No. 76.1903
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Zaterdag 28 Maart.
17e Jaargang.
JöSiS
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bij (lit it lietort een Bijrepsl.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
NICOLAAS BEETS.
De waarheid en niets dan
de waarheid.
71 ~a. rs 7> öo u w.
Peru-Guano vergeleken.
Eechtszaken.
elkbn MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en yan
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
(3 e Vervolg).
In 1838 verscheen 's Dichters seerste
bundel mengelpoëzie", onder den titel
Gedichten, opgedragen aan zijn Ouders.
Sommige daarin opgenomen verzen behooren
nog wel tot de Byroniaansche periode, maar
»van jaar tot jaar begint de Dichter meer
zichzelf te worden enjte geven." Tot de
schoonste mogen zeker wel gerekend worden:
Aan het Noorden, Voorbereiding, Najaars
mijmering, By een land, Aan een jonge Moeder,
benevens de liederen, haar gewijd, die be
stemd was 's Dichters aardseh geluk te
volmakeD. Laat ons, ten einde te doen
zien, wat de twee-en-twintigjarige vermocht,
hier mogen overschrijven dat diepgevoelde,
schoon gezegde
BIJ EEN KIND.
Watslaapt het zacht, op 'tblauwsatijnen kussen,
't Onschuldig kind in 't derde levensjaar
Hoe geestig dringt zich 't poezel handje tusschen
't Azuur der zijde en 't goud van 't vochtig
[haar
Wat schuilt er glad een voorhoofdje in die
[lokken
Hoe kleurt de slaap de wangen gloeiend rood,
En heeft, als hij het mondje half ontvloot,
De kleine lip ten glimlach optrokken
O, laat me een kus op't mollig knietje geven,
In argloosheid en eenvoud blootgewoeld
Gij zult toch niet ontwaken, als gij 't voelt
De slaap is vast in 't derde jaar van 't leven.
Daar komt een tijd, als geen vermoeidheid baat
Om 't brandend hoofd in sluimering te sussen,
Wanneer de rust de valsche peluw haat
Maar gij slaapt zacht op 't blauwsatijnen kussen.
Gelukkig kind ik wenschte als gij te zijn
Gij wenscht nog niets in droomen noch in waken;
Maar eenmaal zult gij dwaze wenschen slaken,
Als and'ren u vergapende aan den schijn.
O, 'tis nog niet op dit gelaat te lezen,
Maar nog een viertal jaren en gij ziet
Benijdend op tot wie volwassen hiet,
Lief kind dat zal uw eerste dwaasheid wezen.
Volwassenen, ja weten wie zij zijn
Die kennis dwingt tot schreien hen of blozen,
Gij kent geen blos dan der gezondheid rozen
Van tranen voelt gij 't vocht, maar niet de
LP'jn.
Gij weet nog niets, begrijpt nog niets, ziet de
[aarde
Verwonderd, maar met gretige oogen aan,
En gist niet, hoeveel vreugd u zal vergaan,
Zoo ras voor u dat raadsel zich verklaarde
Uw vader gaat gebukt van stille smart;
Uw moeder weent bij 't doodsbed van haar
[moeder;
De dorst naar eer verslindt uw oudsten broeder;
Bedrogen hoop verteert uw zusters hart;
Die 't brak, vergaat van wroeging, niet te
[sussen;
En ik, die bij deez' rustbank nederkniel,
Beschrei de zwak-, de krankheid van mijn
[ziel
Gijslaapt nog zacht op 't blauw satijnen
[kussen.
Gij droomt misschien een blijden
[kinderdroom.
Wij droomen kind! wij droomen als wij
(waken,
Gpdat wij ons den slaap onrustig maken;
Opdat de zorg ons pijnige en de schroom.
En wij, zijn zoo van boosheid als doordrongen,
Dat in den slaap de zonde ons niet verlaat,
Dat we in den droom nog dienaars zijn
[van 't kwaad!
Gij weet nog niet wat kwaad is, lieve jongen!
En allen toch zijn wij als gij geweest;
En toen wij ook zoo schuldloos nederlagen,
Toen konden zij niet gissen, die ons zagen,
Wat eenmaal om zou gaan in onzen geest;
Wat beker ons Gods wijsheid in zou schenken;
Hoe onze hand dien beker nemen zou;
En of wij in beproevingen en rouw
Aan Hem of aan de wereld zouden denken!
Gij, zult gij nooit, als stugge of woeste knaap,
Hen
grieven, die u 't leven, alles gaven r
Ais jongeling aan geen hartstocht u verslaven,
•NT -f U ?e c'eugd zou rooven, met dien slaap
ooit schandlijk vuur in stinkend water
r [blusschen
Ueen heilig God verloochenen in uw hart
at wacht u? schuld met weelde, of deugd
m._ [met smart?
g slaapt gij zacht op 't blauwsatijnen kussen.
O, Dat u leed en wroeging zij gespaard
Dat de aarde u nooit den hemel moge
[ontrooven
Dat bidt mijn hart voor u van God hierboven,
Met haar, die u in smarte heeft gebaard.
Leer zelf reeds vroeg te bidden, in de jaren
Van stil geloof en opgewekt gevoel,
En leer het nooit vergeten, in 't gewoel
Der wereld, die geen middelen zal sparen!
Eens zal de dood de vonk van 't leven
blusschen,
Dat gij in vreugde en argloosheid begint
Wel u, indien gij 't sterfbed zalig vindt,
En harder niet dan 't blauwsatijnen kussen,
Waarop ik u zag sluimeren als kind
Wij hebben 't gewaagd, dit vers in zijn
geheel hier op te nemen, 't Is onze bedoe
ling met deze rij stukken een klein weinig
bij te dragen, om één onzer voornaamste
Dichters, die zich de goede belijdenis niet
geschaamd hebben, wat meer bekend te
maken bij ons Christenvolk. Indertijd be
proefden wij evenzoo Da Costa eenigszins
bij onze lezers in te leiden. Ons volk kent
over 't algemeen zijn letterkunde veel te
weinig en toch ook deze behoort tot de
schatten, ons door God gegeven, die wij
hoog te waardeeren hebben. Maar zullen
wij hierin een weinig verbetering mogen
aanbrengen, dan moeten wij meer geven
dan namen en titels.
Aan dezen bundel zijn ook toegevoegd
eenige Oosterlingen", liederen, die eeniger-
mate in den trant der Bijbelsche poëzie
Bijbelsche personen teekenen, of eenvoudig
vertalingen van liederen der Schrift. Voor
ons besef zijn Elia op Nor eb en Een Lied
in groote Droogte 't best geslaagd, vooral
't laatste met de regels
Schoon tegen ons onze ongerechtigheden
Getuigen, om Uws Naams wil, hoor ons, Heer
Veelvuldig zijn de gruwelen, die wij deden,
Wij zondigden, zei in genade neer!
Wij kennen, wij belijden de godloosheid,
Die ons bevlekt; ei, zei ons gunstig aan!
Zij overtreft al onzer vaadren boosheid;
O God! wij hebben zwaar misdaan.
Versmaad ons niet! Om Uwes Naams wil, Heere!
Werp, werp niet om den zetel Uwer eere!
Och, of Gij des Verbond gedacht!
Wie zijn er onder de afgoön, die doen regenen
Gij slechts zijt God, Die scheppen komt en
[zegenen,
Niet vruchtloos wacht, die op U wacht.
Hier had de Dichter voor 't eerst getoond,
wat hij vermocht als weergever van 't
Bijbelsche lied in al zijn soberheid en
schoonheid.
In zijn tweeden Dichtbundel in 1847 aan
den eersten toegevoegd, gaf Beets in dat
genre 't beste, wat uit zijn pen gevloeid
is, zijn Viertal Psalmenreeds in ons
eerste stuk genoemd en nevens 't lied Bij
een Huwelijksinzegening(„U zegene God
Hij stelle u tot een zegen 1") in den Ver
volgbundel der Evangelische Gezangen,
helaas, niet onverminktopgenomen. Groen
«f'an Prinsterer piees den Kerstpsalm als
éen der voortreffelijkste kerkliederen van
den nieuwen tijd. Hoe gaarne zouden wij
zien, dat door allen, die, om welke reden
dan ook, bezwaar hebben tegen't kerkelijk
gebruik der Evang. Gezangen en van den
Vervolgbundel, tenminste deze liederen,
waarin, getrouwer dan in menigenberijmden
Psalm, de tekst der H. Schrift gevolgd wordt,
aan den Psalmbundel werden toegevoegd,
gelij k reeds door onze vaderen geschied is
met de Tien Geboden, de Lofzangen van
Maria, Zacharias en Simeon enz., gelijk
reeds Marnix deed met nog tal van andere
Bijbelsche zangen. Wie oordeelt, dat men
in de Kerk niet anders dan liederen der
Schrift zingen mag, zal toch wel geen be
zwaar maken, alle liederen te zingen, die de
Bijbel bevat. Naast de „Psalmen" van
Beets (Jesaia 45; Jesaia 9; Jesaia 53 en
Psalm 23 Johannes 10), denken wij ook
aan Da Costa's treffelijke vertolking van
Habakuk 3 en aan enkele Bijbelsche zangen
van Ten Kate, ja, indien 't S. J. achter
Jonckbloets' naam ons niet een weinig deed
aarzelen, wij zouden ook willen denken aan
enkele stukken uit diens Isaias. Doch we
spreken nu reeds over Beets' tweeden
bundel Gedichteneer deze verscheen, had
de Dichter onder dein naam Hildebrand zijn
Camera Obscura in 't licht gezonden, waar
over we in 't volgende stuk een en ander
zeggen willen.
(Wordt vervolgdJ
Zeer zeker zullen vele lezers en leze
ressen bij het lezen van dit artikel bij zich
zeiven zeggenalweer een artikel over de
Pinkpillen, maar diegenen die aldus spreken
hebben het geluk boven duizenden eene
goede gszondheid te genieten terwijl dat
diegenen en helaas er zyn er velen, die
dat geluk niet hebben, wel degelijk met
belangstelling alle weken de attesten lezen
om toch ook maar eens te weten of de een
of andere persoon niet genezen is geworden
van dezelfde kwaal die zij zelf hebben.
Alhoewel wij al het mogelijke aanwenden
om de verschillendste gevallen te vermelden
is het ons evenwel niet mogelijk hieraan
steeds te voldoen. In hoofdzake zij ver
meld dat de meeste kwalen, zoowel bij de
vrouw als bij den man voortspruiten uit
den slechten toestand van het bloedwelnu
De Pinkpillen zijn de beste hernieuwer
van het bloed en door hun geregeld gebruik
en met eenige volhardin;:<^/al men weldra
bespeuren dat wat wij hierboven aangaven
de zuivere waarheid is.
Juffr. Jansen, wonende te Eibergen, is
na het vele lezen der attesten eveneens tot
hun gebruik overgegaan en zij heeft er zich
hoegenaamd niet over te beklagen, hetgeen
uit den volgenden brief blijkt. »Ik leed,
zoo vangt zij aan, sedert zoo vele jaren aan
een hevige maagkwaal, gepaard gaande met
vreeselijke pijnen, gebrek aan eetlust en,
daar mijn lichaam niet het noodige voedsel
bekwam, werd ik al zwakker en zwakker
en ten eenemale radeloos. De een raadde
mij dit aan, de ander dat, maar niets mocht
baten, bovendien, tengevolge der uiterste
zwakte had ik hevige ruggepijn. Ik ging
tot het gebruik der Pinkpillen van Dr.
Williams over en van lieverlede vermin
derde de maagpijn, de ruggepijn verdween
en de eetlust nam toe en tengevolge daarvan
kwamen mijne krachten terug, met lust en
ijver verricht ik thans mijne werkzaam
heden en ik verzoek U mijn attest te
publiceeren tot heil van de lijdende mensch-
heid.
Prijs f 1,75 de doos; f9.perGdoozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rotter
dam, hoofddepothouder voor Nederland en
apotheken. Franco toezending tegen post
wissel. Ook echt verkrijgbaar voor Middel
burg en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg. Ook echt verkrijg
baar voor Goes en omstreken bij Gebr.
Mulder, Drogerijen en Verfwaren.
Met welke meststoffen moeten we Peru-
Guano vergelijken? Uit den aard der zaak
is elke vergelijking met deze meststof zeer
moeilijk, daar er enkele eigenschappen der
Peru-Guano zijn, die nu eenmaal bezwaar
lijk in cijfers zijn uit te drukken, en welke
toch noodzakelijk in de vergelijking moe
ten worden opgenomen, als daar zijn: lo.
dat de Peru-Guano de drie noodzakelijke
voedingsstoffen, n. 1. stikstof, kali en phos
phorus scheikundig verbonden bevat, 2o.
dat de stikstof in drie vormen in de Peru-
Guano voorkomt, n. 1. in den salpetervorm,
den ammoniakvorm en den organischen
vorm, enz. Moeilijk dus, maar niet on
mogelijk, wanneer we die eigenschappen
slechts in 't oog houden. Maar dan ook
moeten we de Peru-Guano vergelijken, met
elke meststof, die een der beide hoofdbe-
standdeelen n. 1. de stikstof en het phos-
phorzuur in zoodanige mate bevat, dat
het gebruik van de eene meststof de andere
geheel of gedeeltelijk overbodig maakt.
Ten eerste dus met Chilisalpeter.
Chilisalpeter heeft één eigonschap in
hooge mate. Door zijn 15 A 16 stikstof
in salpetervorm, werkt het snel en hevig.
Daartegenover staat, dat het niet anders
kan, of een belangrijke hoeveelheid van
deze meststof gaat verloren, vooral in regen
achtige jaargetijden. Ook Peru-Guano be
vat een belangrijke hoeveelheid salpeter
stikstof en verkeert in het gunstige geval,
dat van haar bestanddeelen niets verloren
gaat. Wij stellen op grond hiervan niet
voor het chilisalpeter geheel te vervangen
door Peru-Guano, doch geven in overwe
ging voor een gedeelte er van een even
veel kostende hoeveelheid Peru Guano in
de plaats te stellen. Mocht bij regenachtige
zomers het chilisalpeter wegzakken, dan
blijft de Peru-Guano toch over.
Ten tweede met het ammoniak-super-
phosphaat. Zij die deze meststof gebruiken,
doen in elk geval en onder alle omstan
digheden beter opgeloste Peru-Guano te
nemen (7 X 10 X 2), daar de prijzen onge
veer dezelfde zijn en de Peru-Guano rijker
is aan phosphorzuur, kali bevat en het
toch duidelijk is, dat een kunstmatig mengsel
niet zoo gelijkmatig werkt, als een schei
kundige verbinding. Daarenboven winnen
wij bij het ammoniak-supe'r alle goede
eigenschappen van de Peru-Guano.
Ten derde met zwavelzure ammoniak.
Deze meststof bevat slechts stikstof en
wel alleen in den ammoniakvorm. Menig
boer meent, dat zij Peru-Guano kan ver
vangen. Dat is in geen geval waar. De
Peru-Guano is een volledige meststof, de
zwavelzure ammoniak niet. De Peru-Guano
verbetert den grond en werkt na, de zwa
velzure ammoniak niet. De Peru-Guano
bevat nooit schadelijke en vergiftige stoffen,
de zwavelzure ammoniak zeer vaak.
Ten vierde met het superphosphaat.
Deze meststof, die 14 phosphorzuur
bevat, levert zooals bekend is, het phos
phorzuur tegen billijken prijs. Men be
denke, dat zij slechts phosphorzuur bevat.
Zij kan dus de Peru-Guano niet vervangen.
Omgekeerd is het duidelijk, dat de Peru-
Guano het superphosphaat geheel of ge
deeltelijk overbodig maakt.
Wat wil dus de Peru-Guano? Zij wil
gebruikt worden naast het Chilisalpeter. Zij
wil ammoniak-superphosphaat geheel vervan
gen. Zij wil zwavelzuren-ammoniak qeheel
vervangen. Zij wil het gebruik van een
gedeelte van het superphosphaat overbodig
maken.
Kantongerecht te Goes.
Op 26 Maart 1903 zijn veroordeeld
wegens: jagen z. acte en verg.: J. L. G. M.,
te Wissenkerke, 2 X f 2 b. s. 2 X 1 d. h.
uitl. geweer of te betalen f 1 b. s. 1 d. h.
en vernietiging patroon, A. B. J.Oz., te
Krabbondijke, 2 X f 3 K". s 2 x 2 d. h.
verb, verkl. geweer, A. de W., te 's-Heer
Arendskerke, 2 X f 3 b. s. 2 X 2 d. h.
uitl. geweer of te betalen f 1.50 b. s. 1
d. h. J. G., te Oortgene, en C. F. Azte
's-Heerenhoek, ieder 2 X f 3 b. s. 2x2
d. h. voor ieder uitl. geweer of te betalen
f3 b. s. 2 d. h. C. K., te Wissenkerke,
2 X f 5 b. s. 2 X 3 d. h. uitl. geweer en
haas of te betalen f 3 en f 0.50 b. s. 2 en
1 d. h. W. G., te Cortgene, 2 X f 10 b. s.
2 X 4 d. h. uitl. geweer of te betalen f 3
b. s. 2 d. h. M. B., te Hoedekenskerko,
2 X f 3 b. s. 2 X 2 d. h. W. de J. Dzn.,
te Borssele, 2 X f 3 b. s. 2 X 2 d. h. uitl.
geweer en 3 patrijzen of te betalen f 3 en
f 1 50 b. s. 2 en 1 d. h.'s nachts trachten
met een damnet wild te*bemaclitigen: A. M.,
W. P. D., te Ierseke, ieder f 3 b. s. 2 d. h.
nachts trachten met een strik wild te be
machtigen: J. P. te Ierseke, f 3 b. s. 2 d. h.;
zich met geladen geweer in veld bevinden: C.
M. Czn., te Borssele, f 1 b. s. ld. h. uitl.
geweer of te betalen f 1 b. s. 1 d. h.in
veld wild vervoeren: A. C., te Goes, f 5 b. s.
3 d. h. uitl. haas of te betalen f 1.50 b. s.
1 d. h.onbevoegd uitoefenen tandheelkunde:
M. L. de V., te Rotterdam, f 5 b s. d. h
nachtrumoer: H. G, te 's-Heeeenhoek, f 2
b. s. 2 d. h. F. B. v. H., te 's-Heerenhoek,
2 X f 2 b. s. 2 X 2 d. h.straatschenderij
0. L., te Wemeldinge, f 2 b. s. 2 d. h. J.
M., te Ierseke, f5 b. s. 3 d. h.ongerechtigd
loopen over eens anders grondC. H., te
Hoedekenskerke, f 2 b. s. 2 d. h. P. F. de
J., te Goes, f3 b. s. 2d. h. W. G., te
Cortgene, f 5 b. s. 3 d. h.in dronkenschap
orde verstoren-. D. J. M., te Cats, f 10 b. s.
4 d. h.met dooiweer met te zwaren vracht
rijden'. C. B., te Heinkenszand, L. M., te
Nisse, W. K., en M. v. S., te Wolfertsdijk,
ieder f 2 b. s. 2 d. h.
V avonds fietsen z. lichtC. v.d. P. en
H. S. te Ierseke ieder f 1 b. s. 1 d. h.
door de brug te Wilhdminadorp varen terwijl
de machine niet stilstond: H. K. te Colijes-
plaat f5 b. s. 3 d. h.niet begraven van
een wegens ziekte afgemaakt paard: H. v. d.
B. te Goes f 3 b. s. 2 d. h.op stram te
Goes met centen spelenH. V. en P. M. B.
te Goes ieder f l b. s. 1 d. h.ra sluitmgs
uur bezoekers iu herberg hebbenJ. A. C. te
Rilland-Bath f3 b. s. 2 d. h.na sluitings
uur zich als bezoekers in herberq bevinden
A. M. P. en A. W. te Ierseke A. H. v. A.
en J. W. v. B. te Best ieder f 1 b. s. 1 d. h.
rapen schelpvisch aan werken zeedijk: J. H.
te Gravenpolder f 1 b. s. 1 d. h. en C. P.
te Ierseke f2 b. s. 2 d. h.Schelde be-
visschen z. consent: C. M. D. en P. de W.
te Iersese ieder f 1 b. s. 1 d. b.openbare
dronkenschapS. B. te Cortgene, A. L. te
Ellewoutsdijk, A. L. v. d. K., H. O., M. J.
G. allen te Ierseke, ieder f2 b. s. 2 d. h..
F. de W., J. N. te Ierseke, D. B. te Oude-
lande en M. v. H. te Kruiningen ieder f 3
b. s. 2 d. h., J. v. d. R. te Goes, P. V. te
Ellewoutsdijk ieder f 10 b. s 3 d. h.dron
kenschap bij 2 herh.: L. W. Wzn. te Goes
3 d. h.drsnkenschap bij 5 herh.J. D. te
Gravenpolder 14 d. h.; dronkenschap bij 7
herh.: H. D. te Heer-Abtskerke 3 weken h.;
dronkenschap bij 9 herh.(3 maal gepleegd)
A. V. te Kiuiningen 3x3 weken h.
overtr. leerplichtwetA. de L. te Kloetinge,
J. H. te Gravenpolder, J. R., J. V., J. v.
d. D., C. G. allen te Heinkenszand, J. F.,
P. de V., te Borsele, P. M. D. te Elle
woutsdijk, I. F. te Cats, ieder fl b. s 1
d. h., A. v. d. D. te Ovezande f2 b. s. 2
d. h., J. Y. en J. B. de W. te Heinkens
zand ieder 2 x f 1 b. s. 2 X 1 d. h. en
overtr. leerplichtwet bij 1 herh.M. I. te
Wissenkerke f3 b. s. 2 d. h.
Vrijgesproken werden: tA. L. te 's-Heer-
Abtskerke en P. G. Jzn. te Heerenhoek,
beklaagd van overtred. leerplichtwet.
Voorts werd bekrachtigd een verstek
vonnis ca. A. P. B. vroeger te Goes, thans
te O.- en W.-Souburg dd. 20 Oct. 1902
en waarbij deze wegens z. verg. sterken
drank verkoopen werd veroordeeld tot f 10
b. s. 4 d. h. en waartegen verzet.
Frans Rosier, de beruchte Haarlem-
sche Frans, die wegens afpersing al twaalf
jaar zitten moet, stond gisteren te Amster
dam terecht wegens poging tot moord op
den kofiiehuishouder Stephensen, die hem
op heeter daad betrapte terwijl hij diens
kippen die hij met zwavel bedwelmd had,
uit 't kot nam. De eigenaar door zijn doch
ter gewaarschuwd die den dief en een
vrouw had bezig gezien, viel Rosier aan
doch werd door dezen op twee schoten
