NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 130.1903.
Donderdag 6 Augustus
17e Jaargang
HISTORISCH
S'lr': f* hed
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Eenige "Wenken voor opvoeders.
klktin MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
5 Augustus 1903.
Naar aanleiding van het feit dat gede
puteerde staten het bekende beroep van
twee raadsleden te Driewegen hebben on
gegrond verklaard, bevat de Middelburgsche
Courant, die de eer van het eerste balletje
had, een bericht, waaromtrent wij ons niet
uitlaten, doch op welks slot wij de aan
dacht vestigen. De berichtgever namelijk
schrijft: «Het moge hierbij uitdrukkelijk
vermeld worden dat het geschil geenszins
is opgeworpen uit antipathie tegen den
burgemeester. Het slot van het bericht
waarbij het opgeworpen geschil wereld
kundig werd gemaakt, hetwelk niet van de
hand van uw berichtgever was, zou allicht
tot een geheel tegenovergestelde conclusie
geleid hebben".
Bedoeld slot luidde«bedoelde burge
meester is de heer D. Mulder het pas ge
kozen antirevolutionaire lid der Staten".
Dat slot dat voelde ieder ervaren
courantenlezer dadelijk was er (door de
redactie van de Middelburgsche Courant aan
toegevoegd, en wel om de liberale en vrij
zinnig democratische lezers te doen ver
baasd staan en zeggen zoo'n stommerik,
die antirevolutionaire burgemeester
De Middelb. Crt. heeft nu gelegenheid
om ook het college dat het met dezen
ambtenaar eens is, te kijk te zettener
zijn 2 liberale rechtsgeleerden bijde
heeren Roest en De Casembroot.
Wat moet men zeggen en schrijven
Valkenberg of Valkenburg
Dat is er naar, wat ge bedoelt.
Bedoelt ge het dorp bij Leiden, dan
Valkenburg. Doch hebt ge het welbekende
stadje van Neerlands Zwitserland op het
oog, in de nabijheid van Maastricht, schrijf
of zeg dan Valkenberg
Reeds in het begin der 13e eeuw werd
bedoeld stadje Falcomons genoemd, en de
oudste zegels tot 1254 zijn versierd met
een berg, op welks top een valk zit.
De oorspronkelijke naam van Valkenberg
is bewaard gebleven in den ouden nog
bestaanden Fransch-Waalschen naam der
gemeente n.l. Fauguemont.
Eenige jaren geleden heeft de Regeering
op een desbetreffend besluit van den Raad
aan deze naamsverwarring van Valkenberg
en Valkenburg een einde gemaakt, in ver
band met eene verbetering van het stads
wapen, dat historisch onjuist bleek te zijn.
De mededeeling in een onzer antirevo
lutionaire bladen als zou de gouverneur
Lely in Suriname zoo vervuld zijn met do
geestelijke belangon der natie, heeft velen,
2 FEUILLETON.
Vervolg.)
Meermalen komt het voor, dat ouders,
die in ruwheid hun kracht zoeken bij de
opvoeding hunner kinderen, de hulp der
onderwijzers inroepen met de gulle, doch
diep treurige bekentenis en verklaring, dat
zij met den jongen (zelden is de delin
quent een meisje) bepaald geen raad weten,
want «'t is zoon ondeugende rakkert".
Daarom wordt het jongmensch van veel
verwachting en weinig hoop of omgekeerd
aan den onderwijzer toevertrouwd, of beter
afgeleverd, die er wel raad meö moet weten.
Soms wordt door zulke ouders, hoewel
ze zich zeiven een brevet van onvermogen
hebben uitgereikt, edelmoedig genoeg, den
onderwijzer een riem onder het hart ge
stoken, door hem de volle vrijheid te ver-
69 a0n' b0wusten «deugniet" maar eens
goed onder handen te nemen en hem vol
strekt met te sparen.
zP°a'f dhr. Gunning zegt, wellicht
als hii toJ Daarom meneer,
heeft nm er 06ns 60n Pak ransel verdiend
heeft, geneer je met, hoor
Schrijver dezes herinnert zich een ione
?ulk een volmacht, gelukkig een ervaren
en ook ons doen glimlachen, niet zóózeer
over de veranderde gezindheid van dozon
bewindsman, want daar geloofde niemand
aan maar over de heilige onnoozelheid
des schrijvers, die scheen te wanen, dat hij
met dat bericht do christenen blij kon maken.
Wie den oud-minister Lely in zijn karak
ter en principiüelen afkeer van christelijke
beginselen en maatrogolen kent, begreep
wel dat de schrijver het mis had.
Trouwens de regeering heeft hem om
zijn bekwaamheid benoemd, en om niets
anders.
Hot zal ons benieuwen wat de Suri-
naamsche schrijver in bedoeld antirevolu
tionair blad maken zal van den jongsten
regeeringsmaatregel die van gouverneur
Lely uitging.
Terwijl do regeering in het Moederland
bezig is te trachten don vaccinedwang in
te perken, gaat de gouverneur dit ouwer-
wetsche propagandamiddel invoeren.
Hij heeft namelijk aan de Koloniale
Staten ter goedkeuring aangeboden een
ontwerp-verordening tot het verplichtend
stellen van de vaccinatie voor onderwijzers,
schoolgaande kinderen en voor alle andere
personen, die in de scholen voor lager
onderwijs werkzaam zijn.
De vaccinedwang in optima forma
Een maatregel, die de vreugde over den
niouwen koers, die op stoffelijk gebied valt
waar te nemen, wel een weinig zal tomperen.
Of hebben wij 't mis
Wij hier in Nederland hebben geen recht
hierover te klagen.
Yan een liberaal, van een Lely was iets
dergelijks te verwachten.
Licht en schaduw, dat was te voorzien.
Maar 't is toch jammor.
Men leest veel in ons kleine Nederland.
Rijp en groen, van het laatste het meest.
Een spannende titel is reclame genoeg.
En schrijvers en uitgevers, de goeden niet
te na gesproken, werken het publiek daarbij
in de hand. En wie geen halven gulden
voor een boek over heeft, neemt zijn toe
vlucht tot bibliotheek en leeszaal.
En welke schrijvers worden daar het
meest gevraagd
Volgens de verslagen Zola, Heyermans,
Multatuli, v. Eeden, v. Maunk enz. Met
zulke werken tracht men den geest te
voeden. Geen wonder, dat men door zulk
eene leeswoede blind is voor den eenvoud
van het Evangelie. Ons volk kent zijn
Bijbel niet meer. Het boek, zooals Walter
Scott de Schrift noemde, is veelszins ver
drongen door romanlectuur van verdacht
allooi.
patroon, een raadsman tegenover zich had,
waardoor hij in het onderhavig geval voor
veel ellende werd bewaard.
Zulke ouders, als waarvan hierboven
sprake is, meenen inderdaad, dat de schuld
van hunne zwakheid en onbeholpenheid
in zake de opvoeding, in de eerste plaats,
zoo niet geheel te wijten is aan de bijzonder
groote boosheid en het slecht karakter van
hun kinderen.
Vaak vergeten zij daarbij, welk een groot
aandeel zij zeiven daaraan hebben.
«Waar haalt toch de jongen de streken
van daan" Ziedaar een vraag, welke dik
wijls wordt gedaan, om er naïf genoeg,
als in een adem een antwoord bij te voegen
«Van mij niet; ook niet van zijn vader."
Op heel eigenaardige, zeer geestige ma
nier wordt dit opvoedkundig verschijnsel
geïllustreerd in twee keurige reproducties
naar de photographieën«Erst einen kuss",
eerst een zoen, van een Duitsch kunste
naar. De eerste stelt voor een aardig bin
nenhuisje, allerliefst belicht, met een jong
moedertje, haren lieveling op den schoot.
Klein Jantje was wakker geworden en is
zoo pas uit bed. Moeder houdt hem een
appel voor, een mooie, een goudgele, stralend
in herfstzonneglans. De oogjes beginnen
mee te glinsteren en in kinderlijk begeeren
strekt de kleine de mollige handjes uit, vol
ongeduld, om dien schat machtig te worden.
Het Nederlandsch Arbeids Secretariaat
(N. A. S.) had dezer dagen te Amsterdam
een gedelegeerdenvergadering.
De afgevaardigde naar de internationale
conforentie te Dublin deed eenige medo-
deolingen, welke doen zien dat wij hier te
doen hebben met een mooion naamin-
ter-na ti-o-na-le-con-fe-ren-tiemaar
dat do zaak leolijk is tegengevallen.
Daar do sprekers de kopstukken waren
van do anarchistengroep, vermoeden wij
dat deze conforentie ook bestaan heeft uit
anarchisten en sociaal-democraten.
Ammerlaan zeimijn indruk is niet groot
geweest van de conferentie. Dat kwam
blijkbaar hierdoor dat de bijeenroepors to
Dublin hun zaken reeds voor elkaar hadden
en de internationale afgevaardigden maar
voor versiering dienden. De Engelschen
konden vrij spreken, voor de andere landen
was slechts het spreken van drie gedele
geerden toegestaan en voor vertolken was
slecht gezorgd. De Engelschen hielden ten
opzichte der socialistische beweging zich zoo
afzijdig mogelijk. Voor den vorm doen
zij internationaal, maar in werkelijkheid
doppen zij hun eigen erwten.
Wessels zei: Het is ook in Stockholm
gebleken, dat de bestuurders naar derge
lijke internationale congrossen gaan om
plezier te maken voor rekening der arbei
ders. In Stockholm was het een braspartij
in Dublin zal hot ook zoo geweest zijn. Do
conferentie zelf had niet het minste nut.
Van Erkel zeiIn Engeland liggen de
lui op lange canape's en stemmen over
de ernstigste dingen met handopsteken.
Ben Tillett (een der leiders van de arbei
dersbeweging te Dublin) was bezopen en
schreeuwde af en toe eens«Mr. Chair
manMr. Chairman!"
Wessels stelde voor een schrijven te
zonden aan den internationalen secretaris
met het verzoek om te zorgen dat op do
internationale congressen tenminste do
matigheid betracht wordt.
In dien geest gaat het voort, blijkens
het verslag in «Het Volk," waaruit wij
citeerden.
Wij kunnen de juistheid der critiek niet
beoordeelen, doch krijgen wel den indruk
dat achter die grootdoenerij der interna
tionale congressen, achter die liefde voor
den werkman, achter die «opsnijderij der
organisaties" (do uitdrukking is van een
der aanwezige «Meubelmakers") heel wat
leugen, zwakheid en onreinheid verborgen
ligt.
En dat Noderlandsehe werklieden, die
de leiding hebben voor een deel van ar
beidersorganisaties, dit zien en afkeuren,
«Eerst een zoen, lievert", zegt moeder
met innig welgevallen, nog altijd den appel
in de rechterhand houdende, en wachtend
op de dingen, die komen zullen.
Maar nu de pendant.
Klein Jantje is aldoor gegroeid en grooter
geworden, ivat grooter ten minste.
Het is zomer en de dreumes speelt
blootshoofds en barrevoets waar mogen
hoed en kousen van het ventje gebleven
zijn aan den landweg ter zijde van het
huis in de onmiddellijke nabijheid eener
waterpomp. Hij zal water halen voor zijne
moeder en wel een heele kan vol.
In de verte ziet hij een buurmeisje aan
komen, een jaartje ouder dan hij, de water
kruik in de hand. Onze kleuter raadt de
bedoeling. Fluks zet hij de kan neer en
posteert zich, kordaat genoeg, bij de na
dering van de kleine vóór het waterreser
voir, de handen uitgestrekt op den rand.
Als van de overwinning zeker, roept bij
triomfantelijk onze kleine waterdraagster
toe: «Eerst een zoen, zeg," vastbesloten
niet te wijken, wat er ook gebeure.
Jantjes moeder slaat in onze verbeelding
op een afstand dit tooneeltje gade. Vol
verbazing schijnt ze uitteroepen«Waar
haalt toch de jongen de streken van daan.
Toch vast niet van mij of z'n vader 1"
En wij, die er achter zijn, durven de
moeder vel toeroepen«wel neen, volstrekt
pleit voor hen en geeft hoop dat zij zich
ten slotte heolemaal van dit klatergoud
zullen afkeeren.
Een bekwaam en vermaard Christen
Nederlander is gisteren na een langdurige
sukkeling overleden.
fs Wij bedoelen den oud-hoogleeraar Mr.
Barthold Jacob Linteloo baron De Geer
van Jutphaas, oud-lid der Tweede Kamer
en sinds 1889 lid der Gedeputeerde Staten
van Utrecht.
f§ Deze veelzijdige geleerde werd geboren
12 December 1816 en heeft alzoo een
ouderdom bereikt van bijna 87 jaren. Hij
begon zijne loopbaan in 1843 als kanton
rechter te Maarsen, doch werd reeds in
1847 buitengewoon hoogleeraar, en in 1860
gewoon hoogleeraar aan de Universiteit te
Utrecht, alwaar hjj onderwijs gaf in het
Romeinsche recht.
In den strijd voor de Christelijke volks
belangen heeft De Geer al vroeg vooraan
gestaan met zijne vrienden Groen van
Prinsterer en Da Costa, en aan de samen
stelling, evenals aan de latere breede ver
klaring van 't bekende«Ons Program"
vond hij een werkzaam aandeel. Met zijn
vriend dr. A. Kuyper, toen predikant te
Utrecht, was hij de ziel van 't anti-school
wetverbond, van 't bekende volkspetition-
nement tegen de schoolwet-Kappeyne, latei-
assessor van het centraal comité der anti-
revolutionnairen jaren lang voorzitter van
«Nederland en Oranje" te Utrecht; onder
het ministerie-Heemskerk lid der Staats
commissie ter herziening der Grondwet,
totdat hij in 1884 gekozen werd tot lid
der Tweede Kamer in het district Gorin-
chem, ter vervanging van Mr. Keuehenius,
die tegelijk voor Middelburg was gekozen.
Hij bleef lid der Kamer ook na de ont
binding in 1888 en nam toen zitting voor
het district Sliedrechtin 1894, bij de
ontbinding na het terugnemen van de
Kieswet-Tak, stelde de Heer De Geer zich
niet weer herkiesbaar en werd toen ver
vangen door Dr. Kuyper. Behoorde hij
tot dien tijd steeds tot de anti-revolution-
naire partij, welke hem onder hare be
kwaamste en geleerdste leden mocht tellen,
daarna ging hij evenwel over tot de vrij-
antirevolutionaire partij, van welke hij,
met den heer Lobman, de ziel was. Hij
was jarenlang voorzitter van hare commissie
van advies.
Eenige jaren was hij ook lid van den
Utrechtschen gemeenteraad. Op kerkelijk
gebied stond hij op confessioneel standpunt,
wat te meer treft dewijl zijne echtgenoote
katholiek was. Hij zat in het hoofdbestuur
niet van je man, maar bedenk je maar
eens goed moedertje, heb je lief Jantje
nooit eens een appel beloofd in ruil voor
een zoen
Dit veelsprekend voorbeeld is een uit
velen.
En bleef het maar altijd bij zulke onschul
dige grappen uit den kinderleeftijd.
De maatschappij zou er wel bjj varen.
Doch, komen we naar ons uitgangspunt,
onze brochure terug, en hooren wij, wat
de schrijver over de oorzaak van deze zwak
heid der ouders zegt.
«Ze is meestal deze", zegt dhr. Gunning,
-dat men met de opvoeding gewoonlijk
veel te laat begint. Ouders, die zulke krasse
maatregelen noodig hebben tegen hun kinde
ren en ze zelfs van den onderwijzer
durven vragen, voegen wij er bij zijn
bijna altijd ouders, die de opvoeding te
lang hebben uitgesteld.
De opvoeding moet beginnen bij de ge
boorte. Maar wat zien we gebeuren Als
zij nog zeer jong zijn, worden de kinderen
geliefkoosd en gestreeld, gesust en bedorven
en dat duurt net zoo lang, totdat de ouders
op een goeden dag merken, dat de kindoren
hun de baas zijn geworden." Of, zooals
een bekend paedagoog het uitdrukt«Men
vertelt van de apen, dat ze soms uit teeder-
heid hunne kleinen dooddrukken. Vele
ouders doen 't zelfde, zoo niet ergerzo
der Confessioneele Vereen. Menigen ker-
keraad diende hij in die jaren van zijn
zoo gewaardeerde adviezen in kerkrechte
lijke quaesties.
Met de reformatie van 1886, die leidde
tot de doleantie, ging hij niet mee. Voorts
was hij vele jaren bestuurslid der Utr.
Zendingsvereeniging en een werkzaam lid
van menig genootschap van wetenschap
en geschiedenis.
Een verdienstelijk geleerde, een gewaar
deerd Christenstaatsman, een goed Neder
lander was baron De Geer, en als zoodanig
zullen wij antirevolutionairen vooral, zijn
naam in eere houden.
Men beweert dat de Leerplichtwet een
twintigduizend leerlingen meer in de school
heeft gebracht. En dat ondanks hare ge
brekkige uitvoering, 'tis best mogelijk.
Toch gelooven we niet, dat de bijzondere
school daarvan het leeuwendeel heeft ge
kregen.
Om de eenvoudige reden, dat wij ons
niet kunnen voorstellen, dat er onder ons
christenvolk zooveel ouders gevonden wor
den, die nalatig zouden zijn in het ver
vullen hunner dure verplichtingen aangaande
de opvoeding hunner kinderen.
Op het laatst dezer maand zal een in
ternationaal Zionistencongres gehouden
worden en wel te Bazel.
Te midden van Helvetia's bergen zal
men het oog gericht hebben naar Sion.
Het kernpunt dezer toenemende beweging
is, zooals men weet, een landverhuizing
en kolonisatie naar Palestina.
De gebeurtenissen in Rusland en Roe
menië, met hare droevige gevolgen van
emigratie der arme, vervolgde Joden, en
de onderhandelingen van het Comité met
de Engelsche regeering, wettigen het ver
moeden, dat dit zesde congres zeer na
zal komen bij het beoogde doel. Van daar
ook, dat genoemd congres als teeken des
tijds de aandacht vraagt van gansch Europa,
ja van de geheele beschaafde wereld.
Onder den opruienden titel„Uit het
heerlijk soldatenleven" verhaalt de „Christen
Democraat" van een milicien die zeer
hondsch en ontmenschd zou behandeld zijn
door den luitenant Lakenveld de Heus,
waaromtrent de sergeant Jonkers verslag
deed in „Het Volk". Deze sergeant is ge-
dregadeerd en overgeplaatst, en de luite
nant schijnt met arrest gestraft te zijn en
met ongewenschte overplaatsing, terwijl hij
ook vroeger eens met overplaatsing is ge
straft geweest voor een dergelijk feit.
drukken hunne kinderen zedelijk dood.
Dergelijke apenliefde is een der treurigste
verschijnselen in de huiselijke opvoeding."
De zaak komt op hetzelfde neör, alleen
maar in wat andere woorden is ze uitge
drukt.
En wie maken zich vooral hier aan schuldig
We zouden beter wellicht kunnen vragen
Wie niet
Dhr. Gunning meent in de arbeiders
kringen, want die heeft hij voornamelijk
op het oog, het verschijnsel opgemerkt te
hebben, dat vooral de moeder hier schuldig
staat, de goeden niet te na gesproken.
Waarom juist de moeder
«Het zjjn vooral de moeders, zegt hij,
die in het begin de kinderen totaal be
derven en door misplaatste meewarigheid
en blinden moedertrots zich laten verleiden,
en dit verklaart, wat wij straks vermeld
hebben, dat juist de moeders vaak zoo ruw
zijndie ruwheid is de pogiDg om het
ontglippend gezag te redden en het ver
loren gezag te herwinnen een poging, die
wel mislukken moet, want als men er meö
begint, dan is het al te laat."
Is die opmerking van den schrijver juist
dan blijkt daaruit bij vernieuwing voldin
gend, welk een groote verantwoording in
het werk der opvoeding ook op de moeder
rust.
•Ti
