N1EUWSBLAD
VOOR ZEELAND
Zaterdag 13 Februari.
18e Jaargang.
Ho. 59 1904,
GHRISTELIJK-
HIST0R1SGH
elbiirg.
erskneeht
Mei
«ikucclit
BRASSER, West-
rg)-
met Maart
AKERSOECÏÏT
edit, F.
Ie Knecht
Mei
ren meid
Mei
Mei
VERSCHIJNT
Wed.
Bij flit flnamer behoort eei Bijrepel.
Sociale wetten ter bescherming.
A POKRIEFEN.
S. j. DE JONGE VERWEST, te
F; P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
RECLAMES.
Belangwekkende geschiedenis van
een Schipper.
Gemengde Berichten.
IN ECHT,
metselwerk, bij J.
nr. timmerman,
skerke).
art a. s.
broodbezorgerbij
)ordsingel R 64,
Middelburg.
ei gevraagd
t.
CR, St. Jacobstraat,
Goes.
mrstelling
©E'fsfejaPOls.'fe
ïtAAMER,
Arnemuiden.
Kamperland,
uni a. s. biedt zich
Zeeuw", Goes,
art e. k.
KORSTANJE Cz.,
t e n d ij k e.
de Wed. J. B0SSE-
elburgNoordweg.
NSTBODE
kan melken.
ERSE, Pluimstraat,
Dienstbode
uffr. TAN RIEL,
d e 1 b u r g.
TELEGRAAF.
lari.
van Antwerpen
ndag) a'morg.7,u
3ÜRG
ïari.
irikzee.
Zond.
Maan.
Dinsd.
Woen.
Dond.
Vrijd.
Zater.
Zond.
Maan.
ZIEBIKZER.
21 7,30
22 7,30 2,30
23 7,30 2,30
24 7,30 2,30
25 6,30 2,30
26 7,30 2,30
27 7,30 2,30
28 7,30
29 7,30 2,30
elijks om 7,30 's mor-
rd 's Zondags) van 15
's middags.
ELB. ROTTERDAM.
ïari.
8,-
8~
8,-
8,15
8,15
8,15
8,15
8,15
8,15
8,15
8,15
ortjjd.
50a)ï) nm. 3,23c).
15 a) nm. 3,50.
0,25 nm. 1,55.
1,50bj 3,23c).
na het vertrek van
;e n. Keuzen vm. 8,50'
iskens, Borsselen eH
i.23 naar Breskens,
n naar Borsselen en
amaakt.
El.ken MAANDAG-, WOENSDAG- cn VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95.
Enkele nummers0,025.
Onzo lozers hebben in het voorlaatste num
mer van ons blad een uitvoerig artikel
kunnen lezen onder den titelArbeids-con-
tract, onlangs kon men een dergelijk arti
kel vinden onder den titel Arbeids-wet.
We vermoeden dat menigeen onzer lezers
deze dingen ongelezen Iaat, of althans de
beteekonis niet juist snapte.
Daarom zij het ons geoorloofd de betoe-
kenis van die zoogenaamde sociale wetten
ovon voor onze lezers duidelijk te maken.
Daar is geen antirevolutionair die bet
ontkent, want bet is in de laatste jaren
meor en meer duidelijk geworden stoor
nis in de maatschappelijke verhouding van
hen wier kapitaal in hunne handen en
spieren zit, en do anderen wier kracht in
hun geestelijke of financiëele meerderheid
schuilt. Die stoornis, gewoonlijk strijd
tusschen kapitaal en arbeider genoemd,
meer ontdekt dan ontstaan in den loop der
jaren, heeft de samenleving op gespannen
voet gebracht, en is oorzaak geweest dat
de een op verweer en de ander op lijfsbe
houd, desnoods met gewelddadig ingrijpen
bedacht is geweest.
Een groep is van meening dat slechts
omkeering van den bostaanden toestand
nieuw bouwen op de puinhoopen van het
verleden, in staat zijn zal te verbeteren
de vele misstanden die storend werken op
de verhouding, op de onderlinge verhou-
didgen. En aan de overzijde staat een,
misschien even groote groep, maar uit den
aard der zaak rustige, die geen verande
ring in den bostaaDden toestand wil, over
tuigd als ze is, dat het beste of het eenig
mogelijke, bereikt is, en persoonlijke onge
rechtigheden onuitroeibaar zijn.
Aan de eene zijde dus anarchisten en
sociaal democraten en aan de andere zijde
conservatieven.
Twee onverzoenlijken op het maatschap
pelijke slagveld.
In dien strijd tusschen do twee uiterste
partgen, die zou kunnen leiden tot burger-
oorlog en bloedige twisten neemt onze
christelijke regeering do taak van »bescher-
men" op zich.
En het is daarop dat we in verband met
de telkens weder bij de Kamer ingediende
1.
PEUIL LETOIT.
Onze lezers zullen meerendeels wel ken
nen do Apokriefe Boeken, die in de groote
uitgaven van den Statenbijbel achter Oud- en
Nieuw- Testament afgedrukt zijn, ofschoon
ze in tijdsorde op 't O. T. zouden moeten
volgen. Onze vertalers hebben deze vooraf
doen gaan door een nog altijd zeer lezens-
waarde Waer schouw inge, waarnaar we de
lezers vorwijzen, die omtrent den naam
Apokrief en de waarde en onwaarde dezer
Boeken iots meer begeeren te weton. In de
Luthersche Kerk staan zij iets hooger aan
geschreven, terwijl de Roomsche Kerk do
meeste a's kanoniek beschouwt. Groote
waarde hebben zg in elk geval voor de
konnis van 't Jodendom in de eeuwen, die
de openbaring van 't Koninkrijk der He
melen onmiddellijk voorafgegaan zijn.
't Is echter niet over de bovengenoemde
Apokriefe Boekon, dat ik een en ander wil
mededeelen. Er zijn er n.l. nog een aan
tal meer en dat niet alleen bij 't Oude,
maar ook bij x 't Nieuwe Testament. Ik
stel mij voor daarvan enkele te bespreken,
die van belang mogen geacht worden voor
't verstaan der H. S. en die ons doen in
leven in de denkwereld der Joden, waarbij
de prediking der Apostelen zich aansloot
alsmede in de denkwereld der eerste
Christenen, zeer Kort na don Apostolischon
tijd. Voor ditmaal een en ander over
't Boek Henoch.
Onze lezers konnon de profetie van He
noch in vers 15 van den Brief van Judas.
zoogenaamde sociale wetsontwerpen do aan
dacht onzer lezers voor een oogenblik vos-
tigen willen.
Bescherming, niet zooals men menigmaal
meent, der mindere standen of der kleine
luiden of hoe men ze ook noemen wil,
maar beccherming ook tegenover bon die
leven van kapitaal en intellect even goed
als tegenover hen die leven van handen
arbeid.
Beiden behooren tot de zwakken.
Als het gaat om durf en spierkracht
dan is do eene do sterkste als het gaat
om intellegontie of kapitaal dan do andere.
Bij de werkstaking nu een jaar goleden
moest de regeering de beschermende hand
uitstrekken over machtige maatschappijen
en sterke ondernomingen. Nu is de regee
ring doende de beschermende hand uit te
strekken over de menschen van kleine
middelen.
Tegenover het »alles of niets" van de
uiterste partijen heeft de regoering haar
«ieder op zijn plaats" te stellen en te hand
haven.
Uit dat oogpunt hebben we de ingediende
sociale wetten te beschouwen, en hoewel
de studie van deze wetten tot de juridische
vakstudio behoort en zij onzen lezers slechts
weinig belang inboezemen zal, toch zij het
ons geoorloofd tot toelichting van de sociale
wetten tot beschorming, niets mee te deelen
uit de laatstelijk bij de Kamer ingediende
wetsontwerpen.
Onder de misstanden in het maatschap
pelijke behoort het arbeiden in ongezonde
on onveilige werkplaatsen het werken
van vrouwen en kinderen arbeidsduur
eu rusttijden het leorlingenstelsel. Niet
zelden was hij die alleen zijn arbeidskracht
bad aantobieden, door de omstandig
heden gedwongen aan al deze schadelijke
invloeden zich te onderwerpen, of dwong
hij zichzelf, uitgelokt door een premie, zich
daaraan te onderwerpen.
Een omvangrijke verzameling wettea
ondsr den naam van Aibeids-wet is in
staat van wijzen en zal trachten in dit
opzicht bescherming te brengen, gelijk da
Ongevallen-wet dat heeft beproefl op haar
terrein en de pensioen-wetten dat straks
naar we hopen zullen doen op hun terrein.
Het arbeids-contract, nu ingediend, be
doelt bepalingen in 't leven te roepen be
treffende dienstveihoudingen s. a. het Innen
In 't O. T. wordt deze profetie niot ge
vonden, en onze Vertalers veronderstelden
dat zij „van hand tot hand onder de Jo
den overge'everd" was. Nu is dit niet
onmogelijk, maar Judas had ze toch wel
geschroven vóór zich zo komt voor in de
inleiding op 't Boek Henoch, van welks
bestaan onze Vertalors geen kennis droo-
gen 't werd eerst in 1773 door den be
roemden reiziger Bruce in Abossinië terug
gevonden (enkele ontbrekende deelen pas
eon jaar of twaalf geleien in Boveu-Egypte)
die drie exemplaren medebracht-naar Europa.
Men meent dat 't, althans voor een deel,
geschreven werd in don tijd der Makka-
beërs, dus tusschen 167 on 37 v. Chr.
Bruce vond 't in de zgD. Ethiopische taal,
waarin t blijkbaar uit het Grioksch was
overgezet, doch ook do Griekscho tekst
was vermoedelijk weer een vertaling, uit
't Hebreeuwseh. Een geheel vormt 't boek
nietof dit misschien daaraan ligt, dat
wij 't slechts voor oen deel kennen, of or
m. a. w. stukken verloren zijn gegaan, dio
do nog aanwezige deelen aan elkaar heb
ben geschakeld, is moeilijk te zeggen.
Laten wo zien, wat de hoofdinhoud van
't boek is.
„Henoch, een rechtvaardig man", al zoo
luidt de aanhef, „wions oogen door God
geopend waren, zoodat hij een heilig ge
zicht in de hemelen zag, 't welk de En
gelen hem toonden, die alles van hen ver
nam en zeor wol wist, wat hg aanschouwde
maar niet voor dit geslacht maar voor
de latere geslachten, die komen zullen",
doze Henoch dan verkondigt dos Heeren
komst ten gerichte met de woorden, in
don Judusbrief bewaard„Zie, de Hoere
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van werklieden en dienstboden en de op
zegging van dienstbetrekkingen, het uit
betalen van loon, het opleggen van boeten.
Dit arbeids-contract, tbans aangeboden,
is het wetboek van den Nederlandschen
werkman, hot bepaalt de rechtsverhouding
die het laven van den werkman in onze
maatschappij beheerschan zal, en maakt als
zoodanig deel uit van het stel sociale wet
ten ter bescherming.
Ia deze wetten ter bescherming is duide
lijk en klaar het onderscheid aangegeven
dat ons scheidt van de liberale, vrijzinnig-
democratische, of sociaal-democratische wet
gevers.
De laatsten wanschen ta regelen, de eer
sten te beschermen.
Da antirevolutionair treedt op met zijn
wet als er klacht is o.ver- of vrees voor
onderdrukking en trekt zich terug als vrees
of klacht voorbij is.
De partijen der linkerzijde stellen zich
een idelaal voor van maatschappelijke ver
houdingen, en .willen dat ideaal bereiken
door de regeling aan derf Staat op te dragon,
en alles te vormen naar een schoonschijnend,
en niet zelden werkelijk)ook schoon, mo lel.
Dia lea heeft do Goefche afgevaardigde
ter Tweede Kamer Thfc mr. de Ssvornin
Lehman ons in zijn Gezag en Vrijheid,
geleerd, en het is uit dit oogpunt dat we
eenigszins helderder klik kunnen verkrijgen
op de ingediende sociale-wetten van dit,
Kabinet, op de critiek door de bladen dar
linkerzijde op die wetten geleverd, en straks
op de behandeling dier wetten in de Sta
ten Generaal.
Sociale wetten ter bescherming die
wenscht de antirevolutionair.
Sociale wetten ter regeling die wenscht
de sociaal democraat.
Ea de liberaal en da vrijzinnig-democraat
is het in beginsel met den laatste eens,
maar dingt af.
12'Februari 1904.
Kiezers, zorgt voor uw Kiesrecht
Maandag a. s. 15 Febr. is 't
de laatste dag waarop men zich alsnog
ten gemeentehuize kan aangeven.
Daar zal men u zeker/gaarne in
lichtingen geven zoo gij dienog noodig
hebt.
Ia den Duitschon Rijksdag heelt het
komt nut zijn tienduizenden heiligen,
om gericht te houden over al.'en, en te
straffen alle goddeloozen onder hen van
wege al hun goddelooze werken, die zij
goddelooslijk gedaan hebben en vanwege
al de harde woorden, die de goddelooze
zondaars tegen Hem gesproken hebben.
En dan stelt de schrijver tegen elkander
over de gehoorzaamheid der gansche Na
tuur aan de ordinantiën van haar For
meerder en do ongehoorzaamheid der men
schenkinderen. De hemellichten wijken
niet af van hun banen, winter eu zomer ver
schijnen op hun tijd „zooals God 't ver
ordend. heeft, geschiedt 't alle3 maar
gij, goddeloozen, gij heat niet volhard in
de gehoorzaamheid, de Wet des Heeren hebt
gij niet vervuld, ma3r overtreden." Daarom
wacht daar den goddeloozen straf, maar
«de uitverkorenen zullen licht en vroolijk-
heid en vrede hebben en zij zullen 't land
erfelijk bezitten; zij zullen niet gestraft
worden al de dagen huns levens, zij zullen
door geen plaag of oordeel sterven, maar
't getal hunner dagen voleindigen en in
vrede oud worden de jaren huns heils
zullen vele zijn, eeuwige vreugde en vrede
al de dagen huns levens." Dit is de korte
iDhoud van de eerste afdeeling van 't boek.
De tweede, waarin niet Henoch, maar
de zoon Lamechs, dus Noach optreedt, be
vat de bekende oud-Joodscho mytisehe ver
klaring van Gen. 6 1, en 2 (die ook ten
grondslag ligt aan Bilderdijk's eposde
ondergang der Eerste Wereld). Tweehonderd
Alleen in de St.-Vert. lees ik„is geko
men", in alle andere vertalingen, die mij ten
dienste staan, vind ik „komt."
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
sociaal democratisch lid voorMainx David,
zich, onder instemming zijner partij los
gemaakt van Marx met deze woorden
«Marx was een groote in hot Rijk der
wetenschap, een baanbreker wiens ver
diensten voor do arbeidersklasse niet zullon
uitsterven. Maar Marx is voor ons geen
wetenschappelijke paus". Volk 10 Feb.)
Ia dit gebruik maken of ter zijde stellen
vau een «baanbreker" ligt taktiek.
Een taktiek die echter op den tegen
stander geen vat heeft, dewijl zij al te
doorzichtig is.
De Heer K. Timmerman, schipper op
Amsterdam eu wonende te Schermerhorn
bij Alkmaar, deel le aan onzen verslaggever
onlangs mede dat men hem een goeden
raad gegeven had, n.l. om de Pinkpiilen
voor zijnen geschokten toestand aan te
wenden.
Hij was niet meer in de lente zijns levens,
daar hij zijn 65e levensjaar bereikt had, en
voelde zulks nog te meer daar hij sedert
30 jaren aan eene groote zwakte in den rug
lijdende was geweest. Tengevolge van zijn
zwaren arbeid in weer en wind werd zulks
er niet beter op, tot dat een zijner vrienden
hem de Pinkpiilen aanraadde. D.e krach
teloosheid in den rug was zoo erg dat hij
zich met moeite kon oprichten en was hem
het werken onmogelijk geworden. Ik was
om zoo te zeggen, ging hij tot onzen ver
slaggever voort, te huis vastgekluisterd,
alle3 behalve in den geest van een varens
gezel.
Wat ik er ook voor aanwendde, niets
mocht balen, de nachten bracht ik slapeloos
door wegens de pijnen. Ik volgde den raad
mijns vriend op en liet mij van den Heer
van Tuijll, drogist te Amsterdam, eenige
doozen komen van de echte Pinkpiilen van
Dr. Williams, weldra gevoelde ik mij krach
tiger, begon eens uit te gaan, het wande
len vermoeide mjj niet meer en met een
glans van vergenoegen en van dankbaar
heid op de lippen verhaalde hij mij zijne
bekomene genezing door het geregelde
gebruik der Pinkpiilen. Thans ben ik niet
Engelen, aangevoerd door Sjemjaza, ver
zamelden zich op den Hormon en verbon
den zich onder eede, vrouwen te nemen uit
de dochtoren der menschen uit deze ver
menging werden de reuzen geboren, die
zich overgaven aan de onnatuurlijkste on
tucht, tot de aarde wraak riep vanwege de
ongerechtigheid. Verder wordt ons ver
haald, hoe de gevallen Engelen do menschen
onderwezen in de kunst van 't wapensme
den, van 't bewerken van goud en edel
gesteente, van 't blanketten, van tooverij
en ook in de storrekunde, die dus ook als
iets verkeerds beschouwd wordt, in strijd
met andere deelen van 't Boek Henoch,
waarin de kennis der hemellichamen als
een kostbaar Godsgeschenk beschouwd
wordt een bewijs, dat deze afdeeling
met de andere geen geheel vormt, wellicht
van elders ingevoegd is. Als nu 't geroep
van de aarde opklimt tot vóór de poort
des hemels, vragen de vier Engelen Michaël,
Gabriöl, Soerjan cn Oerjan Godewat
zullen wij doen en nu zendt God den
Engel Arsjalaljoer naar Noach, om hem
't toekomstig Godsoordeel aan te kondigen
en den weg tot ontkoming te wijzen de
Engel Rafaël zal Azazel, den overste der
verleidende geesten binden (Azazel is, zoo
als men weet, de naam, die ia de beschrij
ving van den Verzoendag in onze Vertaling
door «weggaanden bok" weergegeven is
anderen denken aan oen plaats in de woes
tijn, doch de Joodsche uitleggers aan eon
boozen geest vgl. ds. L. Schouten, De
Tabernakel volksuitgave bladz. 351 vlg.)
Gabriël zal ten strijde uittrekken tegon
de reuzen en dezen zullen 't zwaard tegen
elkander keeren en allen omkomen; Michaël
meer als op mijn stoel vastgenageld, maar
kan ik ondanks mijne 65 iaren mijn beroep
van schipper weder uitoefenon. Ik ben
persoonlijk, zoo ging hij voort, naar den Heer
v. Tuyll gegaan om hem mijne wondervolle
herstelling te vertellen en te doen blijken.
Do zoo krachtige werking die de
Pinkpiilen op het bloed uitoefenen dat
zij hernieuwen en verrijken, maken ze
onovertreffelijk tegen bloedarmoede, al-
gemeene zwakte, seheele hoofdpijn, ze
nuwpijnen, zenuwziekten, verblin
dingen, duizeligheden, hartkloppingen,
onregelmatigheden.
Prijs f 1.75 de doos, f9per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam. Hoofd-depothouder voor Nederland
en Apotheker. Franco toozending tegon
postwissel. Ook echt verkrijgbaar voor
Middelburg en omstreken bij JOH. DE
ROOS en voor Goes en omstreken bg
Gebr MULDER, Drogerijen en VerfwareD.
Onze Middelburgscho corresp. schrgft:
Daar zijn er onder ons die „een boekje
kunnen opondoen" van de concurrentie.
Do concurrentio nijpt, plukt, zuigt, be
zorgt lasten en geeft zorgen.
Ea wie gevoelt niet den schorpen prik
kel der concurrentie
Misschien hij niet die tion talenten out-
ving, maar allen die het met vijf of drie
talenten doen moeten vinden concurrentie
naast zich, en zij die met één talent ar
beiden moeten en zoo zijn toch de meos-
ton ondervinden al het drukkonde van
den scherpen strijd om het bestaan.
En wat is er tegen te doen
Slechts één ding: met ijver en met vaar
digheid arbeidon, opdat men een plaatsje
verkrijge in dat groote samenstel dat men
maatschappij heet, ot er een plaatsje moge
behouden.
Dat was de nuttige les die onze districts
schoolopziener, de heer J*:H. Blum, den
opgekomen leden van Patrimonium Dins
dagavond bracht.
In welsprekende woorden, zooals de heer
Blum dat kan, wees hij in den aanvaDg
zijner rede op onze roeping als Nederlan
ders om de bandon uit de mouw te ste
ken, opdat we niet gedrongen zouden wor
den van de plaats door ons ingenomen, of
zal de booze geesten binden onder de heu
velen der aarde en allo boosheid op aarde
vernietigen dan zal een beerlgko tijd aan
breken, want allen zullen wandelen in de
wegen der gerechtigheid en den Aller
hoogste aanbidden en één maat zaads zal
tienduizend maten geven, en één maat
olijven tien oliekuipen vullen.
In de derde afdeeling wordt verhaald,
boo Henoch vóór den val der Engelen
verborgen word, zoodat niemand wist, wat
van hem geworden was; zijn wandeling
was onder do Heiligen en ouder do wach
ters (vgl. Dan. IV 13) en dezen gelastten
hom den gevallen Engelen hun straf
aan te zoggen, in den Naam des Heeren.
Henoch volbracht dezen last (is hier niet
een spoor van de gedachte, in l Kor. VI3
uitgesproken en de gevallenen smeekten
hem, Gode een verzoekschrift te hunnen
behoeve aan te bieden. Henoch stelde
dit op en zat noder aan de oevers van
één dor bekoD, waaruit do Jordaan ont
staat; terwijl hij zijn geschiift las, sliep
hij in. In den droom aanschouwde hg den
Heilige op Zijn Troon en doze sprak 't
doomvonnis uit over de gevallen Engelen
en hun kinderen, do reuzen (wo donken
aan Hebr. II 16), opdat Henoch hnn bg
't ontwaken deze ontzettende uitspraak zou
to kennen geven. Merkwaardig is zeker
't donkbeold, dat een mensch optreedt als
middelaar bij God voor de Engelen oon
bewijs, dat in de Joodsche voorstelling de
Engelen niet juist boven den mensch ge
steld worden (vgl. wat Dr. Kuyper hier
over in zijn studie over De Engelen Gods
gezogd heelt).
(Wordt vervolgd./