NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 32 1903
Zaterdag 12 December.
18e jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bij dit mier bekoort een Bijnepel.
Middelburg.
RECLAMES.
Laatste ecto van liet Vaticaan.
ette Dienstbode,
10,-
10,-
I,-
8,30
9,-
$.esin>'0dijdd£
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Zij, die zicli met 1 Jan.
op dit blad abouneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
f. II. IILUM,
UIT IIIj i»im
Een bladzijde uit Engelands geschiedenis.
Gemengde Berichten.
SVordt gevraagd
18 jaar, liefst uit den boe-
Pascli vrij.
reau „De Zeeuw", Goes.
MTRAMDIENST.
nngenMiddelburg.
lissingen Zeilm. vin. 4,50r,
0,30, 11,—, 11,45 nm.12,30,
2,45, 3,30, f4,15,5,—, f 5,55
3,30, f9,15, 10,15.
v. d. Remise.
ddelburg(Markt) vm. 5,20,
,15, 11,50, nm. f 12,35, 1,20,
35, 4,20, f 5,5 6,-, 7,-
10, 10,20, 11,—.
'en geen goederen.
00T TELEGRAAF.
December,
dam en van Antwerpen
live Maandag) s'morg.7,u
MIDDELB. ROTTERDAM.
December,
litgezonderd des Zondags
6,30 van Middelburg 8,
8,15.
2, 9, 16, en Vrijdag 4, 11,
ierdag 26, geen dienst.
3CHE HAVENDIENST
t Vlissingen 6.6.20, 7.
'5, 9.30, 10.—, 10.20, 10.40
12.—, 1.10, 130, 2.-, 2.20
.25, 3.50, 4.10, 4.30, 4.50
0, 7.30, 7.50. 8.20.
itensluis 6.10, 6.30, 7.20,
5, 9.50, 10.10, 10.30, 10.50,
2.10, 1.20, 1.40, 2.10, 2.30,
40, 4.—, 4.20, 4.40, 5.-,
0, 7.40, 8.—, 8.30.
2e afvaarten vallen Zondags uit.
I0RB00TDIENST
ORDEN VLAK E.
nterdionst. Dec.
:den naar Vlake vm. 5,45 en
12,45, en 3,30 u.
ïaar Walsoorden v.m. 7,48 en
18 en 5,18 u., onmiddellijk na
en correspondeerenden trein.
jizen worden geene goederen
d.
1MTRAMDIENST.
naar Walzoorden v.m. 4.45,
mm. 2.15, 5.10, 7.57 u.
rden naar Hulst v.m. 6.25,
n.m. 3.35, 6.35, 9.u.
dienst
December.
9,-
10,-
10,—
10,—
10-
II,—
getal
Maan.
Dins.
Woen.
Dond.
Vrijd.
Zater.
Zond.
Maan.
Dins.
Woen,
Dond.
achter
erikzeehet
ïotterdam.)
.SCHELDE"
21 7,30 11,
22 8,- 10,
23 8,30 10,
24 8,30 11,
25 8.30 10,
26 8,— 10,—
27 8,30 10,30
28 8,30 11,
29 8,— 8,30
.30 8,30 9,—
31 8,30 9,30
een datum is
tweede getal
urg.
1,30
1,30
1,30
DDELBURG—
December.
Van
Dond.
Vrijd.
Zater.
Zond.
Maan.
Dinsd.
Woen.
Dond.
Vrijd.
Zater.
Zond.
Maan.
Dinsd.
Woen.
Dond.
Vrijd.
Zater.
Zond.
ZIER1KZEE.
1,30
1,30
,30
,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
L,30
L,30
„30
1,30
Maan.
Dinsd.
Woen.
Dond.
Zierikzee.
10 6,30 2,—
11 7,30 1,30
12 7,3012,—
13 7,30
14 7,30 1,30
15 7,30 1.30
16 7,30 1,30
17 6,30 2,—
18 7,30 1,30
19 7,30 1,30
20 7,30
21 7,30 1,30
22 7,30 1,30
23 7,30 1,30
24 6,30 2,—
25 7,30 1,30
26 7,30 1,30
27 7,30
28 7,3012,
29 7,30 1,30
30 7,30 1,30
31 6,30 2,~
ir Kortgene en 9 uur van
Zierikzee.
of Spoortjjd.
n, 11,50»)?-) nm. 3,23o),
n. 12-15») nm. 3,50.
vm. 10,25 nm. 1,55.
11,505; 3,23e).
ïuten na het vertrek van
nskerke n. Neuzen vm. 8,50
ir Breskens, Borsselen en
van 3.23 naar Breskens,
ssingen naar Borsselen en
niet gemaakt
Goes.
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco pp....,../ 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
GEMEENTERAAD.
Bij de stemming op Dinsdag a. s. van
8 tot 5 uur te Vlissingen bevelen wij drin
gend aan den heer
districtsschoolopziener, man van groote
bekwaamheid en onbevangenheid, die de
stoffelijke en geestelijke belangen der stad
krachtig zal behartigen.
Rechtsverkrachting. Het Centrum schrijft
De Jacobijnsche geest viert thans in
Frankrijk zijn „schoonste" triomfen.
Het recht, de vrijheid, de gelijkheid, de
verdraagzaamheid, dit alles heeft geen
zin voor mannen als de heer Combes en
zijn trawanten, wanneer het de »clericalen«
geldt. Natuurlijk hebben zij wol van die
woorden den mond vol. Dat spreekt van
zelf.
Maar intussehen gaan zij op de meest
brutale wijze te werk, om het bizonder
onderwijs, het onderwijs der congreganisten,
te fnuiken.
Eerst heeft men getracht de congrega
nisten buiten de wet te stellen,
ts. En nu dit niet met allen ging, wil men
hun actie toch verlammen, door hun het
eerlijk verkregen recht te ontnemen, onder
wijs te geven.
Men weet wel, dat, wie de jeugd bezit,
de toekomst beheerscht en met waar cynisme
randt men dus de vrjjheid van onderwijs
aan. Wat thans met onbeschaamde rechts-
veikrachting geschiedt, is echter reeds lang
voorbereid.
Sinds jaar en dag heeft men het onder
wijs der congreganisten op de schandelijkste
wjjze bestookt, door niet slechts de zaak
maar ook de personen aan te randen.
Do gemeenste beschuldigingen werden
door betaalde pers bandieten en propagan
disten tegen ben ingebracht. En terwijl
men zorgvuldig de schandalen verzweeg,
welke zich meer dan eens in de kringen
van de eigen geestverwanten voordeden,
9 FEUILLETON.
Slot.
In het staatkundige deinsden zij voor
de meest radicale middelen niet teruc,
wilden zoover mogelijk de macht des konings
beperken en helden zeer sterk over naar
een republikeinschen regeeringsvorm. Deze
partij was die der Independenten. Eerst
was zij onaanzienlijk, zoowel in aantal als
in invloed maar werd later, vooral na do
overwinningen op het koninklijk leger, de
grootste en aanzienlijkste partij in het leger
en hot Lagerhuis. Den 14 Juni had de
gedenkwaardige slag van Naseby plaats,
waarin het koninklijk leger geheel ver
strooid werd en Karei zelf zijne zaak als
reddeloos verloren beschouwde. Uit een
vorslag van de overwinning, door Cromwell
aan don voorzitter van het Lagerhuis ge
zonden, blijkt ten volle, hoever hij verheven
is boven de bekrompen, kleingeestige vor-
schillen der Presbyterianen en Indepen
denten. Ontegenzeggelijk moet men de
zedelijke grootheid van den generaal waar-
doeren, die zonder de eenheid van vorm
te verwerpen, niettemin de innerlijke,
geestelijke eenheid der geloovigen in hunnen
Hoer en Heiland verre boven deze verkiest.
Na den slag van Naseby vluchtte de
koning eerst binnen Oxford, vertrok van
daar 27 April 1646 en begaf zich eindelijk
ten oinde raad, door slechts een tweetal
vrienden vergezeld, geheel verkleed naar
overdreef en generaliseerdo mon op schrome
lijke wijze de misstappen, waartoe soms
ook congreganisten mensehen als zij zijn
vervieleD.
Zelfs voor puren laster deinsde men
daarbij niet terug.
Mannen, die een geestelijk gewaad dra
gen, zjjn nu eenmaal voor deze giftzuigers
en lasteraars vogelvrij.
Het gemeenste is voor hen niet gemeen
genoeg, te minder wanneer er stemming
moet worden gemaakt.
Want'deze laster-campagne was blijkbaar
naar een scherp afgebakend plan geregeld.
Eerst verdachtmaking van het godsdien
stig onderwijs en dan verniotiging.
De toeleg schijnt te gelukken helaas!
Maar het zal de onuitwischbare schande
blijven der tegenwoordige meerderheid, dat
zij aldus het recht en de vrijheid laat ver
moorden.
En dat de socialisten daarbij tot de trouw
ste volgelingen van de regeering bohooren,
is een feit, waarop wij hier nog in het
bizonder de aandacht wenschen te vestigen.
Die zelfde anti-clericale dweepzucht, dien
zelfden onverzoenlijken afkeer van de Kerk
welke zij in Frankrijk aan den dag leggen,
vindt men ook elders, vindt men ook hier.
Alleen missen zij ten onzent nog de
macht om hun anti papistische lusten den
vrijen teugel te vieren.
Maar wat er ook in Nederland geschieden
zou, wanneer zij over de meerderheid be
schikten, of de regeering op hen steunen
moest, leeren de gebeurtenisson in de
Republiek met schrikbarende duidelijkheid.
Valsche theorie. Volgons eene mede-
deeling in de pers zou een christelijk-histo-
risch lid van den Haagschen gemeenteraad
op een meeting, waar o. a. het Kamerlid
Ketelaar de gemeentelijke zorg voor school-
voeding en schoolkleeding had verdedigd,
gezegd hebben, dat hij de sprekers met
instemming had gehoord.
En zelf sprak hij zich voor kinderklee-
ding uit.
Op deze overtuiging was bij hem van
overwegenden invloed geweest de ervaring,
die, naar hij zeide, hem zijn lidmaatschap
van de commissie tot wering van school
verzuim had verschaft.
Schreiende sociale wanverhoudingen wa
ren door hem gezien.
Ea daardoor vooral was zijne meening
gevestigd.
Ons dunkt dit weer het oude, verleide
lijke, wijl schoonklinkende argument.
de legerplaats der Schotten. Doch deze
wisten van geen genade.
Hij werd streng bewaakt en daar hij de
Schotten in hunne eischen niet ter wille
kon zijn, voor eene groote som gelds aan
het Parlement uitgeleverd en, van zijne
vrienden gescheiden, te Holmby gevangen
gehouden.
Middelerwijl was er tusschen de Presby
terianen en Independenten in het Parle
ment tweedracht ontstaaD. Onder de eerst-
genoemden waren verscheidene oud- officieren
die onder Essex waren geslagen geworden,
en nu met leede oogon den stijgenden roem
van Cromwell aanzagen. Zij dachten niet
beter te kunnen doen dan hot grootste deel
van het leger af te danken.
Doch de dappere strijders wilden de
wapenen slechts ne«rleggen, op voorwaarde
dat hun de achterstallige soldij van 43
weken werd uitbetaald. Hierin bewilligde
het Parlement niet, doch droeg aan Crom
well op de oproerige soldaten tevreden te
stellen. Deze slaagde daarin naar wensch.
Na deze gebeurtenissen werd de koning
door het leger van Holmby weggevoerd,
op hunne tochten medegonomen en met
onderscheiding behandeld. Door deze ge
beurtenissen werden de Presbyterianen, die
op eene verzoening met den koning aan
drongen, ten zeerste verschrikt, te meer
nog, daar het leger naar Londen oprnkte
en do uitsluiting van de elf voornaamste
leden van het Parlement eisehte. Hioraan
werd door het Lagerhuis vrijwillig voldaan.
Toen echter genoemde leden do Londenscho
Vooral van radicalistisch-liberale zijde is
men voortdurend met deze redeneering in
de weer.
Men wijst er dan op, dat zooveel kinde
ren met een ledige of half gevulde maag
ter school komen, dus dat het zoo goed is
hen daar te voeden.
Men betoogt dan, dat menig schoolkind
schier geen kleertjes aan heeft, geen schoei
sel van beteekenis, zelfs geen behoorlijke
klompen bezit, dus dat het noodig is hen
te kleeden.
Men zag dan dat het toch zoo heilzaam
kan zijn, wanneer de kinderen, vóór ze aan
het leeren gaan, eerst eens een flink bad
kunnen nemen om zich te reinigen en zich
te verfrisschen.
Men roept dan over het hoogstnoodzake
lijke van schoolartsen.
Men spreekt er dan van, dat de kinderen
der meergegoeden des zomers de verkwik
kingen des levens kunnen genieten, maar
dat de arme proletariërs die moeten ont
beren, en men wil dan door schoolreisjes
zooveel doenlijk in dit gebrek voorzien.
Zoo hoort men telkens van schoolkleeding,
schoolvoeding, schoolbaden, schoolartsen,
schoolieisjes als het verlanglijstje der soci
aal-gevoelende vrijzini igen.
Geen wonder in onze oogen.
Door het schoolonderwijs grootendeels
aan de ouders te ontrukken en dit te maken
tot taak van den staat, baande ons libera
lisme voor alles wat er nu verder verlaDgd
wordt den weg.
Straks hoort ge misschien nog van school-
bedden, want als de kinderen er moeten
gekleed worden, er moeten eten, er moeten
leeren en spelen, moeten baden, en genees
kundig moeten worden behandeld, waarom
zal men ze er dan ook maar niet laten
slapeD, dan zijn vader en meeder geheel
van hen af.
Dat schijnt het ideaal te zijn.
Alles ia handen van den almachtigen
Staat, of van de gemeente.
Zoo verlegt men de geheele opvoeding
der kinderen van het huisgezin volkomen
naar de staatsschool.
Alleen door de valsche theorie, die de
roeping van den staat wil afmeten naar
wat nuttig en noodig wordt geacht.
Een theorie, waarmee men alles kan
rechtvaardigen. Tot het grootste onrecht
toe. Rotterdammer.
o
burgerij tot opstand aanzetten, werden de
Independenten in het Parlement zóó in
het nauw gebracht, dat deze naar het
leger vluchtten. Dit laatste trok nu zege
vierend Londen binnen, bracht de vrienden
naar hunne zetels terug en had van dit
oogenblik de macht in handen.
Karei Staart werd vervolgens naar Hamp-
toncourt gebracht, waar Cromwel en zijn
schoonzoon Ireton meermalen samenkomsten
met hem hadden, met het doel om door
billijke voorslagen tot een vergelijk te
komen. Doch die pogingen mislukten ge
heel en al door de dubbelhartige hou
ding dos konings, waardoor hij do be
werker werd van zjjn eigen ongeluk. Van
af dit oogenblik was de scheiding tusschen
hem en Cromwell volkomen. Door vrees
overmand, neemt bij het besluit om te
vluchten.
Op een donkeren Novemberavond gelukt
het hom, van zijn kamerdienaar vergezeld,
buiton het kasteel te geraken en weldra
heeft hij het park en het bosch achter
zich. Hij begoeft, zich, als door eene on
zichtbare hand geleid, in do richting van
het zeestrand, doch zijn oog kan in de
onmetelijke bruischende watervlakte goen
vaartuig ontdekken, dat hem naar zjjn ge
liefd Frankrijk, in de armen zijner gemalin
zal voeren. Bijna wanhopig geeft hjj zich
aan de genade van kolonel Hammond, den
goeverneur van het eiland over. Deze be
handelde hem zeer voorkomend, doch hield
hem in het kasteel van Carisbrooke gevangen
(10 Nov Hier knoopte hot Parlement nog
Een prelaat die zeer op do hoogte was
van wat er in het Vatician voorviel, ver
haalde onlangs in een gezelschap het vol
gende, hetgeen wel aantoont dat Leo XIII
tot aan het uiterste van zijn ouderdom een
zeer helderen en opgeruimden geest be
houden had.
Op zekeren dag dan gedurende deze
laatste jaren, ontving Leo XIII vele pel
grims. Vele onder hen wilden een voor
werp met zich nemen dat zijne Heiligheid
met de handen aangeraakt had. Eene oude
dame ging zelfs zoo ver dat zij uitriep
Heilige Vader geef mij een uwer kousen,
dezelve zal mijn ziek been genezen
Mot genoegen, Madame, antwoordde Leo
XIII, maar ik acht het goed u te verwit
tigen dat dezelve het mijne niet genezen
heeft.
Om zich van ziekelijke beenen, iheu-
matiek bij voorbeeld te genezen, moet men
eene behandeling volgen. Er zijn er vele,
maar er zijn er weinig die zulke schitte
rende resultaten kunnen aantoonen als de
behandeling met de Pickpillen. Deze pillen
hebben duizende lieden gezond gemaakt
die niet meer loopen konden of moeielijk,
of wel met behulp van een stok ten prooi
aan hevige pijnen.
O ader de talrijke genezingen vermelden
wij die van den Heer G. Anker, Timmer
man te Stolwijk b(j Gouda.
Hij verhaalde dezen zomer aan onzen
verslaggever die hem een bezoek bracht
dat hij S9dert meer dan twintig jaren aan
knobbeljicht geleden had. Zulks was van
lieverlede al erger en erger geworden, was
begonnen met de voeten, vervolgens de
knieüQ en eindelijk de pols. Ik kon slechts
met moeite mijn beroep uitoefenen, zoo
hevig waren mijne pijnen. Ia de dag
bladen las ik in de laatste tijden zoo vele
wondervolle genezingen door de Pink pillen
bewerkstelligd, dat ik het besluit nam er
terstond van te nemen en wei kelijk weldra
hebben zij mij ook van mijn knobbeljicht
verlost. Doze ziekte komt voort uit den
slechten teestand van het bloed. De Pink-
pillen komen in dit geval uw lichaams
gestel ter hulpe, hernieuwen uw bloed en
zuiveren het lichaam van alle vuile stoffen
die de ziekte veroorzaken.
De zoo krachtige werking die de Pink
Pillen op het bloed uitoefenen dat zij
eenmaal onderhandelingen met hem aan,
doch zonder het gewenschte gevolg. In
het geheim rekende de koning op de hulp
der Schotten; echter tevergoefs. Cromwell
wist hot Schotsche leger, dat naderde,
terugtedrijven en rukte zelf zegevierend
Schotland binnen.
Gedurendo de afwezigheid van den gene
raal had de gematigde partij getracht met
Karol tot een vergeljjk te komen, hoewel
zonder succes.
Bij zijne terugkomst maakte zich het
leger meoster van don koning te'Newport.
Eerst voerde men hem naar het kasteel
van Hurst, vervolgens naar Windsor en
eindelijk 19 Jan. 1649 naar Whitehall.
In December van het vorige jaar had de
bokende Parlementszuivering door kolonel
Pride plaats gehad, waardoor de Indepen
denten alle macht in handen kregon in
het Parloment. De koning werd nu voor
een buitengewone rechtbank bestaande uit
135 leden in Westminsterhall ter verant
woording geroopen, van hoogverraad en
andere misdaden beschuldigd en den 27
Jan. '49 werd het vonnis des doods over
zijn hoofd uitgesproken.
Slechts een tweetal dagen later wordt
het doodvonnis voltrokken Karol brengt
dien tijd in stille afzondering door en neemt
weemoedig van zijn derden zoon Hendrik
(8 jaren) en zijn twaaljarige dochter Elizabet
afscheid. Voor Whitehall zal de terecht
stelling plaats hebben. Om tien ure des
morgens van den 30en Jan. '49 wandelt
de koning door St. Jamespark naar White-
hernieuwen en verrijken, maken ze
onovertreffelijk tegen bloedarmoede,
algemeene zwakte, scheele hoofdpijn,
zenuwpijnen, zenuwziekten, verblin
dingen duizeligheden, hartkloppingen,
onregelmatigheden.
Prijs f 1.75 de doos, f 9 per 6 doo-
zen. Verkrijgbaar bij Snabilé, Steiger
27, Rotterdam. Hoofd-depothouder
voor Nederland en Apotheken. Franco
toezending tegen postwissel. Ook echt
verkrijgbaar voor Middelburg en om
streken bij JOH. DE ROOS en voor
Goes en omstreken bij Gebr. MULDER,
Drogerijen en Verfwaren.
Goes. Donderdagmorgen had de land-
bouwor de Jager, van KloetiDge, zijn kin
deren alhier ter school gebracht, toen op
den terugweg, op de Kade alhier het voor
het Utrechtsch wagentje gespannen paard
schichtig werd en op hol ging. Het dier
liep de smalle oprei bij den blauwen stoen
af, waar het rijtuig achter do afsluitpalen
omversloeg en de strengen braken. Het
paard holde verder en liep op een ijzeren
stoephek, waarvan do pennen het in 't
lichaam drongen, Een smid werd ontboden
en terwijl deze bozig was de pennen uit te
zagen, sprong het paard op en bevrijdde
zich zelf. Het dier had zeer veel bloed
verloren. De landbouwer kwam met eonige
schrammen en met den schrik vrij.
Rilland. Met het leggen van den dijk
in den Dieuwen polder, genaamd de Vol
kerpolder is men geheel gereed gekomen.
Het leggen van genoemden dijk wordt
door deskundigen zeer geprezen. Men had
plan om den weg, die den Damespolder met
genoemden polder verbindt, alsmede ook
den openbaron weg, te beleggen met, of te
voorzien van keibeslag (macadam), doch
door den minder goeden toestand dier wegen
als gevolg van het natte jaargetjjde, zal
men met de uitvoering van dit plan nog
wat wachten. Er big ft nu nog over eene
afvoergoul te graven van het sluiswator,
doch daar het strand zeer hoog is zal die
geul nog al lang moeten zijn, en men
denkt dan over eene lengte van circa 1400
Meter te zullen moeten graven eer men
de diepte van do sluis heeft bereikt.
Er komt leven. Te Wemeldinge
spreekt Maandagavond de heer Gijben over
»De politieke gezichtseinder" en te Ierseke
Dinsdagavond de heer Van Oversteeg over
»Vier bezwaren tegen het ministerie".
In een te Wolfaartsdijk gehouden
vergadering der veroenigiDg ^Landbouw
hall, brengt drie uren in het gebed door
en ontvangt daarna het sacrament.
Tusschen twee en drie ure des namid
dags, wordt hij naar het met zwart bekleede
schavot geleid, dat opgericht is tegenover het
middelste voaster van de feestzaal. Karei
treedt van uit het venster op het schavot,
richt oen toespraak tot de weinigen, die
hom omringen, en spreekt van zijne on
schuld, hoewel hij erkent schuldig te staan
in het oordeel Gods.
Terwijl bij zich gereed maakt den nood-
lottigen slag to ontvangen, zegt bisschop
Juxon, die aangewezen is, om hem in zjjne
laatste ure bijtestaan Sire, er is slechts een
één overgang moer, wel moeiljjk en angst
wekkend, doch zeer kort van dunrzij
voert u van de aarde naar den hemol.
Ja, antwoordt de Koning, ik ga, in plaats
van een vergankelijke, eene onverganke
lijke kroon beërven, waar geen stoornis
moer zal plaats grijpen.
Met óén slag wordt daarna op een ge
geven teeken door een vermomden beul
het hoofd van de romp gescheiden terwijl
daarna een ander scherprechter, eveneens
onkonbaar, het bloedende hoofd voor de
menigte omhoog hield, onder den uitroep
»Dit is het hoofd van een verrader". Te
Windsor werd hij begraven.
Zoo eindigde het leven van den tweeden
Stuart., in een tijd, waarin het volk gericht
hield over den Koning en de republiek werd
uitgeroepen, om later weder door de regee
ring van een Stuart te worden vervangen".
