NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 143. 1903. Zaterdag 5 September. 17e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH Bij fit iinwmer Maart een Bywepel. VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUU, te Middelburg. PRIJS DER AÜVERTENTIËN Onze wenschen voor de komende drankwetsherziening. FEUILLETON. LANDBOUW. "Waar moet men Kalimeststoffen gebruiken elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA bn van van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Zij, die zioh met 1 October op ons aboniieereu ont vangen de nog verschijnende nummers gratis. III. (Slot.) Het is ook een kwaad, dat aanleiding geeft tot meerder dtankgebruik, dat het tot nu toe geoorloofd is, een vergunning te hebben tot verkoop van sterken drank, terwijl men nog een ander beroep daarbij uitoefent. Wel is reeds nu verboden, dat een vergunning wordt uitgereikt tot ver koop beneden de 2 Liter, dus in het klein, voor eene localiteit waarin eene andere winkelnering wordt uitgeoefend of loten worden verkocht in de Nederlandsche Staats loterij of die met zoodanige localiteit binnens huis gemeenschap heeft. Gaarne zagen we echter deze bepaling uitgestrekt tot elke vergunning, zoohat het niet meer mogelijk zal zijn om te combineeren, gelijk ons ge vallen bekend zijn, bestolkantoor voor goede ren eener spoorwegmaatschappij, sigaren winkel en slijterij. Gemakkelijk is in te zien, welk een verleiding zulk eene combi natie met zich brengt. Men moet er zijn om goederen aan te geven tot vervoer, en daar men nu juist in de gelegenheid is, koopt men ook sterken diank. Of men zou zich schamen om daar te komen, in dien het alleen een drankwinkel was. Maar men kan daar nu zeer goed heengaan, onder voorgeven, dat men er komt om de andere nering. En menig drankhuis zou worden opgeheven als de bijberoepen ver boden werden. Dan zou geen tapper tege- Ijjk b.v. werkman mogen zijn en zou daar door ook weder voor onderscheidenen het onmogelijk worden den verkoop van sterken drank vol te houden. Geen vergunning tot drankverkoop worde daarom verleend aan personen, die een bijberoep uitoefenen tenzij zulk een beroep inhaerent is aan drankverkoop (stalhouder, restaurateur, koffiehuishouder, enz.) Ook zou men kunnen bepalen, dat wanneer verbouwing van het perceel vergrooting van dranklokaal tenge volge heeft, de vergunning" komt te ver 5) Ds. Scharp en de smid van Zaamslag. Eene bladzijde uit Axels Kerkelijk Verleden. V. Den volgenden dag wordt deze Raad- vraging in dichtmaat te groot om hier op te nemen naar Axel verzonden. Zonder 's mans voorkennis wordt het stuk gedrukt. Een aantal exemplaren worden hem door een Middelburgschen vriend toegezonden met de uitdrukkelijke bedoeling deze te Zaamslag aan den man te brengen. Walraven voldoet bereidwillig aan dit verzoek. Drie weken later ontvangt onze smid het volgend antwoord op zijn schrijven Broeder Walraven Uwe brief en het inliggend vers heb ik den z8sten Maart wel ontvangen. Ik prees in het begin Uwe liefde tot de waarheid, schoon ik bevond, dat uwe ijver te verre ging, die niet alleen de dwalingen veroordeelde^ maar ook de dwalende verdoemt, en aan de godlijke vergevende genade palen stelt, die geen sterveling zetten mag aan een God, die menigvuldig vergeeft. Aanstonds heb ik mij gezet om U breed voerig te antwoorden, niet om de leer der Roomsche kerk, die ik zoowel als gij, veroor deel, te verdeedigen, maar om uwe zwaarig- heden bescheiden uit den weg te ruimen, en was het mogelijk, U gelijkvormiger te maaken aan het liefderijk voorbeeld van den zacht- moedigen Jezus; en het afschrift, dat ik u Mocht iemand er soms belang in stel- "'J melde zich aan bij de redactie. vallen. De verleiding moet worden tegenge- gaat, die van ruim ingerichte gelegenheden uitgaan, en al wat het debiet grooter kan maken, moet, zooveel mogelijk, worden voorkomen en verhinderd. Zou het daar toe ook niet goed zijn drankverkoop op openbare middelen van vervoer en in wacht kamers daarvan te verbieden? Wat wordt er op stoombooten, b.v. die op de Zuider zee varen, niet gebruikt en wat wordt er door reizenden, die wachten moeten in onze stationsrestauratie's, niet gedronken 1 Bovendien levert zulk een verkoop ook veel gevaar op, dat het stations- en treinper soneel drank gebruikt, waardoor de veilig heid van het verkeer vermindert. Een dure roeping van de Overheid is het de zwakken door leeftijd en maatschappe lijke positie te besehermen tegen de drankver leiding. We hebben hierbij allereerst het oog op de kinderen en op de werklieden. Strafbaar is thans het verkoopen van sterken drank aan kinderen beneden de 16 jaar en het dronken maken van kinderen. Wat het eerste aangaat, wat wordt tegen deze be paling gezondigdWie moeten op de werkplaatsen, wie moeten voor vader, menigmaal voor moeder, drank halen Kinderen, jongens, somtijds kleine dreu- messen, die ternauwernood over de toon bank kunnen heenzien. Terecht is van meer dan eene zijde geprotesteerd tegen do laksche honding van de politie tegen deze wetsovertreding. Is het niet schandelijk, zulke kinderen reeds in de kroegen en de drankwinkels toe te laten en hen te wennen aan den drank en wat daaraan verbonden is? Hoe licht zal het gebeuren, dat deze kinderen eens proeven van hetgeen ze halen moeten De kinderen, het opkomend ge slacht moet beschermd worden tegen zoo veel schuldige lichtzinnigheid van ouderen. Het is dan ook wel gelukkig, dat de be scherming van de kinderen tegen de drank verleiding vooral door de Nederlandsche Onderwijzers Fropagandaclub zóó algemeene instemming govonden heeft, dat we zeker onze verwachting niot te hoog spannen, wanneer we in het ingediende wetsontwerp ook bepalingen verwachten, die daartoe kunnen leiden. Zeer doelmatig ware het, indien de wet ter bescherming van kinderen en jeugdige personen bepaalde, dat houders van localiteiten met vergunning tot verkoop van alcoholhoudende dranken (gegiste zoo wel als gedistilleerde) gehouden zijn niot toe zenden wilde, heb ik eerst gisten avond te huis gekregen, want ik had geen tijd om zelve mijn opstel over te schrijven. Ik had mij die moeite getroost, omdat ik waarlijk meende, dat uit liefde tot de waar heid gij met mij in eene vriendelijke onder handeling wildet treden, die ons beiden van nut zou hebben kunnen weezen. Maar ziet in deze gunstige meening heb ik mij bedroo- gen; ik ben onderricht, dat gij uw vers niet alleen aan velen hebt laaten leezen, dat er overal afschriften van gemaakt zijn, maar zelfs dat gij het hebt laaten drukken en voor 2 stuivers openlijk verkoopt. Derhalve Broeder! kan ik niet anders den ken, dan dat uw doelwit is, om, lasterende hetgeen gij zeer gebrekkig verstaat, mijn per soon verdacht, en mijn dienst onvruchtbaar te maken, of zoo ik moet veronderstellen, dat gij daartoe te braaf zijt, dat gij er dan door anderen toe gebruikt wordt. Lieve Broeder! ik vergeef u alles, gelijk God in Christus, ons vergeven heeft, maar ik kan derhalven met U in geene schriftelijke onderhandeling treden. Ik houde dan mijn antwoord terug, maar ik onttrek mij niet. Gij weet mijne woning, en zoo gij lust hebt, om over dit stuk vrien delijk met mij te handelen, zo ben ik bereid, om, wanneer gij lust hebt, mondelings U alle oplossing op uwe Raadvraaging te geeven. Voorts, Broeder! de Heere zij met U en leere U recht te gevoelen in alle dingen, vasthoudende aan de zuivere Leer, gelijk gij doet, maar teffens de waarheid betrachtende m de Liefde! Ik ben Broeder Walraven! Uw heilwenschende en dienstwillige Dienaar in Christus, Axel, ,S April 'AN SCHARP' te laten, dat personen beneden 18 jaar zonder geleide van ouderenin hunne localen aanwezig zijn. Aan het drankhalen, aan hot vertoeven in bierhuizen van zulke jeugdige personen word dan een eind ge maakt. En al waren ze onder geleide, dan moest het toch verboden worden, dat por- sonen beneden 18 jaar in deze inrichtingen alcoholhoudende dranken gebruiken. Het is ook zeer verderfelijk, indien kinderen onder de 18 jaar werkzaam zijn in bier- en drankhuizen. Ze verkeeren dagelijks in zulk een treurige omgeving, waar ze niets dan kwaad kunnen loeren. Ze zijn dageljjks in verzoeking om bier en drank te drinken. Volgens statistieken is het een ongezond beroep. Redenen te over om te bepalen, dat personen beneden de 18 jaar niet als werkkracht voor dit bedrijf als zoodanig mogen gebruikt worden. En daarbij heeft een verschrikkelijk voorval te Maastricht, waar een kind, dat een juk jenever moest vervoeren, zich aan den inhoud zoo te buiten ging dat het door dronkenschap gestorven is, geleerd, dat er nog een bepaling noodig is tot bescher ming van het kind. Het moet, om zulke ontzettende govallen te voorkemen, ver boden worden, dat" personen, beneden de 18 jaar, gebruikt worden tot het vervoer van alcoholhoudende dranken. Nieljj minder zullen allen, die den toe stand kennen, kunnen instemmen met oen wettelijke bepaling, die strafbaar stelt het uitbetalen van loonen in drankneringen. Wat is dan de verleiding groot om het zoo moeitevol verdiende loon grootendeels om te zetten in drank, en slechts met een klein gedeelte van het geld thuis te komen En wie, die iets weet van de vreeselijke uitwerking van den absint, een drank, die 70% alcohol bevat, zou het niet toejuichen, ais de Regeering bijtijds maatregelen nam om ons goede land voor een inval van het absintisme, dat in Frankrijk geheele ge slachten uitmoordt, te bewaren. Voor komen is beter dan genezen. Invoer, ver koop en productie van absint, behalve voor wetenschappelijke doeleinden, verbiede men dan ook. Moet de wet ook nog bepalingen be vatten mot het oog op de slachtoffers van het alcoholisme, de dronkaards zelf Ja, meenon de drankbestrijders, en zij stellen een tweetal maatregelen voor. Ze achten het ten eerste wenschelijk, dat, in Met dit antwoord kon „broeder Walra ven" het voorloopig stellen. Eenige dagen daarna gaat er van Walraven een lang, allesbehalve malsch epistel overheen. In dit schrijven drukt hij allereerst zijn spijt uit, dat Ds. Scharp de beantwoording zijner vragen heeft teruggehouden, maar bovenal, dat de Axelsche predikant, dien hij hoogacht, hem van kwade bedoelingen en lage handelingen verdenkt. Zijn oogmerk was eenvoudig het „ge smolten crediet" van den dominé te her stellen en ZWE. raad te vragen, over eenige punten in het Grafschrift, welke hem „waarachtig bezwaarden", vooral „op Hoog hebbende de eere Gods en de zuivere leer van onze Gereformeerde kerk". Liefde tot de waarheid was de eenige drijfveer van zijn schrijven: „hij werd daartoe doorniemand gebruikt." De Raadvraging heeft bij aan eenige zijner vrienden laten lezen op aanhoudend verzoek, dat is zoo, doch afschriften heeft hij er niet van gegeven en van het druk ken weet hij totaal niets af. Een vriend uit Middelburg, zegt hij, heeft mij „een aantal gedrukte Raadvragingen toe gezonden, welke mij schreef, dezelve voor twee stuivers te moeten verkoopen, aan welk verzoek ik geen zwarigheid vond te voldoen temeer, dewijl ik UEeriv. en alle onpavtijdigen durf vragen, of iemand in mijne Raadvraging iets lezen kan, dat UEerw. persoon of heilige bediening in verdenking zoude brengen, dewijl die enkel mijn eigen bezwaren behelzende is. „Wat aangaat, Mijn Heer," zoo gaat onze smid voort, „wat aangaat de dwalingen te ver- oordeelen, dat doe ik nog en wel met des Heüands woorden Matth. 15 vers 9, maar dien iemand bij herhaling wegens dron kenschap veroordeeld is, bij recbterljjk vonnis hem voor een bepaalden tijd de politieke en staatsburgerlijke rechten ontzegd worden. Hij moet geen kiezer blijven, en niet benoembaar zijn 0. a. tot voogd. Dit is in overeenstemming met Ons Program, toegelicht door Dr. A. Kuyper bl. 262 waar aangewezen wordt, dat een onhan- delbaren dronkaard de politieke rechten moeten ontnomen worden, en, wilde niets baten, tenslotte het publieke terrein voor hem moet afgesloten worden. Nog een andere maatregel wordt door de practijk vereiseht. Menigmaal geschiedt het, dat de eenige weg, althans bij men- schen mogelijk, om drankzuchtigen te genezen, is, dat ze opgenomen worden in asyls, inrichtingen, waar ze aan geheel onthouding onderworpen zijn, genees kundig behandeld kunnen worden, en gere gelde doelmatige voeding en gezonden arbeid hebben. Gode zg dank er zijn ook Christelijke asyls, waar de patiënten ook den eeuwigen weg der waarachtige bekee ring door het Evangelie kunnen leeren. Maar wat leert de ervaring nu Dat da drankzuchtigen zelf niet willep. Ze willen liever thuis blijven. Ze willen big ven drinken. Somtijds zgn ze gevaar lijk bij aanvallen van delirium. En waar ze niet meer toerekenbaar zgn te achten, om over hun toestand te kunnen oordeelen, in krankzinnigengestichten niet kunnen geplaatst worden, daar is het noodig, dat de Overheid tusscben beide trede. Foor gewoonte-dronkaards worde verplichte opne ming in van Overheidswege goedgekeurde asyls vastgesteld. Dit kan aan veel ellende een einde maken en tot verbetering van velen leiden, die nu geheel aan drankzucht schijnen overgegeven te zijn. Zal nu eene »Drankwet" met deze be palingen, die nog al van ingrijpenden aard zijn, werkelijk worden uitgevoerd, dan moet er een politie zijn, voor haar taak berekend en doordrongen van het groote belang, dat aan krachtige en nauw gezette uitvoering verbonden is. Of we nu op zulk een politie bogen kunnen We zullen de vraag niet beantwoorden. Toch meenen we, dat voor de controleering tor stipte naleving der verschillende be palingen van de Drankwet eene aparte drankwetsinspectie moet worden ingesteld, gelijk dit reeds het geval is voor de Arbeids de dwalende te verdoemen, dat is mijn zaak niet. God in zijn heilig Woord doet zulks Galaten 1 vers 8—9. Titus 1 vers 13—16 enz. Dat God gaarne vergeeft, weet ik, maar dat God ook rechtvaardig is in het straffen der overtreding, zult UwEerw. mij niet logen straffen. Ook weet ik zeer wel wat de liefde rijke Jezus in zijne zachtmoedigheid en liefde rijke reden leert Lucas 8 vers 48 en in meer andere dergelijke lessen, maar ik weet ook, dat diezelfde liefderijke, maar teffens recht vaardige Jezus. Matth. t2 vers 34 zegt: gij adderengebroedsel, hoe kunt gij goede dingen spreken, enz. en in vers 39 het een boos en overspelig geslacht noemt, enz. Doch, Mijn Heerdaar ik hier spreke tot een kundig en ervaren Leeraar in Gods kerk, van wien ik wel degelijk behoeve geleerd te worden, zoo vind ik het gansch onnoodig hier van nog iets meer bij te voegen. Nu nog, Mijn Heerindien ik mogte ge lasterd hebben, hetgeen ik zeer gebrekkig versta, moet dit zekerlijk aan mijne diepe onkunde worden toegekend, terwijl ik meende, dat ik mij aan Gods woord, den Heidelberg- schen Catechismus en de Formulieren van Eenigheid gehouden hadde, die ik tot heden nog niet anders omtrent de Roomschgezin- den verstaan kan". Aan hot slot zegt de schrijver: „Was UEerw. bedoelinge een andere, daar ik mogelijk nog geen de minste kennis van heb, UwEerw. lessen zullen mij altoos aan genaam zijn; althans en hiermede sta ik ver legen, hoe te verstaan de dwalingen te ver- oordeelen en de dwalende zalig te spreken. Dit schijnt mij wonderspreukig te zijn; weest evenwel zoo goed Mijn Heeren geeft, al was het maar enkel over dit laatste punt eens eenige opheldering. UEerw. zult mij op het hoogste verpligten, wet en Gezondheidswet. Ook moet nog, om krachtige uitvoering te waarborgen, van het vergunningsrecht niets meer komen in de gemeente-kassen maar in de Rjjksschat- kist, waaruit billyke vergoeding aan de gemeenten kan worden gegeven. Dan zullen de gemeentebesturen niet al te angstvallig zijn in toepassing van de wet, als deze »plaatselgke keuze" toelaat tot geheele wering van den drankverkoop. Zoo hopen, zoo wenschen de drankbe strijders en velen met hen. Moge het een eere van ons Christelijk ministerie zgn met Gods hulp een drankwet ons te geven, die werkelijk het drankkwaad be teugelen zal 1 Baarn. W. H. GISPEN Jr. Het is langs vier verschillende wegen, dat men tot de wetenschap kan komen, of een bodem behoefte heeft aan een kalibemesting, lo. Uit de wijze, waarop de bodem gevormd is, uit den aard der ge steenten, die tot zijn ontstaan hebben aan leiding gegeven volgt, dat men van som mige grondsoorten, als 't ware zonder nader onderzoek, reeds vooraf kan zeggen, dat zij zonder opzettelijke kalibemesting geen goede oogsten kuunen voortbrengen. Zoo hebben zandgronden, welgronden, ontgonnen /iri'gronden, beekbezinkmgen (dus gronden naast kleine rivieren gelegen) in elk geval behoefte aan Kali. De zandgronden in Noord-Brabant, Limburg, Gelderland, Over- ijsel, Drente, Utrecht alsook de veengronden in deze of andere provinciën hebben Kali noodig, als regel. 2o. Uit het feit, dat in sommige gewesten in de vruchtopvolging zeer veel kaliroovende gewassen voorkomen, zooals aardappels, suikei bieten of andere wortelgewassen, kunnen we eveneens op maken, dat de grond, al behoort hij tot die soorten, welke betrekkelijk veel opneem bare Kali bevatten, zooals de klei b.v., reeds zeer spoedig behoefte zal gevoelen aan een Kalibemesting. Het is dan ook uit proeven gebleken, b. v. in Friesland en andere kléi-provincies, dat de oogsten in de meeste gevallen voor een Kalibemesting zeer dank baar zijn. Wanneer dus in een streek veel bieten, aardappels, mangelwortels verbouwd opdat ik eens regt mag leeren beseffen, waarin mijn ijver te ver gegaan is en tevens leeren de zuivere leer der waarheid in de liefde te betrachten." Tot zoover onze bezwaarde smid. Na heilbede over den persoon van Ds. Scharp en het werk zijnor heilige bedie ning, blijft hij van ZWE. de toegenegen LeerlingDienaar en Vriend". Te vergeefs zag Walraven naar eenig antwoord uit: de dominé van Axel liet niets meer van zich hooren. Denkelijk nam deze de zaak heel kalm pjes op, of zocht haar wellicht wog te schettsen met de gedachte, dat een hoef smid beter paarden kan beslaan dan theo- logiseeren, zich herinnerend het volgend vers uit Pope's „Essay on Criticism", dat hij bij een andere gelegenheid aanhaalt naar eene Fransche vertaling: Chacun, content de soi, suit sa faible raison, Et des arts, qu'il ignore, ose donner legons Cet age, si fécond en pedants didactiques A moins de sots auteurs que d' ignorants [critiques. Of, in onze Nederduitsche tale vrijelijk overgezet Velen hebben zooveel met zich zeiven op, dat ze zweren bij hun eigen, miniem Verstand ze vermeten zich zelfs onderricht te geven in zaken, van welke ze geen zier verstand hebben. Men breekt tegenwoordig haast de boenen over pendante leermeesters en toch zijn er nog veel meer critseerende weetnieten dan verwaande auteurs. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1903 | | pagina 1