NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 1 1903.
Donderdag 1 October.
18e Jadrgang.
CHRISTELIJK-
N
ND,
Hlsfütt'ij^H
P. DREtiMArcS.
Wed. S. J. DE J0NGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRUS DER AÜVERTENTIËN
FEUILLETON".
v r e
euzel,
BER 1903,
n.
stig ge
il
emuiden.
m.
VERSCHIJNT
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- e VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p.
Enkele nummers
0,95.
0,02'.
Voor de stemming voor een lid van
Zeelands Staten op 7 October a. s. in het
district Hulst is de candidaat van alle
antirevolutionairen, de heer
30 September 1903.
Het trekt de aandacht, hoe de links
liberalen reeds weer doende zijn, om voetje
voor voetje naar de socialisten toe te
schuiven.
Geheel natuurlijk komt de toeleg boven,
om in 1905 bij de stembus weer de meer
derheid te halen, en tamelijk helder wordt
ingezien, dat dit ondenkbaar is tenzij men
zich met de socialisten vereenigt, en op
hun steun rekenen kan.
Het moet nu worden éaue groote partij,
wel met onderscheidene fracties, maar dan
toch éene machtige anti-clericale politieke
groep, ten einde straks een coalitie-kabinet
te vormen, waarin oud-liberalen, unie-libe
ralen, vrij zinnig-democraten en sociaal-de
mocraten saam de lakens zullen uitdeelen.
Die toeleg kwam reeds uit in het op den
voorgrond schuiven van het algemeen stem
recht; een beweging die zeer beslist van
mr. Troelstra is uitgegaan, en waarbij hij
de leiding had en heeft. Van dien zin tot
verbroedering getuigt niet minder sterk de
poging, om de gebeurtenissen van het
voorjaar óf te doen vergeten of te ver
goelijken, gelijk nu weer in de critiek over
de uitdrukking „misdadige woeling" in de
Troonrede.
En het duidelijkste bleek die toeleg op
de vergadering der Liberale Unie in de
openingsspeech van mr. Goeman Borgesius
een speech die in drieste zelfverheffing en
declineering van den tegenstander haar
weerga zoekt. Of het optreden van prof.
v. d. Vlugt, op een partij-vergadering, waar
hij niet hoorde, de verborgen strekking
had, om ook de oud-liberalen voor deze
unificatie te winnen, zij in het midden
gelaten. In het oog viel dit optreden wel.
Met belangstelling zullen we er op letten,
of dit plan van unificatie vorderingen maakt,
en hoever het voortschrijdt. Dusver werd
het alleen in de socialistische pers en in
de pers der links-liberalen zienderoogen
bevordert.
Thans dient afgewacht, of de oud-liberalen
en rechts-liberalen gelijken koers zullen
nemen.
In elk geval smeedt de nu aan de overzij
gekozen politiek de eenheid vaster. {Stand.)
Niet dikwijls gebeurt het dat we een
stuk van een preek afschrijven.
Nu doen we het wel als uw getrouwe
kroniekschrijver die te letten heeft op de
teekenen der tijden.
Onze lezers herinneren zich Blaricum
wel, de kolonie van Frederik van Eeden,
de kolonie waar humaniteit in socialistisch
gewaad zich rein en onbevlekt zou openbaren.
Een van de bewoners der kolonie
van Blaricum was ds. Kijlstra, eertijds mo
dern predikant.
Na zijn uittreden uit de kolonie beroept
de kleine gemeente te Oterleek bij Alk
maar dezen utopist.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
L. Boumavan
tnnébedrag bij-
>ren van de Zon-
er Neuzen! 2.50;
"lecteerd op de
uit de collecte
tl-, N.N.fl
van F. D. f2;
als gecollecteerd
and (Koudekerke)
vischafslager,
f 1door Ds.
ielzaete G. K.
J.V.teZ.fl;
d. R. f2,50. Totaal
ester werd
Jleeté' fl.
alsnog
Totaal
Sub-comité ent.
RST J.Jz.
DE GELDGIERIGHEID.
Uit de ruwe werkelijkheid. Het leven
is meestal anders dan men het zich voor
stelt. Grjjpt slechts in 't volle leven
altjjd is het belangwekkend, roept een
dichter ons toe. Wat echter belangwek
kend is, is niet altijd schoon. De eene
maal wordt uit de diepte een parel, een
andere maal slechts slijk te voorschijn ge
bracht. De ruwe werkelijkheid schikt
zich niet naar 's menschen idealen.
Een evangelieprediker werd geroepen
om onmiddellijk op 't kerkhof te komen
om een woord van troost te spreken, omdat
zijn ambtsbroeder, wiens plicht het was,
plotseling verhinderd was geworden.
Onmiddellijk bereid, verzocht hij echter
yooraf eenige inlichting, wien het gelden
En het zijn de volgende woorden uit
a intreepreek van den socialistisch-mo-
Irnen prediker benoorden het Y die we
hVr afschrijven. „Eens was er een tijd
ik de pastorie verliet. Ik moest leven
in\ eene omgeving meer in overeenstem-
mi; g met wat door ons werd gepredikt.
Ik meende die wereld in Blaricum gevon
den te hebben. Edoch, ik ben teleurgesteld
geerden, ook daar vond ik niet de wereld
vanjphristus.
Witlicht was nog veel te boven te komen
gewétst, indien maar het zedelijk leven
op hc.-ger peil had gestaan. Doch ook in
dat oiricht waren we gelijk aan de maat
schap^ die we hadden verlaten. Voor mij
reden venoeg om weer tot de oude maat-
schapp', terug te keeren. De beginselen
waren vel schoon, maar zijn in de practjjk
onuitvo^baar gebleken, en voor onzen tijd
niet te 'er wezenlij ken".
Voor tizen tijddus voor later tijd
wel. Zo\ die prediker nooit hebben ge
hoord van fozus' woorduit het hart lomen
voort enz?
Dat er »p het gebied van den handel
nog al eet; gezondigd wordt door »ver-
valsching vp levensmiddelen" wisten ook
onze voorop s reeds.
Vandaar o\ hun rusteloos getuigen o. a.
tegen «onreche ware".
Alleen maa\ tegenwoordig kan het be
drog, door de 'vordering der wetenschap,
gemakkelijker «n het licht komen.
Vooral doet te chemie of scheikunde
hier verdmnstelk werk.
Af en toe wor, n d0 officieele rapporten
in zake keuring W levensmiddelen open
baar gemaakt en \zoo ter kennis van het
publiek gebracht
Zoo leverde een ^derzoek van een «roode
bessensap" in een grootste steden tot
resultaat, dat dit Jpduct een nagenoeg
waardeloos surrogaatVas.
Van deze soort ri\uaaksel werden bij
verschillende winkeljfg partijen aange
troffen, alle afkomst; van denzelfden
»importeur", die bij onWzoek bleek meer
recht te hebben op den-aam van fabrikant.
Natuurlijk werd van in en ander pro
ces-vei baal opgemaakt. yMaar hoevelen
waren van dit bedrog re'e8 de dupe, voor
het kon worden geconstaWd
Het ligt niet in onze
stokpaardje te borgden.
Toch moeten wij nog een
veelste maal gewagen van
ons gezien onder de zon.
Er worden hier en daar ai christelijk,
scholen dames of heeren benoeri die voor
de openbare school opgeleid, \,ar g6en
plaats konden krijgen.
Die gebruiken de ehr. school W door
gangshuis of maken er een toevlibt voor
dakloozen van.
De chr. school mag niet dienen Veder-
gelijken sollicitanten een onderdak V. be
zorgen.
Er worden ook meermalen jongeli\aall
o-penbare scholen benoemd, die door opvo\iDg
en doop bij de ehr. school hadden behó,en
terecht te komen, doch die op de opende
bel
eling een oud
voor
de zoo
den", door
zou. Was het een man, een vrouw,
kind De bode wist niot anders dan dat H
't jongste kind was eener weduwe, die mj
niets anders dan kinderen gezegend was
De predikant haastte zich naar de
normaallessen hunne opvoeding vergaten,
en in de staatsschoolsfeer rijpten voor het
«openbaar" onderwijs,
Dit kwaad, en ook het andere straks
genoemde, zou niet zoo groot zijn, wan
neer wij hadden meerdere Christelijke
normaallessen, of bjlvoorheeld in onze
provincie een Christelijke kweekschool.
Wij dringen er op aan dat de hoofden
en onderwijzers aan onze Christelijke seho-
len op Zuid-Beveland bereids overgaan tot
stichting van een Chr. normaalles voor
Goes en omstreken.
Zulks kan nu best, dewijl de werkkrach
ten er zijn, en de schoolbesturen daardoor
wellicht niet ongeneigd zullen bevonden
worden deze goede zaak door subsidie te
steunen.
Men pakke ook deze zaak eens aan
Wie dingt hier naar de eere van het
initiatief?
Wie durft langer werkloos blijven bij
dreigend gevaar?
Of ligt er geen gevaar in wanneer wjj
door van ons standpunt on-, wan- of niet-
geloovige „openbare" schoolhoofden onze
aanstaande "bristflljjkc onderwijzeressen en
onderwijzers laten opleiden 7
Wij kennen dat gevg^r, en daarom hou
den wij aan met waauohuwen.
Met het oog op eventueele scheepsonge
vallen op de rivier de Schelde en het
vragen van bijstand werden eenigen tijd
geleden de Belgische telegraafkantoren langs
genoemde rivier n.l. te Doel, Lillo en
Calloo dag en nacht opengesteld.
Door bemiddeling der Belgische autori
teiten, gesteund door de Earner van Koop
handel te Terneuzen, zullen ook de volgende
kantoren aan do Schelde n.l. Ylissingen,
Terneuzen, Hansweert en Walsoorden vanaf
1 October a.s. dag en nacht geopend zijn
voor het verzenden en ontvangen van tele
grammen betreffende scheepsongevallen en
het vragen van bijstand.
Ontegenzeggelijk een hoogst nuttige maat
regel voor de scheepvaart.
Is er toch één beroep, waar de mensch
moer ovortuigd wordt van zijne nietigheid,
van de broosheid en vergankelijkheid des
levens, dan is het ongetwijfeld dat van
zeeman. Het stuk brood op de holle wateren
verkregen, is gewoonlijk zuur verdiend.
Elke poging om ongelukken, op zee te
voorkomen, dient te worden toegejuicht.
Drie Kruizen op Golgotha.
Drie kruizen staan op Golgotha,
Hun licht straalt in 't verschiet
Zij roepen, zacht, den pelgrim na
„Zondaar, toef langer niet 1"
Zij staan ten teeken, staan op wacht,
Naar boven wijzen zij
Ten leidstar zijn zij in den nacht,
Zij onderwijzen mg.
Eén spreekt van liefde, oneindig groot,
Yan redding, vroeg en spa,
Van uitkomst in den bangsten nood,
Van troost en van gena
Het ander spreekt van diep berouw,
Oprechtheid in 't gemoed;
De hem onbekende vrouw stond bij het
graf te midden van de haar overgebleven
kinderen en weende hartverscheurend, 't
Scheen dat zij behoorde tot de laatste
soort.
doodenakker, onderweg peinzende over dO; p)e EvaDgeliebode spande zich in om
omstandigheden. Hoe waren ze? Was\haar zoo goed mogelijk te troosten. De
het een groot verlies voor de weduwe of Weduwe scheen geroerd door zijn woorden
een verlichting van zorgen Was zg
troosteloos of ging het haar weinig tjjjr
harte? Meu moet in zjjn spreken bij een
graf voorzichtig wezen en vooral Diet
trachten te troosten, waar er in werkelijk
heid geen behoefte aan bestaat. Maar wie
weet, rijk is 't moederhart, en ook de
armste moeder kan de dood van een kind
diep treffan, al is 't niets dan vermindering
van zorgzoo diep, dat zg alleen denkt
aan het verlies. Tot welke van deze twee
soorten zou deze moeder bebooren
bleven de tranen stroomen. 't Trof
m tot in 't diepst van zijn hart.
Na de plechtigheid greep de vrouw
e hand om hem te bedanken voor zijne
jidwilligheia en zijn hartelijk gebed.
Wend hebt ge mij getroost, zeide ze,
van de 6000 francs hebt ge toch
geweten.
A wat is dat dan? vroeg de geestelijke
vriei3jjjk, waarop een woordenstroom
ffisbr dien niets stremmen kon. Ziet ge
J Weren en zg greep er drie te-
Van 't werk des Geestes, ware trouw,
Van *t hoogst en 't eeuwig goed
Het derde waarschuwt iedereen,
Het spreekt met nadruk, luid:
„Smeek om gena, ween, zondaar, ween
Verhard niet, stel niet uit
Als laster spreekt, de wereld spot,
Dan denk ik aan dit kruis
Dan zoek ik sterkte bij mjjn God,
Die weert elk laag gespuis.
Het kruis des boetlings ook sterkt mij,
Ik vrees voor zonde en dood
En ik gevoel getroost en blij
In 't prangen van den nood.
Na kruis en leed en dood en graf
Volgt 't eeuwig, eeuwig licht,
Dan neemt mijn Heer mijn kruis mg af,
En 'k zie Zjjn aangezicht. {Rope.)
Laatste woorden
van Prins Willem »Mijn God 1 ontferm
U over mijne zielmijn Godontferm U
over Uw arme volk!"
van Oldenbarnevelt«Mannen, gelooft niet,
dat ik een landverrader ben ik heb oprecht
en vroom gehandeld, als een goed patriot
en die ster: ik"....en tot den scüerprechter
«Maak het kort!"
van Maurits (in antwoord op de uitspraak
van Ds. Bogerman dat »onze eenige troost
in leven en sterven zij, dat wij naar lichaam
en ziel het eigendom zijn van onzen ge
trouwen Zaligmaker, Jezus Christus")»Dit
is ook mjjn eenige trocst; ik weet geen
anderen; dat is mijn eenige toevlucht;
daar gedenk ik bij te blijven".
van Michiel Adrsz. de Ruijter: «O, God,
Gij zjjt mjjn Godmijne ziele dorst naar
U".
van Jan Willem Friso»Heere, ontferm U
onzer, wjj vergaan
van Willem IV»Ik ben zeer benauwd.
Het zal nu welhaast sterven zijn. Zorgt
toch voor mijn kleinen Willem".
Onze buren in den lande van overzee
staan bekend als minnaars der kunst.
Schatrijke lords ontzien niet, hunne pon
den uittetellen tot het aankoopen van be
roemde kunstschatten.
Van den kunstmin der Engelsehen ge
tuigen ook o. m. hun Britsch Museum ,en
Nationale Galerjj. De grootsche, klinkende
titel is waarlijk geen humbug.
Deze stichtingen zijn de centra van de
ontwikkeling en ontplooiing van het leven
der kunst binnen Londen.
Daar in die wereldstad zijn stappen ge
daan tot oprichting van een nationaal fonds,
om te voorkomen, dat zeldzame kunstschat
ten van uit Engeland naar de nieuwe wereld
verhuizen.
Doel is eenvoudig een voldoend kapitaal
bijeen te brengen, om zoodoende openbaren
verzamelingen gelegenheid te geven deze
stukken aan te koopen, ook als het gewone
budget daartoe niet toereikend is.
We noemen dit een uitstekenden maat
regel van die lords en pairs, vooral als
gelijk aan en stiet ze grimmig van zich
af deze zijn van mijn eersten man en
die bezat niets. Maar het gestorven kind
was van mijn tweeden man, wiens nog in
leven zijnde vader vermogen bezit. Van
hem zouden wij 6000 francs geërfd hebben,
als bij vóór mijn man gestorven ware.
Maar hij leeft nog en mijn kind was een
zijner erven. En nu dit dood is, is de
erfenis verloren en krijgen wij niets. En
weder greep ze grimmig naar de kinderen
en riep uitdie daar, die brengen mg
geen centime aan, en daar sterft er geen
van, maar daarvoor sterft het ééne, dat
6000 francs waard was, en daarvan hebt
ge niets gezegd, maar, ge kondt dit ook
niet weten 1 En weder sidderde zij
met nieuwe kracht ontwak»-^-^^ en
tiS™.üol. schralend
proeve van wat particulier initiatief cp het
gebied der kunst vermag.
Immers, ook wij zouden het betreuren,
als onze nationale kunstschatten successie
velijk in andere handen overgingen en een
plaats vonden in de musea van het buitenland.
Doch gelukkig is hiervan vooralsnog geen
sprake.
De onderwijswetten in Engeland deelen
nog volstrekt niet in de algemeene sympa
thie der natie. Het aantal menschen van
het lydelyk verzet neemt gaandeweg toe.
Men spreekt reeds van een vijfduizend, die
weigeren hunne schoolbelasting te betalen.
Doch de EDgelache regeering weet raad.
Zij zat wel voor heeter vuren.
De overtreders zullen zeer waarschijnlijk
van de kiezerslijst geschra jitNyvorden
En dan is naar men meent dit verzet
en die agitatie spoedig gebroken.
Zou het waar ziju
ons.
jrdstraat.
Doping.
lANN zal
aan de schuur
e Wemeldinge,
Voltaire, die in 1777 stierf, voorzeide
dat «binnen 100 jaar de bjjbel een onbe
kend boek" zou zjjn.
Het aantal Bijbels die heden van de pers
komen bedraagt jaarlijks 8 millioen.
4-jarigen
zwarten
line veu-
ng. Paar-
ieuw) en
Toon Volfo
nog slechtgt,
ten dage, dit,
ruim 400. -
Alle deuren
vernement Vai
IHÜLST te
RT te Ka-
5 October
uur, op de
„De Vergenoe
ging op de Groote Markt te Middelburg,
publiek presenteeren te
leeMp wao Biibol 'r»
bovenzaal van de Sociëteit
vertoopen
'ra'dré Hras en ERF met TUIN,
en vrij van invoerrechten txiststraat te Mid-
van God thans toegang tot de "Ittnerkt P 161.
Onlangs zeide dr. Osvaldo Magna1; qr[JJM
Minister van, Justitie en Openbaar Onder- -
wijs in de Argentijnsche Republiek»Ik ben
een onbevooroordeeld lezen van den
Bjjbel genegen, mede als een der aange
naamste en meest stiehteljjko betrachtingen
in onze Publieke Scholen."
In de hoofdstad van Equador veroor
deelde men in 1886 een ton Bjjbels ten
vure. Heden heet men in alle deelen van
Zuid Amerika het New-Yorksche Bijbel
genootschap welkom, 't, Is opmerkeljjk
dat het genootschap van St. Jerome, uit
Roomsch Katholieken bestaande, met goed
vinden van den Paus, en volgens de wjjze
van het Bijbelgenootschap, de H. Schrif
turen aan het gewone volk van Italië ter
hand stelt. Honderd duizend exemplaren
van de Evangeliën en de Handelingen in
éen deel, tegen 4 ct. in papieren en tegen
8 ct. in linnen omslag, waren betrekkeljjk
gauw verkocht. Dit is eeu nieuwe, deug
delijke en eenvoudige vertaling nit het
oorspronkelijke Grieksch.
Wij spraken daar van het New-Yorksche
Bijbelgenootschap.
Dit is opgericht in 1816 en heeft reeds
in 100 talen rnim 70 miljoen bjjbels de
wereld ingezonden. Het heeft een eigen
gebouw en drukkerij, met name te New-
York, Constantinopel, Beyruth, Shanghai
en Jocohama; dns in drie werelddeeleu.
Het Britsch Genootschap doet echter
nog meer; wel tweemaal zooveel.
aldaar, ge
lederen zjjn
pdag te zien,
t 12 en des
i op vertoon
met verdere
"■tore van
te Mid-
YER-
Iburg, is
ovember
)n, in het
op het
het open-
Blaauwe
lurg, aan
Ouden
eerschen
ectaren
gemeten
samen-
voor dien prediker en zich zelf, dat zjj
niets waard en toch zoo vrijpostig waren
te blijven leven, terwijl dat andere, dat
kostbare, heenging
De leeraar had te veel gehoord en snelde
heen, een levenservaring rijker, maar eene,
die als een centenaarslast op hem dru'
Hjj had het nu geleerd, dat het
meer soorten telt daD de twee, waarJTfrn lp
het op de studeerkamer verdeelt. jJlKaEUjCj
weder iets van de ruwe werkelgkhe<rlTrrTÖ o^th-ttte»
proefd en een blik geslagen in oLnU UK,
menschenhart, waarvoor hjj sidderde. 3UWLAND,
O, demon der geldgierigheid, F2L f\, -rrfffTor
laagt gjj den mensch »- zeli^j. jg Aren 80
heerijilmt^ """u' de zaebte, reine
--mwnjPge moederliefde!
-)o(—
"erkrijg-
taris,
e ia-
