Uit de Tweede Kamer.
Kerknieuws.
Schoolnieuws.
R e c li t s z a k e 11.
Gemengde Berichten.
Ingezonden Stukken.
selijke schoolcommissie thuis behoorde.
Thans hebben zij de daad bij het woord
gevoegd, en er hem eenvoudig uit gezet.
Neuzen is en blijft een zonderling land.
Terwijl de antirevolutionairen er een groote
kracht ontwikkelen met hunne drie Chris
telijke scholen en hunne actie ook op staat
kundig terrein, waarvoor zij veel geld
offeren, hebben de liberalen, op lijfsbehoud
bedacht, een monsterverbond met de Room
sehen gesloten, met wier hulp zij zich van
de meerderheid in den Raad verzekerden,
een nieuwe verordening op de publieke
vermakelijkheden saamstellen endeneeni-
g^n antirevolutionair uit de Commissie van
Toezicht zetten om hem door een leider
der Roomsche bondgenooten te vervangen.
De Roomschen schijnen daar nog van
het Limburgsche type van voor '05 te
wezen.
Wanneer zij dan ook maar met scha en
schande wijs worden.
BRIEVEN UIT VLISSINGEN.
V.
Geachte Redactie! Wat thans vooral in
onze plaats hoofden en harten bezig houdt
is de aanstaande Gemeenteraadsverkiezing.
Van onze zijde heeft men het 't best ge
oordeeld ditmaal in de twee districten met
een en denzelfden candidaat op te treden
en wel met onzen geachten schoolopziener,
den heer Blum, een man van veelzijdige
ontwikkeling en met een oog en hart voor
de ware belangen van de ingezetenen. Aan
de voorstanders der Openbare School
is hij niet welkom. Van die zijde kan
men er zich nog niet aan gewennen, dat
anderen dan liberalen geschikt zouden
kunnen zijn voor onze schoolinspectie.
Eigenlijk moesten, naar hun meening, voor
standers van het christelijk onderwijs, als
de heer Blum, niet benoembaar zijn voor
schoolopziener enz. En nu den schoolop
ziener ook nog al in den Raad 1 Neen, dat
kan en mag hoelemaal niet. Wij hopen
dat de meerderheid der kiezers er anders
over zal denken. In alle gevallen is aan
den waan van het liberalisme, dat het
eigenlijk alleen kan regeeren en landsbe
trekkingen vervullen in den laatsten tijd
al menige knak toegebracht. Wij zouden
ons verblijden, als het liberalisme geheel
van dien waan werd bevrijd, maar
het is hardleersch.
De stembusstrijd zal mot ernst gestreden
worden. De onzen werken bedaard, maar
met volharding. Onze propagandaclub vormt
het keurkorps. De liberalen, vroeger zoo
gewoon de lakens uit te deelen, beginnen
blijkbaar te gevoelen, dat hun macht wan
kelt. Zij zullen alle kracht inspannen.
Goed, indien nu maar alle wapenen den
toets van waarheid en eerlijkheid kunnen
doorstaan. Hoe dan ook de uitslag zij,
dan brengt de stembusstrijd leven en winste.
Dinsdag, 8 dezer, had de uitvaart plaa's
van wijlen den heer Th. van XJije Pieterse.
De overledene hadden leeftijd van 84 jaren
bereikt. Als gewezen notaris en lid van
den Raad was hij algemeen bekend en ge
eerd. Gedurende vijftig jaren aaneen was
hij raadslid (18511001). Sedert 1864
was hij wethouder en ambtenaar van den
burgerlijken stand. In al wat Vlissingen
in die halve eeuw aanging, had Van Üije
Pieterse een belangrijk aand:el. Ook als
schrijver over het Notarisambt enz. heeft
hij zich naam gemaakt. Wij kunnen hem
wat zijn richting aangaat best rekenen
onder de oud-liberalen van vroeger, die
ook nog wel ter kerk gingen. Met hem
is wederom een der nog overgebleven ver
tegenwoordigers van een voorbijgegaan
tijdperk ten grave gedaald. Het heeft wel
eenigszins verwondeiing verwekt, dat de
Raad niet officieel bij de begrafenis schijnt
vertegenwoordigd te zijn geweest en er
ook van zijnentwege aan het graf niet is
gesproken.
Met vriendelijke groeten
t.t. SCRIPTOR.
Aan de orde was de afdeeling Volks
gezondheid" met al den aankleve van dien
tot de crematie of lijkenverbranding toe,
waarvan dhr. Pijnacker Hordijk een erkend
tooi stander is. Het debat was niet opge
wekt, de materie was dan ook niet opwek
kend, en stemde droefgeestig evenals de
sombere, donkere Decemberdag.
Bij de behandeling voor den post «Bij
dragen in de kosten van verpleging van
behoeftige lijders aan tuberculose" werd
het wat meer opgewekt en levendig, daar
de uitgave van een tienduizend gulden tot
bestrijding van «onze volksziekte by uit
nemendheid," zooals dhr. v. Kol de tuber
culose noemde, moeilijk genade kon vinden
in de cogen van twee leden dar rechter
zijde n.l. Heemskerk en Lohman.
Uit dien voorgestelden post wilde de
Minister bijdragen verleenen aan particulie
ren, aan directiö van inrichtingen tot ver
plegers van lijders aan die ziekte, alsmede
aan gemeente- en armbesturen voor de
verpleging van behoeftige lijders.
Reeds dhr. Mees had daartegen zijne be
zwaren teberde gebracht en wel een prin
cipieel bezwaar, doordien de staat, door het
zich inlaten met het verplegen van bepaalde
lijders, overstapt op het terrein der gemeente.
Ea zoo zouden de grenzen tusschen staais-
en gemeentezorg te zeer worden uitgewischt.
Dhr. Lohman kwam op tegen het begin
sel van staatsarmenzorg, dat de regeering
aanvaardde, zoodra zij snbsidie verleenen
ging aan armbesturen. En daarbij trok
de Goesche afgevaardigde in twijfel of niet
juist tuberculose door de vaccinatie wordt
verbreid. Is de onderstelling juist dhr.
Drucker beweerde het tegendeel en voerde
daarvoor enkele gronden aan dan is
het waarlijk geen wonder dat in ons land
zooveel tuberculose heerscht. Van een
anderen aard waren de bezwaren van dhr.
Heemskerk. Da strijd tegen tuberculose is
een zaak van het particulier initiatief. Dat
moest ook in dezen aangewakkerd worden.
En het heeft in de laatste jaren in dit
opzicht al zoo veel gedaan. Daarbij is de
kleine bijdrage van een honderd en vijftig
gulden voor eiken armen lijder, dus een
vierde van de kosten, voor een gemeente,
waarlijk nog zóó heel veel niet.
Dj meeste gemeenten zullen niet gaarne
een groote vierhonderd gulden daarbij wil
len leggen. Indien de gemeentebesturen
buiten de regeling werden gehouden, dan
zou hij wel vóór kunnen stemmen, maar
ook alleen in dit- geval.
De Minister zutto nader zijne plannen
uiteen. Van hulp aan bahoeltige lijdois
was niet direct sprake, maar eenvoudig
van de oprichting, door particulier initia
tief van sanatoria, ook voor minder be
deelden Het was een zaak van algemeen
volksbelang, zeide de Minister, terecht waar
toe algemeen kon worden meegewerkt
Door do rodaetie wij zeging van het voorstel,
zooals dhr. Heemskerk die wenschte, zou
de post onuitvoetbaar zijn. Dit ligt niet
in de bedoeling zegt dhr. Heemskerk, in
tegendeel, mijn amendement strekt ju:st
om de handhaving van den post mogelijk
te maken. Op de verklaring van tien
minister is echter dhr. Heemskerk bereid,
zijn amendement in te trekken.
Dhr. Lohman vraagt dan ol de Ministe'
zich verbindt dit geld niet te geven aan
gemeente- ot armbesturen Datria-i zal
toch afhangen of hij voor dan wel tegen
zal stemmen, tenminste het amende u-i.t
Heemskerk overnemen. Do mii.Lier ver
klaart, dat er geen geld zal gegeven worden
aan armbesturen,'wel aan gemeentebesturen
omdat dan patiënten uit kleine gemeenten
in een gesticht kunnen verpleegd worden
waarvan bet succes een heilzame opwek
kende kracht zou hebben. Dhr. Lohman
legde zich er toen bij néér. De gewijzigde
post gewijzigde redactie n. 1. wordt
nu zonder hoofdelijke stemming goedge
keurd. Zaterdag werd de behandeling der
begrooting voortgezet. In antwoord van
dhr. Van Kol verkharde de minister ook
voorstander te zijn van afschaffing van het
dwangstelsel bij krankzinnigen, ondanks de
bezwaren van gezinsverpleging. Ook wil
de minister overwegen of de opneming van
verplegers der gestichten in de Ongevallen
wet wenschelijk is. Verder deelde Z.Exc.
op een desbetreffende vraag meê, dat de
staatscommissie voor het krankzinnigen
wezen ook maatregelen zal beramen voor
koming van ontvluchting der verpleegden.
Vervolgens kwam de vivisectie ter sprake.
De heeren Van Idsinga on Brants drongen
aan op wettelijke voorschriften daartegen.
De hoenieopathie vond een warm voorstander
in dhr. Van Asch van Wijck. Thans is
de toestand in dezen verkeerd. Of de
hoemeopathie moet verboden worden, óf de
overheid moet in de toepassing dezer ge
neeswijze voorzien. Dit is trouwens ook
het standpunt van den minister. Dat hierbij
de Leidsche universiteit en de vacature-
Rosenstein ter sprake kwam ligt voor de
hand. Dhr Bos ook dhr. Troolstra
kwam op tegen de z. g. boekencensuur voor
de R. H. burgerscholen, naar de meeniog
der heeren was deze eene ongewettigde
onpaedagogische inmenging van de overheid
in de taak van anderen, wat de minister
ontkende. Z.Exc. verdedigde dan ook do
bedoeling van dezen maatregel. Maandag
is do discussie voor binnenlandsche zaken
afgebroken voor de Marinebegrooting.
Ned. Herv. Kerk.
Tweetal te Jutfaas P. de Looze te Oud-
Vosmeer en C. J. Leenmans te Bennekom.
Beroepen te Zevenhuizen E. H. Jonkers
te Lienden te Lienden J. W. Pieper
te Nieuw Beijerland te Oud Albas J.
J. v. Ingen te HazerBwoude.
Bedankt voor Kolhorn door W. Klaassen,
cand. te 's-Bosch.
Wemeldinge. Het college van nota
beien heeft in zijn Vrjjiag gehouden ver
gadering tot kerkvoogden herkozen de
heeren M. v. Oosten en A. Wabeke, en in
de vacature-Van Klink den heer Arij de
Schipper, met 4 stemmen tegen 1 op A.
Laven, 1 op A. Ruisaard en 1 blanco.
Middelburg. In de voormiddaggois-
dirnstoefening in de Nieuwe Kerk werd
Zondag alhier de van Makkum overgekomen
leeraar ds. J. de Visser in zijn ambt be
vestigd door dr. J. Th. de Visser, predikant
te Amsterdam, met met een predikatie naar
aanleiding van Ps. 27 13a. Des avonds
deed ds. de Visser intrede en koos tot tekst
voor zijn prediking Joh. 8 36. By beide
godsdienstoefeningen kon het ruime kerk
gebouw de opgekomen schare ter nauwer-
nooi bevatten.
Te Amsterdam is overleden de oud
professor dr. J. J. v. Toorenenbergen, in
den ouderdom van 81 jaar. Hij werd 50
jaar geleden (17 Nov. 1844) bevestig! te
Elspeet; stond van 1848 tot 1864 te Vlis
singenwas van 24 Jan. 1864 tot 10 Jan.
1869 director van de Utrechtsehe Zendings-
vereeniging, tot 1 Jan. 1880 predikant te
Rotterdam en tot 1892 professor aan de
Gemeente-Universiteit te Amsterdam. Se
dert dien tijd leefde hy als ambteloos
burger, en laat den naam na van een groot
geleerde.
Geref. Kerken.
Beroepen te Veere A. Scheele, cand. te
Terneuzen te Krabbendijke G. Doekes
te Heemse.
Geref. Gem.
Ds. A. Mackenzie, predikant bij de
gemeente onder het Kruis te Dirksland
zal daar D.V. afscheid preeken op Zondag
10 Januari a.s. en intrede houden bij de
gereformeerde gemeente te Krabbendijke
op Zondag 17 Januari d.a.v. na bevestiging
door ds. L. Boone van Terneuzen.
Krabbendijke. Door den kerkeraad der
Gereformeerde gemeente is aan de west
zijde van de Wilhelminabaan een terrein
aangekocht om daarop een pastorie te
bouwen.
Geslaagd te 's-Gravenhage voor de wis
kunde middelbaar onderwijs mej. M. Oorver
te Vlissingen.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van 12 December zjjn ver
oordeeld wegens: jagen zender acte en verg.:
J. S. te Driewegen 2 X f2 b. s. 2x2
d. h., verb, vevkl. bevel uitl. geweer of te
betalen f3 b. s. 2 d. h., P. A. S. te Clinge
tot 2 X f2 b. s. 2 x 2 d. h., verb, verkl.
bevel uitl. geweer of te betalen f 1 b. s.
1 d. h., P. K. te Wemeldinge tot 2 X f3
b. s. 2 X 2 d. h. verb, verkl. geweer en
pa' roon in veld poging doen om wild te bemacht
z arte C. P. K. Mz. te Borssele f 1 b s.
1 d verb, verkl. eend J. van F., L. Z. en
A N. te Kloetinge ieder f 0,50 b. s. 1 d.
verkl verb, haas J. P., M. P., M. van de
W., P. C. P., A. P., L. B., en W. B. allen
te Ierseke ieder f 3 b. s. 1 d. h., in gesloten
jachttijd wild vervoerenJ. G. van 't W. te
's-Heer-Arendskerke f2 b. s. 1 dag verb,
verkl. haas C. R. te Borssele f 3 b. s. 2
dgn. verb, verkl. haas. P. K. te Heinkens
zand f 5 b. s. 3 d. h. verb, verkl. 2 hazen
J. C. B. te Rilland-Bath f 10 b. s. 3 dgn.
verb, verkl. 3 hazen, poqing doen om met
strik wild te bemacht. J. H. te Ierseke f 3
b. s. 2 dgn. P. K. te Wemeldinge f 3 b.
s. 2 dgn. met bevel tot vernietiging strikken
visschsn zonder acte en verg. L. W. te Goes
2 X f2 b s. 2x2 dgn verb, verkl. bevel
uitl. kruisnet of fl b. sl d h.strooperij:
G. H., J. P. C. te Goes ieder f 1 b s 2
dgn J. v P., P. M. te Ierseke ieder f 1 b.
s 1 d. h., A. de C., P. V. te Goes ieder
f2 b. s. 2 d. h. D. L. de D., P. S. en J.
O- te Ierseke ieder f 2 b. s- 2 d. h.vee
laten loopen op een anders grondM. de J.
C. Z en G. O- te Krabbendijke ieder f 3
b- s- 2 d. h. J. O. te Ovezande f 3 b. s. 2 d. h.
nachtrumoer verwekkenJ. R. D., H, D. te
Ierseke ieder f 3 b, s. 2 d. b.in dronken
schap gevaarlijke handeling verrichten M. A.
te Rilland Bath f3 b. s. 2d. h-, loopen
over beplan'en grondW. G. te Middelburg
f 2 b. s. 2 d. h., J, F. te Kloetinge f 5 b-
s. 3 d h.in September loopen over weiland
J. van P. en P. M- te Ierseke ieder f 1 b.
s- 1 d. h.
rijden over grond met verboden toegang A.
R., te Woensdrecht, O. O., en J. C. Z., te
Rilland Bath ieder f2 b. s. 2 d. h. A. S.
W., C. T., W. J. S., en J. J. V., te Krab
bendijke ieder f2 b. s. 2 d. h.reizen in
trein zonder kaartjeH. C., J. D., te Krui-
ningen f2 b. s. 2 d. h.sluitboomen aan
overweg niet tijdg sluiten'. J. M. K., te Ka-
pelle f 3 b. s. 2 d. h.vee op spoorweg laten
loopenW. in 't A. en C. G. te Sehore
ieder f 3 b. s. 2 d. h.in dronkenschap op
openb. weg wapen bij zich hebbenJ. B. P.
te Goes f 2 en f 3 s. 2 en 3 d. h.
melk venten in open emmerC. M., te Goes
f 1 b. s. 1 d. h.in beb. kom met rijtuig
zonder veer en in draf rijden: M. de K., te
Ierseke f2 b. s. 2 d. h.'s avonds fietsen
zonder licht: J. W., te Goes, J. v. D., te
Cats, L. R., te Hoeiekenskerke, W. v. S.,
te Driewegen en J. L., te Wemeldinge,
f 1 b. s. 1 d. h.met in acht nemen voor
schriften ter voork. van aanv.P. S., zond.
bek. woon- of verbl. plaats en D. B., te
Sliedrecht ieder f3 b. s. 2 d. h.graven
binnen 500 M. afstand enzH. C., te Ierseke
f3 b. s. 2 d. h. Schelde bev. met verb,
vaartuig: L, S., te Santvliet f3 b. s. 2 d.
h. verb, verkl. bevel uitl. visch of 0.10 s.
1 dag, A. D., te Santvliet f3 b. s. 2 d. h.
verb, verkl. bevel uitl. visch of f 0.20 s. 1
d. h. T. S., te Santvliet f3 b. s. 2 d. h.
verb verkl. bevel uitl. visch of f0.25 s. 1
d. h.Schelde bev. met onduidelijk letterteeken
en no E. S., te Iersske f3 b. s. 2 d. h.
Schelde bev. met vaste inrichting z. consent
J. R., te Ierseke f 5 b. s. 3 d. h.Schelde
bev. z. consentE S., te Ierseke f2 b. s.
2 d. h. A. S, te Graauw en J. E., te Ier
seke ieder f 3 b. s. 2 d. h.Schelde bev. z.
verg.J. P., te Ierseke f 0.50 b. s. 1 d. h.
P. J. v. d. K., J. v. d. P., en L. van L
te Ierseke ieder f 1 b. s. 1 d. h.zich be
vinden op eens anders perc. in Schelde z. verg
J. v. P., te Ierseke f2 b. s. 2 d. h. C. W.
K., L. K., en J. G., te Ierseke ieder f2
b. s. 2 d. h.visschen aan voet zeedijk in
Schelde: M. D., en P. de W., te Ierseke
ieder f 1 b. s. 1 d. h.overtreding ijkwet
J. V., te R.-Bath, W. v. L te Kloetinge,
J. V., te Wemeldinge, J. de J., G. M., J.
Z., te Kapelle ieder f 1 b. s. 1 d. h. M.
E., te Kapelle 4 X f 0.50 b. s. 4 x 1 dag,
alle met verb, verkl. der inbeslaggen. maten
en gew.dronkenschap bij 10e herh 2 X
geplgd. A. V., te Kruiningen 2 x 3 w. h.
Voorts werden bekrachtigd de verstek-
vonnissen dd. 25 Mei en 8 Augs. 1903
waarbij A. de V. te 's Gravenpolder wegens
jachtdelicten werd veroordeeld tot 2 x f 15
b. s. 2 x 6 d. h. verbaurdverkl. geweer
bevel tot uitl. of te betalen f 1 b. s. 1 d.
h. en f2 b. s. 2 d. h. verbeurdverkl. bevel
uitl. haas of te betalen f 1 b. s. 1 d. h.
en waarlegen verzet was gedaan.
Wemeldinge. In de Vrijdag gehouden
gemeenteraadsvergadering, onder voorzit
terschap van den lieer burgemeester, en
tegenwoordigheid van alle Lden, werd met
algemeene stemmen besloten aihaesie te
verleenen aan een adres van de aid. H ilst
der Maatschappij van Lindbouw aan Ge
deputeerde Staten tot afschaffing van tol
heffing. Ter benoeming van een lid van
het burgerlijk armbestuur (periodieke af
treding P. Bliek) werden door dat bestuur
aanbevolen de aftredende en F. Burger. De
Raad benoemde met 5 stemmen den heer
Bliek er was 1 stem op den heer v. Staalen
uitgebracht, en 1 stem was in blanco.
De raad besloot met algemeene stemmen
te aanvaarden een schenking van den heer
B. de Jonge van f 160, gedeelte zijner
jaarwedde van 1 Juli tot 1 November jl.
Op de begrooting voor 1904 komt voor
een prelevement op het vermoedelijk goed
slot van 1003. Gedep. Staten maakten be
zwaar dit goed te keuren. Dj Raad besloot
daarom voor de vernieuwing der dorpstraat
een hooger bedrag uit te trekken van f 233
en een leening aan te gaan van f 275. De
post wordt op 't oude bedrag teruggebracht.
Op de begrooting 1903 wordt overgeschre
ven Hoofdstuk VII afd. Ill, art. 1 uit
Hoofdstuk XV art. 1 f 33,33 en goedgekeurd.
Op het verzoek van Reijnout om ver
hooging zijner jaarwedde als gem.-veld-
wachter en gem.-bode adviseeren B. en W.
hem f 15 te verhoogen. De Raad besloot
echter zijn traktement als gemeentebode
met f 25 te verhoogen.
Een herhaald adres tot heropening der
bewaarschool was ingekomen, en met ver
zoek om intrekking van het Raadsbesluit
van 1 October. Na breede, warme dis
cussies, waarbij geen nieuwe argumenten
in debat gebracht werden, de minderheid
het nut der bewaarscholen uiteenzette, de
meerderheid tegen de kosten opzag, en de
voorzitter verzekerde wanneer het particu
lier initiatief toonde zelf iets te willen doen,
de Raad wel niet ongeneigd zou bevonden
worden deze zaak met gemeentesubsidie
te bevorderen, werd het voorstel-Lin-
denbergh om 't Raadsbesluit van 1 Oct.
in te trekken en het verzoek om heropening
van de gemeente-bewaarschool toe te
staan met 4 tegen 3 stemmen verworpen.
Tegen de hh. Ruisaard, Dominicus, de
Broekert en de Voorzittervoor de hh.
Lindenbergh, v. Oosten en Nijsse.
Het suppletoir kohier Hondenbelasting
1903 wordt op f 14 vastgesteld.
Besloten wordt de Wilhelminastraat en
het Loopweagje aan te koopen, voor zoover
het geen gemeente eigendom is, en B. en
W. worden gemachtigd pogingen daartoe
in 't werk te stellen. In de Commissie
tegen schoolverzuim, att. 15 Leerplichtwet
werden benoemd de heeren P. Lindenbergh
(voorz.) D. J.- v. d. Graaff, J. H. J. Bar-
telse, A. Laven en Chr. v. Dijl, Secundi,
A. Dominicus en P. v. d. Werf.
De verordening inzake artikel 1 der
Woningwet in verband met 't advies der
Gezondheidscommissie wordt op voorstel
van B. en W. vastgesteld en zal ter goed
keuring worden gezonden aan Gedep. Staten.
Van Ged. Staten is bericht ingekomen
dat 't Riadsbesluit tot opheffing van school
2 (Baan) niet is goedgekeurd. B. en W.
berusten in deze beslissing en zullen in
de volgende vergadering een nader voor
stel indienen.
's Heerenhoek. Als bijzonderheid kan
worden gemeld dat hier onder Borssele
een strooper bezig zijnde met de lichtbak,
een haas en een patrijs tegelijk schoot.
's Heer-Arendskerke. Ten gerieve
van de bewoners van het »Eindewege« alhier
zal met ingang van 16 December a. s.
aldaar, eene tweede brievenbestelling wor
den ingevoerd, waarmede J. Meijers wonende
in deze gemeente zal worden belast.
'sHeer-Arendskerke. Aan den overweg
bij wachtpost 48 alhier wordon van wege
do Maatschappij tot Exploitatie van Staats
spoorwegen rolbarrières aangebracht, tenge
volge waarvan in een reeds lang bestaande
behoefte zal worden voorzien, en het gevaar
voor ongelukken zeer zal verminderen.
By de Werkverschaffing te Goes
hebben zich 40 en bij die te Middelburg
124 werkloozen aangemeld.
Met ingang van 1 Jan. a. s. is benoemd
tot kommies-ontvanger le categorie te Bath
N. A. van Drongelen, thans kommies ont
vanger 2e cat. te Termunterzijl.
Om tot de oprichting eoner Antirev.
kiesv. te geraken trad de heer A. Boot
van Kruiningen Vrijdagavond op in de Gerf.
kerk te Anna Jacoba-Polder met het on
derwerp Belgden en Strijden ook op staat
kundig gebied. Daarna werd een kiesver.
opgericht met aanvankelijk 18 leden, die
zich bij de centrale en bij het prov- comité
zal aansluiten.
Door een vallenden boom werd Vrij
dag te Driewegen bij Biervliet een man
gedood. Een kolendrager te Arnhem
is aan het station zoo ernstig door een
trein gegrepen en verwond dat hij aan de
gevolgen bezweek. Een ongehuwde ge
vaccineerde vrouw te Volendam is aan
de pokken bezweken. Dit is nu al het
vjjfde slachtoffer van de 8 aangetasten.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de liedacteur
Veroorloof mij een opmerking naar aan
leiding van «Jona en de walvisch".
Dat ixi Jona I 17 alleen sprake is van
«een grooten visch" zonder nadere soort
bepaling, wordt, zoover ik na kan gaan,
door niemand ontkend of botwijfeld.
In Matth. XII 40 staat in 't Grieksch
de naam ketos (die nergens elders in 't N. T.
voorkomt en dus niet, zooals er in De Zeeuw
gezegd werd, «elders door zeemonster
overgezet" is) Velen beweren, dat deze
naam eenvoudig groot zeedier, zeemonster,
beteekentVan der Palm en de Synod,
vertaling hebben 't woord op dergelijke
wijze weergegeven. Anderen echter denken
bij den naam ketos beslist aan den walvisch:
dit woord (iD zijn tegenwoordige beteekenis)
lees ik niet alleen in onze St.-Vert., maar
ook in de Duitsche vertaling van Luther,
in do Fransche van (Etramare en voorts
in de Engelsche, Deensche en Zweedsche
vertaling, die mij ten dienste staan. By
dien naam mag men, zou ik denken, zich
even goed den in de Middell. zee wel
voorkomenden potvisch (potwal), als den
daar daar niet voorkomenden Noorschen
walvisch voorstellen Onze vertalers
hebben echter en dit is 't, wat ik eigen
lijk zeggen wilde toen zij in Matth.
XII 40 walvisch neerschreven, aan een
bepaald soort van zeedier gedacht en met
bedoeld een grooten visch zonder nadere
bepaling. Dit blijkt uit de randteekening
bij Jona I 17, waar bii «een grooten
visch" aangeteekend staat«n.l. een wal
visch" en ten bewijze naar de plaats in
Mattheüs verwezen wordt. Deze randtee
kening zou geen zin hebben, als in Matth.
XII, volgens het oordeel onzer vertalers,
geen bepaalde visch genoemd werd.
In de afleiding walvisch groote visch
werkelijk bewijsbaar (Daargelaten, of men
in de 17de eeuw nog aan die afleiding
dacht), Is walrus werkelijk «groote rus"
Walnoot groote noot? Ik betwijfel al
deze afleidingen ten sterkste (komen zij
niet 't eerst voor in één van Da
Costa's Bjjbellezingen ?).(2) Op dezen grond
walvisch is in 't Eng. whale't Duitsch
heeft naast 't meerv. wallfische ook Wale
deze weglating van 't woord visch is mij
onverklaarbaar, als wal groot beteekent en
nog in de 17e eeuw in die beteekenis ge
voeld werd. Ik geloof veeleer, dat wal
samenhangt met balaena, den Latijnschen
naam van den walvisch, waarvan 't woord
balein afgeleid is. Walrus heeft zeker niets
met Rus te maken («rus" ken ik niet)de
Eng naam seahorse doet aan ros paard)
denken de naam zal een dier moeten aan
duiden, dat in de verbeelding der oude
zeelieden althans, kenmerken met 't paard
en tevens met den wal, d. i. den walvisch
gemeen had. Walnoot eindeljjk wordt in
't Duitsch wel weergegeven door welsche
Nüss, d. i. waalsche noot. Dit waalsch
wijst heen Daar 't Romaansch-Keltische ge
bied, vanwaar de walnoot in tegen
stelling met de inheemsche hazelnoot
afkomstig was. Zie ik verkeerd, zoo houd
ik mij voor terechtwijzing aanbevolen.
K. WIELEMAKER.
Biggekerke, 10 December 1903.
Van een vergissing, onzen geleerden
vertalers onwaardig, is volstrekt geen sprake.
Zelfs ook niet, al hadden zij aan den Groen-
landschen walvisch gedacht. Jona's geschiede
nis blijft een wonder en alle pogingen, om ze
min of meer van 't wonderbaarlijke te ontdoen
zijn als mislukt te beschouwen. «God be
schikte den visch" of Hij hem uit de IJszee
of uit den Atl. Oceaan zond of Hij hem expresse-
lijk schiep wellicht 't doet alles niets ter zake.
Met «elders" bedoelde de schrijver
schriftverklaarders. Red.].
(i2) Onze opvatting walvisch groote
visch berustte op de uitlegging van Loo-
man—Hoogenbirk en van ds. Veltenaar
te Laar, aan wiens opstel in de Hollander
van 1902 een en ander ontleend was;
deze verklaarders leveren eehtor geen be
wijs voor deze bewering en de theologen
en andere geleerden die wij daarna raad
pleegden zwijgen er over. Calvijn, Keil
en Delitzsch, Brahms, reppen zelfs niet
van eenig verschil. Ook Funcke niet. Wij
moeten derhalve deze opvatting loslateD,
met dank aan den heer Wielemaker voor
zijn juiste opmerkingen. Red).
Serooskerke, (W.) 12 Dec. 1903.
Waarde Beer Redacteur
Vergun mij s. v. p. een klein plaatsje
in uw geëerd blad. In uw vorig nummer
komt een stukje voor van dhr. H. J. Ver
slui] s alhier, waarin o. m. te lezen staat,
dat uw berichtgever al te beknopt was.
Ik meende, mijnheer de Redacteur, dat ik
juist beknopt moet zijn in mijne berichten,
en een volledig verslag van het verhan
delde op de kiesvereeniging lag niet op
mijn weg. Dhr. Versluijs is ook te be
knopt waar hij schrijftNiemand der aan
wezigen durfde bewereD, dat genoemde
heer (de heer Cornelbse) antirevolutionair
is", en waar hij alleen als spreker den
heer P. Melis Az. noemt. Door een viertal
sprekers is heel wat in net midden ge
bracht, omtrent het al of niet antirev. zijn
van den heer C.
Hierbij zal ik het laten, mijn tyd is te
kostbaar en ik vind het niet noodig, om
onze dorpskwestie verder en dieper te be
handelen.
Uw Berichtgever.
(Wij ontvingen n. a. v. het stuk van mr.
Versluijs nog een schrijven van V. dat op
