NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 45 1904.
Dinsdag 12 Januari.
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Kaar Wei voor esae veel.
Buitenlandse!] Overzicht.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Zaterdag a. s. om 121/* uur
zal te Middtlburg, Militair Tehuis,
Nieuwstraat, een gewone vergadering
van het prov. comité van A. R. K.
V. in Zeeland gebonden worden, toe
gankelijk, behalve voor de leden van
het P. C., voor alle bestuursleden van
Centrale- of Districts-kiesvereenigin-
gen met adviseerende stem.
FEUILLETON.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Rusland en Japan.
Mandschoerije en Korea.
Weken, misschien maanden lang houdt
de dagbladpers zich bezig met de vraag
Zal de oorlog tusBchen het groote Rusland
en zich sterk ontwikkelende, maar kleine
Japan uitbreken
Uit den stroom van dagelijksche, drup
pelsgewijze gegeveo, en elkander niet zel
den weersprekende berichten, iets op te
visschen is misschien voor onze lezers, die
belang stellen in de wijzigingen of aan
staande wijzigingen van de politieke wereld
kaart, niet onaangenaam.
Men wete dan in de eerste plaats dat
Mandschoerije een vruchtbaar land is met
ruim 10 millioen inwoners en Korea een
prachtig gelegen schiereiland met 12 15
millioen inwoners.
Nu heeft Rusland omvang en inwoners ge
noeg om niet meer te begeeren. En toch be
staat er naar de meening van alle deskundi
gen, groot gevaar dat het er Rusland om te
doen is Mandschoerije te annexeeren"en op
Korea meer vasten voet te krijgen. Mand
schoerije is ten deele onderworpen aan
China en ten deele aan Rusland. Mand
schoerije bekleedt tegenover China een
eigenaardige plaats. Mandschoerije heeft
China in 1644 aan zich onderworpen en
nog steeds wordt China door Keizers uit
het geslacht der Mandsehoes geregeerd.
Maar de numerieke, zedelijke en intel-
lectueele overmacht der Chineezen heeft
op haar beurt gezegevierd.
Korea is het eerst in 1653 door Hol-
landsche zeevaarders bekend geworden, is
zoo groot als Italië, levert granen, katoen,
tabak, ooft en wijn.
En als men nu de kaart van Azië raad
pleegt dan zal men zien dat Japan, gele
gen aan den Grooten Oceaan, vlak tegen-
4.
Welhaast komt de broeder, die z'n laat-
sten arbeid dezen week heeft verricht, ons
weer ophalen, om ons te brengen eerst naar
huis en dan naar Earl's Courtwaar we 't
overige van den dag met ons vieren zullen
doorbrengen, als we eerst eens genoten
hebben van de flinke tafel van onze gulle
gastvrouw. Naar Earl's Court met zijne
tentoonstelling van brandbluschmiddelen
en met zijne eigenaardige aantrekkelijkheden.
Zóó stappen we Diet binnen de Poort,
die toegang verleent tot het terrein, ge
legen in het Westen, in Brompton,'t N.W.
van Chelsea of we zien de enorme le
zaal reeds waar de spuiten en ladders en
allerlei andere bluschmiddelen te zien zijn.
Wat was dat een buitenkansje voor een
paar heeren, die ons opeens staande hiel
den Ze zagen, dat ik brildeen onmid
dellijk noodigden zij mij uit plaats te
nemen op een stoel, vlak vóór een oogspiegel.
Het kost nietsSit down, gentleman,
without any obligationWe nemen hier
kosteloos uwe oogen opIk zat reeds.
De éón scheen de baas en de aüdere, met
den titel van Professor, de bediende te zijn.
De eerste zette den oogspiegel recht en
sprak»Ga je gang, ProfessorMijn
eene oog was zeer abnormaal en m'n bril
deugde heelemaal niet. D« Duitsche pro
fessor ried mij ten sterkste, een bril van
hem te nemen. Een gouden voor 3 guinea's,
een minder soortje voor 1 pond. En om
dat ik 't was ik sprak Duitsch met
prof. zou ik die voor :l/4 pond krijgen.
Ik nam dien bril natuurlijk niet. Ik zag
over zich heeft,gescheiden door de Japansche
zee, Mandschoerije en Korea.
In handen van Rusland, den meest ge
vaarlijken buurman, voortdurend een be
dreiging voor Japan, en voor Rusland zelf
een prachtige bezitting aan de kust, uit
gelezen voor vloot-station.
Daar komt nog, bij dat, naar deskundigen
voorzien, Rusland een Staatsbankroet te
gemoet gaat.
De Russische maatschappij steunt hoofd
zakelijk, bijna geheel op den landbouw,
en kan daarin onmogelijk de middelen
vinden die noodig zijn om te voldoen aan
de eischen van een modernen staat. Het
machtige Rusland moet zich machtig ver
dedigen en dus machtig wapenen, en
voor zoover dat mogelijk is de cacono-
mische ontwikkeling der beschaafde wereld
bij houden.
Eunstmatig is in de laatste twintig jaren
de industrie gekweekt, met Staatshulp en
Staatsgeld.
Maar dat is onvoldoende. Naast pro
ductie moet consumptie staan. Industrie
heeft groote behoefte aan een afzet-gebied.
Eu Rusland ziet in die twee buren,
Mandsjoerije en Korea, een gewenscht
debouchó.
De millioenen aan een oorlog besteed,
zouder, naar Ruslands meening, productief
zijn door de ceconcmische winst.
Maar nu ontmoet Rusland Japan op
zijn weg.
In handen van China is het gebied aan
de overzijde der zee niet gevaailijk en
niet schadelijk.
Maar in handen van Rusland beide
daardoor ontstaat de spanning die de pers
alle dagen vragen doetWachter, wat is
er van den nacht ginds in het verre
Oosten 1
11 Januari 1904.
Provinciale Stoombootdienst op de Wes-
tersclielde Vlissingen. Staat van vertraging in
den treinenloop te Ylissingen van Vrijdag
1 Jan. tot en met Donderdag 7 Jan. 1904.
2 Jan. trein 11,44 aangekomen 12,10
4 11,44 12,04
7 8,52 9,08
7 11,44 11,55
Geen van deze alle had aansluiting.
wel, dat de jood van dezelfde familie was,
als die van Amsterdam en elders. Het
speet hem hun klaarblijkelijk, dat
ze me geen beteren bril dan ik had konden
aansmeren Op een paar andere plaatsen
in Earl's Court zagen we nog een dergeljjk
stel gezichtskundigen en oogheelprofessoren.
Toen bekeken we allerlei prachtige pompen
en exlincteurs, groote en kleineverder
weer in andere gedeelten prachtige winkels,
schoone musea met o. a. vele beelden uit
Assyrië, Babyion en Egyptezalen, versierd
naar de wijze van die landen, enz., enz.
Verderop kwamen we op een open terrein,
waar vroolijk de muziek weerklonk uit een
muziektent, waaromheen honderden menschen
zaten en nog eens honderden liepen te
luisteren naar de opvoering van prachtige
stukken, door een muziekkorps in groot
tenue. Daar voor was de Switch-back, eene
eigenaardige nabootsing van de »Montagne
russe op- en- neer- baan is misschien
de beste vertaling van het Engelsehe woord.
Men beklimt eene hoogte van eenige meters
zet zich daar neer in een zware ijzeren kar,
niet ongelijk aan eene automobile, de 6
plaatsen zijn spoedig bezet, voortdaar
gaat men snel een hellend vlak af, langs
rails, om aan de andere zjjde weer op te
loopen door de vaart die het rijtuig eerst
verkreeg. Nu gaat 't weer, na even een
kleinen boog te hebben beschreven naar
beneden, met een paar trappen, tot men
weer stijgt naar de plaats waar men was
ingestapt, en de vaart is afgeloopen. Wacht
even hier is de beek door de grot. In
stappen Een kunstmatige beek, met ver
snellingen, sehietstroomingen en kolkjes
voert u per bootje (6 of 8 personen te ge
lijk) door het »hart" der aarde in een
Was het dr. Kuyper niet, die eens in
een minder eerbiedige bui dagblad-corres
pondenten en interviewers vergeleek bjj dat
stekende en stekelige goedje, dat de be
woners der tropen tot in de binnenkamer
volgt, de muskieten. Die pers-muskieten
schijnen nu weder rijkelijk te gonzen om
de deur van zeker hotel op den Boulevard
Anspach te Brussel, waar dr. Kuyper tij
delijk verblijf houdt.
De deur bleef eenige dagen gesloten
maar nu zeggen zij die zich voor een
nieuwtje verhangen zouden, ingedrongen
te zijn.
En de een volgt den ander.
De een vertelt dat een tol-unie tussehen
Nederland en België doel der bijeenkomst
is, de ander dat versterking van het Ne-
derlandsch element op den voorgrond staat
6D een derde lacht niet dat douanen-
rechten aan de Congo de stof tot onder
handeling leveren.
En wij gelooven dat evenmin Sieske
de Vlaming als Klaas den O slander er
iets van weten.
Geen armoede en ellende, die het gevolg
is van overbevolking, van gedrukte looneD,
werkeloosheid of eenige andere maatschap
pelijke wanverhouding kan vergeleken
worden met de verschrikkeljjke ellende,
die in het gezin van den dronkaard wordt
gezien.
Er bestaat geen maatschappelijke nood,
die zoo dringerd om verwijdering roept
als het onheil dat de drinkgewoonten te
weeg brengt, omdat daarmede erfelijkheid
gepaard gaat. De verwoesting door alkohol
aangericht is onherstelbaar.
De gebeurtenissen op het wereldtooneel
en de verwachtingen voor de toekomst
dringen het vroeger zeer onbekende Japan
op den voorgrond.
Japan is slechts sinds het midden der
negentiende eeuw, evenals China bekend
geworden en is een vruchtbaar land met
warm-vochtig klimaat, iets kleiner dan
Zweden en telt 44 millioen zielen.
Dit bergachtig-vulcanisch eilandenrijk
vormt een voorpost in het Oosten gelijk
het Britsche rjjk in het Westen, welks
tegenhanger het is.
kwartier of 10 minuten. Nu eens zaeht-
kens voortbewogen, dan weer snel vooruit
schietende, gaan we door de soms donkere,
soms met allerlei gekleurd licht verlichte,
grot, hier en daar langs e:genaardige af
beeldingen van vrooljjke uitzichten in dalen
en op berghellingen, welke aan de wanden
op geschilderd glas zijn aangebracht. 't Is
heel eigenaardig en men zou gaarne
wenschen, dat de vaart wat langer duurde.
Daar blauwt weer 't daglicht en drie tellen
later zijt ge uitgestapt. Weer wat anders
Turken of 't echte zijn? bieden in
hun landskostuum hun zijde en kant ten
verkoope aan.
Een professor zeker een neefje van
den brille-professor wil den lief hebbers
de toekomst voorspellen enfin 't heeft
wel iets van een nette, fatsoenlijke kermis.
Weer watEen bootje wordt aan 't eind
van een grooten vijver tegen eene helling
van misschien 15 of 20 meters opgetrokken,
machinaal natuurlijk. Boven aangekomen,
zetten 8 of 10 personen er zich in daar
gaat 't langs rails vliegens vlug naar
beneden, om aan 't eind der helling, nog
eenige Meters van de wateroppervlakte af,
te worden neergesmakt in een vijver,de
matroos aan 't roer zorgt voor de juiste
richting en brengt de lachende opvarenden
eindelijk afvatenden naar den veiligen
wal. Het scheen wel, dat de zucht, om
zulk een vrij gevaarlijk tochtje te onder
nemen, velen had aangegrepen »De ma
trozen" hadden handen vol werk, om allen
te bedienen. Voor een souper met heer
lijke thee wist onze gids weer meesterlijk
te zorgen en daarna liepen we nog langs
allerlei ^tentoonstellingen", o. a. een dorp
in Oeganda, met zwarten enz.een Arabisch
Ook in Japan is geen eenheid van gods
dienst. Confusius en Brahma worden ge
volgd.
Ia 1873 werd een proclamatie, in 1638
bekend gemaakt, herhaald, waarbij de
godsdienst van Jezus als een slechte gods
dienst in het geheele land verboden werd.
Tegenwoordig wordt het Christendom on
gehinderd toegelaten en kunnen vrij kerken
worden gebouwd.
De belangstelling in het Christendom
steeg met de ambitie voor de Westersche
beschaving die zeer sterk op den voor
grond trad.
Maar toen de voordeelen met de Wes
tersche beschaving te verkrijgen minder
bleken te zijn dan men had gehoopt kwam
het „van vreemde smetten vrij" ook bij
den godsdienst van Japan meer in eere.
De vijandschap tegen het Christendom is
verdweneD, maar ook de belangstelling is
verminderd. En onder die verschillende
invloeden is een echt Japansch Christen
dom of het gejapaniseerd Christendom ge
boren met deze dogma'sliefde voor het
vaderland, trouw aan den Souverein, kin
derlijke liefde voor de ouders, harmonie
tussehen echtgenooten, eerbied voor de
grijsaards en vereering d«fc dooden.
De oorlogsgeruchten beginnen te zwijgen.
Wel kwam het nog niet tot een vergelijk tus
sehen Rusland en Japan,doch aan de zijde van
laatstgenoemden staat wordt meer en meer
zucht tot toenadering openbaar. Japan
heeft nu zoo goed al3 besloten de onder
handelingen met Rusland voort te zetten.
Wel is hij niet voldaan over de door
Rusland gestelde voorwaardenmaar hij
acht zich ook niet gerechtigd de onder
handelingen af te breken. Toch zal Japan,
tot het uiterste gedreven, tegen krachtige
maatregelen van verweer niet opzien. Dit
weet Rusland ook wel, en het maakt hem
voorzichtig.
Bereids had al een gevecht plaats tus
sehen een Russisch en een Japansch
smaldeel in de buurt van Tsoesina (een
eiland in de Broughton-straat). Dit zal nu
wel geen casus belli (een geval waar een
oorlogsverklaring op volgdn kan) worden
kamp met kameelen en andere beziens
waardigheden, en dan het omgekeerde
huis. Dat was, naar men zegt, de Clown
van de Parijsche Tentoonstelling. Een huis
met 't dak, een puntgevel, naar beneden
gebouwd, stoep en kelder naar boven
hoog in de lucht de meid op de stoep
poetsend en schrobbendde gordijnen
't onderst boven evenals de lampen, er
ontbreekt nog maar aan, dat ook de be
zoekers er op hunne hoofden in moeten
klauteren, dat ging echter op de gewone
wijze langs eene trap, naast den schoorsteen
aangebracht. Voor een schelling mocht
men opdalen tot boven in den kelder. Wij
hadden van de meeste dingen, ook van
deze »clown", genoeg aan 't uitwendige.
Nu volgde nog het vQigantic Wheel",
het reusachtige wiel. Zoo mag het wel
heeten, ook: een reus onder alle mogelijke
wielen der wereld lederen avond hadden
we gelegenheid, het ding te zien uit
steken boven alle huizen in het westen
der stad. Telkens hadden we 's morgens
of 's avonds, en dan verlicht, de heele
week door gelegenheid uit te roepen, ter
wijl we zaten boven op het dak van eene
omnibus, of wandelden door de woelige
drukte van dit deel van Londen »kijk,
daar heb je 't wiel weerEen heelen
schilling betaalt men om er op of liever
in te mogen. Een ijzeren stelling, wel
50 Meter hoog, draagt de reusachtige as,
eveneens van ijzer. De spaken zijn staven
van kolossale afmetingen de dubbele band
draagt een buitenste veertigtal op spoor
wegwagons gelijkende, wiellooze wagens
of kamers, ieder voldoende ruimte biedende
voor een twintig zittende en een dertig
staande wiel reizigers. We traden op de
maar het teekent toch de wederzijdsche
gezindheid.
Het gerucht gaat dat Rusland onver
wijld Mantsjoerije zal inlijven, zoodra Japan
een protectoraat" over Korea mocht willen
afhondigen. Wat wel waar kon zijn. Want,
gelijk de lezer weet, hierom gaat het, of
liever is het den twistzoekenden te doen.
Intusschen gaat Japan voort zich te wa
penen. De beide nieuwe Japansche krui
sers, zoo pas vau Chili aangekocht en in.
ontvangst genomen, vertrokken uit de Mid-
dellandsche zee met verzegelde orders,
na slechts vijf dagen tijd gehad te hebben
voor hunne uitrusting.
De twee gezagvoerders zijn Engelschen,
evenals de meeste officieren, machinisten
en matrozen. De snelheid van deze sche
pen overtreft zelfs die van het beste Rus
sische oorlogschip. Ook in Turkije, vooral
in zijn Aziatisch deel, blijft de toestand
ernstig. Ongeveer duizend gewapende Ar
meniërs bevinden zich in het distriet Sasoen,
welks hoofd en andere ambtenaren gevlucht
zijn. De bekende aanvoerder Tranik voert
bevel over de Armeniërs. Tewfik Pasja,
de Tuiksche bevelhebber, is met verschei
dene bataljons eD zes kanonnen te Musj
aangekomen, waar groote ongerustheid
heerscht, wijl men vreest voor een herha
ling der gruwelen van 1894.
Ook in Europeesch Turkije blijft 't
smeulen.
Maandag is te Ipek weer een christen-
gendarme door een onbekend gebleven per
soon doodgeschoten. Er is terstond een
instructie geopend, maar er is geen'twijfel
of de moord is een nieuw bewijs van het
toenemen der Albaneesche beweging in het
sandsjak Ipek en voor de noodzakelijkheid
van het krachtig optreden, waarmede Sjemsi-
pasj i dezer dagen is begonnen door een
expeditie tegen den weerspansigen Alba-
neezen-aanvoerder Bairam Hadeji. De Koela
(versterkte woonplaats) van Bairam, te
Novoselo in Djakovo, is door Sjemsi-pasja
omsingeld en na vergeefsche sommatie in
brand geschoten. Bairam zelf, drie zijner
volgelingen en vier vrouwen zijn daarbij
omgekomen zes Albaneezen gaven zich
over. Aan Tuxksche zijde beliepen de ver
liezen ééa gesneuvelde en drie gewonden.
De Porte heeft de Russische en Oosten-
rijksche gezanten intusschen weer op een
stelling toe, waar tussehen een bureau is
gevestigd. Daar stapt men in den ondersten
»wagen", die echter straks de bovenste
zal zjjn. Zie zoo, we zaten weldra. Enkele
minuten verliepen, en we hoorden den
wagen a'sluiten en de opstijging begon.
Maar heel langzaam draaide het wiel en
wij hadden weidra een heerlijk uitzicht
op de terreinen van Earl's Court, waar
alles prachtig schitterend verlicht was.
Alle gebouwen en tenten, tot de muziek
tent en de restauraties of tea rooms toe
waren geïllumineerd. Wat was dat prachtig I
En dan dat groote Londen, bij avond zich
verliezend in alle riehringen in den verren
horizon. Donker en breed verhieven zich
hier en daar, de trotsche torens en kerken
en cathedralen, tussehen schitterende rijen
en gloeiende lichtpunten, waar hoofdstraten
en pleinen gezocht worden. En steeds
meer stegen we, haast onmerkbaar, tot we
het toppunt hadden bereikt, d. w. z. eene
hoogte, bijna gelijk aan die van de»Lange
Jan" van Middelburg, Een medereiziger
vertelde ook nog, dat toen voor enkele
jaren het groote wiel nog maar enkele
weken gedraaid had, de machine, die het
om zijne as beweegt, op zekeren avond
defect raakte. Er waren toen ongeveer
tweehonderd mensehen in de gezamenlijke
apartemonten, die verplicht waren, den
nacht door te brengen, zwevend tussehen
hemel en aardeWel te rusten Wat
men ook beproefde, het wieltje wou niet
draaien, vóór de morgen was aangebroken.
(Wordt vervolgd.)
—o—
