NIEUW
No. 101. 1903,
Donderdag 28 Mei
17e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
LANDBOUW.
Klaverland.
LEESTAFEL.
F. P. D'HUSJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
"bekeudmakiïïg.
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p.0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
en van
27 Mei 1903.
Pinkstermaandag, wanneer de wereld
zich opmaakt, om te feesten op haar ma
nier, zal een deel der christenheid in onze
provincie zich naar de Hofpleinkerk te
Middelburg begeven om don provincialen
Zendingsdag te vieren.
Deze Zendingsdag gaat uit van de Ge
reformeerde kerken.
Middelburg de hoofdplaats, waar de hart
klop der provincie het best wordt gevoeld,
waar het krachtige leven van kerk en
partij en vereeniging zijn middelpunt vindt,
is de aangewezen plaats voor de Zendings
conferentie. En iedere man of vrouw die
nog erkent dat het bevel „gaat heen in
de geheele wereld en predikt het evange
lie" ook tot hem of haar komt, zal willen
komen om te vernemen wat „de Heer des
Oogstes" dien dag tot hem te zeggen heeft.
Wjj wekken op tot een getrouwe op
komst en tot een mild bijdragen in 't be
lang der Zending. Er zij een wedijver om
in de voorste rjjen der toehoorders te mo
gen plaats nemen.
Ds. Hulsebos, dr. Wagenaar, ds. Baaij
en ds. Donner zullen een woord spreken.
Te zeggen«Ik heb God lief, want Hij
redt mijn ziel van het verderf", en tegelij
kertijd het recht van zijn God te laten
ondermijnen bij Zjjn volk, is bedenkelijk
egoïsme, waaraan de waarachtige liefde voor
God ontbreekt. De Heere onze God is een
jaloersch God, en Hij duldt het niet in Zijn
geloovigen, dat ze wel hun zaligheid van
Hem verwachten, maar zich onderwijl de
versmading van Zijn heilig recht niet aan
trekken, als ging het hun niet aan.
Oprechte liefde voor God dringt en drijft
deswege uit, om het niet te kunnen dulden,
dat het recht Gods onder den voet wordt
Lees de Psalmen maar, en zie hoe David
met zijn getrouwen rusteloos voor het recht
Gods in de bres sprong, ja, hoe geheel zijn
leven hierdoor beheerscht werd.
En nu is het wel waar, dat slechts zeer
enkelen geroepen zijn, om hierin handelend
op tredenmaar daarom gaan de overigen
nog niet vrij uit. Wie getuigen kan moet
getuigenwie spreken kan, spreken wie
schrijven kan, schrijven. Rusteloos moet
het protest in allen vorm tegen de aan
randing van Gods heilig recht uitgaan. Te
schuilen en al zulk protest aan anderen
over te laten, is lafheid en is de eere van
zijn God verloochenen.
Wie aan anderen overlaat wat hij zelf
kon doen, is de trage van geest, die ter
oorzake van die geestelijke traagheid aan
zjjn ziel verarmt.
En zelfs al is men tot zulk openlijk
protest noch van talent voorzien noch
geroepen, de macht van het woord gaat ook
in de gesprekken, bij de ontmoetingen uit.
Het gesproken woord, ook het woord in
het gewoon gesprek, is een reuzenmacht,
en al druppelt gij persoonlijk slechts enkele
druppelen in die bedding, uit die duizend
en tienduizendmaal duizend druppelen
wordt een zwellende stroom, die het land
doortrekt en besproeit.
Zoo was het in de dagen toen het
Christendom de wereld intoogzoo was
het evenzoo in de dagen van de Hervorming,
toen alle gesprek zich op de eere Gods
saamtrok. Zoo was het ten deele ook iu de
dagen van het Reveil. En zóó moet het ook
nu weer worden.
De reusachtige, de wondere macht van
het gesproken woord moet weer erkend
wordenen in dat gesproken woord,
gesproken door u en door anderen, moet
heilige geestdrift zich uiten.
«Gevoel, verbeelding, heldenmoed* zong
Da Costa, maakt den dichter, maar datzelfde
gevoel, diezelfde verbeelding, diezelfde
heldenmoed, moet ook den Christen bezielen
in het rusteloos en moedig getuigen voor
zijn God en Zijn eere.
Er wordt in den laatsten tijd door den boer
meer vee gehoudener wordt in verband
hiermede, meer land in wei gelegd en meer
kldver gezaaid. Voor den landbouw in 't
algemeen is dit faatste een gelukkig ver
schijnsel. In geen enkel vruchtwisselings-
stelsel mag de eene of andere klaversoort
ontbreken. De klavers wortelen diep, halen
dus de voedingsstoffen uit deu ondergrond
en verrijken den bodem met stikstof. Zij
maken een breeders bouwvoor en vormen
een uitstekende voorvrucht voor de verschil
lende graansoorten. Om echter de klaver
tot vollen wasdom te doen komen, om de
grootst mogelijke opbrengst te krijgen, moet
men het klaverland oordeelkundig bemesten.
Slechts in zeer enkele gevallen kan een
zeer geringe bemesting met Chilisalpeter,
als de planten in den beginne niet vooruit
willen, van eenig nut zijn. In 't algemeen
kunnen wij gerust zeggen, dat stikstof be
mesting bij klaver niet op haar plaats is.
Zooveel te meer echter vraagt klaver om
kalk, kali en phosphorzuur. Ook verschijnt
het door tal van proeven bewezen, dat alle
klavers een zekere behoefte hebben aan
magnesia. Alvorens dus de klaver te zaaien
zorgt men, dat de grond een voldoende
voorraad kalk bevat. Vooral op lage eenigs-
zins zuurachtige bodems kan men bijna niet
te veel van deze meststof geven. Met het
oog op het tamelijk hoog gehalte van mag
nesia in het kaïniet, is deze laatste meststof
het aangewezen potaschzout voor klaver.
Verder geve men op zandgronden thomas-
slakkenmeel en op kleigronden superphos-
pbaat. Deze verschillende messtoffen b.v.
400 tot 600 K.G. kaïniet en 600 tot 800
K.G. slakkenmeel per H.A. werke men zoo
vroeg mogelijk in het najaar of in het begin
van den winter diep in den bodem. Wan
neer de klaver goed aanslaat en het heele
veld bedekt is, is dit gewas tevens een mid
del om het land van onkruid vrij te houden.
In de meeste gevallen is het mislukken
van de klaver, als het zaad goed en zuiver
is (hiervoor zorge men vooral) te wijten
aan gebrek aan kalk, kali, en pbosphor-
zuur in den bodem. Het is dus een groote
dwaasheid klaver te zaaien op een nuch-
teren bodem, zooals wel eens gedaan wordt.
De weinige kosten, die gepaard gaan met
bovengenoemde bemesting kalk, kaïniet en
slakkenmeel zijn toch zeer goedkoop
worden ruimschoots vergoed door een groo-
tere opbrengst en een betere kwaliteit van
het gewas.
Aan menschen van den tegen-
woordigen tijd, door O. Schrieke.
Nijkerk, Callenbach.
Een ernstig woord over Godsdienst en
Christendom. Een boekje geschreven ter
verspreiding. De schrijver ziet den tijd
geest in de oogen, redeneert met hem,
weerlegt hem, en richt de neergebogenen
op die moedeloos vragen wat er toch van
al dat ongeloof komen moet. Het is een
tijdwoord, dat wij gaarne in veler handen
zagen.
Het Correspondentieorgaan van de
Gereformeerde vereeniging voor Drankbe
strijding, Hoogeveen, R. Slingenberg, no.
7 heeft tot inhoudOnze houding tegen
over het alcoholisme, zooals deze voortvloeit
uit het beginsel van de solidariteit der
schuld, door dhr. Minderaa. Mededeelingen
en Beschouwingen. Ledenlijst.
De ledenlijst wordt zachtjes aan grooter,
dat is een bewijs van toenemende belang
stelling.
De Oorlog in Zuid Afrika; de
strijd tusschen Engeland, enz. door
L. Penning. Rotterdam D. A.
Daamen.
Wij ontvingen afl. 79 en 80. En hier
mede is de taak van den schrijver afge-
loopen, het standaardwerk voltooid. Wij
hebben zijn arbeid met groote belangstel
ling gevolgden nog eens genoten o. a.
van zijn lévendig verhaal omtrent de over
rompeling van IJzerspruit en de glorie van
Tweeboseh, en met gemengde gevoelens
het hoofdstuk „Vrede" gelezen. Dat nie
mand nu dit boek in zijn kast begrave
maar het zijn kinderen in handen geve,
en de belangstelling voor dit zwaar be
proefde volk levendig houde. Het zijn drie
dikke, lijvige boekdeelen, waarmee vooral
het opkomende geslacht winste moge doen
en leeren hoe een klein volk ook in de
verdrukking groot kan zijn. Schrijver en
uitgever dank voor de uitgavejen de keurige
bewerking.
Wij ontvingen ter aankondiging no. 1
van „Het Nederlandsche Volksblad", maand
blad gewijd aan de gezondheid, de welvaart
en het geluk der werkende standen. Red,
D. Wouters, Apeldoorn. Uitgever Kous
broek te Gouda. Met medewerking o. a.
van dr. Der Weduwen te Aalten, geboortig
van Dreischor, en Johanna M. Wirtz te
Bedum, geboortig van Goes; en tal van
anderen. De inhoud beviel ons zeer.
Ons Tijdschrift, afl. 3 van den 8en Jaar
gang. Uitgave D. A. Daamen, Rotter
dam, bevat o. a.De dominé van Quislinge,
door HermannaVan de Bloesems, door
B. Leven en werkkring der vrouw, door
ds. Van Lingen, Jacques Park en Helène
Swarth, door C. J. Graafland. Van Koning
Oude-geest, door ds. Doekes. Onze Chr.
litteratuur, door H. v. Westervoort. Boek-
beoordeeling, door dr. J. H. Gunning.
Enz. enz. Red. is A. J. Hoogenbirk.
De Heidelbergsche Catechismus, in 59
leerredenen verklaard, door J. Bavinck,
em. predikant afl. 1. Kampen J. H. Kok.
Weer een Heidelbergsche Catchechismus.
Na die van dr. Kuyper in da Heraut, van
ds. Hoekstra, ds. Gazelle Meerburg, om
niet te spreken van onzen onvergetelijken
v. d. Kemp, Smijtegeldt, e. a. nu ook een
van ds. Bavinckhet werk wordt ingeleid
niet met een voorrede maar met 't portret
van den schrijveren dan behandelt hij
in practicale preeken Zondag I en II. Het
werk zal in 30 afl. a 15 cent compleet zijn.
Erans Burgstein, door Compassione, uit
gegeven door Jac. C. v. d. Stal, Utrecht.
Dit boek is er in gegaan 't beteekent
wat voor een boek van ds. Haspels, dat
men niet aan de theetafel uitleest, maar
waarvan de lezing inspanning en studie
vereischen. Frans Burgstein, later gevolgd
door M. Hurck, is een goed geslaagde poging
om de nieuwe litteratuur 3tijl Nieuwe
Gidsen het in ideaal met elkandef
te verzoenen. In een bescheiden, puntige,
humoristische voorrede, met enkele penseel
streken die den schilder kenmerken, zegt
ds. Haspels nog eens wat dit boek bedoeld,
en wij zijn het er mee eens dit boek
is geschikte lectuur voor onze jongelui die
hier iets van hun eigen strijd en over
winning kunnen terugvinden.
Levensvragen door F. Thomas,
bewerkt door G. Gaspardin. Utrecht
Jac. C. v. d. Stal.
Onze arme tijd is zoo rijk aan arme
geesten die alle geloof hebben weggeworpen,
en toch niet gelukkig zijn. Zulken men
schen wil dit boek ter hulp komen. Gods
Woord het hoogste, is des bewerkers leus.
Maar boeken als dit naast bijv. Weit-
brechts «Heilig is de lente des levens",
waarvan dr. Bronsveld zoo treffelijke ver
taling schonk, en Nelsons «Ongeloof de
grootste krankheid" kan en zal onze
God gebruiken om. deze dolenden te grijpen
en terecht te brengen. Hebben wij een
ziel Is er een toekomend leven Is er
een God Waartoe leven wij Wat dunkt
u van den Christus Bekommert zich God
om ons? Wilt gij vrij zijn Ziedaar enkele
van die levensvragen, tot rede en cons
ciëntie gericht, redeneerend, aangrijpend,
overtuigend. Brenge dit boek menigen
jeugdige tot stilstand en nadenken.
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Kiekjes in het Maanlicht, en an
dere schetsen, door Henriette Bre-
dius. Utrecht Jac. C. v. d. 'Stal.
Wat de schrijfster in het eerste opstel
geeft zijn kiekjes, maar in de daaraan
volgende geeft zij kijkjes op en in het
leven schetsen van het leven zooals het
daar reilt en zeilt, afgezien. Ieder opstel
wordt ingeleid door een zinrijke illustratie
van Th. Van Schermbeek. Het is goed
dat zij er de verklaring bij geeft. Zij zijn
als de korte inhoud boven de kapittels in
onzen Statenbijbel, uitdrukkingen in den
letterlijken zin. Het gelukt de schrijfster
haar lezers met haar helden (heldinnen)
te doen meeleven. «Afgebroken olijftakjes"
is een sthlcje levensgeschiedenis dat in
stemming vindt bij jongeren wel dan deze
grootmoeder «Huisbezoek in de stad" is
ook uit de praktijk. Maar er zijn ook
flinker predikanten dan ds. S. Haast bij
ieder opstel komt dergelijke critiek bij u
op. Maar de schrijfster heeft ook geen
idealen geteekend, maar onvolmaakte men
schen, zonder verschooning of bewondering
te vragen. Fijn gevoeld is ook «paarlen
die vergaan en blijven". Waar de schrijf
ster predikanten «geestelijken" en de cate
chisanten die openbare belijdenis doen
«nieuwe leden" noemt, heeft zij bepaald
niet doorgedacht. Doch overigens lazen wij
haar boek met belangstelling.
De uitvoering is keurig.
Goes. Aan firma Oosterbaan, Klemkerk
Le Cointre is vergunning verleend tot het
uitbreiden der drukkerij, en de petroleummotor
te vervangen door een gasmotor, in perceel
wijk C no. 220.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van 25 Mei 1903 zijn ver
oordeeld wegens jagen in gesloten jachttijd
z. consent en verg.W. M. v. 't Z. te Goes
2 x f 5 b. s. 2 X 3 d. h. uitl. geweer en
haas of te betalen of te betalen f 1 en f 0.50
s. 2 X 1 d. h.id. en opgegeven valschen
naam: A. de V. te Gravenpolder 2 X f 15
b. s. 2 x 6 d. h. uitl. geweer of te betalen
f 1 s. 1 d. h.jagen zonder acte en verg.
M. L. te Hoedekenskerke 2 X f2 b. s.
2 X 2 d. h. uitl. geweer of te betalen f2
s. 1 d. h., M J. W. te Borssele 2 X f3
b. s. 2 X 2 d. h. uitl. geweer of te betalen
fl s. 1 d. h.poqmg doen om met strik wild
te bemachtigen: J. S. te Oudelande, Ch. K.
te Biezelinge ieder f 3 b s. 2 d. h. ver
nietiging strikken in gesloten jachttijd wild
vervoeren'. J. A. v. O. te Colijnsplaat f2
b. s. 2 d. h. uitl. haas of te betalen f 0.60
s. 1 d. h., M. B. te Hoedekenskerke f2 b.
s. 2 d. h. verb, verkl. opbr. haas, terug
gave zakdoek; straatschenderij: A. M. te
lirabbendijke 12 b. s. 2 d. h.trekdier onbe
heerd laten staan: J. K. te Goes fl b. s. 1
d. h.nachtrumoer: J. H. te Wemeldinge
f2 b. s. 2 d. h.loopen op grond met »ver-
boden toegang"A. tl. te Yerseke f2 b. s.
2 d. h.toedienen sterken drank z. verg.: W.
de B. te Schore f3 b. s. 2 d. h.voorwerp
plaatsen op weg zonder verlichtingH. S. te
Yerseke f 1 b. s. 1 d. h.als geleider zitten
op hondenkar: J. P. te Kapelle fl b. s. 1
d. h.Schelde bevisschen z. consentM. v.
W. te Ierseke f2 b. s. 2 d. h., J. v. P. te
Ierseke fl b. s. 1 d. h., M. J. v. d. H.,
J. v. d. H. te Breskens, ieder fl b. s. 1
d. h.ongerechtigd visschen ip eens anders
perceel: A. v. d V. te Krabbendijke f2 b.
s. 2 d. h., W. R. P. te Philippine, J. T.
M. D., M. G. v. B., A. E., J. S., M. T. v.
d. V., allen te Ierseke, ieder f 1 b. s. 1 d.
h., J. F. te Ierseke f5 b. s. 3d. h.schelp-
visch rapen zeedijk: E. M., M.M. te Wemel
dinge, J. C. v. H. te Goes ieder f 2 b. s. 2 d. h.
niet in acht nemen voorschriften ter voork.
van aanv.J. v. d. K. te Goes f 1 b. s. 1
d. h., J. F. en C. P. te Yerseke, ieder f3
b. s. 2 d. h.al schipper met voldoen aan
bevel brugwachterL. S. te Hansweerd f 10
b. s. 4 d. h.in haven te Wilhelminadorp
varen zonder opgestopte boegspriet0. Pte
Goes f 1 b. s. ld. h.openb. dronkenschap
C. H., F. M. en A. H. te Goes, D. B. te
Oudelande, S. W. te Middelburg, M. d. M.
te Kruiningen, ieder f 2 b. s. 2 d. h., S.
H. te Goes f 5 b. s. 3 d. h., P. V. te Elle-
woutsdijk f 10 b. s. 3 d. h.dronkenschap
by le herh.: A. v. d. E. te Heinkenszand
3 d. b.dronkenschap bij 9e herh.A. V..
te Kruiningen 3 w. b.overtred. leerplicht
wet: P. N., G. Q te Goes, ieder f 0,50
b. s. 1 d. h., P. J. L., N. V., J. A. de W.,
A. J. S., M. de P., J. P. K., C. L. H., J.
B. V., allen te Goes, ieder f 1 b. s. 1 d. h.,
H. B. te Goes 2 X f 1 b. s. 2 X 1 d. h.
Vrijgesproken werd L. V. te Goes beklaagd
van overtred. leerplichtwet.
Ontslagen van rechtsvervolging werden
Ph. D. S., P. v. G. te 's-Heerenhoek, be
klaagd van in gesloten jachttijd wil ver
voeren.
Voorts werden in dezelfde zitting be
krachtigd lo het verstek vonnis dd. 10 Feb.
1903 waarbij P. B. te Goes wegen dron
kenschap bij 5e herh. werd veroordeeld tot
3 w. h. 2o de verstek vonissen dd. 14 Maaat
1903 en 26 Maart 1903 waarbij A. V. te
Kruiningen wegens dronkenschap bij 8e
herh. werd veroordeeld tot 3 w. h. en
idem bij 9e herb, werd veroordeeld tot 3
X 3 w. b. en tegen welke vonnissen verzet
was gedaan.
Vervallen verklaard het verzet tegen het
verstek vonnis dd. 24 Feb. Februari 1902
waarbij W. J. v. S. te Middelburg wegens
dronkenschap bij 10e herh. werd veroor
deeld tot 3 w. b.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Bij bevelschriften vau bovengenoemde
rechtbank zijn naar de openbare terecht
zitting verwezen
lo. J. v. d. S., oud 17 jaar, arbeider
te Kapelle, in hechtenis te Middelburg,
ter zake dat hij ter openbare terechtzitting
van het gerechtshof te 's-Gravenhage in
eene tegen D. D. B., oud 17 jaar, arbeider
te Kapelle, gevoerde strafzaak als getuige
gehoord, eene valsche verklaring onder
eede heeft afgelegd.
Aan dep beklaagde is de heer mr. A.
C. A. Jacobse Boude wij nse, advocaat te
Middelburg, ambtshalve als verdediger toe
gevoegd.
2o. J. N., oud 45 jaar, brievengaarder,
geboren te Ovezand, wonende t9 Overas-
selt- Grave, in hechtenis te Middelburg, ter
zake dat hij tusschen 20 en 30 April 1903
te Groede, terwijl hij destijds aldaar als
brievengaarder ambtenaar was, opzettelijk
gelden of geldswaardig papier tot een be
drag van f 400, toebehoorende aan het Rijk
der Nederlanden, althans aan een ander
dan aan hem, beklaagde, hetwelk bij in zijne
voornoemde bediening van brievengaarder
onder zich had, wederrechtelijk zich heeft
toegeëigend.
Aan den beklaagde is de heer mr. F. N.
van der Bilt, advocaat te Middelburg, ambts
halve als verdediger toegevoegd.
Het gerechtshof te Amsterdam beves
tigde het vonnis der rechtbank waarbij F.
Rosier bijgenaamd Haarlemsehe Frans, tot
6 jaren gevangenisstraf werd veroordeeld
wegens poging tot diefstal van kippen en
moord door twee revolverschoten, die niet
troffen, te lossen op den kastelein Stephen
son in de Czaar Peterstraat.
Eveneens is bevestigd het vonnis der
rechtbank waarbij Muyselaar tot 15 en
Groot tot 12 jaar werden veroordeeld we
gens moord op de weduwe Dijkxhoorn in
de Dubbele buurt.
Door den heer C. Risseeuw, gemeen
teontvanger te Qoes, is eervol ontslag ge
vraagd als secretaris en ontvanger te Kat-
tendijke.
De gemeenteraad van Heinkenszand
beeft bepaald dat de jaarmarkt in die ge
meente zal gehouden worden, te beginnen
op den tweeden Dinsdag na 24 Juni tot
en met den daaraanvolgenden Maandag.
Bezwaren moeten voor 11 Juni aan Gede-
