NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 57. 1904.
Dinsdag 9 Februari
18e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bultenlaiitfsch Overzicht.
It, e c h t s z a ke u.
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p. 0,95.
Enkele nummerse 0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
XTTZ.
Middelburg, ook voor St. Laurens 9,
10, 11, 12. 16, 17, j8, 19, 23, 24, 25 en
26 Februari, 1, 2, 3, 4, 9, 10 en 11 Maart.
8 Februari 1904.
Deze week hopen wij te beginnen met
toelichting Arbeidswet en Arbeidscontract.
Bet Volk bevat een bericht met den aan
hef: Schoterlandsch socialisme. Ea dan
wordt daarin verteld hoe raar het in den
gemeenteraad van Opsterland toegaat.
De meerderheid is er socialistisch.
En zie nu stemde daar laatst een
sociaal democraat tegen subsidie voor school-
voeding en kleeding.
Ea wat nog erger is— Van Zinderen
Bakker ook een sociaal democraat, doch
niet meer van de party, heeft iets uitge
haald dat volgens dat bericht in Bet Volk
nog erger is.
In een verordening stond een bepaling
dat de onderwijzers een stouten leerling
voor eenige schooltijden uit de school konden
sturen.
Dit nu bestreed bovengenoemde soc. dem.
»Hij vond dat hier te veel macht was ge
geven aan de onderwijzers. Hij wilde
alleen aan de onderwijzers het recht geven
onhandelbare leerlingen weg te sturen,
nadat die onderwijzers eerst overleg had
den gepleegd met hunne hoofden, en als
het hoofl het niet goedkeurde, mocht het
niet".
De berichtgever noemt dat reactionair"
van dezen ^democraat".
Dat is te begrijpen.
Maar is het niet aardig, dat zoodra
by een sociaal democraat het gezond ver
stand begint te spreken, hij reactionair
wordt?
Het ministerie-Kuyper dat door socia
listische wandelleeraars reactionair geschol
den wordt, komt zoodoende in goed ge
zelschap.
Want, naar al hetgeen wij in de laatste
twaalf jaren van den soc. dem. Van Zinderen
Bakker gelezen hebben, is deze een prae-
tische, nuchtere, degelijke manlangen
tijd een Loth onder de Sodomieten, doch
thans er uit getrokken, en nu hoog houdend
het gezag der hoofden in de school.
Dat noemen wij vooruitgang.
De gewone tactiek van de liberale pers
bij het indienen van wetsontwerpen door
de regeering, is er op te wijzen dat de
sociale verbeteringen door wetgeving aan
te brengen, eerder hadde^ moeten plaats
hebben.
Men zou zoo zoggen waarom heeft de
liberale partij het dan niet gedaan Zij is
toch lang genoeg aan de regeering geweest.
Als men in 't debat den socialisten stof-
vergoding, atheïsme vertroebeling en ver-
valschfng van zedelijk religieuse begrippen
toegekeerdheid tot de leer der vrije liefde
en nog zooveel meer verwijt, dan is hun
antwoord steedsik kan niet helpen wat
Bebel, of Kautsky, ol Feuerbach, of Jaur«3
of Troelstraof Gorter of Mevrouw Holst
heeft gezegdik leer of ik ben zus of zoo.
Wat door de leiders, de denkers, de
kampvechters uit hunne partij gezegd wordt,
wordt dan tot een private meecing van
mijnheer A of mevrouw B herleid, waar
voor de partij als zoodanig niet aanspra
kelijk is.
Ook Bet Volk heeft deze leer steeds
gepredikt.
»Het staat niet in onze programs", heet
het dan.
Dat is op de grens van verloochenen.
Maar de sociaal democratie meet met
twee maten.
Een oude kwaal.
Want terwijl zij voor zich als partij
de inzichten harer voormannen zoo 't
pas geeft afwijst; dringt zij wat in an
dere partijen de leiders zeggen of doen,
dezen partijen op.
Wij zeggen niet dat dit onjuist is.
Ook wij hebben het liberalisme steeds
beoordeeld naar de uitspraken zij nor grootste
denkers.
Van Thorbecke tot Krabbe loopt de lijn
waarlangs de eerbied voor het Koningschap
en het Gezag te loor gaat.
Van Thorbecke, langs Kappeyne tot
Levy strekt de weg waarop de eerbied
voor de Vrijheid in het niet zinkt.
En wat deze philosofen in de staatkunde,
deze reuzen in de studie van het recht,
deze steupilaren hunner partij geleeraard
en gepopulariseerd hebben, dat hebben wij
juist daaromsteeds de liberale
partij aangewreven.
Wij zullen hetzelfde doen aan 't adres
der S. D. A. P. voor hetgeen daar revo
lutionairs in den slechtsten zin gevonden
wordt in de uitspraken bijvoorbeeld van
Marx en Troelstra.
En dit recht nu wordt, voor zooveel hen
betreft, door de sociaal democraten ons
betwist.
Edoch zoodra het de liberale partij
treft, denken zij er anders over.
Da twee maten.
Ziehier wat Bet Volk schrijft naar aan
leiding van het verwijt der liberalen te
Brielle in den jongsten stembusstrijd dat
de S. D. A. P. is tegen het Koningschap.
„Een sociaal democraat staat hier sterk
tegenover de liberale partij die alle macht
van het koningschap hier te lande als het
ware vernietigd heeft. (En dat) een partij die
het koningschap tot ornament of vliegwiel
verlaagt
Hier derhalve wat Van Houten en Cort
v. d. Linden zeggen op de liberale partij
verhaald, terwijl door de soc. dem., onder
anderen den heer Wibaut de vorige week
te Koudekerke, wat tot aanprijzing der vrije
liefde door hunne philosofen gezegd wordt,
voor de partij wordt afgewezen.
Mag dat?
Maandwerken zijn er zoovele dat we
schier onmogelijk den stroom kunnen volgen.
Het gaat met tijdschriften als met cou
ranten. Hun aantal wast u boven 't hoofd.
Voor éen tijdschrift maken we ditmaal
een uitzondering.
Het is voor de tweedo aflevering van
Onze Kunst, geheel gewijd aan onzen bo-
roemdèn schilder Jozef Israels.
Op 27 Januari is Israels, zijn uaam duidt
genoegzaam aan tot wolke nationaliteit hij
behoort, 80 jaren geworden.
Ieder meelevende kent wel den naam
van Israels, maar meestal zijn werxen niet.
Welnu, die aflevering geeft de reproductie
van 30 zijner voornaamste werken.
Israels heeft naam als schilder van vis-
scherstafereelen, meest binnenshuis. Hij is
do dichter van het leven dezer nederige
menschenklasse. Hij illustreerde hun leven
en bracht het onder veler oog.
Kenners lezen ia deze uitingen een dich
terlijke ziel ea alzoo is bij voor het vader
land dat hem onder zijne zonen tellen mag
een nationale weelde, en onze gemeenschap
pelijke eere.
Door den Amsterdamschen uitgever A.
Belinfante is een vertaald werkje van een
Duitsch muziekonderwijzer uitgegeven ge
titeld Stemvorminq en Staatszorg.
De schrijver vindt (men denke aan zijn
beroep) stemvorming zoo iets bij uitstek
belangrijks dat deze behoort tot den op
voedingsplicht van den Staat.
O gemeenschap, hoeveel onzin wordt
er verkocht in uwen naam.
Wie al niet klaagt over slechte tijden
Tot zelfs het Pauselijk Hof, onder den
druk der verminderde inkomsten zullen
zeggen de couranten de Pauselijke
gezanten zich met minder inkomen moeten
tevreden stellen. Ook de kardinalen zullen
Het Volk van 4 Feb. De schrijver
is de heer Hermans. Of zal men, als 't er
op aankomt, ook dezen verloochenen?
gekort worden en een aantal gendarmes
»huis toe" moeten gaan.
Zoo kan ook wel eens de democratie in
dringen zonder overtuiging, alleen uit nood.
Ia België trekt de strijd in het diamant-
bewerkersgilde de aandacht. D9 patroons
willen, gelijk gezegd is, het leerlingen
stelsel weer invoeren.
De werklieden wei inziende dat het vak
gevaar loopt uit te sterven, wanneer nooit
meer leerliugen worden aangenomen, ver
zetten zich tegen dien maatregel niet, doch
verlangen in ruil den negenurigen ar
beidsdag.
De patroons zijn eenstemmig in hun
voornemen aan dien eibch niet te voldoen.
De staking is onvermijdelijk.
Heden zijn leerlingen in de fabriek toe
gelaten zoodat de staking morgen volgen
kan.
De Engelsche regeering geniet nog steeds
de naweevan den Zuid-Afrikaanschen
oorlog.
Niet in Zuid Afrikadaar heeft zij met
een gedwee volk te dlern, dat zich in het
onvermijdelijke schikt en zijn nieuwe over
heid bij de gratie Gods wenscht te eeren.
Maar in het eigen land beginnen de
staatkundige partijen het nationale geweten
wakker te schudden.
In het Lagerhuis hadden de vorige week
een paar heftige tooneelen plaats.
De leider der liberalen verklaarde onder
anderen dat voor het uitbreken van den
ootlog, Chamberlain hem den 20en Juni
1899 in vertrouwen gevraagd had, of de
oppositie het zenden van versterkingen
naar de Kaap zou goedkeuren en er bij
gevoegd had»Ge hoeft niet ongerust te
zijn, de Boeren zullen niet vochten wij
spelen »the game of bluff". (Wij maken
slechts wat vertoon).
Bannermann had daarop Chamberlain ver
klaard, dat de verantwoordelijk voor het
zenden van troepen geheel voor rekening
van de regeeiing bleef.
Nu verklaarde Chamberlain, dat bij zich
niet herinnert het woord »blbff" gebruikt
te hebben en legt het zoo uit, alsof de
regeering het toen raadzaam vond troepen
te sturen, ten einde den Boeren te tooneD,
dat het Engeland ernst was.
Wel heeft de regeering nog een groote
meerderheid, gelijk blijkt uit de verwerping
aan een van liberale zijde ingediend amen
dement in verband met Zuid-Afrikaansche
aangelegenheden met 278 tegen 192
stemmen.
Doch de tusschentijd3che verkiezingen
daar deze meerderheid allengs slinken
en de Iersch-nationalistische partij dreigt
met afval.
Ook wordt blijkbaar de stemming tegen
dit kabinet steeds onheilspellender.
De oorlog tusschen Japan en Busland
staat op uitbreken, of is al uitgebroken.
De Ruséïsche nota had aan Japan zooveel
toegegeven als mogelijk wasdoch het
antwoord van Japan was onbevredigend,
dewijl het, schoon toegevend de rechtma
tigheid van Rusland's eisch, om de Zui
delijke kust van Korea niet te versterken,
er op staat, dat Rusland de onaf hankelijk-
heid en integriteit van China in Mants-
joerije zal erkennen.
Een laatste bericht meldt dat de Japan»
sche gezant te Petersburg is teruggeroe
pen en ook de Russische gezant te Seoel
zijn afscheid genomen heeft.
Alles wacht derhalve, helaas, op een
oorlogsverklaring.
Intusschen in afwachting van het uit
breken van den haar onafwendbaar lijken
den oorlog, zit de keizerin-weduwe van
China tusschen twee vuren. Sommige man
darijnen en andere door luchtige raadslieden
der Kroon geven haar het welgemeend
advies om Peking te verlaten en naar Sin-
Ngan-Toe te trekken andere dignitarissen,
onder wie prins Tching, ontraden dit ten
sterkste. Slot volgt.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van 6 Februari 1904 zijn
veroordeeld wegens Overtred. leerplichtwet:
M. de L., J. S., H. W., J. A. do W. te
Goes, K. S., P. Z., te Wolfertsdijk, W. Z
T. M., te Schore, H. W., te Kattendijke,
W, H., te Heinkenszand, J. de H., te Wemel-
dinge, ieder f0,50 b. s. 1 d. h.P. J. O.,
te Wolfertsdijk, 3 X f 0,50 b. s. 3 x 1 d.
h.; P. K., C. H., te Kattendijke, H. V., te
Goes, G. T., M. S., te Kloetinge, E. van
L., te 's Heer Arendskerke, G. T., J. O.,
P. van de V., C. E., J. S., Ph. P., te Ierseke,
W. W., J. V., W. S., te Wemeldinge, J.
B., te Wolfertsdijk, J. K., te Schore, J. B.,
C. G., te Hoedekenskerke, C. H., M. de V.,
te 's-Gravenpolder, A. L., te 's Heer Abts-
kerke, P. W., te Borssele, A. L. M., J.
van S., te Driewegen, ieder f 1 b. s. 1 d.
h.B. T., te 's-Heerenhoek, 2 X f 1 b, s.
2 X 1 d. h.G. van O., te Driewegen, G.
Q., te Goes, A. B., tc 's-Heer Arendskerke,
N. de M., A. P., te Wemeldinge, ieder f2
b. s. 2 d. h.J. N., te Driewegen, 2 X f2
b. s. 2 X 2 d h.C. K., te Kapelle, f 3
b. s. 3 d- h.jagen zond. acte en verg.J.
van de P., te 's Heerenhoek, 2 X f 20 b.
s. 2 X 5 d. h. verb, verkl. bevel uitl. 2
geweren of 2 X f 2 s. 2 x 2 d. h. C. B.,
te Borssele, 2 X f 10 b. s. 2 X 4 d. h.
verb, verkl. bevel uitl. geweer of f 2 s. 2
d. h., J. L. te Hoedekenskerke 2 Xf3b. 8.
2 X 2 d. h., verb, verkl. bevel uitl. geweer of
f 2 s. 2 d. h.meta strik wild bemacht.H. G.
te 's-Heerenhoek, f5 b. s. 3 d. h. bevel
verniet, strikken schelpvisch rapen aan voet
zeedijkL. G. te Clinge, G. van H., te
Kieldrecht ieder f5 b. s. 3 d. h. N. H
te Kruiningen, C. K. en J. M. te Wemeldinge
ieder f 1 b. s. 1 d. h.varen zonder licht
A. H., J. S. te Ierseke, ieder f3 b. s. 2
d. h.overtreding IJkwet: C. Z. te Ierseke,
J. F. v. d. L., J. K., J. A. D., C. v. d. V.,
J. L., J. de N., te Goes, G. W. J. M. te
Colijnsplaat, ieder f 1 b. s. 1 d. h. L. S.,
te Colijnsplaat, f 0.50 b. s. 1 d. h. T. de
B. te Goes, 4 x f 0.50 b. s. 4 X 1 d. h.
J. de J., te Goes, 2 x f 1 b. s. 2 X 1 d.
h. J. S. S. te Colynsplaat, 9 X f 0,50 b.
s. 9 X 1 d. h. M. D., te 's-Gravenpolder,
en M. S. te Goes, ieder f 2 b. s. 2 d, h.
Ph. B. te Ierseke, 2 X f0,50 b. 6. 2 X 1
d. h. P. v. S. te Ierseke, 4 x f 0,50 b. s.
4 X 1 d. h. alle met verb, verkl. van de
in beslag gen. maten en gew.in dronken
schap orde verstoren en opg. valschen naam
J. A. van Z., te St. Maartensdijk f 3 en
f 5 b. s. 2 en 3 d. h.dronkenschapG. II., te
Heinkenszand, M. de J., te Kapelle, P. v.
d. W., te Colijnsplaat, A. J. te Kruiningen,
L. W. te Wemeldinge, ieder f 2 b. s. 2 d.
h. J. van H-, en P. van O. te Goes, ieder
f3 b. s- 2 d. b-dronkenschap bij le herh.
A. de W. te 's-Heer Arendskerke, f5 b* s.
3 d. h., J. G- van 't W. te 's-Heer Arends
kerke f 10 b. s. 3 d. b,; dronkenschap bij5e
herh.: A. R. te Goes, 14 d. h.
Vrijgesproken werden E. B. te Hoedekens
kerke, K. S-, te Wolfertsdijk, C, I. te
Heinkenszand, M. N. te Nisse, H. B- te
Goes, P. K. te Wemeldinge, J. de K- te
Baarland, beklaagd van overtred. leer
plichtwet.
Ontslagen van reehtsvervolgingH. P., te
Middelburg, beklaagd van venten zond. verg.
van Burgemeester.
Onze Middelburgsche correspondent
schrijft
Wijlen dr. Beets, guitig als hij zijn kon,
spotte eens op geestige wjj ze met de manie
van onzen tijd om jubilarissen te eeren
Die vijf-en-twintig jaar uw put geleegd,
Uw gang gewit, uw schoorsteen heeft geveegd,
Terzelfder kroeg de borrels heeft geschonken,
In 't zelfde huis gegeten en gedronken,
Zal jubilaris wezen gek of guit.
Een dagblad meldt het lang vooruit;
„Dien braven" moet men aangenaam verrassen,
Een prachtig album heeft men reeds in 't oog;
Zend uw portret en wil uw duiten passen
Als ieder wat doet, loopt het niet te hoog.
Dat geldt voor een tal van persoonlijke
jubileums waarbij niet zelden verdienste
en ijdelheid om den palm der overwinning
dingen.
Heel anders slaat het met jubileums van
instellingen of stichtingen waarbij persoon
lijke eere per se is buiten gesloten, met
jubileums gelijk we er Woensdagavond eene
hebben te herdenken.
Het vijf-en-twintigjarig jubileum van de
Unie »Een School met den Bijbel", her-
inneit aan de booze dagen van de school
wet van '78, de scherpe resolutie van
Kappeyne en aan de opgewekte dagen van
het volkspetionnement.
Toen de nood drong schaarde zich
alles wat de ernstige behoefte van chris
telijk onderwijs voor eigen kinderen eerst,
en dan ook voor de kinderen onzes volks
gevoelde, om de Unie, als om een alge
meen middelpunt.
En het is zeker ook een verdienste,
maar toch misschien niet de grootste, dat
de Unie door hare jaarcollecte ieder jaar
een kleine tonne gouds wist bijeen te
brengen, meer nog ligt de kracht van haar
arbeid in het populariseeren der christe
lijke school, en in het paedagogisch ont
wikkelen van het christelijk onderwijs.
Voor veie onzer zevenhonderd christe
lijke scholen is de Unie de hefboom ge
weest zoowel in geestelijken als in stof
fel ij ken zin.
Een jubileum als dat vau Woensdagavond
verdient onze aandacht en onze belang
stelling ten volle.
Goes. Zaterdag hield op de bovenzaal
van het café Boudeling de afdeeling Zee
land der „vereoniging tot bevordering van
de Pluimveehouderij en Tamme- Konijnen
teelt in Nederland" hare algemeene verga
dering, onder voorzitterschap van den heer
Hanken, waarbij met inbegrip van het be
stuur 18 leden tegenwoordig waren.
De notulen der vorige vergadering wer
den gelezen en goedgekeurd.
Medegedeeld werd dat tot 't bekomen
van raskonijnen (rammen) men tot 1 Maart
gelegenheid heeft zich te wenden tot den
heer J. M. Slegt te Goes. En ook dat
Zaterdag a. s. 13 Feb. de jaarljjksche al
gemeene vergadering van afgevaardigden
met het hoofdbestuur zal plaats hebben.
De secretaris-penningmeester de heer
Slegt bracht 't jaarverslag uit, waaruit
blijkt dat op 1 Jan. j. 1. het ledental 139
bedroeg; dat op de zoo uitstekend ge
slaagde tentoonstelling in Augustus j. 1.
het ledental met 12 vermeerderde en dat
er een batig slot in kas is van f2,65.
Aan de orde is de verkiezing van een
bestuurslid, een commissaris, en oen afge
vaardigde. De heer Polderdijk uit Nieuw
en St. Joosland verklaart zich voor laatst
genoemde betrekking niet weer beschikbaar
te stellen, en de heer Slegt wil wel be
stuurslid blijven en secretaris-penning-
meester, doch kan wegens drukke werk
zaamheden eene eventueele herbenoeming
als commissaris niet meer aannemen.
Na breede besprekingen en afspraken
wordt in de vacatures bjj acclamatie voor
zien door herkiezing van den zoo actieven
als accuraten secretaris-penningmeester, en
de bonoeming van de heeren Vreeburg uit
Domburg en A. A. ter Haar uit Goes,
respectievelijk tot afgevaardigde en com
missaris.
Aan den afgevaardigde wordt een wèl
omschreven mandaat meegegeven om namens
de afdeeling Zeeland in de hoofdbestuurs-
vergadering het volgend drietal grieven
tegen bet Hoofdbestuur ter tafel te brengen.
In de eerste plaats dat de motie-Zeeland
in de vorige boofdbestuursvergadering aan
genomen, in zake de noodzakelijkheid dat
het hoofdbestuur den eierenhandel bevor-
dere en trachte te geraken tot verkoop
der eieren op het gewicht geljjk in Dene
marken geschiedt, nog niet is uitgevoerd,
en dat bet Hoofdbestuur deze taak schui
ven wil op de schouders der provinciale
afdeelingen.
In de tweede plaats dat sinds het ver
schenen rapport in zake den KoDjjnenban-
