NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 24. 1903. Dinsdag 24 November. 18e Jaargang. CHRISTELIJK. HISTORISCH t dseboenen. e Ster", enz. enz., r Buitenlandseb Overzicht. erbeterde Singer benoodigd, te koop, e r k e. mstand. OP lalf Varken, atoenmeel ijnkoek 5 Mail! old Middelburg. jn gereed ders, r VERSCHIJNT Wed. Een bladzijde uit Engelands geschiedenis. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN hebben voor uw nisschien toch niet jscbt, zij zijn zeer men deze stukken ,t een Naaimachine >pt dan ook direct om bekend als de geen verhooging ander personeel, ten. aagt er dan eenige raat, Middelburg. of Mei omgaan, bij WER, Noordweg. member, Koudekerk e. n heeft van-, ver- an- of onder be- behoorende tot tenachap van den ewoond hebbende 16e» September verleden, worden den len I)ecem- betaling of kantore van den WEG EN, Lange lelburg. .troons en Arbei- en tot een VER- ag 27 November en u u r in de HUIZINGA. roote part ij 3TSE, drogist. Noordstraat. SE, molenaar te K> I. RKE, controle eerste len prijs. le goede eigen- e Kachellak aaar in flacons f 0,75. jgen vergoeding afzending post- I l oog op onze 5, alsmede onze Istraat C 31, I elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95. Enkele nummers0,025. 23 November 1903. Niet dr. v. Nes, maar dr. Bierens de Baan. Ons vermoeden is joist geweest. Ten onrechte is in de Rotterdammer de naam van dezen Haagscben leeraar genoemd in verband met de Utrechtsche voordracht, en sympathieën voor de leer van Spinoza. De schrijver in de Rotterdammer schrjjft thans zich te hebben vei laten op een on ware meaedeeling. Of nu echter dr. Bierens de Haan iets over Spinoza gezegd of geschreven heeft, is ons niet bekend. Wij zijn aan het in- formeeren. De winter staat voor de deur, en reeds menig eerlijk werkmansgezin gaat gebogen onder den druk der werkloosheid. Deze natte zomer bracht in menig be drijf groote vermindering van werk, en daaibij dat spreekt van zelf ver mindering van inkomsten. Het is al eenige weken geleden dat wij een schappelijken schildei sknecht met een wagen kooien zagen venten. Nog van andere nijvere werkmenschen vernamen wijgeen werk meer en geen verdiensten. Wat dit voor een werkmansgezin be- teekent, behoeven wij niet te omschrijven. ledereen voelt dit. Werkloosheid werpt den werkman uit zijn stand. Zjj verlaagt, zoo zij eenige weken aan houdt, een net arbeidersgezin, en brengt het tot den rang van het proletariaat. Er wordt geborgd, geleend, verpand en wanneer straks het werk weer los komt, is het al arbeiden voor gegeten brood, en een halven zomer tobben eer het hoef i weer boven water komt. Laat daarom een ieder in zijn kring doen wat hij kan om fatsoenlijke, drank- vrije werklieden tegen deze ramp te vrij waren. Niet de openbare kas, maar de diaconie moet hier bijspringen met nilde hulp, daartoe door milde bijdragen van de ge meente geholpen. Hulp door werkverschaffing. Milden steun onthoude men daarbij even min aan de besturen voor Weikverschaffing. En de particulieren oefenen er zich in, om wat zonder schade tot November of 3 FEUILLETON. Ziehier, hoe deze staatsman, volgens dr- A. Pierson, de historicus bij uitnemendheid en evenknie van Ranke, in zijn Essays, deze Puriteinen schetst. De Puriteinen, zegt hij, zijn het merkwaardigste slag van lieden, die ooit op aarde hebben geleefd. Wat er aanstootelij ks en belache lijks was in bun karakter bepaalde zich tot het uitwendige. Dit was dan ook voor een ieder te zien en het heeft waarljjk niet aan nauwlettende en hatelijke opmerkors ontbroken, die dit belachelijke als het ware met den viDger hebben aangewezen. Nog vele jaren na de Res'auratie der Stuarts, waren zjj het voorwerp van smaad en bij tonden spot. Zij stonden bloot aan de meest partijdige beoordeelingen en voor stellingen van pers en tooneel, en wel in een tijd, dat deze laatste de meest onbe perkte vrijheid genoten. Zij waren geen geleerden, als partij waren zij niet populair zichzelven konden zij niet verdedigen en het publiek wilde hen niet in bescherming nemen. Onverbiddelijk waren zij daarom overgegeven aan de barmhartigheid van satiristen en toonoeldichters. De in het oog loopende eenvoud hunner kleeding, hun ontevreden uitzicht, hun veelal spreken door den neus, hunne stijve houding, hunne lange gebeden, hunne Oudtestamentische namen, de Bijbelsche uitdrukkingen, waar mede zij bij elke gelegenheid te koop liepen, hunne verachting van d6 wetenschap, hun afkeer van gepaste vermakelijkheden, waren inderdaad een ruim veld voor spotters. Maar in de school der spotters alleen leert December kan uitgesteld worden, in dezen tijd te doen verrichten, om de overstel pende drukte in de zomermaanden te temperenen het loon van den werkman in plaats van over acht maanden, te ver deden over twaalf. Ook dit is een stuk sociale quaestie, aan welker spoedige oplossing men zóóveei kan af- of toedoen. De nieuwbenoemde vice-president van den raad van state is er in de liberale bladen goed afgekomen. Natuurlijk hebben zij nog wel wat aan te merken. De een zegt, als de man het maar vol kan houden, want hij is niet sterk. De ander, hij is toch geen onvoorwaar delijk aanhanger van de antirevolutionairen.. Eon derde, over het algemeen hoort men zijn bekwaamheden als jurist ten zeerste prijzen, wat natuurlijk nog niet insluit dat liij aan de eischen van deze hooge betrek king zal voldoen Natuurlijk alles op aarde is onvolmaakt. Ook menschen, ook benoemingen. En dat nu jhr. v. Swinderen geen sterk gestel heeft, het wel eens met zijn partij niet eens is, en z(jn kunde nu ook in den raad van state nog zal moeten tot non, deze drie gebreken heeft de man gemeen met zoovelen, haast zeiden wij, met allen die tot deze hooge betrekking zouden ge negen zijn, of geroepen worden. Ventilatoren. Iemand uit Den Haag vertelt in de Midd. Crt. een en ander in verband met de be noeming van den nieuwen „onderkoning", waaruit blijkt dat bij een ventilator van den minister is of een duim heeft. Hij vertelt dat de benoeming geen „al te groote" verrassing heeft gebracht, want reeds verleden week wist men dat mr. v. Swinderen was aangezocht. Dan dat hij ,,de regeering een dienst bewezen heeft met aan te nemen, want haar lijstje werd zoo klein. Ja zelfs, als mr. v. S. bedankt had, had men bij libe ralen moeten aankloppen; er was bijvoor baat in die richting al voeling gezocht en onderhouden." Vervolgens dat „de regeering" zich in zro'n moeilijk parket bevond, want de men de philosophie der geschiedenis niet. Hij, die dit onderwerp tot een punt van onderzoek maakt, moet integendeel ten zeerste op zijne hoede zijn, ^ggen den in vloed van het machtig wapen van den spot, waardoor maar al te veel uitnemende schrijvers op het dwaalspoor zijn geiaakt. Zij, die de massa tot verzet aanspoorden, die hunne maatregelen richtten door eene lange reeks van jaren, rijk aan gebeurte nissen, zij, die uit de minst belovende bouw stoffen het schoonste leger vormden, dat Europa ooit had gezien, zij, die koning, staatskerk en aristocratie met voeten traden, zij, die gedurende den korten tijd van op stand en rebellie de oorzaak waren, dat den volken der aarde de schrik om het hart sloeg, alleen maar op het hooren van Engelands naam neen dat waren in geenen deele dwepers in den gewonen zin des woords De meeste hunner zonderlingheden waren slechte uiterlijke onderscheidingen, evonals de herkenningsteekens der vrijmetselaars of hot ordekleed der kloosterlingen. Zeker, wij betreuren het, dat deze onderscheidingen niet aantrekkelijker en bekoorlijker waren voor het oog, dat een partij aan wier moed en talenten de menschheid zeer groote ver plichtingen heeft, niet die waardige hoffe lijkheid bezat, die sommige aanhangers van Karei I onderscheidde, noch die ongedwon gen houding en manieren (als gevolg van opvoeding) waardoor het hof van Karei II beroemd was. Maar, moesten wij kiezen, dan zouden we, evenals Bassanio in het bekende drama, ons afwenden van de in het oog vallende schatkistjes, die slechis een doodshoofd en een narrenschedel be vatten en ons bepalen tot het eenvoudige UITGAVE DER FIRMA en van partjjgenooten in den lande begeerden een christelijk staatsman (dat christelijk natuur lijk tusschen aanhalingsteekens) en „her over ontving het kabinet zeer mstantelijke modedeelingen en wenken"] en dan de schaarste weet je; en Mackay had bedankt; en Ruijs had bedankt; die was eigenlijk en Lohman bad bedanktgevraagd om „de werkelijk ernstige" ontstemming der Room- schen die nog nawerkt"te temperen. Hieromtrent zegt deze verteller „zijn ons zeer stellige en vertrouwbare mlich- tingen verstrekt". Nu die zal ook wel door den minister ingelicht zijn! Hoe kan die dat anders altemaal zoo precies weton Maar gelooft gij het, lezer? Wij voor ons denken er het onze van. Misschien zeggen wij dat nog wel eens hardop. Sommige bladen visschen al wie de plaats van jhr. v. Swinderen als gouverneur in Drente zal innemen. „Drente telt geen enkelen clericaal", lazen wij in de Midd. Crt. Dat is zoo. Het eenige antirevolutio naire lid (de heer Hoogerbrugge te Smilde) is indertijd door de onverdraagzame libe ralen uitgeworpen. Die eene was nog te veel op bun veertig. En nu besluit men hieruit dat ook de commissaris der Koningin liberaal moet zijn. Drente is jaren lang bestuurd geweest door den heer v. Kuijk, geen liheraal. En behoudens een kort liberaal interregnum, nu vijftien jaren door een antirevolutionair. Er steekt derhalve niets vreemds in, wanneer wederom een antirevolu'ionair commissaris- te Assen optreedt. Wij zijn nieuwsgierig wien de „ventila toren" op het oog hebben. Er is tot heden nog geen antwoord der Turksche regeering op de Oostenrijksch- Russiscbe nota ingekomen. Inmiddels hondt het vechten in Macedonia aan, en maken de opstandelingen het de regeering vrij lastig. looden kistje, dat niettemin den schat ver bergt. De Puriteinen waren lieden, wier ge moed een bijzonder karakter had aange nomen door de dagelijksche beschouwing van hoogere wezens en het overdenken van eeuwige belangen. Niet tevreden, in alge- meene uitdrukkirgen eene albestierendo Voorzienigheid te erkennen, schreven zij doorgaans elke gebeurtenis aan den wil van het Hoogste Wezen toe, voor wiens bestuur niets te gering is. Hem te kennen, Hem te dienen, in Hem zich te verheugen was het groote doel van hun leven. Met verachting verwierpen zij den wettischen vormdienst, welke andore secten in de plaats stelden voor den waren godsdienst der ziel. In plaats van enkele toevallige lichtstralen van het goddelijk wezen als door een' sluier te willen opvangen, streef- don zij er naar, om ten volle in de ver blindende majesteit van het goddelijk Wezen te staren, en van aangezicht tot aangezicht gemoenschap met Hem te oefenon. Vandaar hunne verachting van aardscho onderschei dingen. Het -verschil tusschen den hoogste en laagste der menschen scheen geheel te verdwijnen, vergeleken bij den grenzeloezen afstand, die het geheele menschelijk ge slacht scheidt van Hem, op wien hunne oogen onophoudelijk waren gericht. Zij erkenden geenen anderen grond van meer derheid dan Zijne gunst alleen, en van het bezit van die gunst overtuigd, verachtten zij alle talent en grootheid der wereld. Waren zij al onbekend met de werken van wijsgeeren en dichters, zij waren zeer be lezen in de orakelen des Heeren. Waren hunne namen ook al niet te vinden in oude geslachtsregisters, zij stonden opgeteokend van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aan het bloedvorgieten zal wel geen einde komen, voor de Turk heelemaal naar Aziü zal zijn teruggedrongen. Doch bij de goddelooze staatkunde van christe'ijke Engeland dat altijd den Turk de hand boven het hoofd hield, en nog houdt, is dit onmogeljjk. Voorts komt uit de Turksche hoofdstad het nieuwtje, dat prins Loetfoellah, zoon van don zwager des Sultans, Mahmoed- pacba, Woensdag j. 1. in hechtenis is ge nomen. Hij kwam nit Europa en had zich vermond. Men schijnt te gelooven, dat bij betrokken is bij een komplot tegen de re geering trouwens, dat de man naar Turkjje kwam, is werkelijk vreemd genoeg. Men zal zich herinneren, dat deze prins en zijn broedor zich indertijd met kracht hebben vorzot tegen het overbrengen van het lijk huns vaders naar Constantinopel. Zij waren toon te Parijs en do Turkscho gezant trachtte hen op alle mogelijke manieren te bewegen, naar het Turksche vaderland terug te keeren. Dat Loetfoellah nu toch de reis naar de voor hem zoo gevaarlijke streek gewaagd heeft, toont genoegzaam aan, dat er iets broeide De koning en de koningin van Italië hebben eenige dagen aan het Engelsoho Hof doorgebracht, en te Windsor. Zaterdag zijn zij naar Rome teruggekeerd, in de wolken over de grootsche ontvangst. De Italiaansche minister Tilloni, en de Engelsche minister Lansdowne hadden een gesprek dat tot bevredigende uitkomsten leidde. Rome en Londen zijn het eens geworden omtrent alle quaesties van bui- tenlandsche politiek. Maar aan de binnenlandsche politiek valt niet voel te verbeteren; bijvoorbeeld niet op 't punt der veiligheid voor reizende Koningsparen. De Czaar en de Czaritza durven te Rome niet komenbij hot bezoek te Potsdam waren uitgebreide maatregelen genomen en ook thans waren in Engeland voor den tocht naar Cherbourg voorzorgen betracht om aanslagen te voorkomen. Nacht en dag werden de koninklijke trein en de spoorlijn door troepen bewaakt. De nieuwe republiek Panama heeft haar op haar tanden. Trouwens daar behoort niet veel moed in het boek des Levens. Waren zij niet omstuwd door een luisterrijk gevolg, legi oenen dienende geesten hielden over hen de wacht. Hunne paleizen waren huizen, niet door menschenhanden gemaakt, hunne diademen kronen der eere, die nimmer konden verwelken. Op de rijken en wei sprekenden, op edelen en priesters zagen zij met verachting neer want zij achtten zich rijk aan een kostbaarder schat en welsprekend door een verhevener taal, ge adeld door eene uitverkiezing van eeuwig heid, tot priesters gewijd door de handen oplegging van den Almachtige. Do geringste van hen was een wezen, welks lotgevallen een gehoimnisvol, ont zettend belang hadden, op wiens minste handeling de geesten doB lichts en der duisternis met angstige spanning neer zagen, die reeds vóórdat hemel en aarde waren geschapen, bestemd waren tot eene zaligheid, die zou voortduren, als hemel en aarde roeds lang waren vergaan. Ge beurtenissen, welke kortzichtige staatkun digen aan aardsebe oorzaken toeschreven, waren te zijnen behoeve aldus bepaald. 7oor hem waren rjjken ontstaan, tot bloei gekomen en vergaan. Voor hem was de zon verduisterd, waron de rotsen ge spleten, de dooden opgestaan en had de Natuur gesidderd bij de doodsangsten van haren God. Zoo bestond de Puritein nit twee ver schillende menschen, de een geheel oot moed, boete, dankbaarheid en lijden, de andere trotsch, kalm, onbuigzaam en scherp zinnig. Hij wierp zich in het stof voor zijn Maker, maar zette den voet op den nek van zijn koning. In de eenzaam heid zjjner binnenkamer bad bij met zenuw toe, nu zij reeds door Duitsehland en Amerika is erkend, en ook Brazilië zjj a kaartje liet afgeven. Natuurlijk zijn do besprekingen te Co- Ion tusschen de godelegeerden (afgevaar digden) van Panama en Columbia op niets uitgeloopen, wijl Panama geen woord wenscht te wisselen, vóór Columbia hem als onafhankelijk rijk erkent. In Ameiika is men over dezen loop dor zaken niet weinig in zijn nopjes. Amerika heeft zijn zin. Panama wordt zijn vasal; een aan handen en voeten door Amerika vastgehouden onafhankelijke. Co lumbia staat als de hardnekkige hebzucht geteekend, de overige staten van Zuid- Amerika zijn geslagen met oificiëele ver bazing de zaak is derhalve van de baan. Eenige kringen werden gevormd aan de oppervlakte zij zjjn verdwenen; het water is weer effen, alsof er niets gebeurd ware. Ziedaar de duidelijke werking der revo lutie. Zij schroeit ook de conscientiën toe. Engeland krijgt moeilijkheden met Tibet, of liever Tibet krjjgt ze met Engeland. Tibet is een van China afhankelijk land, grenzende aan China en zich uitstrekkende tot het Himalayagebergte. Het vormt grootendeels een hoogvlakte van meer dan 4000 meteis boveu de zee, die in het Zuiden door de lengtedalen van den Indus van het Himalayagebied ge scheiden wordt. Het westelijk deel bestaat meest uit zoutmeren en moerassen. Het Oosten wordt slechts door eDkele nomaden stammen bewoond. Tibet heeft korte zomers en lange strenge winters. De hoofdstad is Lhassa. Er is een armoedige planten wereld met zeer weinig graanbouwiu de steppen groeit veel rhabarber. Met dit arme land wil Engeland blijk baar ongenoegen zoekefa. Onder voor wendsel van een bespreking te willen hebben met de Tibetaansche bewindhebbers over niet nagekomen verdragen, is een Eagelsch-Iadische expeditie onder bevel van kolonel YouDghusband er heen ge- tiokken. Hij sloeg er zijn kamp op, en toen hij weigerde het land te verlaten, schoot men er op. Dit is natuurlijk de lang gezochte casus belli (geval waar oorlog op volgen moet). trekken, zuchten en tranen. Als Fleet wood riep hij daar in den bitteren aDgst zijner ziel, dat God zijn aangezicht voor hem verborg. Bij was half waanzinnig door hemelsche verschijningen, of door de schrikbeelden der bel. Hij hoorde de psalmen der Engelen, of het verleidelijk fluisteren van den boozen vijand. Maar als bjj zijn zetel in don raad innam, of zijn zwaard aangordde tot den strijd, dan had deze inwendige zielestrjjd geene merk bare sporen bij hem achtergelaten. Zij, die anders niets van hen zagen, dan hun stuursch gelaat en niets anders van hen hoorden dan hun zuchten en psalmgezang, konden zich licht te hunnen koste vroolijk maken. Maar zij, die hen in de raadszaal of op het s'agveld ontmoetten, gevoelden minder lust tot lachen. Deze ij veraars brachten in het burgerlijke en krpgsleven eene koelheid van oordeel en een vast beradenheid mede, welke sommige schrijvers onbestaanbaar achtten met hun godsdienst ijver, maar welke daarvan inderdaad het noodzakelijk gevolg warendo krachtige richting van hun gemoed op ééne zaak deed hen kalm zijn tegenover al het overige. De dood had zijne verschrikkingen en het genot zijne bekoorlijkboid voor hen ver loren. Zij gingen door de wereld en ver- biijzelden verdrukkers, ja traden ze onder den voet, verkeerden onder de menschen, zonder deel te hebben aan menschelijke zwakheden, ongevoelig voor vermoeienis, vreugde on smart, geen wapen kon ze treffen, geen hinderpaal ze ooit tegenhouden. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1903 | | pagina 1