NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 38 1903,
Vrijdag 25 December,
18e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISGH
RECLAMES.
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
Zij, (lie zicli met 1 Jan.
op dit blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
De maag van Lodewijk XIV.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p. 0,95.
Enkele nummersi 0,026.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
24 December 1903.
De Nieuwe Prov. Gron. Crt., onze opmer
kingen in zake de te verwachten groote
bestelling van witte dassen in 1905 bea
mende, voegt er bij
«We zullen vergast worden op mededee-
lingen van heeren, die een kerkorgel cadeau
gaven; die hun kerk getrouw bleven; die
ouderling of diaken zijndie bestuurslid
zijn van den Protestantenbonddie in de
binnenkamer een psalmversje zingen of ook
wel bidden, enz. enz.
We verwachten, dat ook de S. D. A. P.
al eenige Friesche predikanten aan 't werk
heeft om preeken te vervaardigen in den
geest van de leerrede over Jacobus 5 vers
1 tot 4, die door Sheldon II in Veendam
werd verspreid ter aanbeveling van de can-
didatuur Troelstra. Er zullen door deze
partij wel een voorraad strooibiljetten klaar
gemaakt worden, zooals die in Juli 1901,
waarin stond: «Hoort een predikant, die
in volle oprechtheid des harten vasthoudt
aan 'tGelool!" Ea die predikant was Ds.
Van der Heide, die ook al de candidatuur
Troelstra kwam aanbevelen.
Of, wil mon het kort uitgedruktaan
den bekenden kinderboom hangen de kin
dertjes en zingen «Pluk mijn, pluk mijn,
ik zal altjjd zoet zijn." Aan den eandi-
datenboom, geteekend door «Vooruit" in
1901 hingen de Kamercandidaten en zongen:
«Pluk mijn, pluk mijn, 'k zal altijd sociaal
zijn." En in 1905 zullen de candidaten
aan dien boom zingen «Pluk mijn, pluk
mijn, ik zal altijd vroom zijn."
't Is goed, dat we dit nu reeds weten
onze mannen kunnen zich dan alvast wapenen
tegon die mode- en stembus-vroomheid."
Een man die stelselmatig oppositie voert
tegen het beleid in onze partij, die gelijk
de Zeeuwmeenen wij, onlangs schreef,
mot den glimlach van spot op het gelaat
en met aller lei «aardigheden" het Chris
telijk ministerie aanvalt
Aldus de Slandaard in haar Kamerover
zicht van heden.
Mogen wij do Standaard vorzoekon aan
haar lezers meo te doelen dat do Zeeuw
iets dergelijks omtrent don hoer Staalman
niet gezegd heeft.
De ^rompslomp"-wet.
Onder het vorig Ministerie kwam ons
lieve vaderland te kwader ure aan Mr.
Borgesius' veel besproken leerplichtwet.
Met de meerderheid van ééne stem.
Onberispelijk was deze dwangwet niet.
Niemand in den lande trekt dit meer
in twijfel.
Ook niet de vader van dit maaksel.
De administratieve omslag is enorm, het
proces is verschrikkelijk traag, en hoewel
de wet eenerzijds het schoolgaan bevor
derd, eiseht zij tevens zoovele bezigheden
van onderwijzers en schoolopzieners, dat
er schade voor het onderwijs uit voortkomt.
Dr. Kuyper gaf dat onbewimpeld te
kennen, en sprak over den «rompslomp",
dien deze wet geeft.
Nu vroeg Mr. Borgesius aan de Regee
ring, of zijn kindeke niet wat kon worden
verbeterd, of liever of zijn wet niet eenigs-
zins kon worden gewijzigd.
Dat gaf aan Dr. Kuyper eene keurige
gslegenheid om Mr. Borgesius er allerver-
makelijkst tusschen te nemen.
Immers juist had Mr. Borgesius eenigen
tijd geleden over Dr. Kuyper's,«peuteren"
aan wetten geklaagd.
Wat zei nu onze Premier in antwoord
op Borgesius vraag
Dit:
»Hij heeft mij onlangs zoo duidelijk doen
voelen, dat het peuteren in een ingewikkelde
wet uiterst gevaarlijk is en ik er weinig slag
van had, dat ik er inderdaad bang voor ben,
dat, als ik met een voorstel kom, de geachte
afgevaardigde min of meer gekwetst zal zijn,
dat ik in het schoone gebouw van zijn wet
eenige misplaatste deelen wil aanbrengen, en
gevaar loop dat hij dan zal zeggen, dat ik
dat gebouw bederf."
De heeren Kamerleden schaterden van
het lachen.
Behalve Mr. Borgesius, de schepper van
dit zeldzaam kunstgewrocht, zelf.
En Dr. Kuyper ging nog even schalks
verder, met te zeggen, dat hij dus «huiverig"
was en voordat hij de hand aan zoo'n wet
legde, er eerst nog eons goed over wilde
denken.
Mr. Borgesius achtte het geraden over
zijn prachtige leerdwangwet verder te
zwijgen.
Dat was maar het beste ook. Rotterd
ln Eet Volk kon man dezer dagen de
volgende cynische ontboezeming lezeD. Wij
meenen van Mevrouw Roland H.lit:
Misschien heeft Mr. Aalberse gelijk en zul
len wij onze sociaal-democratische snoodheid
eeuwig boeten hiernamaals. Maar hij had
ongelijk toen hij beweerde, dat de sociaal
democratie ons ook op aarde ongelukkig
maakt. Integendeelzij maakt ons allen tot
blijmoedige menschen, wat men ons ook aan
doet, ons leven lang. En dat is óók wat
waard, niet waar kameraden
Laten de minder-doordenkende „kame
raden" in de S. D. A. P. niet te vast ver
trouwen op deze woorden.
Immers ten vorigen jare schreef een der
beste propagandisten uit die partij in
schoone taal iets dergelijks.
Deze fiaré strijdster voerde hare «ka
meraden" mee naar de berghoogten van
het ideaal waar zij hare banier geplant had.
Van haar standpunt kon gerust gezegd
worden dat was geloofstaal.
En zie slechts enkele weken later haalde
men het lijk dezer eerbiedwaardige idea-
liste op uit een vijver in het Vondelspark.
Met een moedeloos afscheidswoord aan
haar man en de partij die zij liefhad, had
zij te voren bekend gemaakt waar men
haar zou kunnen vinden.
Niet op de berghoogten der sociaal-de
mocratie maar op de rots Christus alleen
is de sterveling, ook bij zijne worsteling
om e'gen bestaan en om het goede voor
zijn naaste, veilig.
De godzaligheid is een groot gewiD, met
vergenoeging, hebbende de beloften des
tegenwoordigen en des toekomenden levens.
Eenige jaren geleden werd in een Duitsch
blad beweerd dat»het drankgebruik het
gevolg is der ellende, en eerst dan zal
verdwijnen als er een einde zal zijn ge
komen aan de maatschappelijke wanver
houdingen."
Op deze bewering antwoordde dr. Bunge,
professor in de physiologische chemie aan
de Universiteit te BazelDe vraag of
't voor den armen handswerkman beter
zou zijn om terstond te breken met de
drinkgewoonten, of om daarmede te wachten
totdat de maatschappelijke toestanden ver
beterd zullen zijn, deze vraag kan door
niemand beter worden beantwoord dan
door hen die er de proef mede genomen
hebben. En zulke arme arbeiders zijn er
bij millioenen.
Het aantal van hen, die in Amerika als
geheel-onthouders zijn opgetreden, bedraagt
10 millioen, in Engeland 5 millioen, ook
hebben in de Skandinavische landen eenige
honderdduizenden zich bij hen aangesloten.
Voor het meorendeel behooren al deze
geheel onthouders tot de lagere, niet be
middelde, arme volksklasse, en als men nu
de vraag tot hen richt, of ze iets hebben
opgeofferd, of ze iets ontberen is hun
eenparig antwoord Ons ontbreekt niets
Wij kunnen slechts spreken van winst,
wij hebben gewonnon aan lichaamskracht,
aan levenslust, en genieten meer geluk en
moer vreugde. Ware dit anders dan zou
het voorbeeld der geheel onthouding niet
zooveel navolging vindeD. Het is een niet
te loochenen feit, dat het aantal geheel
onthouders steeds toeneemt op alle plaatsen
waar eene vereeniging in het leven treedt.
Een stilstand of achteruitgang in de
geheel-onthouders bewegiDg is nog nergons
waargenomen of voorgekomen.
In Finland, dat ongeveer twee millioen
inwoners heeft, hebben alle gemeenten,
zonder eenige uitzondering, den handel in
alkohol verboden, en ook zijn bjjna alle
branderijen opgeheven. Daar is dus de
alkoholramp verdreven, en dat onder een
bevolking van twee miljoen, en niet door
«wijzigiDg der maatschappelijke toestanden",
maar doordien het Finsche volk de zede
lijke kracht bezat om de bron te stoppen
die zooveel ellende uitstort.
In 1903 zijn onder meer overledon
Vorst Alfred van Stolberg, Aartsherto
gin Elisabeth van Oostenrijk, Koning en
Koningin Alexander en Draga van Servië.
Prins Julius van Sleeswijk Holstein. Paus
Leo XIII, Prinses Elisabeth van Hessen,
Aartshertogin Margaretha van Oostenrijk,
Onder da buitenlandsche staats- of krijgs
lieden, industriëelen n geleerden noemen
wij Sagasta, minister van buitenl. zaken
in Spanje, Beuttemuller, (invoerder der
petroleum en petroleumlampen in Europa)
te Wiesbaden. Mac Donald, (Engelsch
generaal in den Boerenoorlog), dr. A.
Schreiber, directeur der Rjjrsehe Zending,
Hambury, minister van landbouw, en Sa
lisbury, oud-minister van binnenl. zaken
in Engeland, Brialmont, gep. generaal enz.
in België, Potter en Kaulbaeh, schilders,
Prof. Falb, Albert George, consul-generaal
te Berlijn, Prof. Mommsen, id. Charlotte
Pilz, diacones te Jeruzalom, Herbeit Spencer,
te Londen.
In ons vaderland stierven onder meer
Baron van Brienen v. d. Grootelindt. W.
Degoiïhardt. De leden of oud leden der
Tweede Kamer: Schaepman, v. Boissele,
Van Laa"-, Rilland, oud-prof. De Geer van
Jutfaas en oud-Zendingsdireetor Donner
en van de Eerste Kamer: Pij Is en Alberda
van Ekenstein. Adriaanse hoofd der Chr.
school te Den Helderde oud-hoogleeraar
J. J. v. Toorenenbergen. Oud-kolonel Roos-
male Nepveu Schaberg, rustend hoofd van
Neerlands oudste Christelijke school, te
's-GravenhageBruins, aardrijkskundige,
ds. P. Kapteijn ds. J. C. Raamsdonk
ds. G. A. Gezelle Meerburg, de oud-
hoogleeraren Beets en Land. Oud-kapt.
ter zee Van Herwaarden. Huijssen van
Kattendijke. IJkema, hoofd eener school
te 's Gravenhage. Van Oosterwijk Bruin,
Eere-Voorzitter van het Nederl. Jonge-
lings Verbond. Grelinger de laatst over
gebleven medeoprichter van dat Verbond.
De professoren Huizinga, Lamers, v. d.
Lith, HolïinanD, Schlegel. De aaitsbis-
schoppen Mgrs. v. d. Wetering en Botte-
manne. Viekke, industriëel to Oud-Gastel.
Van Tets. Schorer vice-president van den
Raad van State. P. W. Janssen, philantroop.
A. N. baron de Vos van Steenwijk, rech
ter te Arnhem. Volker, waterbouwkundige
te Sliedreeht.
En in onze omgevingMr. J. Schuur-
beque Boefje, rechter te MiddelburgMr.
W. A. v. Hoek ds. Pb. J. Wessels te Zie-
rikzee J. de Vos, notarisDoorenbos. Van
Nouhujjs, stationschef, Vlamings, leeraar
aan de R. H. B. Schooldr. v. Berlekom,
D. J. Mes, allen te Middelburg. Z. D. v.
d. Bilt la Motthe, notaris mr. LiebortJ.
J. Visser, allen te Goes. Geschiere, lid van
den gemeenteraad te Serooskerke. Mar-
kusse, idem te Kruiningen. K. J. v. d.
Wal, veearts, enz. te Kapelle. Vermet, ge
zworen van de B. W. te 's Heer Arends-
kerke. Verschaffel, burgemeester van Sas
van Gent, Peper, oud-burgemeester van
Aagtekerke, de Regt, lid van den gemeen
teraad te Wissenkerke. Vereeke, burge
meester van Waarde. V. d. Kruijsse Pilaar,
gep. schout bij nacht te Zi9rikzee. Cheva
lier, lid, en Van Uije Pieterse oud-lid van
den gemeenteraad te Vlissingen. Van
Waesberghe Janssens lid van ged. staten
van Zeeland; dr. J. K. de Bruijne, te
Zierikzee. Van der Staal, Scheepsbouw
meester en oud-lid van den gemeenteraad
te Veere.
Volgens de nagelatene beschrijvingen van
do Prinses Palatine, was Lodewijk XIV oen
groot eter. Zie hier wat een fransch blad
^Journal des mèdecins du Roihieromtrent
zeide De vermoeide en afgematte Koning
mocht des Vrijdags geon vleesch eten en
wenschte dat men hem toediende oen
duivensoep en drie gobradene kippen en
des avonds bouillon met wat brood. «Zoo'n
maaltijd van een zieke zou door vele moderne
magen niet verdragen worden, zij zijn veel
te zwak en vele moeten zich met melk
spijzen tevreden stellen."
Het wondervol geneesmiddel van de maag
de Pinkpillen, weet het wel, veroorloven
den eetlust terug te vinden en eene goede
spijsvertering te hobben. Zij zullen niet
maken dat een verzwakte maag in staat
zal zijn terstond een groote hoeveelheid
voedsel te verdragnn, maar zij zullen be
werken dat dezelve zonder pijn en met profijt
een gezond en redeljjk voedsel kan ver
dragen. De uitmuntende resultaten door
de Pinkpillen gegeven blijken ten duide
lijkste uit de volgende verklaring aan onzen
verslaggever gedaan door den Hoer W.
Frederiks, landbouwer Tent weg te Stolwijk
bij Gouda.
Op mijn gevorderden leeftijd van 71 jaren
begon ik allerlei ongemakken bij het eten
te bespeuren, de maag werkte niet moer
zooals voorheen.
De eetlust werd al minder en minder
en de lichtste spjjzen kon ik niet meer
vorteron. Maagkrampen, steken in de zijde
teisterden mij na hot eten en mijne krachten
namon van dag tol dag af.
Op aanbeveling begon ik met de Pink
pillen te gebruiken en ik mocht van lie
verlede beterschap gevoelen. Ik zette do
behandeling voort en thans werk ik weder
met lust. Alle menschen die mij zoo
sukkelende gekend hadden en mij thans
zien, zeggen als uit éen mond, wol, wel,
Frederiks, je bent een jong mensch ge-
wordon, waarop ik slechts antwoordde, dat
hebben de Pinkpillen van Dr. Williams
gedaan.
Er zijn duizende menschen die doffe
oogen hebben, die waggelend loopen, die
zich met tegenzin aan tafel zetten om
te eten. Zij hebben hoegenaamd geene
opgeruimdheid. Zij gevoelen zich geluk
kig als zij slapen kunnen en dit kannen
zij nog niet altijd. Negen tegen tienmaal
is dit te wijten aan de maag.
De maagziekten worden door de Pink-
pillon genezen, de genezing is van blij-
venden aard. Zij bekomen zulke praehtigo
resultaten, dank aan hunne eigenschappen
om het bloed te hernieuwen en te ver
sterken. Om dezelfde reden zijn zij on-
overtreffelijk tegen bloedarmoede, bleek
zucht, algemeene zwakte, gevolgen van
overdrevene lichamelijke en geestelijke
overspanning, scheele hoofdpijn, verblin
dingen.
Ze zijn een zenuwversterker bij uit
nemendheid en worden op bijzondere wijze
aanbevolen tegen neurasthenie, zenuwziek
ten, heupjicht.
Wij wenschen U geen maag als die van
Lodewijk XIV, die verplicht was op zijn
nachttafel een flink koud gerecht te hebben
staan om zijn eetlust te stillen als hij ont
waakte, maar wij wenschen U een gere-
gelden eetlust toe en gemakkelijke spijs
vertering, en dat zult U bekomen als gij
onzen raad opvolgt.
Prijs f 1.75 de doos, f 9— per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam. Hoofd-depothouder voor Nederland
en Apotheker. Franco toezending tegen
postwissel. Ook echt verkrijgbaar voor
Middelburg en omstreken bij JOH. DE
ROOS en voor Goes en omstreken bij
Üebr MULDER, Drogorjjon on Verfwaren.
Middelburg. In de gisteren onder voorzit
terschap van den heer Sprenger, bij afwezig
heid van de heeren Heijse en v. d. Harst ge
houden zitting van den gemeenteraad wer
den benoemd tot onderwijzeres aan school
I mej. G. M. A. van Nouhuys met 9 stem
men, tegen 6 op mej. J. A. Gravenstein
tot leeraar in de natuurkunde aan het
gymnasium de heer dr. R. van der Laan
tot lid van het bestuur der godshuizen do
heeren A. J. Hoorweg, mr. F. J. Sprenger
en H. A. van Airichem Boogaert; tot lid
van het burgerlijk armbostuur de heeren
C. J. J. A. van Teylingen, A. P. van do
Kamer en J. H. C. Heijse tot lid der com
missie van toezicht op het lager onderwijs
m9vr. Ilioolen, de heeren L. K. van der
Harst JJz., C. M. Ghijsen, O. Verliage, mevr.
E. H. P. Schorer-Plaat, J. P. F. van der
Mieden, H. de Raaf en mevr. G. Kakebeeke-
De Jongh tot lid van de plaatselijke com
missie van toezicht op het middelbaar onder
wijs de heer J. C. van der Harst J.Jz. Aan
mejuffrouw J. Renesde Boer werd op
haar verzoek eervol ontslag verleend als
onderwijzer aan school I.
Ter tafel kwam naar aanleiding van door
(jfed. St. geopperde bedenkingen, een nader
voorstel van B. en W. in zake den ver
koop van bouwterrein aan de Nieuwe poort
en Dokstraten. Zij stellen thans voor het
vroegere besluit intetrekken, de terreinen
aan den publi"ken dienst te onttrekken, die
te verkoopen en, vermits de verkoop reeds
heefc plaats gehad, te bepalen dat hiertoe
reeds besloten was vóór die veikooping.
Da heer den Bouwmeester deelt mede dat
hij de ruime opbrengst der bouwterreinen
grootendeels toeschreef aan de veranderde
voorwaarden, welke hem door den heer van
Dunné waren in de pen gegeven.
De heer Schorer begrijpt de bedenkingen
van Ged. St. nietwat deze willen is on
mogelijk. Wat de zaak in quaestie aangaat,
zal hij in die bedenkingen berusten, doch
bij eene volgende gelegenheid zal hij er
zich tegen verzetten.
De heer de Veer is hot niet eens met
den heer den Bouwmeester, hij is van
meening daf, ware de oude wijze van ver
koop gevolgd, de opbrengst nog hooger zou
geweest zijn.
Het nader voorstel van B. en W. wordt
daarop in al zijne onderdeelen stilzwijgend
goedgekeurd, en worden zonder stemming
aangenomena. een voorstel van B. en
W. om afwijzend te beschikken op een
adres van boekhandelaren betreffende de
aanbesteding van schoolboeken en b een
dito voorstel naar aanleiding van een adres
van L. van Heusden en 224 anderen be
treffende de jaarmarkt.
Ter tafel komt thans een door B. en W.
ingediende staat van te rooien hoornen en
wel3 olmen op de TurfUaai, 2 olmen op
den Korendijk, 2 olmen op den Kinderdijk,
23 olmen op de Rouaansche kaai, 13 olmen
op den Dam, 1 populier aan de Punt, 1
olm op het Smidsbolweik, 13 olmen op
den Veerschensiogel, 1 populier en 2 olmen
op den No. rlsingel, 6 olmen op den Vlis-
singschen singel, 2 olmen op den Schoor-
steenvegerssingel, 2 olmen in Klein Vlaan
deren, 1 olm op de Korte Heerengraelit,
15 olmen op het Molenwater, 3 linden op
het Noordbolweik, 5 olmen in de Nieuwe
Oostersche straat en 2 olmen en 1 abeel
op het Veerseli9 bolwerk. Tegelijk stellen
B. en W. voor afwijzend te beschikken op
adressen van W. van Eaneunaam c. s. Wed.
Buijs Geldof, H. C. Step en J. F. Brans
c. s. omtrent het rooien van boomen in de
nabijheid hunner woningen.
Wegens het gevaar dat zij opleveren
stelt de heer van de Ree voor do geheele
rij boomen te rooien van af do school aan
de Nieuwe Haven tot aan de Spijkerbrugj
