NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND No. 46 1904. Donderdag 14 Januari 18e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH De Rede van Minister Kif er. Haaf Londen voor eene wek. VERSCHIJNT elken maandag-, woensdag- en vrijdagavond. Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95. Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN v. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Zaterdag a. s. om IS1/* uur zal te Middelburg, Militair Tehuis, Nieuwstraat, een gewone vergadering van liet prov. comitd van A. It. K. V. in Zeeland gehouden worden, toe gankelijk, behalve voor de leden van liet P. C., voor alle bestuursleden van Centrale- ol Districts-kiesvereenigin- gen met adviseerende stem. De Arbeid van het Kabinet. Omtrent de vraag of hot Kabinet en de onder het Kabinet staande Departementen behoorlijk gewerkt hebben, wensch ik niet een statistisch onderzoek in te stellen, ver gelijkende de werkzaamheid van het vorig Kabinet over geljjke periode met een periode van het Kabinet. Nooit heb ik geklaagd over het vorig Kabinet, maar even beslist weiger ik het Kabinet van mjjn voorgangers ons als maat staf te zien aangelegd, omdat ook dit Kabinet het recht heeft zelfstandig zijn weg te gaan en daarover het oordeel te vragen. Zeker men heeft voorgerekend, dat uit de sluitings rede van 1899, met die van 1903 verge leken, bleek, dat in die van 1899 slechts 24 en in die van 1903 zelfs 33 wetsont werpen voorkwamen, en dat het aantal artikelen in 1899 was slechts 108 en in 1903 432. Maar wat zegt dat nu Men kan een ontwerp niet beoordeelen, wat de belangrijkheid betreft, naar het aantal arti kelen. Doch hebben die cjjfers eenige waarde, dan bljjkt zeer zeker daaruit voor ons geen achterlijkheid. Intusschen heelt men een andere tegen werping gemaakt. Men heeft in het Voorloopig Verslag voortdurend den minister van Binnenland- schs Zaken a faire genomen en over de ontwerpen der andere Ministers zoogoed als geen woord gesproken. Dit nu vind ik niet billjjk. Mijnerzijds wensch ik dan ook op dien onbilljjken weg het Voor loopig Verslag niet te volgen, maar liever op te merken, dat aan bet Departement van Financiën hard gewerkt is. Mede. 5. FEI7IL L E T O II. Maar toen wachtte den eerst zeer ver schrikten, toen door den slaap mogeljjk weer gekalmeerden, en nu door de draai ing zeker wel weer mot hoop vervulden luchtreizigers eene groote verrassingop dat 't voorgevallene geen schade zou doen aan de reputatie van het Reuzenwiel, kreeg ieder van de exploitatie maatschappij het pleistertje van 5, dat is dus 160 elk. Men kan begrijpen, dat de volgende avonden het wiel b|j w|jlen vol zat met menschen, die gaarne voor zulk een prijs een nachtje tusschen de spaken van het wiel wilden doorbrengen. Maar sinds dat ééne ongeluk weigerde het mechaniek niet weer Nog een ritje «on the top of a bus", achter den dikken, juist in z|jn zetel, zijn »bok" passenden koetsier, vliegensvlug door eenige drukke straten voor 5 centen geld en we zijn bjj huisde eerste dag is alzoo ten einde. De tweede dag. 'tls Zondag morgen! De dag, waarop ik gewoon ben met 7 of 8 leden van m|jn gezin naar de plaats der samenkomst van de Gemeente op te gaan in feestgewaad, wenschten we in Londen althans in een der kerken der Engelsche christenen den dienst bjj te wonen. Op den afstand van een klein kwartier loopens staat een kleine zeer nette kerk, een W esleyaansche kerk, waar tweemaal per Zondag gepreekt wordt voorm. 11 ure en nam. 6,30. Half elf togen we dus op weg en kwamen vroeg tijdig aan het bedoelde bedehuis aan. Heel deelen kan ik o. adat de tariefwet reeds van den Raad van State is teruggekomen, dat zij vermoedelijk hier ingediend zal zijn als de Kamer van het Kerst reces terug is. Over de werkzaamheid van het Depar tement van Justitie zal ik niet spreken, omdat de Kamer zelf in den aanhef van het Voorloopig Verslag op het IVde hoofdstuk zich daarover in zeer gunstigen zin heeft uitgelaten. Iotusschen is men mét een ander argu ment gekomen o. a. de geachte afgevaar digde uit Groningen heeft gezegdgij haait dingen overhoop, die gij niet behoeft te behandelen. Zoo b. v. de wijzigingen in de gemeente- en provinciale wetten, de waterreiniging enz. Dit alles hadt gjj kunnen laten, om eerst andere dingen te doen. Dit nu hoeft mjj van dien geachten afgevaardigde eenigszins verbaasd. De geachte afgevaardigde behoort tot de mannen, die een helderen blik hebben in het werk van een Departement. Hjj weet heel goed, dat de arbeidswetgeving voor rekening komt van één afdeeling van het Departement. Nu is er toch geen reden om daarom de overige afdeelingen van een Departement werkeloos te laten. In de tweede plaats heb ik er principieel bezwaar tegen, dat het politiek Regeeringa- beleid zoo geheel en al beheerscht moet worden door de arbeidswetgeving. Zeker, de arbeidersklasse vormt een gewichtig bestanddeel in de bevolking en heeft in meerdere mate dan andere dringende be hoefte aan hulp, maar gaat het nu aan, te zeggen dat de Eegeering zich ontslagen kan achten van den plicht om ook te voor zien in andere aangelegenheden Nu ik een wetsontwerp op de waterreiniging heb ingediend, zou men nu toch niet kunnen zeggen, dat het belang van de arbeiders klasse en van alle deelen van de bevolking gediend is door het stuiten van de ver giftiging, die in strjjd met alle hygiënische goede beginselen, in verschillende deelen van het land plaats heeft? Het brengon van meer zekerheid in de akten van den burgerlijken stand komt toch niet één bepaalde klasse, maar de geheele be volking ten goede. De regeling van bet bedr|jf der gemeentebesturen roept reeds zoo lang om voorziening, dat ik niet kan vriendelijk werd ons eene plaats aange wezen, 6 of 7 r|jen van den preekstoel af, recht er vóór. Een preekstoel is 't eigen lijk niet. 't Is een platform, met vast- staanden lezenaar. Aan het achterste ge deelte ervan zjjn óp eene verhooging zit plaatsen aangebracht voor een kleine 20 zaDgers en zangeressen, die 't koor vormen, en achter dat koor is 't orgel. De ge dienstige Custor bracht bijbels en gebeden boeken en zangbundels, zoodat we den ge- heelen dienst goed volgen konden. Voor een Hollander, een Gereformeerde, gaat 't in zoo'n dienst vreemd toe. Men bidt zit tende, met 't hoofd voorover op de bank, of althans wat voorover gebogen. Men zingt staande. Ook 't lezen uit Gods Woord geschiedt staande, en hierbjj woonden we eene vreemdsoortige handeling bjjDe predikant gaf op, dat gelezen zou worden Ps. 95. En nu begon hg met 't eerste vers, de gemeente las gezamenljjk en vrjj g«za- monljjk en vrjj geregeld 't tweede hjj 't 3e zij 't 4een zoo het geheele hoofdstuk. Deze wijze van bjjbellezen heeft zeker dat voor, dat de gemeente meedoet, mee leest, en misschien daardoor er meer aan heeft. Verscheidene hoofdstukken uit O.- en N.- Testament worden alleen door den voorlezer dat is hier door den predikant voorgelezen, afgewisseld met het zingen van liederen. Dit zjjn dichtstukken zooals onze psalmen en de Evangelische Gezangen der Herv. Kerk, zoowat dooreen gemengd. De wjjzen zijn zoo op de manier van Zondagschoolversjes, «Er ruischt langs de wolken" enz. Er zjjn zeer schoone melo dieën bjj en ze werden zeer schoon ge zongen. Moest ik kiezen dan verkoos ik zeker onze wjjze van zingen, niet boven inzien, verkeerd gedaan te hebben door ten behoeve van dat algemeen landsbelang nu eindeljjk maatregelen voor te stellen. Daar de afdeoling Arbeid door dit alles geen enkel oogenblik werd opgehouden, meen ik toch goed gedaan te hebben, door de andere afdeelingen van mijn Departe ment in die leemten in de wetgeving te doen voorzien. Een andere bedenking was deze«Gij verschuift te veel naar de toekomst, o. a. de regeling van de gemeente-finan- ciën en van de eedsquaestie. Gij doet ook niets aan het kiesrecht en niets tegen de zwendelarjj." Nu begrjjp ik er niets van. Eerst zegt men gjj moest uw kracht concentreeren op bepaalde wetten van socialen aard, en andere dingen niet doen, en nu weer zegt men als gjj dit en dat er niet nog bjjdoet en daar ook onverwjjld werk van maakt, doet gjj uw plicht niet. Ik dank den geachten afgevaardigde uit Rotterdam, die het denkbeeld van dade lijke regeling der gemeente-financiën be slist ontried. Wjj staan hier lij de be handeling der gemeente-financiën vóór een zeer ingewikkeld probleem, daar men niet alle gemeenten over êéne kam kan scheren en elke regeling zóózeer ingrijpt ook in de Rjjksfiianciën, dat het een in hooge mate roekeloos waagstuk zou zijn geweest, indien de Regeering, zoo maar voet stoots met een o.itwerp ware gekomen. Dit had misschien kunnen gebeuren, in dien toevallig aan het hoofd van het De partement van Binnenlandsche Zaken een groot financier stond. Maar dit ben ik niet en dit kan ook niet geëischt worden van een Minister van Binnenlandsche Zaken. In één geval was het mogeljjk geweest indien de oplossing had kunnen gevonden worden uitsluitend door verhooging van de Rjjksuitkeering van 1897. Maar ik heb al in de Eerste Kamer het vorig jaar gezegd, dat dit Diets zou helpen, want dat men er gelijktijdig de financiën van ver schillende categorieën van gemeenten en de Rijksfinanciën door in de war zou sturen en dat men over 4 of 5 jaren weer voor hetzelfde bezwaar zou staan. Men heeft niet alleen te doen met een accres van het inkomen, maar in de eerste plaats zelf met een accres van de uitgaven, en men moet te geljjk met verschillende die, welke daar in zwaDg is. Ik voor mjj vond het bepaald aangenaam en hartver heffend. Om over half twaalf begon de preek «Maria bjj het graf van haren Heere." Vrouw, wat weent gjj, wien zoekt gij Zjj hebben mjjnen Heere weggenomen en ik weet niet waar zjj Hem gelegd hebben 1" In nog geen 3 kwartier werd deze stof practiseh ontwikkeld. En daarop gevraagd Wien zoekt gjj nu, mjjne vrienden en vrien dinnen Zoekt Gjj ook den Heere, Uwen Heere? Hoe! hebbon ze Uwen Heere weg genomen Wie Laat ons waken tegen alles wat oorzaak kan zjjn, dat de Heere Zjjn aangezicht voor ons verbergt, tot wjj met smarte moeten vragen «waar is onze God?" of «Waarom verbergt Gjj U voor mjj En dan met schaamte te moeten zeggendat deden mijne zonden, mjjn leven en handelen. O, do'n't walks into paths, where you cannot see your God don't read boeks who can hurt yon fight against your sins with all powerlove your God with all your heart En dan W8rd de verdienste van den mensch tegen over de eeuwigheid als een wegwerpeljjk kleed, maar die van Christus, die zich voor ons overgaf tot in den dood des kruisses, als genoegzaam voor de zaliging des zon daars duideljjk voorgesteld. Ik was zeer getroffen door de getrouwe verkondiging van het heerljjko Evangelie van genade voor ellendigen, ook voor den grootste der zondaars, en ik gevoelde iets van de heerljjkheid van het Pinksterfeest de grootste werken Gods in de vreemde taalhet wegvallen van het taalverschil voor het Koninkrijk Gods. Bjj het eind- gebed en 't uitspreken van den zegen bleef categorieën van gemeenten rekening houden. Ik kan dus niet ontzien, dat ik in mora zou zjjn, door deze zaak te verschuiven. Ook over het kiesrecht moet ik mjj een enkele opmerking veroorloven, omdat van twee zijden gezegd is, dat wat daarom trent staat in de Memorie van Antwoord bevreemding heeft opgewekt. Men zegt namelijk, dat daaruit bljjken zou, dat ik, die vroeger voorstander was van uitbrei ding van kiesrecht, nu mjj daartegen zou hebben verklaard. Alleen bij niet juist lezen kan dit uit de Memorie van Ant woord gehaald worden. De daar gebezigde woorden toch bestrijden niets anders dan het algemeen stemrecht. Er staat uitdrukke lijk: »Bedoeld zal dus zjjn, dat uit elke geleding ook elk der samenstellende deelen stemrecht behoort te erlangenDit kon op niets anders doelen dan op het algemeen stemrecht. Daarvoor nu heb ik mij ook vroeger nooit verklaard, en wanneer nu de Regeering zich uitspreekt, dat zij daar tegen is, ligt daarin toch niet de geringste inconsequentie. Er is nog gezegd, dat de Regeering was rusteloos, onvast, en wat al niet meer, dingen die op mij den indruk maken van niets dan verlegenheids-argumenten te zijn. Alleen wanneer men niets dege lijks heeft, komt men aan met dergelyke klachten, waarover men lang en breed kan praten, maar waarmede men nooit iets verder kan komen. Verlegenheids-argumeDten noem ik het, omdat ze even gemakkelijk tegen het vorig Kabinet konden uitgesproken zijn, endaar werden verzwegen. Ojk het vorig Kabinet toch heeft de heer De Visser wees er reeds op bij zeer belangrijke wetsont werpen zjjn eerst vooropgestelde meening teruggenomen. Bij de Leerplichtwet ver viel het 7de jaar, terwijl opgenomen werd de herhalingsschoolbij de Militiewet ver ongelukte zelfs een Ministerbij de Drank wet werd het eerste ontwerp zoogoed als teruggenomen en vervangen door een ge heel anders opgezet ontwerpbij de On gevallenwet protesteerde de Regeering eerst zoo beslist mogelijk tegen hetgeen ia art. 52 en 53 staat, en daarna kwam zij zelf met een voorstel in dien geest, toen het eerste voorstel door de Eerste Kamer ver worpen was. ieder nog een oogenblik in eerbiedige stilte nederzitten, als om den zegen te «onder gaan", men hoorde niets dan bewoog zich hier en daar een man, een vrouw, tien, twintig rezen er overeind, eindeljjk stonden allen op. En vriendelijk bleef ieder in onze nabjjheid staan wachten, tot onze bank leeg was en de vreemdelingen ontvingen een groet of een handdruk, als de vrienden en broeders onderling. De trouwe koster informeerde nog eens of we de preek goed verstaan hadden en terug keerden we naar huis, met de aangename gedachte, veel te hebben genoten dien heerlijken Sabbaths- morgen. Ik heb nog vergeten te melden, dat midden in den dienst op eens alles stil ter neder zit, om den dienst dor barm hartigheid te beoefenen. Dan zingt men niet, dan rust allesalleen van hand tot hand gaat een collecte-bakje, waarin ieder zjjne gaven offert voor armen en verdere behoeften. In de avond godsdienstoefening waren we ook weer op tjjd present. Was 't des morgens de grijze preacher mr. Hiller, die den dienst '^leidde, nu inoost een student optreden. Deze deed dit op dezelfde wjjze ongeveer als de eerste, evenzeer tot mijne groote voldoening en stichting. De op komst van de gemeente was niet groot; 's morgens was die veel minder dan 's avonds. Onze hospes weet dit aan de holidays velen waren naar familie of vrienden ge reisd en lieten hunne plaatsen ledig staan. Met een heel gezellig samenzijn van klein en groot, vaste en tjjdeljjke huisgenooten werd de dag des feestes besloten. De derde dag. Dinsdagmorgen zouden we, bij gunstig ■weder, een uitstapje maken naar Wimbledon, Nooit heb ik er echter aan gedacht, dit Kabinet een verwijt daarvan te maken. Integendeel, ik vond dat een bewjjs van gezond gemeen overleg. Nu begrjjp ik niet, waarom de heeren, die nu over het tegenwoordig Kabinet zoo oordeelen, diezelfde klacht ook niet in het vorige Kabinet hebben ingediend. Arbeidswet. Thans volge hier een beknopt overzicht dezer belangrjjke wet. Onder arbeid verstaat deze wet al de werkzaamheden verricht in- of ten behoeve van eenig bedrjjf. Zij verstaat daaronder niet de werkzaamheden verricht in een bedrjjf van landbouw, tuinbouw, bosehbouw of veehouderij, in mjjnen en in de daarbjj behoorende werken en inrichtingen, zoowel onder als boven den grond, door militairen in dienst of door andere personen in dienst van den Staat onder leiding of toezicht van militairen, in Rijksopvoedingsgestichten, tuchtscholen, Rijkswerkinrichtingen en ge vangenissen, buiten een fabriek, een werk plaats en een winkel in of ten behoeve van hot bedrjjf van hem bij wien de persoon die zo verricht, inwoont. Deze wet verstaat onder man, een manne- ljjken arbeider die zjjn 17e jaar voleind heeftonder vrouw een vronweljjke arbeider die haar 17e jaar voleind heeftonder jongens en meisjes arbeiders die hun 17e jaar nog niet voleind hebben. Onder fa brieken en werkplaatsen verstaat deze wet nietinrichtingen, keukens daaronder be grepen, waar spijzen of dranken uitsluitend voor onmiddellgk gebruik worden bereid apotheken, vaartuigen, voor zoover aan boord daarvan geen andere arbeid verricht wordt dan in of voor het visschers- of schippersbedrijfveenderjjen. Onder winkel verstaat deze wetelke besloten ruimte die geen fabriek of werk plaats is, en waar goederen plaatskaarten daaronder begrepen gedurende meer dan tien dagen in een maand ter verkoop in het kiein voorhanden zijn, onverschillig of in de rnimte ook werkzaamheden worden uit- Wij vestigen de aandacht op de uit gave van dit wetsontwerp door Vada te Wageningen, die eenige maanden geleden ook het Voorontwerp in druk gaf. een dorp ten zuiden van Z. W. Londen. Dat dorp telt ongeveer 100,000 inwoners (dus zooveel als bijv. Utrecht). Prachtig weder was het, toen we 's morgens om 7 uur van huis gingen, en toen we Fulham achter ons lieten en de Putney-brug (over de Theems) overstapten en Putney door trokken, kwamen we buiten de stad. Prach tige, breede wandelwegen langs overschoone buitens voerden ons zachtkens opwaarts, tot een 80 Meter hoogte, en dan daalden we weer tot 62, waar het schilderachtige Wimbledon park overheerljjke wandelingen aanbiedt. Telkens doen de met hoog en laag geboomte begroeide hellingen der heuvels den wandelaar stilstaan, om een oogenblik te genieten van den aanblik dien het landschap opleverten dikwjjls moesten de beide Middelbnrgsche vrienden elkander eens herinneren aan Valken- burg's heerljjke omstreken, die we haast weervonden in Londens naaste omgeving. Was ons doel geweest, niet Londen zelf te zien, maar van natuurschoon te ge nieten, we hadden dan zeker langer daar vertoefd. Nu zorgde onze gastheer, dat we langs even schoone wegen als bjj de heenwandeling, weer om 10 ure aan ons logies in Waldemar Avenne aankwamen, verkwikt door de aangename morgenpro- meDade. Na een stevig ontbijt we rustten niet laDg togen we op weg, en ditmaal naar Ensttcdlen Paleis (Cristai Palace), waar we zoo dikwjjls van hadden gehoord en waar we heel wat verwachting van hadden. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1904 | | pagina 1