NIEUWSBLAD TOOR ZEELAND. No. 128. 1903. Zaterdag 1 Augustus 17e Jaargang CHRISTELIJK- HISTORISeH VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN klken MAANDAG-, WOENSDAG- en VKIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA en van van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. 31 Juli 1903. De Standaard schreef Maandag een actuoel artikel «Rechts en links". De Nederlander gaf gisteren »Komkom- mer-o verpeinziD gen Op beide artikelen komen wij terug. Zij zijn hoogst ernstig. En de klokken slaan ongeveer gelijk. Beido bladen sloegen op hetzelfde aanbeeld. Zij roepen met name de leiders van ons christenvolk, de pers, de kamerleden, de nieuwe ambtenaren en overheidspersonen onzer richting ernstig op om te werken. Werken, studeeren, zich goed bewust zijn wat de nieuwe koers vordert Dat is de kern van beide artikelen. Wij weten niet of wel alle christelijke kamerleden de Standaard en de Nederlander lezen. Een present-exemplaar van heide bladen aan de leden der «rechterzijde" te zenden, bomt ons gewenscht voor. Door dit te doen, slaat men niemand over en men komt den goeden die de lectuur niet noodig hebben, niet te na. Reeds in 1888 is op meerdere studie van die zijde aangedrongen. En, vergeleken met nu, is er groote vooruitgang te bespeuren. Maar het moet nog beter worden. Iedere provincie moet minstens één blad, minstens één overheidspersoon, minstons één volksvertegenwoordiger in de tweede, en minstens één volksvertegenwoordiger in de eerste kamer hebben, die een der drie christelijke richtingen vertegenwoordigt èn door studie én talent, door waakzaam heid en energie boven de anderen uitsteekt. In de hoofdstad des rijks zullen eerlang schoolvergaderingen worden ingevoerd. Minstens twee a drie op een jaar naar gelang de scholen zijn. Op genoemde schoolvergaderingen, waar van het hoofd der school voorzitter is, mogen alleen schoolzakon, bij name in het reglement genoemd, worden besproken. Alle klasseonderwjjzers moeten daarbij tegen woordig zijn, de vakonderwijzers alleen als het hun onderwjjsvak betreft. De vergaderingen zijn ook toegankelijk voor arrondissements schoolopziener en ge meente-inspecteur alsmede voor den wet houder van onderwijs. Naar believen kunnen zij deelnomen aan de besprekingen. Er kunnen ook besluiten genomen worden. Acht de voorzitter een genomen besluit in strijd met de wet, de plaatselijke verorde ning, het reglement, ofwel met het belang der school, dan voert hij het eenvoudig niet uit, maar doet hiervan binnen be paalden tijd schriftelijk kennis o. a. aan B. en W. met opgaaf van redenen. De instelling dezer schoolvergaderingen als bedoelende saamwerking tusschen de aan de school verbonden leerkrachten verblijdt ons. Ze is o. i. een eisch des tijds Wellicht komen we er later op terug. In 1889 overleed te Voorthuizen dr. mr. W. v. d. Bergh, predikant bij de geref. kerk. Zijn echtgenoote, vrouwe Ida Pier- son, was hem reeds vroeger in de heerlijk heid voorgegaan. Hij liet een jeugdig dochtertje na, dat door haar grootouders, te Zetten, werd aangenomen. Deze dochter nu, Mejuffrouw Diete I. v. d. Bergh, is deze week in hot huwelijk getreden met den heer A. J. da Costa, een kleinzoon van onzen da Costa die in 1801 aan zijn volk ontviel. Het huwelijk werd door den grootvader der bruid, ds. H. Pierson, ingezegend met een toespraak naar aanleiding van Psalm 94 19. Als mijne gedachten binnen in mij vermenigvuldigd werden, hebben uwe vertroostingen mijne ziel verkwikt. Zetten nam ruimschoots deel in de vreugde, waarvan onder anderen eerepoorten, vlag gen en groen getuigenis aflegden. De namen da Costa en Pierson zijn al sinds nagenoeg een eeuw in elkander ge weven geweest. Mr. Isaac da Costa, sinds hjj den Chris tus vond, werd met banden van vriend schap en geestverwantschap verbonden met tal van, meest Amsterdamscbe, oud-aeado- mievrienden. Hij wijdde hun monigon zang, met name aan D. J. v. Lennep, Capadose, Jeronimo de Vries, de Van Hogendorps, De Clercq, Wiselius, Biihler, Wap, Chevalier, Bosboom- Toussaint, Luden, Heldring, Mounier, Van Eyken, Hooft van Vreeland, Versteegh, De Bordes, Scholte, Koenen, Smissaert, Wille- kes, Calisch, Van Staveren, Groen v. Prin- sterer, Wormser, Arntzenius, Boissevain, v. d. Houwen, Muller, Bosscha, A. de Vries, Scheeroogt, Verkouteren, Van Loon, Beets, De Marez Oyens, Waller, Van Weede v. Djjkveld, Calkoen, v. d. Poll, Royer, Gilde- meester, en Pierson. Da Costa verkeerde veel in de woning van ds. Piersons ouders. Dit maakte metterdaad dezen huwelijks dag tot een godenkdag, waarbij de schim men van twee groote christenen opgeroe pen zijn, wier namen onder ons nog in eere zijn, en wier nagedachtenis nog tot zegening is. Te Vlissingen is een Zeevaartschool ge vestigd onder directie van dhr. S. Visser bijgestaan doe dvi? leeraren. Op 1 September kunnen weder jonge lieden, die den leeftijd van veertien jaren hebben bereikt, toegelaten worden tot de voorbereidingsklasse. Daarom dienen zij zich aantemelden bij den secretaris Mr. J. Smit Az. (Zeehoulevard 251), onder over legging van een geboorte-akte, een gezond heidsattest en een vaccinebewijs. Het toelatings-examen omvat het schrijven van eene leesbaro hand, vaardigheid in het lezen, ook in het rekenen zoowel met ge- heele getallen als met tiendeelige en ge wone breuken. Voorts kennis van het metrieke stelsel en omtrent de aardrijks kundige ligging van de voornaamste haven plaatsen van Europa. Het school-of leergold bedraagt vijf gulden per maand. De inrichting bestaat uit drie afdeelingen en wel een voorbereidingsklasse, eene Derde-Stuurliedon afdeeling, alsmede een Tweede- en Eerste Stuurlieden afdeeling. Voor verdere bijzonderheden verwijzen we naar het desbetreffende programma. De Directeur is dagelijks te spreken tusschen vier en vijf ure 's namidd. Frans Naore- boutstraat 35a te Vlissingen. Het eenige algemeeno bedrijf in de al- gemeene politieke werkzaamheid is voor dit jaar voorbij. De gemeenteraads-verkiezingen zijn af- geloopen, en daarmeö is de komkommer tijd ingetreden. De vergaderinglooze tijd. Met blijdschap mag bjj het overzien van den uitslag der gemeenteraadsverkiezingen in 't algemeen geboekstaafd dat de chris telijke partijen voortdurend winnende zijn. Zekor, gemeenteraadsverkiezingen geven geen zuiver beeld van den politieken toe stand des lands. Daar spreekt bij gemeente raadsverkiezingen zooveel locaals en zooveel personeels ook meO. Maar toch voor de helft, of voor 'U, of voor 3 dan, spreekt do algemeeno politiek ook moö bij deze verkiezingen. En voorzoovor do politiek haar woord sprak bij deze verkiezingen was dat een woord van vertrouwen in het beleid der Rogoering en der Rechterzijde. Reden daarvoor is ongetwijfeld de go waagde proef neming der socialisten van dezen winter, waarbij vergeten was de deelnemers voor ongevallen te verzekeren. Het draaien en keeren der vrijzinnig democraten en der Liberale Unie sterkte ook bet vertrouwen niet. Men heeft in eeD kring, grooter on bree der dan die begrensd wordt door do z a rechterzijde, gevoeld dat het gezag,en daardoor orde en rust in ons maatschap pelijk leven alleen veilig zijn bij de par tijen die gelooven in het gozag en leven uit dat geloof. Het bezoek van ons vorst,elijk echtpaar aan Limburg en Groningen heeft opnieuw het bewijs geloverd dat republikeinsch- demoeratische ideeën niet tieren kunnen op oen bodem geheiligd door een geschie denis als die van ons Oranjehuis, en even min daar waar de hoogste plaatsen bezet worden door Koningin Wilhelmina, Prins Hendrik en de Koningin-Moeder. Óm eer bied te ontvangen moet men zelf eerbied waardig zijn, heeft onlangs een lid van den Belgischen Senaat gezegd. Zoo is het! De «Christen Democraat" is op onze repliek in zake de Zondagsquaestie en het onderscheiden privaat- en overheidsstand punt niet ingegaan. Ons ontslaat dit van nadere polemiek, waartoe overigens de toon van dat blad heelemaal niet uitlokt. Het no. van 29 Juli bevat overigens in 't geheel geen polemiekdaardoor laat het zich ook moeilijk lezen. Het is niet frisch. De inhoudsopgaaf .van dat no. zou aldus behooren te luiden. Op de le bladzijde een vervolgstuk der reeks (wij zjjn al aar J1Konservatisme en Democratie, 21 kolomvoorts een kolom «gebrekkig kiesrecht" met de bekende ha telijkheden aan 't adres van Patrimonium, de Chr. Pers, Lohman en »dominé" Talma. En eindelijk 11 kolom over het Vrouwen kiesrecht in Australië, ontleend aan «De Telegraaf". De 4e bladzijde" is voor nieuwsberichten en advertentiën gereserveerd. Op bladzij 2 en 3 een klacht van twee kolommen dat de antirevolutionairen nergens op een sociaal democraat wilden stemmen. Een strafpredicatie van een kolom over hetzelfde thema aan 't adres der Groning- sehe antirevolutionairen dat zij Schaper wilden weren, en een juichkreet over den val van Wirtz. Een aanklacht van 3 ko lommen over het geval-Jonkersdan een gesprek van 2 kolommen waarin de arbeids wet bereids wordt afgebroken en de anti revolutionairen als verdedigers van het geldzakje worden tentoongesteld. Eindelijk een kolom, van een reeks opstellen, hier het negende tegen invoerrechten, met de noodige hatelijkheden aan dr. Kuyper. En ten slotte een kolom critiek op sommiger strijd methode bij verkiezingendit laatste artikel is eigenlijk het beste van hetgeen de »S. D." van 29 Juli te lezen geeft. Veel zal haar partij er wel niet door ge bouwd worden. In de bladen wordt verhaald dat giste ren in het kiesdistrict Sittard ontzettend met bittertjes gewerkt rs voor den candi- daat Beckers, voor de Tweede Kamer. En het heeft geholpen. Da man toch is met 2543 van 4724 geldige stemmen gekozen, er waren 767 stemmen op v. Wessem de overige 1500 stemmen waren uitge bracht op de 7 overige candidaten, waar onder ook een Jan Claessen. Het was met recht een spel van Jan 'Klaassen, doch minder onschuldig, en meer walgelijk dan belachelijk. Ook bij enkele andere stemmingen in ons land schijnt het zoo onstichtelijk toe gegaan te zijn. Wij spraken vroeger al van bacchanaliën te Neuzen. Maar ook te IJselmonde hebben de leiders der liberalen en hunne handlangers zich, blijkens mededeeling in de Rotterdammer schandelijk gedragen. Jeneverflesch en geldzak deden ruimschoots dienst. De beschrijving daarvan grenst aan het ongeloofelij ke. Wij lezen Naar gewoonte werden de kiezers, ar beidende op de fabrieken, geredenbij uit zondering werd dan door de liberalen een herberg voorbij gegaan. Aan het einde van ons dorp was door een liberaal aan een herbergier last ge geven voor f 10 aan voorbijkomende kiezers voor zijn rekening uit te schenken. Na den uitslag, toen de liberale candidaat was gekozen, werd door den gekozene 200 borrels gelijk besteld in de eene herberg, en op een tweede plaats mocht ieder zijner kiezers f0,10 verteren. Het was dus niet te verwonderen dat kiezers, met de pet in de hand, ja, sommigen arm in arm, den triumf der liberalen uitriepen. Namen zijn bekend van kiezers wien eene ruime belooning werd aangeboden als zij op den liberaal wilden stemmen. Op som mige antirevolutionaire kiezers is onder be dreiging pressie uitgeoefend om thuis te blijven. Een rijk man ontzag zich niet, een onzer antirevolutionairen die hem groe tende voorbijging: „dag schobbert, kom eens achter mijn huis dan zal ik je eens laten voelen enz. enz." toe te roepen. Zelfs een „Mevrouw" van naam heeft van 's mor gens 8 uur tot 's middags half vijf post gevat, om toe te zien op een antirevolu tionairen kiezer, of deze in hare tegenwoor digheid, naar de stembus dorst. Onder de werklieden ging het gerucht dat zoo de liberaal werd gekozen, deze een vette koe zou doen slachten ter uitdeelingEen der geneesheoren heeft een niet gering aandeel in deze onedele verkiezingspractijken, hoe deze dokter zich heeft aangesteld is een voudig niet te beschrijven, tien feiton zoo goed als één Wjj schrijven niet verder over. Wij vermelden alleen dat zoo iets nu niet gebeurde in het „donkere" Limburg maar onder de rook van het beschaafde Rotterdam 4e Wanneer al onze miliciens, in de ka zerne en op het wachtschip, die een Christe lijke opvoeding genoten hebben, overeen komstig die opvoeding wandelden, o wat zou er een kracht ten goede van hen uitgaan Nu wordt er nog zoo vaak geklaagd over jeugdige levens die verwoest zijn in de kazerne of op de vloot. En dit kon toch, in onzen tijd, waar de Bijbel zoo goedkoop is, de belijdenis niet meer zoo bemoeilijkt wordt, ware Christen zin meer dan ooit eerbied afdwingt, het Evangelie in alle plaatsen van ons land gepredikt wordt en de Christelijke school hare stations tot over de zevenhonderd zag uitbreiden, veel meer uitzondering dan regel zijn. De Nederlandsche soldaat kan te dezen opzichte nog wel van den Amerikaanschen soldaat leeren. In den jongsten Spaan sch-Amerikaan schen oorlog werden van de gesneuvelde Amerikanen ruim tachtig procent gevonden, die een Bijbeltje in den zak hadden. Op het lijk van meer dan een Amerikaansch soldaat werd een nieuw-testamentje ge vonden, bespat met bloed, of doorschoten door een vijandelijken kogel. Ditzelfde kan ook getuigd worden van zoo menigen Zuid-Afrikaan, die in den jongsten vrijheidsoorlog met Engeland het leven liet. Ook onze Christen soldaten moeten meer leeren leven uit en naar het woorddan zullen zij een zoutend zout blijken te zijn, en de vrucht zal niet achterblijven. Niemand hunner onttrekke zich ook aan het bezoek en de bevordering onzer mili taire tehuizen. Een echt Christen-soldaat was de Ame rikaan Johnson, die eenige jaren geleden te Siboney sneuvelde. Zwaar gewond lag hij in zqn tent op zijn leger te worstelen met den dood. Hij verzocht den oppasser, dat die voor hem een gedeelte uit een bijbeltje wilde voorlezen. Met zijn hoofd zocht hij den oppasser te beduiden, waar een bijbeltje te vinden. In zijn koffertje was er een. De oppasser bladerde in het boekje, niet wetende wat de kranke mis schien zou verlangen te hooren. Daar valt zijn oog op deze treffende woorden„Als een hert schreeuwt naar de waterstroomen, zoo verlangt mijn ziel naar U, o God Met langzame duidelijke stem las hij deze woorden voor den kranke. Het was ge noeg. Een blijde trek scheen over zijn gelaat te komen, de ziel ontvlood het lichaam, en Johnson was niet meer! Een wandel, die tot zulk een sterven leidt, is ook in onze Nederlandsche, in onze Middelburgsche en Vlissingsche ka zernes mogelijk, plichtmatig en noodzakelijk. Christen-miliciensdenkt aan Johannes' woord Jongelingen, weest sterkgij hebt de wereld overwonnen 4» Een verslaggever van Eet Centrum woonde een «zitting in comité" van het Engelsche Lagerhuis bij, zoo wat als onze Tweede Kamer, en deelt daaromtrent het navolgende mede Na ongeveer een uur wachtens werd ik binnengelaten en bevond ik mij vlak tegen over den troon, waar gewoonlijk de «Speaker" (de president) zetelt, en de beraadslagingen van het parlement bestuurt. Thans echter was de «Speaker not in the chair", zooals de geijkte uitdrukking is, want »the House was in Committee". Wan neer het huis der afgevaardigden in comité zit, dat wordt het gepresideerd door den «Chairman of committeer", die gewoon aan] de tafel zit. Toen ik binnenkwam, waren de heeren' juist bezig om een crediet-aanvrage te be handelen van pd. st. 5,000,000.voor het bouwen van nieuwe kazernes in Zuid-Afrika.' Er waren wellicht een 200-tal leden' tegenwoordig, die in alle mogelijke houdin-j gen met de hoeden op het hoofd, op de, leeren banken zaten. Zooals bekend, is dej eerste bank rechts van den «Speaker" ge-j reserveerd voor de leden van het gouver nement, en is dan ook bekend onder den naam van «Treasury bench", De eerste bank links van den «Speaker" daarentegen is gereserveerd voor de leden der oppositie, thans voor de liberalen. De heer Brodrtck, minister van Oorlog, verdedigde het wetsvoorstel en werd aan gevallen door sir Campbell Bannermandie in een flinke rede erop wees, dat de uit gaven van het land in het geheel geen gelijken tred hielden met de ontvangsten en dat het noodzakelijk was en noodig voor de welvaart en het ciediet van het land, dat het „House of commons" zijn recht van veto uitoefende, en ervoor waakte, dat alle buitengewone uitgaven werden geweerd. Deze rede werd door de Ieren en de ra dicalen en liberalen ontvangen met uit roepen van „Hear, Hear", terwijl de con servatieven uitriepen „oh, oh". De „chair man" stond echter spoedig op en kondigde aan, dat er een amendement was voorge steld, om het origineele crediet te ver minderen met een millioen pond. De voorzitter zou het origineele wets voorstel aan de stemming der leden onder werpen, en degenen die er voor waren, moesten uitroepen „ay", en die er tegen waren ,,no''. Daarna zou het amendement in stemming worden gebracht. Toen hoorde ik een geschreeuw van »ay" van sommigen, en »no" van anderen, maar ik zou zeggen, dat er net zooveel »ay" zeiden als »no". De voorzitter echter zeide«I think the ays have it", dus het wetsvoorstel is aan genomen door het comité. Daarop was er luid rumoer onder de liberalen en verschil lende leden stonden op en wilden een «division" hebben. Dat werd toegestaan en de bel luidde, ten teeken, dat er eene stemming moest plaats hebben, en alle le den te waarschuwen om er aan mee te doen. Alle leden moeten voor een «division" op staan en door twee verschillende gangen wandelen, al naar gelang ze voor of tegen een bepaald wetsvoorstel zijn. Er worden dan twee tellers benoemd, en in dit boven genoemde geval bleek, na de opgave der cijfers, dat het origineele crediet, door het gouvernement aangevraagd, door het oomi- té werd goedgekeurd. Daarna kwam de «Speaker", met groote deftigheid binnen en werden de beraadslagingen der comité's nog eens behandeld en weer tot stemming ge bracht.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1903 | | pagina 1