NIEU WSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 20.1903
Zaterdag 14 November.
18e Jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
^.«zigUr''
rame Smidsknecht
[iddolburg.
[andknecht
llfaiidkiieclit
omende Handknecht
jjf/Z benoodigd bij
INELISSE, Arnemuiden.
iri-Huishoudster
Huishoudster,
Huishoudster
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRUS DER ADVERTENTIËN
Bij flit Miner Maart een Ejjwepei
SÏ1 Kir S «-"«S
is,"?*
Met Mei
KNECHT
Ie goed melken kan, niet
8 jaar, bij
INISSE, St. Laurens.
Met Mei
G. DEKKER,
Meliskerke.
btplicht met Maart of Mei
J. LOUWS te Melis-
It Maart of Mei
M. PIETERSE, B i g g e-
|sn aan of met Mei
[andknecht
lie melken kanbij G,
"rouwepolder.
Met Mei
[ANDKNECHT
Mei a. s. gevraagd
|JE, 's-Gravenpolder.
Met Mei
K MEID
P. FRANCKE te Me-
Mnt Mei
ADRIAAN BOOGAARD
erke (Westhoek).
evraagd
n 40 jaar.
er A, boekh. D'HUIJ.
igbeden van stonden aan
SPARRENTAK te M e-
idienst „SCHELDE"
November.
110,30 Zond 22 7,30 10,
11,30 Maan 23 8,— 10,—
8,30 Dins. 24 7,30 10,—
9,— Woen25 8,30 10,—
10,— Dond2G 8,30 10,
10,Vrijd27 8.30 10,30
10,- Zater28 8,— 11,30
10,— Zond 29 8,30 8,30
10,Maan 30 8,30 9,
10-
getal achter een datum ia
ierikzee; het tweede getal
[Rotterdam.)
DDELB ÜRQZÏERIKZEE.
November.
iurg.
1,40
1,40
1,40
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
Van Zierikzee.
Dond. 12 6,30 2,15
Vrijd. 13 7,30 2,—
Zater. 14 7,30 2,
Zond. 15 7,30
Maan. lö 7,30 2,—
Dinsd. 17 7,30 2.—
Woen. 18 7,2,
Dond. 19 6,30 2,15
Vrijd. 20 7,30 2,—
Zater. 21 7,30 2,—
Zond. 22 7,30
Maan. 23 7,30 2,—
Dinsd. 24 7,30 2,
Woen. 25 7,30 2,—
Dond. 26 6,30 2,15
Vrijd. 27 7,30 2,—
Zater. 23 7,30 2,—
Zond. 29 7,30
Maan. 30 7,30 2,
[CDcdter-OcJjftDc
of Spoored,
un. ll,50«)è) nm. 3,23e).
m. 12,15a) nm. 3,50.
vm. 10,25 nm. 1,55.
11,505) 3,23e).
inuten na het vertrek van
lenskerke n. Neuzen vm. 8,50
aar Breskens, Borsselen en
van 3.23 naar Breskens,
lissingen naar Borsselen en
niet gemaakt.
elkbn MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
It, Goes.
VERGADERING
van don Middelburgschen Gemeenteraad.
Morgenzitting
van 11 November 1903.
De vergadering wordt gepresideerd door
den heer W. J. Sprenger wegens onge
steldheid des voorzitters, terwijl mede met
kennisgeving van ongesteldheid afwezig
was do heer van Dunné en de heeren de
Rijcke en van der Harst eerst na het lo
zen der notulen en de heer Gratama tijdens
de behandeling der begrooting ter verga
dering verschenen.
Na het lezen en arresteeren der notulen
van het verhandelde in de vorige zitting,
doet de voorzitter mededeeling van de
sedert ingekomen stukken, bestaandea.
in verschillende missiven van Gedeputeerde
Staten, houdende goedkeuring van vroeger
genomen besluiten, welke voor kennisge
ving aangenomen werden, en 5. verschil
lende adressen van diverse strekking, welke
om advies naar B. en W. worden geren-
voieord.
Hierna vraagt de nestor der vergadering,
de heer van de See het woord. Hij be
twijfelde niet dat alle leden met hem zul
len instemmen, wanneer hij hier openlijk
uitspreekt zijn leedwezen over de omstan
digheid, die de voorzitter van deze ver
gadering verwijdord hield, er den wenscb
bijvoegende, dat die omstandigheid spoedig
moge ophouden door het ten gunste keeren
van de ongesteldheid des Voorzitters. De
leden betu'gden hunne ingenomenheid met
het gesprokene.
Nadat stilzwijgend goedgekeurd waren
de begrootingen voor 1904 van de schut
terij en van het burgerlijk armbestuur, de
eerste in ontvang on uitgaaf tot een be
drag van f3554,75, de tweede ten bedrage
van f 40526,08, komt ter tafel de gemeonte-
begrooting voor 1904.
De voorzitter opent de algemeene be
raadslagingen, waarvan de heer De Veer
gebruik maakt om te botoogen, dat hij
het moet afkeuren, dat B. en W. buiten
gewone inkomsten, als de verkoop van
boomen, gebruikten tot dekking van ge
wone uitgaven. Buitengewone inkomsten
waren zijns inziens beter te reserveeren
voor buitengewone uitgavenzjjn de ge
wone uitgaven niet in evenredigheid tot
de gewone inkomsten, dan verhooge men
de inkomstenbelasting. Die verhooging
zal voor de belastingbetalers nauweljjks
merkbaar zijn en men blijft dan op den
door het gezond verstand aangewezen weg.
Verlaat men dien, dan schept men allicht
antecedenten, die in de toekomst moeilijk
heden kunnen opleveren. Hij kan dan ook
de handelwijze van B. en W. niet goed
keuren.
Daar niemand verder aan de algemeene
beraadslagingen verlangde deel te nemen,
wordt tot de artikelsgewijze behandeling
overgegaan, te beginnen met de uitgaven.
Hoofdstuk I Nadeelige sloten van vorige
jaren lokte geane discussie i
Hoofdstuk II Bestuur der gemeente. Bij
den post van f 450, uitgetrokken voor uit-
keering aan den bode en den concierge
voor het onder hun geleide doen bezich
tigen van het raadhuis, merkt de heer
Schorer op, dat onder de inkomsten daar
voor slechts een bedrag van f 361,75 is
uitgetrokken. Da voorzitter antwoordt dat
dit werkelijk het geval is, doch om wij
ziging van de begrooting ten aanzien
van den betrekkelijken post van uitgaaf
te voorkomen en aangezien aan den
bode en den concierge-bode toch 100
wordt uitgekeerd, schijnt de hoogere raming,
volgens B. en W. vrij onverschillig.
Voor jaarwedde van den beambte belast
met de controle op de verhuizingen en de
naleving van art. 9 der Woningwet was
in 1903 toegestaan f 150 en is voor 1904
uitgetrokken f 300. Die vermeerdering
kon bij den heer Tal geen genade vinden
en al beweerde de voorzitter, dat de be
ambte voor de gemeente onmisbaar was,
toch werd ten slotte met 11 tegen 4 stem
men (die der hearen Siouck Hurgronja,
Den Bouwmeester, Van Teylingen en
bprengei) aangenomen een voorstel van
den heer Wisboom Verstegen om den post
met f 150 te verminderen.
Eene som van f25 was uitgetrokken
voor kosten voortvloeiende uit de Baroeps-
wet. De heer De Veer merkt echter op
dat de gemeente in 1904 geeno uitgaven
te doen heeft eerst in 1900, bjj de ver
kiezing van nieuwe leden, zal de gemeente
eenige kleine uitgaven hebben. De voor
zitter, die deze bewering niet kon weer
leggen, stelde nu voor den post te schrap
pen, hetgeen zonder stemming wordt goed
gevonden.
Hoofdstuk III Inning der belastingen wordt
zonder discussie goedgekeurd.
Hoofdstuk IV politie, brandweer, straat
verlichting, schutterij en gezondheidsdienst lokte
eene tamelijk hevige philippica tegen de
politie van de zijde des heeren Fruin uit.
Hg herinnert er aan, dat over de politie
reeds ernstige klachten rezen, toen onlangs
de tegenwoordig toenemende baldadigheid
der jeugd hier ter sprake kwam; aan die
baldadigheid heeft de politie zelve zijde
lings schuld door te veel het suamter in
modo toe te passen bg de laatste loting
werd de orde nog al eens verstoord, doch
de politie tiad niet handelend op; een
slechte geest heerscht onder het politie
korps eD, zoolang die niet verbeterd is,
zal de tegenwoordige toestand in de ge
meente bestendigd blijven, zelfs al breidde
men het korps uit. De voorzitter merkt op
dat hij een antwoord op deze klacht moet
schuldig blijven bij afwezigheid van den
burgemeester, hoof i der politie.
Bij den post ad f 14900 uitgetrokken
voor jaarwedden van den inspecteur en do
agenten van politie, stelt de heer Snouck
Hurgronje voor dien post met f910 te
verhoogeD, om aan do agenten le en 2o
klas ieder f50 en aan de agenten 3e klas
ieder f35, vorbooging te kunnen geven
Men vordert veel van die agenten, doch
men betaalt ze slecht. Mocht zijn voor-
stel schipbreuk lijden, dan zal hij er een
volgend jaar op torugkomen. Hot voorstel
wordt verworpen met II tegen 4 stemmen
die der heeren Snouck HurgroDje, Wisboom
Verstegen, den Bouwmeester en van Tey
lingen. J
Bij don post ad f2150 voor keuring van
levensmiddelen en slachtvee, wordt door
uen heer Snouck Hurgronje eene ver-
meerdering van f50 voorgesteld, er ver-
hooging van de jaarwedde van den viech
keurder. De man, zegt hij, heeft een groot
gezin en geen andere bron van inkomsten
De heer Tal morkt op dat hij ook tam
boer is bij de schutterij en de heer de Veer
dat hg ook jachtopziener is.
De heer Snouck Hurgronje betwijfelt of
die laatste betrekking wel eonig voordeel
oplevert. Zijn voorstel wordt echter vor-
worpen met 11 tegen 4 stemmen, die der
heeren Snouck Hurgronje, Heyse, van der
Harst en van Teylingen.
Bij den post uitgetrokken voor den reiDi-
2 7 bespreekt de heer Snouck Har-
t laatste zijne aandacht zal schonken - wat
de urinoirs betre't, hieraan valt niet' veel
te doen, tenzij men besluiten mocht nieuwe
te maken, wat veel geld zou vorderen.
De heer Wisboom Ver stegen wijst er op
dat er geen vuilnisputten meer zijn, het
geen een groot ongemak is voor de tuinlui
daar de ophalors van het vuil vaak weigeren
dat van da tuinlui mede te nemen, waarop
de heer den Bouwmeester antwoordt, dat
die ophalers volgens contract in hun recht
zijn en dat de putten uit een oogpunt van
nygiène zijn opgeruimd.
De heer Ermerins vestigt de aandacht op
het wieden der straten. Zulk eene ver
tooning heeft hjj nergens gezien. Hjj zou
hot uitgetrokken bedrag willen behouden,
doch het wiedon niet meer aan het arm
bestuur willen overlaten, waarop de heer
den Bouwmeester antwoordt dat dit veel
moeilijkheden en kosten na zich zou sloepon,
£m6ro£&ete Di0t' dat hot armbestuur
behalve f2600 van de gemeente, nog f 1500
van de particulieren voor het wieden ont-
vangt.
Er ontspon zich nu een langdurige dis
cussie over het puntvooral do heer Tak
noemde het huidige wieden eene schande
voor do stad, tot dat do betreffende post
ten slotte werd goodgekeurd met alge
meene stemmen, behalve die van de heeren
van der Harst, Eruin en Tak.
Bij' den post, kosten tonnenstelsel, vroeg
de heer Snouck Hurgronje of de open
niet door gesloten wagens zouden kunnen
worden vervangen, waarop de heer den
Bouwmeester antwoordt, dat do kosten ten
laste van de gemeente zouden komen, daar
de pachter tot die verandering niet kan
worden verplicht.
Hoofdstuk Y. Openhare werkon. B. en
stellen voor aan den opzichter bij de
fabricage A. van Leerdam eene jaarlijksche
persoonlijke toelage van f 200 te vorleenen.
e eer Ermerins heeft geen bezwaar tegen
de toelage, maar hij zou er de voorkeur
aan geven, dat do traktementen met een
minimum en maximum werden geregeld
bg eene vei ordening evenals voor de amb
tenaren ter secretarie. De heer den Bouw
meester voorde aan, dat dit voor technische
ambtenaren moeilijk ging. Toen echter
de heeren Tak en Gratama bet denkbeeld
van den heer Ermerins ondersteunden,
beloofde de voorzitter dat hot een punt
van overweging bij B. en W. zou uitmaken.
Bij den post onderhoud van straten enz.
oppert de heer Snouck Hurgronje het
denkbeeld om voor sproeiwagens een me-
monepost, uit te trekken, waarop de heer
den Bouwmeester antwoordt, dat zulks
vroeger wegens de hooge kosten reeds
verworpen is.
De heer Snouck Hurgronje heeft gelozen
dat men te Goes do aanschaffing van een
sproeiwagen op f300 raamde, waarop do
neer den Bouwmeester antwoordt dat dit
waarschijnlijk een sproeiwagentje zal zijn,
want passende wagens voor Middelburg
kosten f750 per stuk, waarbij nog voor
frm8n\te Tgen is de bediening op
1040. De heer Wisboom Verstegen vraagt of
bet niet mogelijk zijn zon door middel
der waterleiding de straten te besproeien,
antwoordt he<3r sPren9er ontkennend
Het voorstel Snouck Hurgronje om een
memonepost uit te trekken wordt verwor
pen met 9 tegen 7 stemmen, die der heeren
Snouck Hurgronje, de Veer, van der Harst,
de Rijcke, Gratama, Ermerins en Verhage.
Bg den post voor onderhoud van weeeD
en voetpaden bespreekt de heer de Veer
het strooien van zand op pas bestrate
gedeelten, dat spoedig wegwaait. Hij zou
het zand willen nat maken. De heer den
Bouwmeester antwoordt dat het zand hoog
noodig is voor het behoud der bestrating,
maar nat zand zou zijn doel missen.
Bij den post onderhoud van riolen enz.
vraagt de heer Fruin of de roosters oor
zaak zijn van een ongeluk dat onlaDgs op
den Dam voorviel, en antwoordt de heer den
Bouwmeester dat het te wijten is aan de
baldadigheid der jeugd, die de roosters
had stuk geslagen.
Bij den post verzekering tegen ongeval-
de '3eer Scorer waarom thans
1400 meer is uitgetrokken, waarop de
voorzitter antwoordt dat dit bedrag over-
b,eer Wisboom Verstegen vraagt of
u it oom o J0nq PU-nt 7an over woging heeft
uitgemaakt, de risico voor eigen rekening
tei nemenantwoordt de hoer den Bouw
meester toestemmend, doch voor gemoenten
hoog 61 2000 ziiQ d° kost0a to
Bij den post afvoer van vuil, wil do
heer Ermerins de boslissing over de riolen
aan het Noordplein en van den verzamel-
put aan de Wintorstraat aanhouden tot
eene volgende vergadering. Hij wordt
hierin gesteund door den heer Tak die
meent dat de commissie van Fabricage
niet alle gegevens gegeven had.
Nadat echter de heer van de Ree hot
tegendeel had verzekerd, wordt het voor
stel Ermerins verworpen met 12 tegen 4
stemmen, die der heeren Van der Harst,
Ermerins, Fruin en Tak.
Bij hoofdstuk VI, Inrichtingen van Nijver
heid, vraagt do heer Schorer inlichtingen
omtrent een post van f 750, uitgetrokken
voor loonon van arbeiders aan de gas
fabriek ter vervanging van zieken, welke
hem door den voorzitter worden verstrekt.
Bg den post, gemeenschappelijke kosten
van de gasfabriok en duinwaterleiding,
komt ter tafel het voorstel van B. en W.
om het tractement van den boekhouder
Delzenne met f 200 te verhoogen en alzoo
te brengen op f 1200.
De heer Verhage vraagt of aan Delzenne
vroeger reeds uitzicht gegovon is op eene
verhooging van traktement tot f 1200 en
of het wenschelijk is zijn traktement gelijk
te stellen met dat van den onderdirecteur,
waarop de voorzitter antwoordt dat aan
Delzenne, die thans 64 werkuren per week
heeft, indertijd uitzicht op verhooging
gegeven is en dat in do verhooging niets
stuitends voor den onderdirecteur is ge
legen, daar deze een geheel anderen werk
kring heeft.
De heer Snouck Hurgronje meent, dat
het beter zou zijn, in plaats van eene
verhooging, eene persoonlijke toelage van
f 200 te verleenen, hetgeen ook den
heer Schorer meer gewenscht voorkomt,
niet om de wanverhouding tusschen de
traktementen, maar vooral om geen precedent
te scheppen, wanneer Delzenne eventueel
moest worden vervangen.
De heer de Rijcke is togen de verhooging,
want ook de andore beambten zullen meer
werk gekregen hebben, waarop de voor
zitter antwoordt, dat de andere beambten
bestaan uit een oud man met voldoend
salaris en een jong persoon, die echter
nog maar 2 jaren dienst heeft.
De heer van Teylingen is voor verhooging,
niet voor toelage, terwijl de heer de Veer
noch voor het een noch voor het ander
is, omdat men op een traktement van
f 1000 een legio sollicitanten naar de be
trekking van boekhouder aan de gasfabriek
kan krijgen.
Het voorstel van B. en W. om de jaar
wedde met f200 te veihoogen wordt ver
worpen met 12 tegen 3 stemmen, die der
heeren Den Bouwmeester, Van Teylingen
en Sprenger, waarna hot voorstel Snouck
Hurgronje om eene persoonlijke toelage
van f 200 te verleenen wordt aangenomen
met 9 tegen 6 stemmen, die der hoeren
De Veer, Van de Ree, Verhage, Gratama,
Heijse en de Rijcke.
Bij Hoofdstuk VII, Onderwijs enz. stellen
B. en W. voor f 450 te besteden voor
vervanging door andere van 5 urinoirs aan
school B.
Da heer Schorer vraagt of de vervanging
wel bepaald noodig is, waarop de heer
den Bouwmeester antwoordt dat de be
sparing van duinwater jaarlijks minstens
de helft zal bedragen.
Nadat de heer Schorer nu een voorstel
gedaan had om den post met f 450 te ver
minderen, wordt dit voorstel verworpen
met 11 tegen 5 stemmen, die der heeren
Snouck Hurgronje, de Veer, Verhage,
Schorer en de Rijcke.
Bij den post, onderhoud van schoolmeu-
beleD, stelt de heer van der Harst eene
vermindering van f 60 voor, hetgeen wordt
goedgevonden.
Bij den post gemeentebewaarschool vraagt
de heer Schorer, waarom f 150 meer is
uitgetrokken, waarop de voorzitter ant
woordt, omdat er eene helpster meer is.
Bij den post toelage aan de bijzondere
bewaarschool, vraagt de heer Tak of het
niet wenschelijk is, dat rekening en be
grooting van die school worden overgelegd,
waarop de voorzitter antwoordt dat B. en
W. dit in overweging zullen nemen..
Bij Hoofdstuk VIII, Armwezen, wordt de
subsidie aan het burgerlijk armbestuur,
ingevolge opmerking van de Commissie
van Financiën, met f2000 verhoogd, ter
wijl op eene opmerking van den heer de
Veer dat het kleedgeld voor arme krank
zinnigen bijzonder is toegenomen, door den
voorzitter werd geantwoord, dat dit voort
sproot uit het grooter aantal verpleegden,
hetgeen de heer de Veer moet betwijfelen,
daar hij meent dat er slechts één meer is
dan in het vorig jaar.
Bg Hoofdstuk IX stelt de heer Schorer
voor den post van f10 voor het keuren
van draaiorgels te schrappen. Hij acht die
keuring voor de kermis onnoodig, nu hot
publiek het heele jaar door wordt vergast
op een valsehe tonun gevend orgel. Zijn
voorstel wordt aangenomen met algemeene
stemmen, behalve die van de heeren den
Bouwmeester, van Teijlingen en Sprenger.
Bij Hoofdstuk X wordt de post onder
houd van gebouwen, op voorstel van den
heer de Veer, met f50 verminderd, omdat
de hulpkazerne verhuurd is.
De Hoofdstukken XI en XH worden
goedgekeuid.
Bij Hoofdstuk XIII wordt goedgevonden
met ingang van 1 Januari e. k. aan den
eervol ontslagen commissaris van politie
Westerburger een pensioen te verleenen van
f1320 en aan den werkman van de ge-
meentefabricage Mink f 245,90'.
Da overige hoofdstukken worden zonder
bemerking aangenomen.
Alsnu wordt overgegaan tot de behandeling
der inkomsten.
Hoofdstuk I wordt goedgekeurd.
Bij Hoofdstuk II zegt de Voorzitter den
heer Tak een onderzoek toe, waarom de
gemeente hare aandeelen in de Nederland-
sche Handelmaatschappij behoudt.
Bij Hoofstuk III merkt de heer den
Bouwmeester op eene vraag van de Commis
sie van Financiëa op, dat in 1902 voor 't
gebruik van gemeentewerken van de tele
foonmaatschappij f 15(>0 meer is ontvan
gen, doch die inkomst komt in een volgend
jaar niet terug.
Op eene vraag van den heer de Veer of
ook klachten zijn ingekomen omtrent de
inning van schoolgeld door den Oatvanger,
antwoordt de voorzitter ontkennend.
Bij den post duinwaterleiding vestigt de
heer Wisboom Verslegen er de aandacht op
dat verschillende personen door eene kraan,
die zij des nachts laten openstaan, duin
water gebruiken voor het doorspoelen van
privaten, waarop de Voorzitter antwoordt,
dat dit strafbaar is en hiertegen streng zal
gewaakt worden.
Bij den post van f 120000 voor dan hoof-
delijken omslag stelt de heer de Veer voor
dien met f2500 te verüoogen. De ver
hooging van de subsidie aan het armbestuur
met f2000 beschouwt hij als eene vaste
uitgaaf, die niet mag gedekt worden door
toevallige baten, vooral nu de post voor
onvoorzien zoo klein zijn zal. Die verhoo
ging is ook van weinig beteekenis, nu het
belastbaar inkomen stijgt.
De heer Schorer meeat dat'de subsidie
geen blijvende zijn zal en meent te moeten
betwijfelen of het behstbaar inkomen wel
stijgende is, hetgeen de heer de Veer en
met hem de heer den Bouwmeester uit de
de gemeenteverslagen met cijfers aantoonen.
Het voorstel de Voer wordt vtrworpen
met 9 tegen 7 stemmen, die der heeren
De Veer, Wisboom Virstegen, Verhage,
Den Bouwmeester, Hejjse, Van Teylingen
en De Rijcke.
Nadat nog besloten was Hoofdstuk V
te verhoogen met f 2200 voor den verkoop
van hoornen en de overige hoofdstukken
zonder discussie waren goedgekeurd, wordt
de begrooting met algemeene stemmen
in haar geheel aangenomen in ontvang en
uitgaaf op f 73G4 53.195, met een post
voor onvoorziene uitgaven van i 1010.885.
Alsnu wordt overgegaan tot de ber oeming
van leden in de vaste raadcommissiën.
De heer Heijse verzoekt geene stemmen
op hem uit te brengen.
