No. 23 1903,
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Zaterdag 21 November.
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bij Jit in» kloon Bijvoegsel.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
RECLAMES.
De nimfen de jonge herder.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p p. 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
20 November 1903.
Zotter samenstelling als de commissie
van rapporteurs over het voorstel in zake
snelvuurkanonnen (wetsontwerp tot aan
vulling en wjjziging van Hoofdstuk VIII
Oorlog voor 1903) ons te zien geefr, is in
lang niet voorgekomen. -js£*gS J
gDe Tweede Kamer telt onder hare leden
verscheidene zoogenaamde, maar cok enkele
werkelijke legerspecialiteiten.
Van dezen nu zaten in de
eerste afdeeling de oud-tffieier v. Was-
senaer
derde afd.de luitenant Dnymaer v.
Twist
vierde af l. de oud-c ffioieren bij de artil
lerie Seret en v. Dedem
vijfde afl. de hoofdofficieren Verhey en
v. Vlijmen.
Nu zou men zoo zeggen, die heeren
verdienen de eer en hebben ten plicht,
zitting te hebben in bovengenoemde com
missie.
Dan, de afdeelingen beschikten anders.
Niet de oud-tfficier v. Wassenaer, maar
de oud-onderwijzer Bijleveld wordt door
de eerste afdeeling aangewezen.
De derde afdeeling liet den officier
Duymaer v. Twist links liggen en koos
den jurist Smidt.
Do vierde afdeeling passeerde den oud
kolonel der artillerie Seret en koos den
oud-kantonrechter jhr. Pompe.
De vijfde afdeeling benoemde noch den
hoofdofficier Verhey, noch den hoofde fficier
v. Vlijmen maar den oud-predikant Melchers.
En als men nu weet dat in al de af
deelingen de rechterzijde in de meerderheid
is, terwijl toch slechts twee antirevolutio
nairen, en voorts drie mannen van de
linkerzijde in de commissie zitting kregen,
en onder deze drie een socialist is die
niets, en een vrijzinnig-democraat die
bitter weinig voor de landsverdediging voelt,
dan heeft men nog meer reden om te vra
gen of dit nu geen zotte samenstelling is.
Zot, niet voor 't wetsontwerp, dat er wel
met groote meerderheid door zal gaan
maar zot voor de eere van die anti-liberale
Kamerleden, welke, naar wij veronder
stellen, in hunne afdeelingen bij de be
wuste benoemingen, geschitterd hebben
door afwezigheid, cf door gebrek aan af
spraak of samenstemming.
De „officiüelo geneeskunde" heeft 't op
de zenuwen gehad.
Van schrik of van verontwaardiging,
of vaD beide.
Er verluidde dat de regeeriDg een ho-
moeopaat wilde benoemen tot professor
aan het Leidsch Atheen.
Gelukkig heeft dr v. d. Stempel de ge
moederen tot kalmte kunnen brengen met
de mededeeling dat de heeren die over
den te bezetten leerstoel zijn gepolst, ab
soluut bedankt hebben.
Het gevaar is derhalve afgewend.
De „officieele" geneeskunde, die de ho-
moeopathie kwakzalverij noemt, den tegen
stander der vaccine bekrompen scheldt, en
alle medicijn verwerp', dat niet door haar
is geijkt, kan derhalve gerust zijn. Voor-
loopig behoudt zij het rijk alleen.
Wij hebben greoten eerbied voor de
geneeskundige wetenschap.
Maar hare oppositie verraadde weinig
krachtig zelfvertrouwen.
Zij was onbil'ijk tegenover eene genees
kundige school of groep, welke een andere
wetenschap erkent, tegenover een uitvin
ding immers ook van een geneesheer, die
zijne leerlingen ten onzent bij tienen, en
in 't buitenland bij duizenden telt.
Daardoor ondermijnde zij het geloof aan
haar onfeilbaarheid, en maakte voor de
niet-offieiëele geneeskunde een schoone
reclame.
Dat aan de Utrechtsche hoogeschool een
professor benoemd werd buiten de voor
dracht om, heeft in dozen kring een storm
van verontwaardiging doen opstoken.
Neen, niet omdat dr. Visscher calvinist
is, maar omdat hjj nog geen bewijs van
bekwaamheid heeft geleverd, daarom wra
ken wij zijn benoeming, zegt men.
Is uw toorn billijk ontstoken, mogon wij
vragen
Kunt gij uw aanklacht volhouden?
Immers wat het laa'sto aangaat., zij ver
wezen naar de benoeming van don Leid-
schen hoogleoraar V. d. Vlugt, slechts
enkele maanden na zijn promotie; toon
ook bij nog geon bewijs van bekwaamheid
had kunnen geven, en dit zelfs in zijn
eerste rede (inaugureele rede) rondweg
erkende.
En wat het eerste botreft, mag gevraagd,
hoe het toch komt, dat nu de tongen los
kwamen bij de benoeming van dr. Visscher
buiten de voordracht omen men zes jaar
geloden zwoeg, toen aan de Leidsche school
professor Pijper werd benoemd, niettegen
staande prof. Gunning een tweetal mannen
van zijn richting had aanbevolen.
En of niet in tal van colleges hetzelfde
reeds menigmaal is geschied. Mr. v. d.
Kaay bijv. werd in 1892 lid van het
Haagsche Gerechtshof (onder minister Tak)
buiten de aanbeveling om.
lie
Zeventien jaar geleden waren de boeren
P. J. en O. Q. v. Swinderen do eenige
antirevolutionairs leden in de staten van
Groningen, on beidon werden op één dag
uitgeworpen.
Eaistgenoemde was dikwijls no. lop de
aanbeveling voor een lid van den Hoogen
Raad, doch de liberale meerderheid in de
Tweede Kamer benoemde telkens een ander.
Natuurlijk, waDt v. Swinderen was fijn en
de toenmalige liberale partij was onver
draagzaam en vervolgziek.
Een paar jaar later onder het kabinet-
Mackay werd eerstgenoemde Commissa
ris der Koningin in Drenthe en thans
onder het kabinet-Kuyper vice president
van don Raad van State.
Toen in 't vorige jaar laatstgenoemde
door de Tweede Kamer buiten de voor
dracht om tot lid van den Hoogen Raad
benoemd word, trilde al wat liberaal is,
van verontwaardining over de banoemiug
van zulk oen onbekwaam man. Edoch
later moest men toch toegoven dat de
beer O. Q. v. Swinderen wel een knap
man was.
Intusschen de man bedankte.
Wij zullen afwachten wat de liberale
pers van zijn brooder zeggen zal.
Dat bij tot het niet-denkend deel be
hoort, doet ons wel oenigszins vreezen, al
weten wij dat hij een zeer kundig jurist is.
Ergens in Friesland weigerden de di
strictsschoolopziener en ook de inspecteur
eene verklaring af te geven aan het Be
stuur eener gesubsidieerde christelijke
school, dat de inrichting der lokalen aan
de gestelde eischen voldeed. De ventilatie
was niet in orde naar de meoning der
heeren.
Toch besloten Gedeputeerdo Staten sub
sidie toe te kennen, na een bevredigend
onderzoek in loco, door eene commissie
uit hun midden ingesteld.
De inspectour teekent protest aan of
komt in hoogor beroep, oordeelende, dat
de weigering van de noodige verklaring
door eene bevoegde autoriteit bij de be
slissing den doorslag dient te geven.
Doch de Raad van State beslist anders.
Dit college stelt Gedeputeerden in het
gelijk, als volkomen bevoegd vo)g9ns art.
12 K. B. v. 21 Dec. 1901, om te handelen
gelijk in dit geval gehandeld is.
De schoolautoriteiten mochten adviseeren,
Gedeputeerden hebben in dezen te beslissen.
De subsidie zal nu worden uitgekeerd
tot groote blijdschap van het schoolbestuur,
dat zeker geen enkele post van ontvangst
op zijne begrooting kan missen.
Local option is het recht der bewoners
eener gemeente, om bij volksstemming uit
te makeu dat in die gemeente gedurende
een bepaald tijdvak geon vergunning tot
verkoop van sterken drank zal worden
gegeven.
Natuurlijk behooren ook do vrouwen aan
deze stemming deel te nemen, dewijl zij
vooral het zijn, die den omvang en de
diepte der alcohol-ellende volkomen kennen
en peilen.
Het Gotlienhurger stelsel is dat hetwelk
te Gothenburg in Zweden het best is door
gevoerd, en waai bij de plaatsen van drank-
verkoop in beheer worden gegeven aan
menschen of vereenigingen die geen winst
bejag bedoelen, en zelfs geen winst boven
een zekere rente mogen maken.
Het nieuwe drankwetontwerp heeft aan
dit stelsel gelegenheid gegeven om ook
burgerrecht te verkrijgen.
Tegen het eerste schijnt bezwaar te
bestaan.
Gaarne zagen wij ook die bezwaren op
geheven.
Dan komt in het ontwerp cok voor de
instelling van commissies uit de ingeze
tenen, die met behulp der overheid hebben
te waken tegen ontduiking.
Deze ontduiking werd, vroeger rneer dan
thans, door de politie opgespoorddoch
de wijze waarop deze dit deed en zij
kon trouwens niet anders vond bij ad
vocaten die bij de behandeling eener drank
wetovertreding als verdediger moesten op
treden, en somwijlen ook by den rechter
zeiver, en in den regel ook bij 't publiek
groote afkeurir.g.
Kan de wet nu dit bereiken dat der
gelijke commissies, door de overheid ge
steund, dergelijke ontduikingen kunnen
aanbrengen, dan achten wij dit een goeden
stap tot verbetering.
De instelling van eene bijzondere inspec
tie, gelijk de regeering die wil, verdient zeer
zeker aanbeveling.
Aan het vers, in ons vorig no. uit de
Volksonderwijzer overgenomen, ligt hetzelfde
cynisme ten grondslag dat eenige jaren ge
leden een buitenlandsch sociaal democratisch
blad (de «Sacbsische Arbeiter Zeitung")
bezielde toen bet over het kind van den
werkman het volgende te lezen gaf
»de groote sterfte onder de arbeiderskin
deren verklaart zich hierdoor, dat deze kinderen
niet zoozeer verafgood wordeneen zeer ge
lukkige omstandigheid, want daardoor worden
zwakke individuen spoedig uit de wereld ge
holpen en niet met moeite en zorg op de been
gehouden om naderhand te huwen, eveneens
zwakke nakomelingen te telen en aldns het
ras slechter te maken."
Wie zoo schrijft, heeft met 't geloof aan
een eeuwig levon reeds lang afgerekend.
Het is een droeve wijsheid, bij welkor
licht het proletariaat wordt opgevoed.
De Wet en de Christelijke opvoeding
Niemand sla dit over, wijl hij waant dat
het onderstaande handelt over een of ander
droog onderwerp uit de wet.
Wij bedoelen toch Christiaan De Wet.
Deze heeft bij de plechtige teraardebe
stelling van acht in den oorlog gevallen
Heidelbergers een rede gehouden, waarin
hij partij kiest voor het Chiidelijk onderwijs.
Wij ontleenen er het volgende aan
«Wij moeten de toekomst inniet zien
op 't verleden. En dan is vooral noodig op-
voedin. Hiervan hangt af welke voetstappen
het volk in de toekomst zal drukken. Het
Afrikaansche volk is thans in den smeltkroes,
waarin het gevormd zal worden als een kogel.
Laten anderen zeggen wat zij willen, ik heb
door ondervinding geleerd wat opvoeding be-
teekent. Van de ouden, waartoe ik zelf
behoor Z.Ed, had maar 3 maanden school
genoten waren in den afgeloopen strijd
zoowat 80 uit de 100 uitgevallen, terwijl het
jonger geslacht, dat meer onderwijs ontvangen
had, niet meer dan 20 ten honderd aan on
trouwen had verloren. Wij moeten ook toe
zien wat voor onderwijs onze kinderen genieten.
Wij stammen af van de Hugenoten en nie
mand zal durven ontkennen, dat die vrome
lieden met God een verbond hadden gemaakt,
en dit verbond zijn wij gehouden na te komen,
willen wij dat God van Zijn kant aan ons ook
Zijn beloften vervulle. Er rest ons niets anders
dan al onze krachten te wijden aan de opvoe
ding onzer kinderen, en mocht deze waarheid
diep wortel schieten in onze harten 1 Laat
de wereld zeggen wat zij wil, er is maar één
opvoeding de christelijke, en zoo wij daarvan
afwijken, wee, wee ons.«
De christelijke opvoeding, waarvan Chris
tus het middelpunt is.
Maar dit is iets anders dan de opleiding
tot christelijke deugden, waarmede zoovelen
balast zijn die in den Christus niet geloo-
ven, erger nog die tot een partij behooren,
volgens welke deugd en ondeugd hebben
stuivertje gewisseld.
In ons vorig no. haaldon wij hot oordeel
op van dr. Shield over 't goding Calvijn-
Servot.
Wij mogen echter ook niet nalaten te
wijzen op de onpartijdige uitspraak van
den Geneefschen rechtsgeleerde Albert
Rilliet. Deze plaatste zich op het juiste
standpunt, dat alleen rekening houdt met
de oorspronkelijke partijen en omstandig
heden. Hij had toegang tot de archieven
en schreef, mede in 1891, in rechtskun
digen geest, zonder eenig sectarisch voor
oordeel, en met een bijna na-ief uit 't
oog verliezen van alle goddelijke over
wegingen, een opstel over meergenoemd
proces. Zijn doel was niet om wapenen
te verzamelen, 't zij voor de vijanden, 't zjj
voor do vrienden van Calvijn. Bij
heeft getracht do historische waarheid op
te delven, zonder zich in te laten met
meeningen of beoordeelingen van latere
tijden. Zijn arbeid was de studie van de
officieele rapporten, verbonden met den
innerlijken toestand van Genèye, ten tijde
van het geding.
Hij is gekomen tot de slotsom, dat,
vooral tegen het eind van het proces, de
staatkunde veel meer op den voorgrond
stond dan de theologie, en dat Servet door
een meerderheid van de rechters veroordeeld
is, volstrekt niet, omdat hij een tegenstander
was van Calvijnnauwelijks omdat hij een
ketter wasmaar wezenlijk omdat hij ge
vaarlijk was voor den Staat.
Leer en leven
President Roosevelt heeft deze week de
viering van het eeuwfeest der presbyteriaan-
sche kerk te New York bijgewoond,en in een
toespraak «alle Amerikanen die zich dien
naam waardig wil'en toonen" aangespoord
»om te doen wat in hun vermogen is om
de omkoopery' te bestrijden in het parti
culiere, maar vooral in het openbare leven".
Hebt gij dit goed gelezen, lezer?
Denk u dan in dat de revolutie op
Panama met Amerikaansch geld, met mede
weten der Amerikaan sche regeering en
misschien wel onder goedkeuring van pre
sident Rooserelt heeft plaats gehad.
En dat de regeering der Vereenigde
Staten aan de nieuwe republiek 10 mil
joen dollars wil betalen voor de vergun
ning tot het aanleggen van het Panama
kanaal, en dat Panama deze som aan Cohimbi'ê
zal overdragen als een soort schadeloos
stelling.
De Amerikaansehe milliardair Morgan
heeft bereids de Paramasche regeering
300 duizend dollars «voorgeschoten".
Terecht heeft de Columbiaansohe gezant
te Washington zijn buurman uit hetWitle
Huis, die zoo dierbaar tegen »omkooperij"
in het openbare leven weet te preeken,
opgemerkt dat de Columbharisehe regeerirg
zich niet met geld kan, mag of zal laten
tevreden stellen.
Indien de ehristenstaatslieden zich niet
strikt houden aan de leer van «spreekt
alzoo en doet alzoo'', dan zullen zij niet
alleen de politiek maar ook het Christen
dom in opspraak brengen, en het zeden
bederf hand over hand doen toenemen
onder bet volk waarover zij als opzieners
gesteld zijn.
In de provincie Achaio, bevond zich een
fontein, do fontein van Argyrus waar op
eene nimf zat. Zij werd op zekeren dag
op oen jongen herder, Selemnus verliefd,
wiens kudden aan de fontein, kwamen
drinken. Solemnus was wonder schoon en
do nimf was hom zeer genegen. Maar de
schoonheid van Selemnus verminderd zijnde,
toonde de nimf zich niet meer. De herder
kwijnde van verdriet. Yenus door mede
lijden getroffen, veranderde hem in een
groote rivier die de fontein ging opzoeken
waarop de nimf zat. De herder bogon to
vergeten en van toen af bekwamen de
wateren dezer rivier de deugd elk aan
denken van hunne liefde te doen verliezen
aan hen die er van dronken of er een bad
in namen.
Hoe vele lieden wenschen thans niet
van dit water te drinken om hun zedeljjk
lijden te vergeten, een groot aantal per
sonen zou veel willen geven om een water
te kennen of een produkt dat het licha
melijk lijden doet vergeten. Dit produkt
bestaat, velen hebben er gebruik van ge
maakt, het heeft ontzaggeljjk vele zieken
genezen, en als men de gezondheid heeft
terug bekomen zijn de slechte dagen snel
vergeten. Wenscht gij dit produkt, dit
wondervol geneesmiddel te kennen, leest
de volgende verklaring van Mej. K. Kleij-
wegt te Hook van Holland.
Mej. K. Kleywegt, volgens portrot.
Sedert een jaar ben ik lijdende geweest,
zoo verklaarde zjj in 't bijzijn van haar
echtgenoot aan onzen verslaggever, die
haar deze zomer een bezoek gebracht heeft,
aan bloedarmoede. Ik had hoegenaamd
geen eetlust meer, klaagde dikwijls over
steken in de zijde, seheele hoofdpijn en ik
had ook veel last van koude handen en
voeten. Toevalliger wijze viel mg een
boekje in de handen waarin ik vele gene
zingen las van personen die aan dezelfde
ongemakken geleden hadden als ik en die
door de Pink Pillen hunne genezing be
komen hadden. Ik besloot er ook toe over
tegaan teneinde mij naderhand geen ver
wijt te kunnen maken dat ik niet alles
geprobeerd had. Na 't gebruik van de
eerste doos gevoelde ik reeds eene verbe
tering, lk was dezelfde niet meer, ik voelde
een rjjker bloed in mijne aderen stroomen.
Ik zette deze behandeling voort zooals U
wel denken kunt en ik ben radicaal en
snel genezen. Ik ben thans sterker dan
voorheen.
Verzwakte personen volgt dit voorbeeld,
noemt de Pink Pillen, gij zult sterk wor
den en aan allerlei ziekten weerstand bieden.
Prijs f175 de doos, f9— per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilé, Steiger 27, Rot
terdam. Hoofd depothouder voor Nederland
en Apotheken. Franco toezending tegen
postwissel. Ook echt verkrijgbaar voor
Middelburg en omstreken bij JOH. DE
ROOS en voor Goes en omstreken bjj
üebr. MULDER, Drogerjjon en verfwaren.
