NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 14. 1903,
Zaterdag 31 October.
18e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISÊH
W. Nieuwdorp.
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
WISSËftllMtliE.
De zeven bazuinen,
Antirevolutionaire Partijdag
te Middelburg.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95.
Enkele nummers0,02®.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Voor de stemming op 4 Nov. bevelen
wjj aan
30 October 1903.
Omtrent het ontwerp-drankwet, schrijft
ons de N. O. P. C. te Amsterdam het
volgende
Het regeeringsontwerp bevat zeor veel
goeds al- zullen de talrjjke vijanden van
den drank nog wel gaarne zien, dat ze
een stapje verder ging.
Allereerst wordt het nu ernst met het
opruimen van de 7000 vergunningen,
die er meer zijn, dan de wet voorschrijft.
Wanneer een vergunninghouder overlijdt
wordt de vergunning opgeheven. Zoo zal
het maximum van 17000 vergunningen
langzaam maar zeker bereikt worden (op
't oogenblik bestaan ongeveer 24000 ver
gunningen. Dan moeten de localiteiten,
waar getapt wordt, aan zekere eischen
voldoenzoo moet men van buiten af vrij
naar binnen kunnen zien, dichtgeschoven
gordjjnen, die de kroeg van de buiten
wereld afzonderen, mogen niet voorkomen.
Ook zal strenger dan nn worden toegezien,
dat er niet getapt wordt door hen, die
geen vergunning hebben: or worden daar
toe inspecteurs aangesteld en de straffon
worden verscherpt. Voor het verkoopen
van bier, wijn enz. is verlof nood'g, zoo
dat maar niet iedereen een bierhuis zal
kunnen oprichten, wanneer en waar hem
dat gelegen komt. Waar het biergebruik
in den laatsten tijd hand over hand toe
neemt en wel misbruik genoemd kan wor
den, is dit een bepaling van groot belang.
Ten slotte wil het ontwerp in ons land
het Gothenburger stelsel invoeren, d. i.
vrijvallende vergunningen het eerst; met
voorbijgaan van andere gegadigden, doen
toekomen aan vereenigingen, die zich ver
binden de winst die zjj boven een zeker
bedrag maken, te besteden aan het bevor
deren van zaken van algemeen belang,
b. v. het bestrijden van het drankmisbruik
zelf. Nog meer nuttige bepalingen zouden
aangehaald kunnen worden, maar het boven
staande is voldoende om te doen zien, dat
we met dit ontwerp den juisten weg op
gaan. Toch zijn we nog niet, waar we
moeten wezenom maar twee belangrijke
FEUILLETO U
De schoenmaker Frans was een merk
waardig man. Nu, merkwaardige mannen
zijn er van oudsher onder de beoefenaars
der schoenmakerskunst geweest. Zoo was
de beroemde meesterzanger van Neurenberg,
Hans Sachs, een schoenmakeren nog pas
in het vorige jaarj heeft men te^Gorlitz in
Silezië voor een eerzamen schoenmakersbaas
oen marmeren gedenkteeken opgericht,name
lijk voor Jacob Böhme gestorven in 1624),
een der diepzinnigste geesten en geweldigste
denkers, die er ooit iD Duitschland geleefd
bebben. Het schijnt, dat de zittende levens
wijze en de gebukte, voorover gebogen
houding van den schoenmaker tot nadenken
en mjjmeren opwekt, en dat het taaie
materiaal, het leder, zoowel de kracht van
de armen en den wil als de energie van
het denken staalt en stevigt.
Ook onze schoenmaker Frans was een
van de jjverigste speurders en diepgravers,
die er te vindon waren. En daarbij zocht
hij de raadselen en verborgenheden, waar
over bij nadacht, voornamelijk in den Bijbel.
Dien bad hij altijd naast zich liggen en
keer op keer wierp hij er onder het wer
ken een blik in. En de meeste stof tot
nadenken vond hij dan in de openbaring
van Johannes. Wat de kristallen zee toch
eigenlijk moest beteekenen, en de molen
steen van den engel, en de zonnovrouw,
zaken te noemen, er ontbreekt een bepa
ling, die zogt, dat het niot bij eon ver
mindering tot 17000 vergunningen moet
blijven, maar dat ook dit aantal geleidelijk
moet worden verminderd: 17000 kroegen
kunnen nog onheil genoeg brengen17000
kroegen is 17000 te veel. En zoo komen
we tot het tweede punt, dat in het ont
werp ontbreekt, en dit is van hot aller
grootste belang: de wet moet local option
mogelijk maken, dat in Noorwegen b. v.
zoo gunstig werkt, d. i. aan de mannen
en vrouwen van elke gemeente moet het
recht worden gegeven door stemming uit
te maken, of in die gemeente drank mag
verkocht worden of niet. Dan eerst wacht
ons in de toekomst een drankvrij Nederland.
II.
De inleider van Samenwerkingin de
morgenvergadering, ds. Van den Berg, hield
vol, dat op hoofdpunten de beginselen ons
niet scheiden van de Roomsch-Katholieke
Staatspartij. Het verschil is z. i. bijkom
stig, en hij betoogde dat het niet aangaat
de democratische en de conservatieve ele
menten in ééae partij tegenover elkander
testellen. Beiden zijn onmisbaar.
In de middagvergadering gaf mr. Die
penhorst zijn gehoor een keurig gesfy-
leerde en van groote zaakkennis getuigende
improvisatie te genieten, waarin hij zijn
gehoor een kpje gaf op het fundament
der socialistische partij, en hare tegenstel
ling met de antirevolutionaire paitij trachtte
duidelijk te maken.
De socialistische partij wetenschappelijk
gevormd door Karl Marx heeft haar stelsel
gebouwd op de theorieën van meerwaarde
en historisch materialisme. En met deze
theorieën, bepalende dat arbeid de eenige
waarde vertegenwoordigt en niet geest,
talent of genie en dat stof en nog eens
stof oorzaak van alle goed en reden tot
alle inspanning is, met deze theorieën heeft
het socialisme zich een eigen plaats ver
overd in de stelsels der wereldbeschouwers.
En nu tegen die zoogenaamd wereld-
hervormende theorieën staat het liberalisme
zoowel als de anarchie machteloos, omdat
ook deze in meerdere of mindere mate
leven uit hetzelfde beginsel. Bewust of
onbewust is ook hun zegeliedlaat ons
eten en drinken want morgen Bterven wij,
en hun vloekpsalm isde haat.
en de groote draak, en Appollyon, met de
reuzen Gog en Magog, dit waren altemaal
hoogst gewichtige en belangwekkende vra
gen voor hem, en uren lang kon hij zich
daarmede het hoofd breken.
Nu kau en mag de mensch zeker ook
over zulke dingen nadenken, immers, er
staat zelfs uitdrukkelijk in een geheimzin
nig vers (Openb. XIII18)»Hier is de
wijsheid die het verstand heeft, reken het
getal van het beest". Maar zeer wijselijk
hebben de oude Kerkvaders bij de rang
schikking der bijbelboeken de Openbaring
van den Apostel Johannes geheel aan het
einde geplaatst, als om daarmede aan te
duiden, dat men die eerst het laatst behoort
te lezen, en haar ook eerst dan zal kunnen
begrijpen, wanneer men van te voren de
overige heilige boeken doorgelezen en er
iets van verstaan heeft. De Openbaring is
als 't ware de sluitsteen, de kruisbloem op
den ontzaglijken dom der Heilige Schrift.
Doch daarom vereischt zij dan ook bij eiken
Bijbellezer vooraf den rechten ondergrond
en onderbouwanders staat of liever hangt
zij voor hem in de lucht.
En dit laatste was nu juist bij onzen
schoenmaker Frans het geval. Hij wilde
een meester in de Schrift zijn, en had het
A. B. O. nog niet eens behoorlijk onder de
kniehij wilde zich aan zeer zware en
stevige spijzen te goed doen, en was nog
maar ternauwernood begonnen, zich met
de melk des Evangelies te voeden. Hoe
kon hij anders menigen klant met slecht
Hoort slechts de meening van Goeman
Borgesius, van Levy, van Drucker over de
stakingsgeschiedenis en het zal duidelijk
zijn wat sympathie er bestaat tusschen
socialisme en liberalisme.
En hot anarchisme dat geen gezag bo-
geert en geen gezag erkent, zou dat kun
nen stand houden tegen de alles verwoes
tende beginselen des ongeloofs? Men weet
we) beter.
Alleen de antirevolutionair, de chris'en,
met zijn geloof aan een Scheppend God die
ook door Zijne Voorzienigheid alles onder
houdt en regeert is in staat de theorieën
te weerstaan die zoowel gezag als vrijheid
onderst boven werpen.
Neen, de Christon kent geen klassenstrijd,
hij acht het stoffelijke leven van hooge
waarde, maar hooger toch het geestelijke,
het eeuwige, hij gelooft niet in een toe-
komstigen heilsstaat als de socialisten, maar
in een eeuwig leven waarvan de Heilige
Schrift zoo nadrukkelijk, op zoovele wjjzen
getuigt.
Ziedaar de korte inhoud van een zeld
zaam schoone rede, die aan enkele sprekers
slechts vragen tot eenige ophelderingen
ontlokte.
De goed geslaagde partijdag te Middel
burg gaf aan de hoorders een leerzaam
genot en was vrij goed bezocht.
Tholen. Het totaal bedrag der inge
zamelde giften voor de weduwen eu weezen
van de Thoolsche visschers bedraagt
f 3305,26®. Het bestuur dor Thoolsche
Vissehersvereeniging betuigt hiervoor har-
telijken dank.
Qoes. Da heer Huizinga, lid van den
gemeenteraad te KampeD, trad Donder
dagavond in de Prius van Oranje voor een
vijftigtal belangstellenden uit de Chr. ar
beiderswereld, en enkele niet-geestverwante
belangstellenden op, om het doel en het
nut der Chr. vakorganisatie te bepleiten.
De voorzitter de heer v. d. Wart zette in
een inleidend woord de redenen uiteen
die de drie hier bestaande Chr. werklie
denverenigingen er toe geleid hadden in
samenwerking te trachten een Chr. ver-
eemging van werklieden bij de bouwvak
ken in het leven te roepen, hij stelde
daarna den heer Huizinga aan de verga
dering voor.
Deze gaf een historisch overzicht van
den arbeid; tot op onzen tijd, in verband
gemaakt werk aankomen, of door veel te
late aflevering van het werk ergeren en
verstoren Ja, als hij niet zoo'n arme
slokker geweest was en niet zulk een tal
rijk gezin had gehad, wie weet of hij riem
en priem niet aan den kapstok had moeten
hangen en naar een andere broodwinning
omzien Maar hij kad zeven kinderen, alte
maal jongens, verschillend tusschen twee
en dertien jaar, vlaskoppige, dikwangige
jongens die wilden toch eiken dag eren
hebben, en wel liefst meer dan eenmaal.
Maar niemand wilde in den vader ook de
kinderen straffen.
Iatusschen, zooals de ouden zongeD, zoo
piepen ook de jongen, en wel nog heel
wat luider en krijschender. De vader was
tenminste een alom geacht, door en door
eerlijk en onbesproken man. Maar de kin
deren namen 't met het mijn en dijn
niet zoo heel nauw. Stond er ergens een
boom met lekkere vruchten, ol glinsterden
er in een tuin roode bessen tusschen de
struiken door, dan waren de knapen buiten
gewoon »gewikst"was er ergens een vogel
nest uitgehaald, of een kip weggejaagd, of
een poesje mishandeld en gewond, »daar
zitten zeker die jongens van den schoen
maker weer achter!" werd er dan dadelijk
door de menschen geroepen, en gewoonlijk
was het dan ook zoo. Maar het meest
waren zij op de Zondagmiddagen bevreesd,
want dan zwierven zij als een bende struik-
roovers, booze plannen smedend en slechte
streken uithalend, overal rond. Hun vader
met overproductie, concurrentie, tegen
strijdige belangen, verkeer, de machine, de
arbeidsverdeeling, en dergelijke voor den
werkman nadeelige omstandigheden. Zette
de schaduwzijden van het individualistisch
stelsel tegenover den eisch van het orga
nische stelsel uiteen behandelde de gilden,
toonde de onmogelijkheid aan om deze
gilden in hun toenmaligen vorm te her
stellen en wees op tal van misstanden
die onder de oogen moeten gezien worden.
Vooral in zijn repliek zette Spr. duide
lijk uiteen het doel der Chr. vakorganisa
tie terwijl hij van het nut er van zeide
dat deze organisatie den werkman geven
zou al wat hij zelf er aan zou geven. Hjj
moet zichzelf gevenen al ware het dat
het hemzelven niet nutten zou, zeer zeker
zullen zijne kinderen en wie met hen na
hem komen er de voordeelen van genieten.
Doch geen patroons en werklieden saam
in de organisatie wegens tegenstrijdigheid
van beider belangen.
Spr. deed duidelijk uitkomen het ver
schil tusschen de Chr. en neutrale vak
organisatie, welke eerste bestaat in de erken
ning van God als bron van 't gezag het per
soonlijk bezit; de familie en het organisch
verbanden de opvatting van den arbeid.
De arbeider moet zich leeren gewennen
aan organisatie; beginnen met zichzelven
te horzien; de vorbetering van het bedrijf
in samenspreking met zijn patroon beoo
gen, daarbij de min-waardige knechts die
den loonstandaard drukken, trachten te
verbeteren of te verwijderenen zoo noo-
dig door loonsverbetering enz. trachten
tot betere arbeidsvoorwaarden te komen.
Spr. waarschuwde zeer tegen werkstaking,
doch ook voor deze mag, zoo 't mobt, in
het alleruiterste geval niet worden terug
gedeinsd, ook dewijl het recht van werk
staking in Gods Woord gegrond is.
Dit laatste werd door een der hoorders
ontkend. De spreker verklaarde zich echter
bereid in een later te beleggen vergadering
zijn bewering te komen staven. De opponent
verklaarde op dit punt wel eens met spr.
te willen debatteeren.
Het applaus der vergadering bewees dat
men op zulk een debat gesteld was. De
voorzitter dankte den spreker voor zijn
boeiende, leerrijke voordracht.
Moge er nu te Goes spoedig een chr.
vakvereeniging ontstaan voor de werklie
den werkzaam bij de bouwvakken. De
voorbereiding is in goede handen.
Wissenkerke. Bij een strooperspartij
was namelijk omstreeks dezen tijd van den
dag nooit thuis, maar op de een of andere
»oefening" of vergadering. Van welke kerk
of gemeente of secte zulk eene bijeenkomst
uitging, maakt8 voor hem geen onder
scheid. Bovenal verzuimde hij nooit het
jaarfeest van Vereenigingen en Genoot
schappen, uren ver in hef rond.
Zoo werd op zekeren dag in do hoofd
stad der provincie hot jaarlij ksche zendings-
feest gehouden. Natuurlijk mocht onze
Frans daar niet ontbreken. Evenals de
meeste andere feestgangers, maakte hij ook
van den spoortrein gebruik om er heen
te rijden, want de weg was meer dan twee
uren lang en het was een zeer warme dag.
Eensklaps kwam hij tot de ontdekking,
toen bij in den trein stapte, dat de predi
kant van zijn dorp in een boekje van den
wagon had plaats genomen. Dadelijk klampt
hij hem aan. -Wel, dominee", zegt hij,
»wat is dat mooi, dat ik u hier ontmoet,
ik heb namelijk reeds lang een vraag op
het hart die u mij zoker wel zult kunnen
en willen beantwoorden
s>En dat is
»Wat beteekenen toch dio zeven bazuinen
in de Openbaring 8 en 9 En tegelijker
tijd haalde hij reeds zijn Nieuwe Testament
uit den zak.
s>Do zeven bazuinen hernam de pre
dikant. »0 ja, dat zal ik u wel zeggen.
Die bet.eeknen uw zeven jongens. Die hebben
mij gisterenmiddag mot hun geschreeuw
on getier op straat het hoofd zoo vol ge
in de weide van den landb. J. G. alhier
is 't niet pluis toegegaan. De bekende
broeders Geelhoed van Kortgene, aldaar in
den vroegen morgen van jl. Woensdag op
heeterdaad bij het stroopen met een fiets
lantaarn betrapt, gedroegen zich zoodanig
tegenover den jachtopziener Kramer dat
diens metgezel Op den Brouw zich verplicht
achtte tot ontzet van zijn kameraad gebruik
te maken van den revolver. Na het op de
vlucht gaan van den eenen broer verklaarde
de ander, genaamd W. G., door een der 2 ge
loste revolverschoten te zijn gewond. Naar
zijn zeggen zou een kogel in de rechter
zijde tusschen de onderste ribben zijn in-
gedroügen. De aangeboden hulp der jacht
opzieners wees hij echter af onder verkla
ring zich alleen wel te zullen redden. Naar
wij verder vernamen schijnt de kogel tot
aan den rug te zjjn doorgedrongen en moet
de gewonde zich op raad van een arts, nog,
den eigen dag naar Middelburg hebben
begeven om den kogel bij operatie te laten
verwijderen.
Nisse. Benoemd tot onderbrandmoester
Jac. Ecbhardt iriplaats van Joh. van Boven
die overleden is.
De Nederlandsche Blindenbond heeft
een Nationale Verloting georganiseerd,
welke is goedgekeurd bij Koninklijk be
sluit van 28 Juni 1903, No. 54. Doel en
streven van dezen te 's Gravenhage ge-
vestigden bond is, de vereeniging van blin
den uit alle deelen des lands, van alle
gezindten en uit alle klassen der maatschap
pij. Met dit doel voor oogen, richtte de
Bond reeds ten bate van behoeftige blinden,
onverschillig van welke gezindte, twee in
stellingen op, vrij van allen bedeelings-
geest met den aankleve van dien. Zij zijn
a de Blindenstichting, in Den Haag geves
tigd, een fonds, dat van zijn rente aan meer
dan vijftig-jarige, behoeftige blinden een
vaste, jaariijksche uitkeering verstrekt, voor
allen gelijlc, en b. de Ondersteuningskas,
die gedeeltelijke vergoeding van woning-
huur en ziekengeld aan behoeftige Bonds
leden beneden de 50 jaar verstrekt.
Ten einde beide in staat te stellen velen
en doeltreffend te kunnen steunen, organi
seerde de Blindenbond deze Nationale
Verloting, waarvan de opbrengst gelijk
tusschen blindenstichting en ondersteunings
kas zal verdeeld worden. Loten zijn te
Middelburg verkrijgbaar bij de heeren boek
handelaars Den Boer, Dhuij, en v. Benthem
Jutting.
bazuind, dat ik slechts met de grootste
moeite mijne preek voor de avondkerk
heb kunnen schrijven, en die zullen
u eens op den jongsten dag met hunne
besehuldigingen en verwijten de ooren vol
bazuinen, omdat gij ze niet beter opge
voed en gestraft hebt en ze vooral 's Zon
dags altijd maar in 't wild hebt laten
loopen Zoo antwoordde de predikant,
en daarop keek hij aan den anderen kant
door het raampje naar buiten. Nu ge
voelde onze schoenmaker natuurlijk geen
lust meer om verder te disputeeren,
en boel stilletjes zocht hij een ander plaatsje
op. Een bittere, gepeperde pil had de
predikant hem te slikken gegeven, maar
een heilzame. Of zij geholpen heeft Wij
willen het hopen
Do oude zendeling Habich placht dik
wijls to zoggen»Wanneer iemand zich
bekeert, dan moet tot zelfs het poesje in
zijn huis er iets van bemerken, anders
is het geen bekeeiing van de rechte en
echte soorten de bekende evangelist
E. Schrenk riep eens tot de vrouwen dio
eene godsdienstige samenkomst bijwoonden
s-Gij moeders en huisvrouwen, wordt oot
goede kousenstopsters, wanneer gij goed"
Christenen wilt worden!" En op hetzelfd>-
aanbeeld slaat ook de Apostel, als hij
schrijft: »Zoo iemand de ziineD, en voor
namelijk zijne buisgenooten, niet verzorgt,
die heeft het geloof verloochend, en i*
erger dan een ongeloovige." (1 Timothêus
V 8).