NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 89. 1903
Donderdag 30 April.
17e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
LANDBOUW,
Over liet vermengen der meststoffen.
Hechtszakesi.
Gemengde Berichten.
el ken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 6 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
29 April 1903.
De Nieuwe Courant, liberaal, bestrafte de
vrijzinnig-democratische Kamerleden over
hun houding bij de eindstemming over de
Stakingswetten.
De lezer weet dat deze heeren tegen die
ontwerpen hebben gestemd.
De Nieuwe Courant is over deze bestraf
fing aangevallen door de vrijzinnig-demo
cratische pers, en gaat daarop nu antwoor
den, doch legt de polemiek van de Middel
burgsche Courant ter zijde met deze opmer
king:
Met wat de Middelburgsche in het
midden brengt, behoeven wij ons nauwelijks
een oogenblik bezig te houden. Haar artikel
is samengesteld volgens haar gewoon en zeer
gemakkelijk recept: een stukje uit de Arnh.
Ct., een stukje uit het Sociaal Week
blad, een stukje uit de Handelingen,
dit alles samengelijmd met enkele
schimpende regels van eigen be
denksel. Uit journalistiek oogpunt moge
deze parasitische artikelen-fabricage er nog
juist mee door kunnen, tot iets wat naar pole
miek gelijkt, verheft ze zich niet.
Het door ons gespatiëerde in deze beschul
diging schijnt ons juist.
>Schimpende regels van eigen bedenksel",
aan het adres van den andersdenkende,
met af en toe bp wjjze van uitzondering
een vriendelijk polemiekje bp voorbeeld met
Eet Centrum er door, ziedaar de Middel
burgsche Courant.
Het is goed dat dit ook van liberale
zijde eens gevoeld en gezegd wordt.
Een sterk sprekend voorbeeld geeft in de
Middelburgsche Crt. van heden weer het
hoofdartikel „Calvinistisch geschrijf
hetwelk een aaneenrijging is van twee
stukken, uit Eet Eandekblad en de Christen-
Democraat, een en ander geëncadreerd
(omlijst) met „eenige schimpende regels
van eigen bedenksel". Bovenaan de regels
„De Calvinistische pers is zoo arrogant
geworden dat zij zonder blikken en blozen,
op een hoogen toon haar lezers alles durft
wijs maken, er dan ook maar op los schrijft
en „liegen alsof het gesteendrukt is" tot
devies schijnt gekozen te hebben".
En onderaan een volzin met het bekende
„eene zich bij uitstek Christelijk noemende
regeering".
Vooral de aanhef hierboven door ons
aangehaald, en waarin haast ieder woord
een kinnebakslag is, verraadt zoo het meester
schap der Middelburgsche Courant in
het schelden en schimpen.
Wat haar slotopmerking betreft, bevelen
wij haar de Zuider Kerkbode van jl. Zaterdag
met 't artikel van ds. Littooij ter lezing aan.
Misschien wil zij want eerlijk is de
Middelb. Crt. wèl, dit mag erkendals
tegenhanger op haar overneemsel uit de
„Christen-demoeraat" het antwoord van ds.
Littooij ook wel opnemen.
Hoe is dat nu?
Mevrouw Roland Holst schreef indertijd
in Eet Eandelsbladiedere staking is goed
als zij slaagt.
Moet hieruit nu niet volgen dat zij de
staking van thans afkeurt?
Te meer wijl zij in de vergadering „de
hel" openlijk bekend heeft vooruit te heb
ben geweten dat zij niet slagen zou.
Toch is ook deze staking naar haar zin
geweest, zegt zij.
Voor het eerst sedert de groote kiesrecht
bewegingen van vijftien en tien jaar geleden,
raakte de massa in beweging door iets, wat
de staat haar aan ging doen. Zij begreep, dat
daar het machtigste beest zetelt, de politie, die
de kapitalisten beschermt en de arbeiders
verdrukt. Zij begreep, dat zij iets moest
doen om zich te weren. Zij deed niet het
goede, maar het is beter, dan zoo zij niets
had gedaan.
In dit zeggen spreekt geen hart en nog
minder beginsel.
De arme slachtoffers der staking zullen
e uan Ook wel niet met de schrijfster
eens zijn.
Een pluimpje voor de regeering, en ver
diend, is het onderstaande uit de pen van een
onverdacht liberaal, den onzen lezer reeds
bij het indienen der wetsontwerpen om zijn
flink advies bekend geworden Utrechtsehen
hoogleeraar De Louter. Hij toch schrijft
in het Utrechtsch Dagblad
De zegepraal der Regeering is aan verschil
lende oorzaken toe te schrijven vooreerst aan
eigen kracht en beleid, waardoor zij inderdaad
de verwachtingen harer vrienden overtroffen,
die harer vijanden beschaamd heeftvoorts
aan den flinken en oordeelkundigen bijstand
der spoorwegbesturen, die niet slechts hunne
voorlichting en medewerking ruimschoots ver
leenden, maar ook met vastberadenheid zelf
standig wisten te handelenniet minder aan
den krachtigen tegenstand der arbeiders zeiven
tegen den gevaarlijken invloed hnnner ge
waande vriendeneindelijk aan den onpar-
tijdigen steun van vele liberalen, die binnen
en buiten de Staten-Generaal de maatregelen
der regeering hebben verdedigd en bevorderd.
Sommigen hadden, zooals reeds bleek, zich
wijselijk terstond op dit standpunt geplaatst.
Anderen, die aanvankelijk aarzelden en veel
eer geneigd schenen zich tegenover de Re
geering te scharen, veranderden later van
houding en stemden ten slotte eveneens voor
de aanvulling van het strafwetboek.
De schrijver zegt, dat door het gebeurde
de Regeerinq voor geruimen tijd bestendigd en
hare partij belangrijk versterkt is. „Dit on
vermijdelijk gevolg zij ruiterlijk erkend en
aanvaard". De liberalen, die daartoe mee
werkten, mogen zich troosten met de ge
dachte, dat zij het landsbelang boven het
partijbelang hebben gesteld. Het is zelfs
de vraag gaat de schrijver terecht voort
of anderen, die eerst later en schoor
voetend toetraden, zonder het te weten of
te willen, niet meer dan de eersten tot
bevestiging der Regeering hebben bijge
dragen.
Intusschen heeft eene Regeering, welke in
tijden van onvoorzien gevaar, de kracht toonde
te bezitten om oproer te onderdrukken, de
rechtsorde te handhaven en den troon van
Oranje te bevestigen, aanspraak op aller 'ach
ting en waardeering.
Ten slotte waarschuwt de schrijver met
kracht tegen reactie op staatkundig of op
sociaal terrein. Deze vloeit zoo uit de on
derdrukking eener revolutionaire beweging
voort. De verklaring der Regeering in de
Tweede (en Eerste) Kamer, dat zij geen
ïeactie wil, „is thans goud waard".
Het is in sommige streken bij vele land
bouwers een algemeen voorkomend gebruik
verschillende mestsoorten, voordat men ze
op den akker brengt, te vermengen. Daar
door vermindert soms de werking van de
eene of andere meststof en de lanbouwer
wijdt dit aan de meststof zelve, terwijl hij
het had moeten wijten aan zijn eigen ver
keerde handelwijze. Zoo is het mij vaak
gebeurd, dat ik gewone kalk of schuim
aarde op stalmest heb zien strooienzoo
heb ik wel eens zwavelzure ammoniak met
kalk zien vermengenzoo zag ik ook wel
eens landbouwers kaïniet en thomasslak-
kenmeel vermengen, om die na eenige da
gen, soms pas na een week, op de weide
te laten uitzaaien. Al deze handelwijzen
zijn af te keuren, de eene om deze, de andere
om die reden. Het zou ons te ver voeren,
om van alle meststoffen in zoo kort een
bestek op te geven met welke andere mest
soorten zij niet mogen vermengd worden
en waarom niet. Wij willen het heden slechts
van eenige der voornaamste doen. Stalmest
en guano mogen nooit met kalk of thomas-
slakkenmeel vermengd worden, evenmin mag
men dit zwavelzuren ammoniak doen. Do
kalk ook die van het slakkenmeel
ontleedt de ammoniakzouten, doet het am
moniak vrij worden en vervliegen.
De kalizouten, zoowel het kaïniet als de
gezuiverde kalizouten, mogen zonder eenige
schado vermengd worden met alle andere
meststoffen, behalve met kalk en thomasslak-
kenmeel (waarmede slechts kort voor de aan
wending der mestsoorten.) Aldus kan men
de Peru-Guano en den stalmest zonder het
minste bezwaar met kaïniet vermengen, wat
bij Peru-Guano soms zeer wensehelijk en bij
stalmest ter bewaring ook vaak noodig is.
Ook kan men alle kalizouten voor het
uitzaaien, lang of kort voor den tijd, dat
doet niets aan de zaak af, vermengen met
chilisalpeter en superphosphaat. Alleen
maak ik, zooals ik reeds met een enkel
woord zoi, een uitzondering voor kalk
(landbouwkalk, schuimaarde) en thomas
slakken. En met beide om de zelfde reden.
De verschillende kaliverbindingen worden
door de kalk (ook door die der slakken uit
haar verband gerukt, de kalizouten worden
ontleed en de kalk treedt in de plaats van
de kali, dat soms in den vorm van bijtende
kali (K. H. O.), soms in een anderen
oplosbaren vorm in het vocht der meststoffen
oplost en wegvloeit. Wanneer nu deze
vermenging echter kort voor het gebruik
plaats heeft, dan kunnen de kalizouten ook
met de genoemde mestsoorten kalk en slak
kenmeel vermengd worden, aangezien dan
toch alles den bodem ten goede komt.
Deze laatste vermenging is voor den
landbouwer van zéér veel gewicht. Het
gebeurt toch vaak, dat de weide juist met
de laatstgenoemde meststoffen moet bemest
worden.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Dinsdag zijn veroordeeld wegens
verduistering: A. W., 27 j. handelaar,
Hoek, tot 3 m. gev. straf;
diefstal: C. S., 18 j. arbeider, Zuiddorpe,
tot f 10 b. s. 10 d. h. en L. v. H., 18 j.
zonder beroep, Westdorpe, tot f 7 b. s. 7 d. h.
wederspannigheid: A. G., 29 j. daglooner,
Selzaete (België), tot 3 m. en A. K., 23 j.
boerenknecht, Terneuzen, tot léd. gev. straf,
vernieling: E. C., 18 j. landbouwersknecht;
Hontenisse, tot 1 5 b, s. 5 d. h.en
mishandeling: J. W., 21 j. en J. G., 20 j.
arbeiders, Westkapelle, ieder tot 7 d. gev.
straf.
Ontslagen van rechtsvervolging: A. J.
v. L., 57 j. wed. van H. H. V., werk
vrouw, Middelburg, beklaagd van beleedi-
ging van een ambtenaar.
Vrijgesproken: P. F. B., 38 j. landbou
wersknecht, Hontenisse, beklaagd van
vernieling.
Wij hebben in het Middelburgsche Ge-
meenteraadverslag niet volledig weerge
geven wat in de raadsvergadering vaD 22
dezer door het lid De Rijcke is bedoeld en
gezegd ter aanprijzing van zijn voorstel in
zake niet toepassing van het verbod om op
straat als bestuurders op een met een hond
bespannen voertuig plaats te nemen.
Volgens het ofiicieele verslag toch sprak
de heer De R.»(Ik) wijs er op, dat som
mige hulpbehoevende mensehen te armoedig
zijn om er naast zich een bestuurder van
een hondenkar op na te houden. Met het
oog op de zoodanige», stelt hij voor achter
het artikel te doen volgen de woorden
«tenzij het voertuig van een behoorlijk
werkende rem voorzien zij"."
In het 'kiesdistrict Hulst wordt van
R. K. zijde naar voren geschoven de eandi-
datuur van den heer Dumoleijn (R. K.)
notaris te Hulst.
Goes. Bij de familie alhier is telegra
fisch bericht gekomen dat mejuffrouw G.
Lampen geboren de Jonge en haar zoontje
de vorige week, of mogelijk nog wel iets
vroeger, want de datum van afzending van
't telegram stond niet vermeld, van Pretoria
is afgereisd. Men verwacht haar D. V.
24 Mei per stoomschip »Norman" hier.
Goes. Bij de veemarkt geraakte Dins
dag een rund op hol en rende op de Vlas-
markt door een troep schoolkinderen, waar
van er twee onder den voet geraakten, en
een, een zesjarig meisje, ernstig bezeerd
werd. De koe rende nog eenige straten
door en werd aan den Oosthavendijk gevat.
Goes. Dinsdagavond werd alhier eene
vergadering gehouden van Leden van den
Volksbond tegen drankmisbruik. Na een
inleidend woord van Dr. Leignes Bakhoven,
werd tot het oprichten van eene Afdeeling
»Goes" van dien Bond besloten. Tot Leden
van het' Bestuur der Afdeeling werden
gekozen de HH. J. E. de Koning Kooy,
Dr. G. H. Leignes Bakhoven, I. D. Fran
sen van de Putte, S. Spaans en S. van
der Peijl.
Op dit oogenblik telt de Bond in deze
Gemeente vijftig Leden, zal echter de
Afdeeling »Goes" werkelijk nuttig werk
zaam kunnen zijn, dan blijft het toetreden
van nieuwe Leden zeer gewenscht. Elk
Lid bepaalt zelf zijne contributie, die
minstens vijftig cent moet bedragen. Dit
geringe geldelijke offer behoeft dus bijna
niemand af te schrikken deze goede zaak
te steunen.
Goes. Maandagavond is alhier opge
richt de Chr. Zangvereeniging „Zingt den
Heere een nieuw lied". Als directeur zal
optreden de heer J. Kooiman, organist der
Ned. Herv. Kerk. Tot bestuursleden zijn
gekozen de heeren A. S. J. Dekker, Voorz.
P. W. Quist, Vice-VoorzitterJoh. Renes,
SecretarisP. Quist, PenningmeesterP.
Oosterbaan, plaatsverv. lid en de dames
J. Donner, Bibliothecaresse G. Kamphuis,
plaatsverv. lid.
De vereeniging is aangesloten bij den
bond van Chr. Zangvereenigingen in Neder
land. De vergaderingen zullen gehouden
worden Dinsdagavond van 8—10 uur. Zij,
die als lid willen toetreden, kunnen zich
hiertoe opgeven bij een der bestuursleden.
Borssele. Maandag besloot de gemeente
raad tot keibestrating van een gedeelte
havenplateau, de kosten voor een deel te
dekken door geldleening.
Bij kon. besluit is benoemd tot grif
fier bij het kantongerecht te Hulst mr. F.
A. Ebbinge Wubben advocaat en procureur
te Roden. En voor het tijdvak van 1 Mei
1903 tot 30 April 1904 tot onderwijzer
aan de Rijkskweekschool voor onderwijzers
te Middelburg A. de Smidt aldaar.
Bij de post en telegrafie zijn ver
plaatst met 15 April de telegrafist M. A.
v. Hoboken, van Rotterdam naar Middel
burg; do klerken der posterpen en tele
grafie 2e klasse J. Flipse, van Amsterdam
(telegr.) naar IJzendijke en B. H. Blom-
mers van Amsterdam (tel.) naar Terneuzen.
En met 1 Mei de klerk der posterijen en
tel. Ie klasse A. Maat van Ylissingen (tel.)
naar Vlissingen (postkantoor); en de klerk
der post en tel. 2e kl. J. L. M. Boot van
Bruinisse naar Middelburg (tel.).
Bij kon. besluit is benoemd tot ridder
in de Orde van Oranje Nassau ds. J. G.
Knottnerus te 's Gravenhage, secretaris der
Ned. Evang. Prot. Vereeniging, die deze
week haar 50 jarig bestaan vierde.
De regeering wil alle ontslagen stakers
der spoorwegen zoover er plaats is op de
rijkswerkinrichtingen een plaats geven mits
zij een goede gezondheid genieten en niet
behoord hebben tot de leiders, aanstokers
of opruiers.
De Prins en de Koningin zijn op
't oogenblik aan het feestvieren te Bücken-
burg, de hoofdstad van het vorstendom
Schaumburg Lippe, waar feest gevierd
wordt ter eere van het huwelijk van Groot
hertog Willem Ernst van Saksen Weimar
(kleinzoon van wijlen groothertogin Sofie,
tante onzer Koningin) met Karolina van
Reuss (oude linie) dochter van wijlen de
zuster van vorst George van Schaumburg
Lippe. Den 1 Mei hopen zij weer op HetLoo
terug te zijn, en dan zal de moeder van
Prins Hendrik hun gast zijn. Eerst daarna
zal beslist worden omtrent den datum van
het bezoek aan Amsterdam, en daarna ook
omtrent 't verlof der lichting 1901.
Mr. Troelstra, van zijn buitenlandsche
reis teruggekeerd heeft zich te Scheve-
ningen, Kanaalweg, metterwoon gevestigd.
D. de Klerk, lid der Kamer voor Rotter
dam II zal misschien, naar Eet Volk ver
neemt, dezen zomer van het staatstooneel
aftreden wijl hem een even winstgevende
Staatsbetrekking is aangeboden, hij zal zich
drie maanden beraden.
Een paar ontslagen spoorbeambten
zijn naar Transvaal vertrokken, enkelen
zijn met gezinnen naar Chili gegaan.
Te Rotterdam is de vorige week een
7-jarig knaapje dat met de soldaten liep,
toen deze van het Centraal Station naar
Feijenoord macheerden, in het water van
den Coolsingel gedrongen. Zijn lijkje werd
Maandag opgevischt. Te Nieuw-Buinen
is een 64-jarige fietsrijder des avonds in
het kanaal gereden en verdronken. Een
heer te Amsterdam had voor bij naar bed
ging het gaskraantje in zijn slaapkamer ge
sloten doch wegens een defect daaraan kon
men het te ver doordraaien zoodat het weer
gedeeltelijk open stond; er ontsnapte gas
met 't gevolg dat de man in zijn slaap is
gestikt. Te Laren is een 23-jarige voer
man door het sehichtig worden van zijn
paard onder de wielen van zijn zwaar ge
laden wagen geraakt, en gedood. Hij laat
een weduwe met een kindje vaa zoveu weken
achter. Een schipper die een vracht hout
van Rotterdam naar Den Haag had gebracht,
kwam met zijn voertuig onder de Hoornbrug
nabij Delft door, waar bij het hijschen van
't zeil het ledige schip door de hevige ruk
winden tegen den wal sloeg. Toen de
schipper dit met zijn vaarboom wilde keeren,
verloor hij het evenwicht en geraakte te
water. Op zijn hulpgeroep kwamen wel
verschillende doorvarende lieden naar buiten
doeh konden wegens gebrek aan middelen
geen hulp bieden en zij zagen den onge
lukkige in het diepe kanaal wegzinken en
verdrinken. Onder het dansen in een
koffiehuis te Oisterwijk zakte een joDge-
ling plotseling ineen en bleef op de plaats
dood. Te Nijmegen is een 18-jarige
bankwerker bij het repareeren van een schip
in de Waal gevallen en verdronken.
Aan het Centraal station te Amsterdam
geraakte een wagenpoetser op het stations
emplacement tussehen twee waggons be
kneld, zijn hoofd werd zwaar verminkt en
de dood volgde onmiddellijk. Te Smilde
geraakten door de duisternis misleid twee
bejaarde zusters in de vaart. Schoon spoedig
gered bleek een hunner reeds overleden.
Nabij de Waaiersluis onder Gouda is een
houtschipper over boord gevallen en voor
hulp geboden kon worden, voor goed in de
diepte verdwenen. Te Druten reed een
voerman met een kar steenkolen toen de
hit schichtig geworden onverwacht uitweek,
de karboom droDg den voerman tegen den
muur en drukte zijn borstkas in, zoodat
hij oogenblikkelijk dood was.
De ontslagen gemeentewerklieden te
Amsterdam zijn op 25 na weer als losse
werklieden bij de gasfabriek in dienst ge
nomen. Verschillende ontslagen spoorweg
arbeiders zijn aangenomen in de plaats van
ontslagen gemeente- en veemwerklieden,
doende derhalve onderkruiperswerk.
Aan boord van bet wachtschip te
Willemsoord zijn weer drie matrozen,
leden van het hoofdbestuur van den Bond
van Nederlandsche Marinematrozen met
inhouding van het certificaat van goed
gedrag uit den dienst verwijderd.
Tegen een sigarenfabrikant te Alk
maar is proces-verbaal opgemaakt ter zake
dat hij een zijner knechts, welke tijdens
de staking bij hem was blijven werken,
opgeruid had, een anderen knecht, bestuurs
lid van den Sigarenmakersbond, welke staakte,
een pak slaag te geven.
Een der nieuwe betrekkingen bij den
dienst der Staatsspoorwegen is die van
chef hoofdconducteur. Zij die hiervoor in
aanmerking wenschen te komen, hebben
zich te onderwerpen aan een examen, dat
hun wordt afgenomen door ambtenaren in
dienst der maatschappij. Deze werkkring
bestaat hoofdzakelijk in het controleeron
der treinen op groote stations, Amsterdam
