en van van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Middelburg, ook voor St. Laurens 23, 24, 25 en 26 Februari, 1, 2, 3, 4, 9, 10 en 11 Maart. Bij de lioogstbelangrijke discussiën de vorige week gedurende drie dagen in de Tweede Kamer gehouden over het Hooger Onderwijs, zullen ongetwijfeld twee rede voeringen in bijzondere mate de aandacht onzer lezers getrokken hebben. Het zijn die van Prof. van der Vlugt en van dr. J. Tb. de Visser. Beide redevoe ringen in vorm en inhoud zoozeer te prijzen en cok allerwegen geprezen. Deze beide redevoeringen uitgesproken door mannen van ernst en groote gaven, verdienen ook onze bijzondere aandacht. Grondtoon van beide was d9 Universiteit heeft het zoeken naar de waarheid mogelijk te maken, niet de waarheid te leeren. Verschil was alleen te vinden in het door dr. De Visser krachtig uitgesproken geloof aan da overwinning der hoogste waarheid ook bij den onbelemmerden en onbeperkten kamp in h9t strijdperk des levens. Beide redevoeringen, herinnerden evenwel aan het beginsel door Lessing eenmaal geschreven in zijn gevleugeld woord, door zoovelen bewonderd en als een Evangelie vereerd Indien God zoo schreef LessiDg mij in zijn rechterhand de volle waar heid aanbood, en in de linkerhand alleen het vermogen om de waarheid te zoeken dan zou ik zeggenontsluit, o God, uw linkerhand, en behoud de waarheid voor U, en laat mij het zoeken naar de waarheid doel mijns levens blijven. En Prof. van der Vlugt gaf, schoon en kernachtig, zijne meening over de richting en roeping van het Hooger Onderwijs weer in deze woorden De Universiteit zij observatorium of la boratoria), geen conservatorium. Dat is vrij vertaald werkplaats, geen bewaarplaats. En dr. Da Visser. Hij zegtde wetenschap zoekt slechts naar de grootst mogelijke juistheid. En bij dat zoeken hebben niet de verschillende richtingen zich van elkander aftezonderen. De ch'isteüjke wetenschap verstijft zoo ze zich afzondert en wordt scholastiek. 'Ook zij heeft voortdurende correctie noodig, en wie zal haar die brengen indien het niet de rationalistische wetenschap zijn zou In de openlucht, te midden van den strijd der meeningen wordt het Christendom best gediend. Ook daa", daar bovenal, zal de hoogste waarheid overwinnaar zijn. Ziedaar schoone woorden, gulden woor den, dubbel onze overdenking waard. En toch een bescheiden beden king, zeker in den geest van de meeste antirevolutionairen ook in onzen kring, Hat is dezeBehoort elk waarlijk we - tenschappelijk onderwijs, dat ook bedoelt te steunen en te leider, niet uittegaan van een vaste levensbeschouwing die er den grondslag van uitmaakt? Mag zoeken voor een ernstig mensch einddoel zijn Het zooken van een begeerd goed is een heerlijke genade ons door God op de dikwijs zoo moeilijke levensreis meegege ven. Toen het Paradijs verloren was en alle ook het wetenschappelijk brood in het zweet des aanschjjns zou gegeten wordeD, was lust tot den arbeid, het"zoe ken en streven naar hooger en dieper en meer ons het zout van het leven, de prik kel tot dien arbeid zelf. Boven den slaaf- sehen arbeid om levensbehoud en loon alleen, staat verre en zeer verre de harts tocht voor den arbeid die altijd te volma ken is. En aan dien arbeid tot volmaking, dat zoeken naar wat uitnemender is, dankt de wereld haar rjjbste winsten en de monsch- heid haar beste schatten. Maar hoezeer de antirevolutionair dit mot den rationalist te zamen belijdt, hierin gaan ze uiteen, dat de eerste meent dat zoeken dient om te vmdeD, en dan nog in dit: dat de antirevolutionair meent dat men niet behoeft te zoeken wat reeds se dert lang gevonden is. Lust tot zoeken is noodzakelijk voor het vinden, maar onvoldoende. Wie in de woestijn geplaagd wordt door dorst, zoekt een bron, maar om het water dat zijn dorst lesschen kan, en als dat ge vonden is, is ook het zoeken gekroond. Zoo evenzeer in geestelijken zin. En nu is voor den belijdenden Christen het zoeken door vinden gevolgd omdat er een openbaring is door God zelf gegeven en die het zoeken overbodig maakt. God die zich openbaarde in de Heilige Schrift heeft op velerlei wijze gesproken door zijne Profeten en Apostelen en heeft ons gezonden Hem die getuigde: Ik ben de weg, de waarheid en het leveD. Dank zij die openbaring is er sinds dien tijd een deol der menschheid dat niet meer angstig vraagt en doelloos zoekt maar zeggen durft: Wij weten. En nu is, evenmin als de natuur om ons heen, het rijk des geestes, voltooid of volmaakt met het fundament. We hebben geen gereedliggende confessie in de Schrift en geen pasklaren catechismus voor ons hedendaagsch leveD, maar we hebben in de Openbaring een fundament, gelijk in do Schepping een vaste basis voor allen arbeid. Toch is diarmêe het scherpe verwijt van een mi'. Troelstra niet gewettigd als zou ons hooger onderwijs een doodkist voorde wetenschapzijn, een dril-school noodzakelijk maken voor jongens die gelooven moeten wat papa en mama geloof). Neen, ook de antirevolutionair gevoelt diep de levensband die hem bindt aan het gansehe menschelijk geslach*, een gevoel dat hem verbiedt zich te isoleeren en alzoo te geraken uit den frisschen stroom in een moeras. Neen, ook de antirevolutionair heeft de bedenkingen door ernstige en geachte tegen standers als Prof. van der Vlugt en dr. de Visser te overwegen en te toetsen. Maar met ernstige overweging is het ons niet mogelijk wetenschappelijke hypothesen die het eene jaar opgebouwd en het andere jaar afgebroken worden te stellen boven, of ook maar nevens de Openbaring die het fundament vormt voor onze levensbeschou wing, en die ons verplicht tot zoeken naar verweer en ontwikkeling, maar dankend roemen doet vcor het vinden met den ge leerde van Tarsen ia zijn: Nademaal de wereld God niet gekend heeft door haar wijsheid, zoo heeft het Gode behaagd door de dwaasheid der prediking zalig, dat is óók rijk in kennis te maken zij die gelooven. 22 Februari 1904. Tegenslag. Onder dit opschrift schrijft de Standaard: »De langgewenschte ke9r in de middelen is dan toch gekomen. Reeds December was niet zeer fortuinlijk, en Januari was bepaald slecht. Niet alleen geen vooruitgang, maar ernstige achteruit gang, en achteruitgang op bijna alle pos ten bewijs alzoo, dat de welvaart trager loopt. Sloot nu ons budget, dan kon het iets lijden, maar het sloot niet, en uitzicht op inhaling van het nadeelig saldo bestond alleen, zoo de toeneming van de laatste jaren aanhield. Gaat daarentegen de achteruitgang doe, en blijkt het accres tot staan te zijn geko men, dan zal een aanzienlijk te kort onge dekt blijven, en zorge voor de deur staan. Ho8 men onder zulke omstandigheden nog kan aandringen, om nu reeds den suiker accijns te verlagen, is dan ook moei lijk te verstaan. Dit ware alleen denkbaar, zoo het accres het verlies goedmaakte, of ook een ander nieuw, of verhooging van een bestaand middel, hetgeen men aan de suiker verloor goedmaakte, Doch hiervoor kan de tariefsverhooging niet ia aanmerking komen. Die tariefs verhooging is door het Kabinet van meet uitdrukkelijk gereserveerd voor de ondei- wjjs-quaesfie en de quaestie der Verzeke ring. Alleen daarom scheen ze gerecht vaardigd. Al verstaan ook wij ton volle, van hoe groot belang het zou zijn, indien wij gelijk Engeland de suiker viij konden later, of gelijk Belg'ö en andere landen, aanmerkelijk veilagen konden, geld dat men prijs geeff, moet dan toch op andere wijze gtïad kunnen worden. Ea wijst men op het accres van de zeven laatste jaren, dan geven we toe dat dit aanzienlijk was; maar men vergete niet, dat de onder het vorig Kabinet aangenomen wetten een goed deel hiervan verslonden dat tegen het accres der inkomsten gestadig accres der uitgaver, al was het slechts door de toeneming der bevolking, overstaat, en last not least, dat onze koloniën ons enorm gaan kosten. Het feit ligt er dan ook toe, dat we niet tegenstaande het zeer groote accres, voor een tekort in plaats van voor een overschot staan. De aandrang, die van allerloi kant ge durig uitgaat, om rr/mwe ot verhoogde subsidie van het Rijk te vragen, zal dan ook gestuit moeten worden. Want vergeet niet, de gemeente-financiëa zijn ook in het gedraDg gekomen, en zullen, om weer op goede orde te komen, nieuwe eischen a3n het belastingbetalend publiek stellen. We leven in Nederland duur duur door den gewonen standaard van het leven, en duur niet minder door de veelkostende inrichting van schier eiken tak van dienst." Verschillende sprekers in de Tweede Kamer betreuren, dat de R=>geering bij het ontwerp-hooger onderwijs niet op het denk beeld van staaff-cxamens is ingegaan. Men moest, zoo redeneert men, den toegang tot ambten en bet ekkicgen verbinden aan een examen, geheel onafhankelijk van de uni versiteiten, en door den Staat affcenemen. Zoodoende maakt men geen onderscheid tusschen studenten van openbare en die van bijzondere hocgescholen. Voor de wet zijn ze allen gelijk. En het universitair onderwijs wordt er door op peil gehouden. Daardoor vervalt dan vanzelf de klaclP, door sommige afgevaardigden geuit over de h. i. geringe waarborgen van het weten schappelijk gehalte, die in het ontwerp zijn gesteld. De instelling van de bedoelde staats examens heeft trouwens een punt van over weging uitgemaakt bij het voorloopig on derzoek. Doch blijkbaar was men omtrent deze zaak niet tot overeenstemming kunnen geraken, Er waren twee stroomingen. Sommigen wilden een staats-exainen voor iedereen toegankelijk. Anderen wilden den stroom van candidaten wat beperken en de toe lating tot zulk een examen verbonden zien aan een nniversitairen graad. Voor beide viel iets te zeggen. Toch waren er voor de Commissie over wegende bezwaren om voor staats-examens te pleiten. De eerste oplossing n.L had het bezwaar, dat dan vel8 jongelieden aan de universi taire opleiding zouden onttrokken worden. Ea bij de tweede werd de quaestie slechts verplaatst. Immers dan rees bij vernieuwing de vraag, of nu cok de graden der bijzondere uni versiteit toegang tot het staats-oxamen moesten verschaffen. En zoo draait men in een cirkeltje rond. In het Kameroverzicht van de Middel- burgsche Courant kon men de vorige week lezen »Bij den gvooten toevloed van wetsont werpen, bij de Kamer ingediend en die in de secties onderzocht moeten wordeD, zijn er nog verscheidene, die zjjn bljjven liggen, zoodat er voor het oogenblik geen reden bestaat om aan opzettelijke verschuiving te doen denken. Een verschuiving, die wij haasten ons het er bij te voegen ook van rechts slechte politiek zou gevonden wordeD." Afgedacht van het zuurzoete, is er in de vermelding van dien „grooten toevloed van wetsontwerpen" een lofwaardige pogiDg om de waarheid hulde te doen. Sommige verkiezingsapostelen mogen dit ter harte nomen. Het eerste treffen te land in den Rus- sisch-Iapanschen oorlog op de Koreaansch- Mantsjoerijsche grens, is haast te onbedui dend om er melding van te maken. Een troepje kozakken heeft daar acht Japanneezen gevangen genomen, onder welke twee burgers. Het zullen wel ver kenners geweest zjjn; onder hen was ook altijd volgens het Russische rapport een majoor. Er zijn nog maar kleine afdeelingen Russen aan den Koreaansehen kant der Yaloe-rivier verschenen. Het geheele noord westen van Korea is nog van Japannee zen vrij. Dat zij een landing in het noorden alsnog hebben uitgesteld, schijnt eenvoudig hier van daan te komen dat de mond van de Yaloe nog vol ijs zit. Te Tschemoelpo daarentegen woidt de vorming van zeeijs door het buitengewoon sterke getij belemmerd, zoo lat de Japansche transportvloot hier gemakkelijk haar troepen kon landen. Overigens worden aan beide zijden de krijgsverrichtingen vertraagd dcor hevige sneeuwstormen. Wij zeiden trouwens reeds in een vorig overzieh', dat ook zonder dergelijke natuur lijke belemmeringen, een trrfthn binnen minstens een maand onmogelijk if, dewijl de afstand van Seoel, Korea's hoofdstad, tot de Yaloe een maand vordert voor het Japansche leger, zoodat eerst in het laatst van Maart een beslissende slag aan de Yaloe mogelijk schijut. Blijkbaar is Rusland voor een langdurigan oorlog niet bevreesd. Te Wladiwostok ligt nog wel voor zes jaar steenkolen opgesta peld, er, zoonoodig, kunnen daarvan groote hoeveelheden worden afgezonderd ten ge- bruike voor de marine en op de spoorwegen. Ook te Port Arthur zijn kolen genoeg. Deze stad zou een mogelijk beleg wel twee jaar kunnen uithouder. Da Russen erkennen dat zij nog niet voorbereid warer, doch voeren nu haastig versterkingen aan. De Russische minister van oorlog Koera- potkin is benoemd tot opperbevelhebber van het leger in Mantsjoerije. Er loopen geruchten van nieuwe troe belen die den Balkan verontrusten en naar een uitbarsting in het voorjaar heen wijzen. In ons vorig no., onder Telegrammen, namen wij 't bericht op omtrent bedrei ging van den Sultan om met Bulgarije af te rekenen, waar hij de bron der on lusten zoekt. Feit is dat de Albaneezen weer zeer roerig zijn. In een nieuw gevecht dicht bij Linma verloren de Turken veel volk en de opstandelingen hadden 500 dooden en gewonden. Het zou een goede gelegenheid voor hem zijn nu Rusland al zijn kracht in Oost-Azië en al zijn waakzaamheid in Zuid-West-Azië ter zijde van Thibet noodig heeft. Met Oostenrijk schijnt dan niet ge rekend te worden. Toch mag verwacht dat Oostenrijk zijn bondgenoot in Oost-Europa niet in den steek zal latoD. Ook hier zal de staatkunde in den loop der tijden een ernstig woord te spreken krijgen. Het Russisch-Oosten r jj ksch oppertoe zicht wordt door de overige groote mogend heden wel goed gevonden doch men hoopt tevens dat het verbroken mag worden. Men wil meer. Men wil een groot rjjk Macedonië onder een Christen gouverneur, met een lossen band aan Turkjje verbonden. Italië wil volstrekt geen uitbreiding van Oostenrijks macht aan die zijde, dewijl het voor Albanië vreest en voor de Oost kust der Adriatisehe zee, waar Oosten rijk vrij sterk is. En Engeland is te zeer vervuld met naijver tegen Rusland, om niet te wenschen dat Ruslands invloed, in Oost-Europa worde verbroken. Doch daar met name in Servië, Bulgarije en Macedonië is de liefde voor Rusland niet twijfelachtig. Voor het oogenblik sclijjnt het gevaar voor een dadelijke oorlogsverklaring niet aanwezig. De Bulgaarsche regeering deed reeds aan de Turksehe kond dat zjj bij haar vredelievende houding wenscht te volhar den. Maar of zjj deze gedragslijn, bjj de nationale anti-Turksche gezindheid, lang zal kunnen volhouden, wordt inderdaad, en met reden, betwjjfeld. De Turksehe regeering heeft echter nog geen last gegeven tot mobilisatie. Het nieuwe ministerie in Kaapkolonie is samengesteld. Eerste minister is de schurk JamesoD. Wij zullen aandachtig do bewegingen van dezen Bloedraad volgeD. Odzb vrees is niet geriDg dat het Hol- Inndseh-Afrikaansch element nu wel voor langen tijd door hem gekneveld zal worden en een gewijzigde kiestabel aan de Zuid- Afrikaansehe partij de hoop op een meer derheid in het parlement benemen zal. De opstand der Herero's in Duitsch-Zuid- West-Afrika is bedwongen, de hulptroepen zijn reeds op den terugmarsch. Men kan er gerust op zjjn dat broeder Jonathan en John Bull in troebel water visschen zullen. Reeds gaat het gerucht dat Amerika misbruik maakte van Ruslands drukke be sognes. Het wist door een verdrag met China te bewerken dat Amerika een consul voor zjjn handelsbelangen kan vestigen te Antoeüg en Moekden, aan den mond der Yaloe. Maar nu zond het een consul naar Dalni in Mandsjoerjje, en kwam de Russische regeering daar tegen op met de boodschap dat zjj geen vreemden ambtenaar op het schiereiland Liau toeng zal toelaten. Amerika antwoordde nog niet; doch niet onmogeljjk schjjnt het dat dit ant woord luiden zal dat 't Mandsjoerjje slechts als een provincie van China beschouwt, alleen aan China verlof te vragen heeft. Hierbij bomt dat de keizer van Korea plan hoeft Widsjoe, insgelijks aan den mond van de Yaloe, doch tegenover Antoeng ge logen, voor den handel open te stellen. Het verdrag daartoe met Amerika werd, tegeljjk met het bovengenoemde Chineeseh- Amerikaansche verdrag, even voor het uit- brekeD van den oorlog geteekend. Wel een bewjjs dat Amerika in China's troebele wateren weet te visschen. Beide plaatsen hunnen na afloop van den oorlog en voltooiing van den spoorweg naar Seoel en Foesan belangrijke handelsplaatsen worden. Rusland verzet zich daartegen met hand en tand; doch Japan, Engeland en de Ver. Staten zijn vastbesloten dat de vrije handelsvlag daar zal wapperen. In Engeland doet zich het zeer opmer kelijke verschijnsel voor, dat ernstig begint te worden gesproken over de mogelijkheid van een Engelach-Russisch co: flict. De zoogenaamde onthulling van den I'igaro over een belofte van Moerawiëf aan Fel x Faure, dat mocht het Fasjoda-incident tot een oorlog leiden Rusland Frankip zou helpen, wordt door de Eogelsche bladen geloofd, tenminste zij doen alsof. Zeer op roerige artikelen worden in een deel der Yingo-pers verspreid, en trachten het vui.r- tje aan aan te blazen. Het is te hopen dat Engeland zjjn neu traliteit zal weten te bewaren. In ieder geval uit alles blijkt dat van

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1904 | | pagina 1